InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: §31. دىبىس.
§32. دىبىس سيپاتتامالارى
§33. اكۋستيكالىق رەزونانس.
§34. دىبىستىڭ شاعىلۋى. جاڭعىرىق.
§35. ۋلترادىبىس

ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: دىبىس تولقىندارىن، ونىڭ نەگىزگى سيپاتتامالارىن، اكۋستيكالىق رەزونانس، جاڭعىرىق، ۋلترادىبىس تاقىرىپتارىن مىسالدار ارقىلى ءتۇسىندىرىپ، بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلارعا ءبىلىم بەرۋ ارقىلى عىلىمي كوزقاراسىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: تەرەڭ ويلاۋعا، عىلىمعا، بىلىمگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرا وتىرىپ تاربيەلەۋ.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباق ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق جاۋاپ، ەسەپتەر شىعارۋ، تەست

ساباقتىڭ بارىسى:
I. وي قوزعاۋ
ا. ۇيىمداستىرۋ. (امانداسۋ، تۇگەندەۋ)
ءا. فيزيكالىق ديكتانت
ب. “وي شاقىرۋ” ستراتەگياسى
II. ماعىنانى تانۋ
ا) جاڭا تاقىرىپتى يگەرتۋ
ب) بەكىتۋ تاپسىرمالارى
III. وي تولعاۋ
ا) ەسەپتەر شىعارۋ
ءا) ۇيگە تاپسىرما

فيزيكالىق ديكتانت
1. تەربەلىستەردىڭ سەرپىمدى ورتانىڭ ءبىر بولشەگىنەن ەكىنشى بولشەگىنە تارالۋ پروسەسى مەحانيكالىق تولقىن دەپ اتالادى.
2. بولشەكتەردىڭ تەربەلىسى تولقىننىڭ باعىتىنا پەرپەنديكۋليار باعىتتا جۇزەگە اساتىن تولقىندى كولدەنەڭ تولقىن دەپ اتايدى.
3. بويلىق تولقىن – بولشەكتەردىڭ تەربەلىسى تولقىننىڭ تارالۋى بويىندا جۇزەگە اساتىن تولقىن
4. تولقىن ۇزىندىعى – پەريودقا تەڭ ۋاقىت ارالىعىندا تولقىن تارالاتىن اراقاشىقتىق.
5. تولقىن جىلدامدىعى – تولقىن ۇزىندىعىنىڭ بولشەكتەردىڭ پەريودىنا قاتىناسى ارقىلى انىقتالاتىن فيزيكالىق شاما.
6. سەيسميكالىق تولقىن – جەر سىلكىنىسى كەزىندەگى تەربەلىستەردىڭ تارالۋى.
7. گراۆيتاسيالىق تولقىن – اۋىرلىق جانە بەتتىك كەرىلۋ كۇشتەرى ارەكەتىنەن تۋىندايتىن تولقىن.

“وي شاقىرۋ” ستراتەگياسى
مەحانيكالىق تولقىندار الەمىندە ءبىز كورمەيتىن، ءبىراق، سول ارقىلى ءبىر - بىرىمىزبەن قارىم - قاتىناس جاساپ، مۋزىكا، راديو تىڭدايتىن تولقىن ءتۇرى بار.
ول قالاي اتالادى؟
(دىبىس)

دىبىس تولقىنىن تەربەلىستەگى دەنە تۋدىرادى.
تەربەلىستەگى دەنەنىڭ اينالاسىندا سىرتقى ورتانىڭ كۇيى وزگەرەدى (قىسىمى). اۋانىڭ تىعىزدالۋى جانە قايتا سيرەۋى ناتيجەسىندە ادام قۇلاعىنىڭ ەستۋىن تۋدىراتىن دىبىس پايدا بولادى. سونىمەن قاتار سىرتقى ورتادا تەربەلىس تۋدىراتىن كەيبىر قۇبىلىستار (جارىلىس، جەل، نايزاعاي، وقتىڭ ۇشۋى ت. ب.) دا دىبىس كوزى بولىپ تابىلادى.

ادامنىڭ ەستۋ مۇشەسىنە اسەر ەتىپ، دىبىستى تۇيسىنۋگە اكەلەتىن سەرپىمدى تولقىنداردى دىبىس تولقىندارى نەمەسە اكۋستيكالىق تولقىندار دەپ اتايدى.
ادام تەربەلىس جيىلىگى 16 – 20 مىڭ گس ارالىعىن ەستي الادى.

جيىلىگى 20 000 گس - تەن جوعارى تولقىندار – ۋلترادىبىستار، 16 گس - تەن تومەن دىبىس تولقىندارى - ينفرادىبىستار دەپ اتالادى.

ادام جيىلىگى 16 گس - 20 000 گس ارالىعىنداعى دياپازونداعى دىبىستى قابىلداي الادى.
ينفرادىبىستاردى ادام قۇلاعى ەستىمەيدى.
كەيبىر تىرشىلىك يەلەرى 20 - 30 مىڭ گس - كە (مىسالى، جارقانات 21 مىڭ گس - كە، دەلفيندەر - 28 مىڭ گس – كە) دەيىنگى تەربەلىستەردى قابىلداي الادى.
دىبىس. دىبىس سيپاتتامالارى. اكۋستيكالىق رەزونانس. دىبىستىڭ شاعىلۋى. جاڭعىرىق. ۋلترادىبىس. جۇكتەۋ