- 05 ناۋ. 2024 00:32
- 364
احمەت بايتۇرسىن ۇلى «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى»
سىنىبى: 5
ءپانى: قازاق ادەبيەتى
اۆتورى: ءا. دايىر، ق. ايتقالييەۆ، ش. بەركىمبايەۆا، گ. قۇرمانباي.
باسپا: الماتى، «اتامۇرا»- 2005
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ا. بايتۇرسىن ۇلى «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى».
ساباقتىڭ ماقساتى: احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ومىرىمەن، شىعارماشىلىعىمەن تانىسادى. مىسالداردىڭ مازمۇنىمەن تانىسادى، تالداۋ جاسايدى، تاربيەلىك ءمانىن انىقتايدى.
مىندەتتەر:
1. مازمۇنعا بايلانىستى مىندەت: مىسالداردىڭ مازمۇنىمەن تانىسا وتىرىپ، كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە بەرەدى، ومىرمەن بايلانىستىرادى،
2. سىني ويلاۋدى دامىتۋعا بايلانىستى مىندەت: وقۋشىلار وي تالقىسىنا تۇسە وتىرىپ، ءوزارا پىكىر الماسادى، ءىس - ارەكەتتەرىن تالدايدى؛
3. توپتىق مىندەت: وقۋشىلار ءوز ويلارىن قورعاي بىلۋگە ۇيرەنەدى، ءبىر - ءبىرىن تىڭدايدى، دوستىق سەزىمدەرى، ءبىر - بىرىنە سىيلاستىق سەزىمدەرى ارتادى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا وقۋ ماتەريالىن وقىپ - ۇيرەنۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: «دجيگسو - 1»، «ءبىر اينالىم سويلەسۋ»، «گالەرەيانى شارلاۋ»، «ەركىن جازۋ».
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا بايلانىستى دايىندالعان پرەزەنتاسيا، سۋرەتتەر توپتاماسى
باعالاۋ: ويدى ەركىن جەتكىزە ايتا ءبىلۋ قابىلەتتەرىنە قاراي باعالانادى.
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
I قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
وقۋشىلاردى II توپقا ءبولۋ.
«وي قوزعاۋ» ءادىسى احمەت بايتۇرسىن ۇلى تۋرالى بەينە كورىنىس كورسەتىلەدى.
وقۋشىلار بەينە كورىنىستىڭ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعاندىعىن ايتادى.
«گالەرەيانى شارلاۋ» ءادىسى سىنىپ بولمەسىنە احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعان بۇرىش دايىندالادى. وقۋشىلار توپتاسىپ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى بويىنشا وزدەرىنە تانىس ەمەس دەرەكتەردى جازىپ الادى، توپ وقۋشىلارى ءبىر - بىرىنە دايىنداعان ماعلۇماتتاردى تانىستىرادى. (وقۋشىلارعا ۋاقىت بەرىلەدى، ءار توپتان 2 وقۋشىدان شىعىپ دايىنداعان جۇمىستارىن قورعايدى)
وزدەرىنە ۇناعان مىسالىنىڭ مازمۇنى بويىنشا كورىنىس كورسەتەدى.
II ماعىنانى تانۋ
1. وقۋشىلاردىڭ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى ايتقاندارىن تولىقتىرۋ ماقساتىندا سلايد ماتەريالدارى كورسەتىلەدى.
2. «دجيگسو - 1» ءادىسى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى» مىسالدارىنىڭ مازمۇنىمەن تانىسۋ ءۇشىن ەكى توپقا مىسالدارىنىڭ مازمۇنى تاراتىلادى. مىسالدارىنىڭ مازمۇنىنا قاراي توپ وقۋشىلارى ءبىرىنىڭ ويىن ءبىرى جالعايدى، ءوزارا پىكىر الماسا وتىرىپ، تولىقتىرادى.
I توپ «وگىز بەن باقا»
II توپ «ەگىننىڭ باستارى»
3. شىعارماشىلىق جۇمىس I توپ مىسال ولەڭنىڭ مازمۇنىن ومىرمەن بايلانىستىرۋ، تاربيەلىك ءمانىن انىقتاۋ
كۇناسىن كۇندەگەننىڭ جامان قاتتى،
كۇندەي مە بىرەۋگە اللا بەرگەن باقتى؟!
وگىزدى كۇندەپ، سونداي بولامىن دەپ،
كولباقا ونان قانشا پايدا تاپتى؟!
اۋەلدە قۇداي ولشەپ بەرگەن دەنە،
قانشاما زارلانعانمەن ارتىلماپتى.
ناقىل ءسوز: «ءالىن بىلمەس الەك» دەگەن،
وسىنداي اۋرە بولعان جاننان قاپتى.
II توپ «ەگىننىڭ باستارى» مىسال ولەڭىنىڭ مازمۇنىنا بايلانىستى سۋرەت سالۋ.
4. «ەركىن جازۋ» ءادىسى
I توپ «ەگىننىڭ باستارى» مىسالى بويىنشا ءبىر شۋماق ولەڭ نەمەسە شاعىن اڭگىمە جازۋ.
II توپ «وگىز بەن باقا» مىسالىنىڭ مازمۇنىنا بايلانىستى ماقال - ماتەلدەر جازۋ.
III وي تولعانىس «ءبىر اينالىم سويلەسۋ» ءادىسى
- بالالار، سونىمەن بۇگىنگى ساباقتا نە ۇيرەندىك، نە بىلدىك؟
- شىعارمانىڭ سىزدەر ءۇشىن تاربيەلىك ءمانى قانداي بولدى؟
توپ وقۋشىلارى بىرلەسىپ بۇگىنگى ساباقتا ۇيرەنگەندەرىن قاعاز بەتىنە تۇسىرەدى، توپ مۇشەسى قورعايدى.
IV ۇيگە تاپسىرما بەرۋ:
1. احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ مىسال ولەڭدەرى تۋرالى قوسىمشا دەرەكتەر جيناۋ.
2. «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى» مىسالدارىن مانەرلەپ وقىپ، ۇناعان مىسال ولەڭى بويىنشا كورىنىس دايىنداۋ.
V باعالاۋ
سىنىپ وقۋشىلارى ساباقتىڭ بولىمدەرى بويىنشا باعالانادى، بەلسەنە قاتىسقان توپ مۇشەلەرى ماداقتالادى.
ءپانى: قازاق ادەبيەتى
اۆتورى: ءا. دايىر، ق. ايتقالييەۆ، ش. بەركىمبايەۆا، گ. قۇرمانباي.
باسپا: الماتى، «اتامۇرا»- 2005
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ا. بايتۇرسىن ۇلى «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى».
ساباقتىڭ ماقساتى: احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ومىرىمەن، شىعارماشىلىعىمەن تانىسادى. مىسالداردىڭ مازمۇنىمەن تانىسادى، تالداۋ جاسايدى، تاربيەلىك ءمانىن انىقتايدى.
مىندەتتەر:
1. مازمۇنعا بايلانىستى مىندەت: مىسالداردىڭ مازمۇنىمەن تانىسا وتىرىپ، كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە بەرەدى، ومىرمەن بايلانىستىرادى،
2. سىني ويلاۋدى دامىتۋعا بايلانىستى مىندەت: وقۋشىلار وي تالقىسىنا تۇسە وتىرىپ، ءوزارا پىكىر الماسادى، ءىس - ارەكەتتەرىن تالدايدى؛
3. توپتىق مىندەت: وقۋشىلار ءوز ويلارىن قورعاي بىلۋگە ۇيرەنەدى، ءبىر - ءبىرىن تىڭدايدى، دوستىق سەزىمدەرى، ءبىر - بىرىنە سىيلاستىق سەزىمدەرى ارتادى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا وقۋ ماتەريالىن وقىپ - ۇيرەنۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: «دجيگسو - 1»، «ءبىر اينالىم سويلەسۋ»، «گالەرەيانى شارلاۋ»، «ەركىن جازۋ».
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا بايلانىستى دايىندالعان پرەزەنتاسيا، سۋرەتتەر توپتاماسى
باعالاۋ: ويدى ەركىن جەتكىزە ايتا ءبىلۋ قابىلەتتەرىنە قاراي باعالانادى.
ساباقتىڭ قۇرىلىمى:
I قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
وقۋشىلاردى II توپقا ءبولۋ.
«وي قوزعاۋ» ءادىسى احمەت بايتۇرسىن ۇلى تۋرالى بەينە كورىنىس كورسەتىلەدى.
وقۋشىلار بەينە كورىنىستىڭ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعاندىعىن ايتادى.
«گالەرەيانى شارلاۋ» ءادىسى سىنىپ بولمەسىنە احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعان بۇرىش دايىندالادى. وقۋشىلار توپتاسىپ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى بويىنشا وزدەرىنە تانىس ەمەس دەرەكتەردى جازىپ الادى، توپ وقۋشىلارى ءبىر - بىرىنە دايىنداعان ماعلۇماتتاردى تانىستىرادى. (وقۋشىلارعا ۋاقىت بەرىلەدى، ءار توپتان 2 وقۋشىدان شىعىپ دايىنداعان جۇمىستارىن قورعايدى)
وزدەرىنە ۇناعان مىسالىنىڭ مازمۇنى بويىنشا كورىنىس كورسەتەدى.
II ماعىنانى تانۋ
1. وقۋشىلاردىڭ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى ايتقاندارىن تولىقتىرۋ ماقساتىندا سلايد ماتەريالدارى كورسەتىلەدى.
2. «دجيگسو - 1» ءادىسى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى» مىسالدارىنىڭ مازمۇنىمەن تانىسۋ ءۇشىن ەكى توپقا مىسالدارىنىڭ مازمۇنى تاراتىلادى. مىسالدارىنىڭ مازمۇنىنا قاراي توپ وقۋشىلارى ءبىرىنىڭ ويىن ءبىرى جالعايدى، ءوزارا پىكىر الماسا وتىرىپ، تولىقتىرادى.
I توپ «وگىز بەن باقا»
II توپ «ەگىننىڭ باستارى»
3. شىعارماشىلىق جۇمىس I توپ مىسال ولەڭنىڭ مازمۇنىن ومىرمەن بايلانىستىرۋ، تاربيەلىك ءمانىن انىقتاۋ
كۇناسىن كۇندەگەننىڭ جامان قاتتى،
كۇندەي مە بىرەۋگە اللا بەرگەن باقتى؟!
وگىزدى كۇندەپ، سونداي بولامىن دەپ،
كولباقا ونان قانشا پايدا تاپتى؟!
اۋەلدە قۇداي ولشەپ بەرگەن دەنە،
قانشاما زارلانعانمەن ارتىلماپتى.
ناقىل ءسوز: «ءالىن بىلمەس الەك» دەگەن،
وسىنداي اۋرە بولعان جاننان قاپتى.
II توپ «ەگىننىڭ باستارى» مىسال ولەڭىنىڭ مازمۇنىنا بايلانىستى سۋرەت سالۋ.
4. «ەركىن جازۋ» ءادىسى
I توپ «ەگىننىڭ باستارى» مىسالى بويىنشا ءبىر شۋماق ولەڭ نەمەسە شاعىن اڭگىمە جازۋ.
II توپ «وگىز بەن باقا» مىسالىنىڭ مازمۇنىنا بايلانىستى ماقال - ماتەلدەر جازۋ.
III وي تولعانىس «ءبىر اينالىم سويلەسۋ» ءادىسى
- بالالار، سونىمەن بۇگىنگى ساباقتا نە ۇيرەندىك، نە بىلدىك؟
- شىعارمانىڭ سىزدەر ءۇشىن تاربيەلىك ءمانى قانداي بولدى؟
توپ وقۋشىلارى بىرلەسىپ بۇگىنگى ساباقتا ۇيرەنگەندەرىن قاعاز بەتىنە تۇسىرەدى، توپ مۇشەسى قورعايدى.
IV ۇيگە تاپسىرما بەرۋ:
1. احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ مىسال ولەڭدەرى تۋرالى قوسىمشا دەرەكتەر جيناۋ.
2. «وگىز بەن باقا»، «ەگىننىڭ باستارى» مىسالدارىن مانەرلەپ وقىپ، ۇناعان مىسال ولەڭى بويىنشا كورىنىس دايىنداۋ.
V باعالاۋ
سىنىپ وقۋشىلارى ساباقتىڭ بولىمدەرى بويىنشا باعالانادى، بەلسەنە قاتىسقان توپ مۇشەلەرى ماداقتالادى.