باعدارشام
ءبىلىم بەرۋ سالاسى «تانىم»
ساباق: قۇراستىرۋ
تاقىرىبى: باعدارشام.
ماقساتى: بالالاردىڭ قۇراستىرۋعا دەگەن ىنتالارىن ارتتىرىپ جول بەلگىلەرى ەرەجەلەرىن ەستە ساقتاۋعا ۇيرەتۋ. ءار ءتۇرلى ماتەريالداردى پايدالانىپ بۇيىمدار جاساۋعا ۇيرەتۋ. سونىڭ ىشىندە بوس سىرىڭكە كيندەر قوراپشالارى ارقىلى باعدارشام جاساۋعا بالالاردىڭ شىعارماشىلىق ويلارىن دامىتىپ، ونى ءىس جۇزىنە اسىرۋعا ۇيرەتۋ. جۇمىس بارىسىندا ءبىر - بىرىنە كەدەرگى جاساماۋعا، باستاعان ىستەرىن تياناقتى اياقتاۋعا ۇيرەتۋ.
ءىس - ارەكەت كەزەڭى
تاربيەشىنىڭ ءىس - ارەكەتى
موتيۆاسيالىق - قوزعاۋشىلىق
جىلۋلىق شەڭبەرى.
بالالاردىڭ ءىس ارەكەتى
ارايلاپ تاڭ اتتى،
التىن ساۋلە تاراتتى.
جارقىرايدى قالامىز!
جايناي ءتۇستى دالامىز!
قايىرلى تاڭ قوناقتار!
قايىرلى تاڭ دوستارىم!
ۇيىمداستىرۋ - ىزدەستىرۋ
ەسىك قاعىلىپ پوشتاشى اعاي حات اكەلەدى.
- بالالار بىزگە جىل اتاسى پوشتا ارقىلى حات جىبەرىپتى.
بالالار حاتتىڭ ىشىنەن شىققان سۋرەتكە قىزىعۋشىلىق تانىتتى
- حاتتا نە بار ەكەن، ءىشىن اشىپ قارايىق؟!
- جىل اتاسى ءار سۋرەتتىڭ استىنا سۇراقتار، تاپسىرمالار جازىپتى. سونى ورىندايمىز با؟
- ولاي بولسا مىنا سۋرەتتىڭ ءپىشىنى، ءتۇسى قانداي؟
- قىزىل، دوڭگەلەك
- جىل اتاسى قىزىل دوڭگەلەككە جۇمباق جاسىرىپتى.
I - تاپسىرما:
بۇلتتى ايداي جەلدەتكەن،
نوسەرلەتكەن سەلدەتكەن.
شالشىق كەشىپ وينايتىن
بۇل قاي مەزگىل دەپ ويلايسىڭ؟
كوكتەم
ءىى - تاپسىرما:
مىنا سۋرەتتىڭ ءتۇسى، ءپىشىنى قانداي؟
سارى، دوڭگەلەك
كوكتەم مەزگىلىنىڭ ايلارىن اتا؟
ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر
ءقازىر قاي قاي ايى؟
ءساۋىر ايى
ءىىى - تاپسىرما:
دوڭگەلەكتىڭ ءتۇسى قانداي؟
جاسىل، دوڭگەلەك
كوكتەم مەزگىلىنە بايلانىستى تاقپاق بىلەسىڭدەر مە؟
كوكتەم مەزگىلىنە تاقپاق ايتقىزۋ.
تاپسىرماسىن ورىنداعان، پىشىندەرىن تاقتاعا قۇراستىرۋ ارقىلى باعدارشام بەينەسى شىعادى.
توسىن ءسات
توپقا باسىن ۇستاعان ايۋ كىرەدى.
(بالالار توپقا كەلگەن ايۋعا تاڭدانا قارايدى).
- باسىم - اي، باسىم.
- ايۋجان ساعان نە بولدى، باسىڭا نە بولعان؟
- كوشەدە بال تيەگەن ماشينانى كورىپ، سوعان جارماسىپ ەدىم، قۇلاپ، باسىمدى اۋىرتىپ الدىم.
- ايۋجان ولاي كوشەدەگى ماشيناعا جارماسۋعا بولمايدى. جول ەرەجەسىن بۇزباۋ كەرەك، كوشەدە باعدارشام بار ەمەس پە؟
ايۋ:
- مەن جول ەرەجە دەگەندى بىلمەيمىن، باعدارشام دەگەن نە؟
- ولاي بولسا جول ەرەجەسى، باعدارشام دەگەندى بىزدەن، ءبىزدىڭ بالالارىمىزدان ۇيرەن. ءقازىر مەن ساعان جول ەرەجەسىن تۇسىندىرەيىن.
تاقتاعى سۋرەت ارقىلى اڭگىمەلەۋ.
- باعدارشام جول ەرەجەسىن رەتتەۋشى، جول قيىلىسىنان وتۋگە كومەكتەسەدى. جاياۋ جۇرگىنشىلەردى جول اپاتىنان ساقتايدى. ءبىز جول ەرەجەسىن ساقتاي ءبىلۋىمىز كەرەك. باعدارشام بار جەردە ادامدار وتەتىن اق جولاقتار بولادى. بالالار جولدان وتكەندە اتا - انالارىنىڭ نەمەسە ۇلكەندەردىڭ كومەگىمەن ءوتۋى ءتيىس. كولىك جۇرەتىن ۇلكەن جولدىڭ قاپتالىندا ارنايى ادامدار جۇرەتىن تراتۋارلار بولادى.
جول ەرەجەسىندەگى سۋرەتتەن دۇرىس، دۇرىس ەمەس ارەكەتتەردى كورسەتىپ، سۇراقتار قويۋ.
- بالالار مىنا سۋرەتكە مۇقيات قارايىقشى، نە بايقادىڭدار؟
- بارەكەلدى، دۇرىس ايتاسىڭدار. بىزگە كەلگەن ايۋدىڭ دا ماشيناعا جارماسۋى دۇرىس ارەكەت ەمەس، ول جول ەرەجەسىن بۇزىپ تۇر.
- بالالار بۇگىن ءبىز ايۋعا جول ەرەجەسى، باعدارشام تۋرالى ءوز بىلگەندەرىمىزدى ايتايىق. ول ءوز قاتەلىگىن ءتۇسىنىپ جول ەرەجەلەرىن ۇيرەنسىن.
- سەندەر باعدارشامدى كوشەدە كوردىڭدەر مە؟
- باعدارشام قاي جەردە تۇرادى.
- باعدارشامنىڭ نەشە كوزى بار؟
- كوزدەرىنىڭ ءتۇسى - ءپىشىنى قانداي؟
- جول ەرەجەسىنە بايلانىستى تاقپاقتار كىم ايتادى.
- بالالار قانداي كولىك تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر.
وسى كولىكتەردىڭ ىشىندە قايسىسى باعدارشامنىڭ كومەگىمەن جۇرەدى؟
كولىك ىشىندەگى ءتارتىپ ەرەجەلەردى بىلەسىڭدەر مە؟
كولىك ىشىندە نە ىستەۋگە بولمايدى؟
ساباق: قۇراستىرۋ
تاقىرىبى: باعدارشام.
ماقساتى: بالالاردىڭ قۇراستىرۋعا دەگەن ىنتالارىن ارتتىرىپ جول بەلگىلەرى ەرەجەلەرىن ەستە ساقتاۋعا ۇيرەتۋ. ءار ءتۇرلى ماتەريالداردى پايدالانىپ بۇيىمدار جاساۋعا ۇيرەتۋ. سونىڭ ىشىندە بوس سىرىڭكە كيندەر قوراپشالارى ارقىلى باعدارشام جاساۋعا بالالاردىڭ شىعارماشىلىق ويلارىن دامىتىپ، ونى ءىس جۇزىنە اسىرۋعا ۇيرەتۋ. جۇمىس بارىسىندا ءبىر - بىرىنە كەدەرگى جاساماۋعا، باستاعان ىستەرىن تياناقتى اياقتاۋعا ۇيرەتۋ.
ءىس - ارەكەت كەزەڭى
تاربيەشىنىڭ ءىس - ارەكەتى
موتيۆاسيالىق - قوزعاۋشىلىق
جىلۋلىق شەڭبەرى.
بالالاردىڭ ءىس ارەكەتى
ارايلاپ تاڭ اتتى،
التىن ساۋلە تاراتتى.
جارقىرايدى قالامىز!
جايناي ءتۇستى دالامىز!
قايىرلى تاڭ قوناقتار!
قايىرلى تاڭ دوستارىم!
ۇيىمداستىرۋ - ىزدەستىرۋ
ەسىك قاعىلىپ پوشتاشى اعاي حات اكەلەدى.
- بالالار بىزگە جىل اتاسى پوشتا ارقىلى حات جىبەرىپتى.
بالالار حاتتىڭ ىشىنەن شىققان سۋرەتكە قىزىعۋشىلىق تانىتتى
- حاتتا نە بار ەكەن، ءىشىن اشىپ قارايىق؟!
- جىل اتاسى ءار سۋرەتتىڭ استىنا سۇراقتار، تاپسىرمالار جازىپتى. سونى ورىندايمىز با؟
- ولاي بولسا مىنا سۋرەتتىڭ ءپىشىنى، ءتۇسى قانداي؟
- قىزىل، دوڭگەلەك
- جىل اتاسى قىزىل دوڭگەلەككە جۇمباق جاسىرىپتى.
I - تاپسىرما:
بۇلتتى ايداي جەلدەتكەن،
نوسەرلەتكەن سەلدەتكەن.
شالشىق كەشىپ وينايتىن
بۇل قاي مەزگىل دەپ ويلايسىڭ؟
كوكتەم
ءىى - تاپسىرما:
مىنا سۋرەتتىڭ ءتۇسى، ءپىشىنى قانداي؟
سارى، دوڭگەلەك
كوكتەم مەزگىلىنىڭ ايلارىن اتا؟
ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر
ءقازىر قاي قاي ايى؟
ءساۋىر ايى
ءىىى - تاپسىرما:
دوڭگەلەكتىڭ ءتۇسى قانداي؟
جاسىل، دوڭگەلەك
كوكتەم مەزگىلىنە بايلانىستى تاقپاق بىلەسىڭدەر مە؟
كوكتەم مەزگىلىنە تاقپاق ايتقىزۋ.
تاپسىرماسىن ورىنداعان، پىشىندەرىن تاقتاعا قۇراستىرۋ ارقىلى باعدارشام بەينەسى شىعادى.
توسىن ءسات
توپقا باسىن ۇستاعان ايۋ كىرەدى.
(بالالار توپقا كەلگەن ايۋعا تاڭدانا قارايدى).
- باسىم - اي، باسىم.
- ايۋجان ساعان نە بولدى، باسىڭا نە بولعان؟
- كوشەدە بال تيەگەن ماشينانى كورىپ، سوعان جارماسىپ ەدىم، قۇلاپ، باسىمدى اۋىرتىپ الدىم.
- ايۋجان ولاي كوشەدەگى ماشيناعا جارماسۋعا بولمايدى. جول ەرەجەسىن بۇزباۋ كەرەك، كوشەدە باعدارشام بار ەمەس پە؟
ايۋ:
- مەن جول ەرەجە دەگەندى بىلمەيمىن، باعدارشام دەگەن نە؟
- ولاي بولسا جول ەرەجەسى، باعدارشام دەگەندى بىزدەن، ءبىزدىڭ بالالارىمىزدان ۇيرەن. ءقازىر مەن ساعان جول ەرەجەسىن تۇسىندىرەيىن.
تاقتاعى سۋرەت ارقىلى اڭگىمەلەۋ.
- باعدارشام جول ەرەجەسىن رەتتەۋشى، جول قيىلىسىنان وتۋگە كومەكتەسەدى. جاياۋ جۇرگىنشىلەردى جول اپاتىنان ساقتايدى. ءبىز جول ەرەجەسىن ساقتاي ءبىلۋىمىز كەرەك. باعدارشام بار جەردە ادامدار وتەتىن اق جولاقتار بولادى. بالالار جولدان وتكەندە اتا - انالارىنىڭ نەمەسە ۇلكەندەردىڭ كومەگىمەن ءوتۋى ءتيىس. كولىك جۇرەتىن ۇلكەن جولدىڭ قاپتالىندا ارنايى ادامدار جۇرەتىن تراتۋارلار بولادى.
جول ەرەجەسىندەگى سۋرەتتەن دۇرىس، دۇرىس ەمەس ارەكەتتەردى كورسەتىپ، سۇراقتار قويۋ.
- بالالار مىنا سۋرەتكە مۇقيات قارايىقشى، نە بايقادىڭدار؟
- بارەكەلدى، دۇرىس ايتاسىڭدار. بىزگە كەلگەن ايۋدىڭ دا ماشيناعا جارماسۋى دۇرىس ارەكەت ەمەس، ول جول ەرەجەسىن بۇزىپ تۇر.
- بالالار بۇگىن ءبىز ايۋعا جول ەرەجەسى، باعدارشام تۋرالى ءوز بىلگەندەرىمىزدى ايتايىق. ول ءوز قاتەلىگىن ءتۇسىنىپ جول ەرەجەلەرىن ۇيرەنسىن.
- سەندەر باعدارشامدى كوشەدە كوردىڭدەر مە؟
- باعدارشام قاي جەردە تۇرادى.
- باعدارشامنىڭ نەشە كوزى بار؟
- كوزدەرىنىڭ ءتۇسى - ءپىشىنى قانداي؟
- جول ەرەجەسىنە بايلانىستى تاقپاقتار كىم ايتادى.
- بالالار قانداي كولىك تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر.
وسى كولىكتەردىڭ ىشىندە قايسىسى باعدارشامنىڭ كومەگىمەن جۇرەدى؟
كولىك ىشىندەگى ءتارتىپ ەرەجەلەردى بىلەسىڭدەر مە؟
كولىك ىشىندە نە ىستەۋگە بولمايدى؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
