باعدارشام ەلىنە ساياحات
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: «تانىم»، «شىعارماشىلىق».
ءبىلىم ءبولىمى: قورشاعان ورتامەن تانىستىرۋ.
تاقىرىبى: باعدارشام ەلىنە ساياحات.
ماقساتى: جاياۋ جۇرگىنشىلەردىڭ، جولاۋشىلاردىڭ جانە جۇرگىزۋشىلەردىڭ جول ەرەجەسىن ناقتى ءبىلۋ كەرەكتىگى تۋرالى بالالاردىڭ بىلىمدەرىن بەكىتۋ.
كوشەدەگى ءتارتىپ ەرەجەسىن قاتاڭ ساقتاۋعا، جولدا زەيىندى بولۋ داعدىلارىن بويلارىنا ءسىڭىرۋ. قورشاعان ورتاعا ءمان بەرە قاراۋعا، بايقاعىشتىققا، تارتىپتىلىككە باۋلۋ.
الدىن الا جۇمىس: «جول قوزعالىس ەرەجەلەرىن» ۇيرەنەمىز اتتى كوركەم ادەبيەت وقۋ.
ءادىس - تاسىلدەر: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، سۇراق – جاۋاپ، ويىن.
قولدانىلاتىن كورنەكى قۇرالدار مەن جابدىقتار:
دەمونستراسيالىق ماتەريالدار، باعدارشام، جولاق جول، اۆتوبۋس ماكەتى، كولىك تۇرلەرى، جەردىڭ، سۋدىڭ، اۋانىڭ سۋرەتتەرى، جول بەلگىلەرى، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
سوزدىك جۇمىس: جاياۋ جول.
بيلينگيۆالدى كومپونەنت: جاياۋ جۇرگىنشى - پەشەحود، جاياۋ جول - تروتۋرا، باعدارشام - سۆەتوفور، جول بەلگىلەرى - دوروجنىە زناكي.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى.
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى.
- سالەمەتسىزدەر مە، قوناقتار!
- زدراستۆۋيتە!
- Good morning!
شاتتىق شەڭبەرى.
جالعايتىن دوستاستىرىپ بار ەلمەنەن،
جولداردان تۇرادى عوي الەم دەگەن.
بۇگىنگى بىزگە كەلگەن قوناقتارعا،
ويىنىمىمىزدى باستايمىز سالەممەنەن.
- بالالار بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدە مەن سىزدەردى ساياحات جاساۋعا شاقىرامىن.
- قانە ءبارىمىز اۆتوبۋسقا وگتىرىپ، تەز جەتۋ ءۇشىن ءان ايتايىق.
جۇرگىزۋشى بولامىز،
شىرقاپ انگە سالامىز.
ساقتىقپەنەن جايمەنەن،
اۆتوبۋستى ايدايمىز.
باسقىشتى ءبىز باسامىز،
اسۋلاردان اسامىز.
ەرەجەنى ساقتايمىز،
ايالداماد توقتايمىز.
باعدارشامدا ساقتىقپەن،
جاسىل جانسا ايدايمىز.
سارى جانسا دايىندالىپ،
قىزىل جانسا توقتايمىز.
بالالار مىنە «باعدارشامدار ەلىنە» كەلدىك. بۇل بارلىق ادامدارمەن قاتار بالالاردىڭ جول قوزعالىس ەرەجەلەرىن ءبىلىپ، ونى كۇندەلىكتى قولدانۋ ەلى. جول قوزعالىس ەرەجەسى كىمدەرگە قاجەت؟ (ادامدارعا كەرەك).
- نەلىكتەن باعدارشامدا جول وقيعالارى بولمايدى؟
- ولار جول قوزعالىس ەرەجەلەرىن ساقتايدى.
وسى ەلدىڭ قۇرمەتتى تۇرعىنى بولۋ ءۇشىن بىرنەشە قيىن تاپسىرمالاردى ورىنداۋعا تۋرا كەلەدى.
تاپسىرمالار:
1. «كولىك تۇرلەرىن اجىرات»
ا) وسى كولىك تۇرلەرىن اجىراتىپ، ونى اتاپ، قايدا جۇرەتىنىن ايتۋ.
ءا) بۇل سۋرەتتە قانداي كولىك تۇرلەرى جەتىسپەيدى؟
مىنا سۋرەتتە ەرتەگى كەيىپكەرلەرى قانداي كولىك تۇرلەرىمەن جۇرگەن؟
- جارايسىڭدار بالالار العاشقى تارسىمانى ءساتتى ورىندادىڭدار. ەندى ءارى قاراي ءجۇرۋ ءۇشىن وتكىنشى جولدى ءوتۋ كەرەك. بالالار جولدىڭ قاي جەرىنەن وتۋگە بولادى؟
- جاياۋ جۇرگىنشىلەر وتەتىن جولدان جۇرۋگە بولادى.
- مەن ەشقانداي جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولىن كورىپ تۇرعان جوقپىن، ونى ءوزىمىز جاساپ الايىقشى.
- كىم بىلەدى؟ جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولىن قالاي اجىراتۋعا بولادى؟
- اق جولاق.
بالالار اق جولاقتاردى الىپ، الا جول جاسايدى. بۇل جەردە جاياۋ جۇرگىنشىلەردىڭ جولى بار ەكەندىگىن ءبىلۋ ءۇشىن بەلگى ورناتامىز.
بۇل جەردە كوپتەگەن بەلگىلەر بار، ماعان كەرەكتىسىن تاڭداۋعا كومەكتەسىڭدەر!
2 - تاپسىرما «كەرەكتى بەلگىنى تاڭدا!»
بەلگىلەردى كورسەتۋ، بالالار ولاردى اتايدى، كەرەگىن تاڭدايدى.
ەندى مىنە العا باتىلدىقپەن جۇرۋگە بولادى.
كەلەسى تاپسىرمانى ورىنداۋ ءۇشىن جۇمباق شەشەيىك.
بۇيىرماپتى باس تا،
اۋىز دا، قۇلاق تا،
باقىرايعان ءۇش كوزى بار، ءبىراق - تا،
بۇل نە ەكەن بالالار؟
باعدارشام - سۆەتوفور - traffic light
باعدارشامنىڭ نەشە كوزى بار؟
ءبىر، ەكى، ءۇش.
ودين، دۆا، تري.
One، two، three.
باعدارشام تۇستەرىن اتايىقشى.
قىزىل - سارى - جاسىل.
كراسنىي - جەلتىي - زەلەنىي.
Red - yellow - green.
بالالار ەندەشە باعدارشام تۋرالى ەرتەگى تىڭدايىق.
ەرتەدە ءبىر قالادا قىزىل، سارى جانە جاسىل ءتۇستى ءۇش كوزى بار باعدارشام ءومىر ءسۇرىپتى. بىردە وسى ءۇش كوز قايسىمىز ەڭ ماڭىزدى ەكەنبىز دەپ تالاسقا ءوزارا تۇسەدى.
- مەن قىزىلمەن، ەڭ ماڭىزدىمىن. مەنى ادامدار كورسە الدىمدا ءقاۋىپ ءتونىپ تۇرعانىن بىلەدى.
- جوق، سارى ەڭ ماڭىزدى مەنمىن. مەن «توقتاڭدار!» «اسىقپاڭدار!» دەگەن ەسكەرتۋ بەرەمىن.
- سەندەر نە دەپ تۇرسىڭدار دەدى جاسىل. جاسىل ءتۇس ەڭ ماڭىزدى. مەن سىزدەرگە قاۋىپسىزدىكپەن تىنىشتىقتى ەسكە سالامىن. ولاردىڭ تارتىسقا تۇسكەنى سونشالىق، سىنىپ جان - جاققا شاشىلىپ قالادى. ال باعدارشام ولاردى شاقىرىپ ءوتىندى. دوستارىم، كەلىڭدەر ماعان، سەندەر مەن ءۇشىن وتە ماڭىزدىسىڭدار. ەگەر ءبارىمىز بىرگە بولساق وندا، قالا جولدارىندا ءتارتىپ بولادى.
سەرگىتۋ جاتتىعۋى.
بالالار مۋزىكا ىرعاعىمەن قيمىلدار جاسايدى.
سودان كەيىن باعدارشامدار كوزى اجىراماستاي دوس بولىپتى.
بالالار ورنىنا وتىرادى.
- قانە بالالار، باعدارشامدار ەلىنىڭ تۇرعىندارىنا بارلىق باعدارشامداردى كەرەكتى تۇستەرگە بوياپ كومەكتەسەيىك. (بالالار ۇستەلگە وتىرىپ، باعدارشامداردى بويادى).
باعدارشام تۋرالى كوڭىلدى ءان قوسىلادى.
- ەندى ايتىڭدارشى، باعدارشامنىڭ ءار بەلگىسى نەنى بىلدىرەدى؟
قىزىل - توقتا
سارى - كۇت
جاسىل - جۋر
بالالار مەن سەندەرگە جۇمباق جاسىرامىن، تىڭداڭدار
الا - تاياق ۇستاعان،
جول ءتارتىبىن نۇسقاعان.
ءومىرىڭدى كۇزەتكەن،
ىسقىرىعى كۇشتى ادام. (گاي قىزمەتكەرى)
- بالالار بۇگىنگى ءبىزدىڭ وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزگە «گاي قىزمەتكەرى» قوناققا كەلدى. تاپسىرماسى بار ەكەن. (ينتەراكتيۆتى تاقتادان سۋرەتتەر كورسەتەدى).
سۋرەتتەن دۇرىس جانە بۇرىس سۋرەتتى تابۋ. بالالار سۋرەتكە بايلانىستى تاقپاقتار ايتادى:
اتا - انانىڭ سەنىمىن،
ەستە ۇستاپ، اقتاي ءبىل.
جولدان وتەر جاياۋدىڭ،
ەرەجەسىن ساقتاي ءبىل!
قىزىل شام جانسا جول «جابىق»،
سوندا بولسىن ويىڭ بار.
سارى شام جانسا «دايىندال»،
شاتىلادى بىلمەگەن.
جاسىل جانسا «ءجۇر» دەگەن
جول شەتىندە تۇراتىن،
جول بەلگىگە قاراڭدار.
گاي قىزمەتكەرى: مىنە بالالار سەندەر بارلىق تاپسىرمانى جاقسى ورىندادىڭدار. مەن سەندەردى «باعدارشامدار ەلىنىڭ قۇرمەتتى تۇرعىندارى» ارنايى ءتوس بەلگىسىمەن ماراپاتتايمىن.
گاي قىزمەتكەرى: بالالار جولدا اپاتقا ۇشىراماۋ ءۇشىن جاياۋ جۇرگىنشى دە، جۇرگىزۋشىلەردە جول ەرەجەسىن ساقتاۋ كەرەك. ساق بولىڭدار!!!
بالالار اۆتوبۋسقا وتىرىپ، «جول جۇرگىزۋشىلەر جىرىن» ايتىپ، باقشاعا ورالايىق. ساۋ بولىڭدار.
مىنە ءبىزدىڭ ساياحاتىمىز اياقتالدى.
رەفلەكسيۆتىك تۇزەتۋ. قورىتىندى سۇراقتار قويۋ.
- بالالار ءبىز قايدا ساياحاتقا باردىق؟
- سەندەرگە تاپسىرمالار ۇنادى ما؟
- جولدان وتەردە قايدا قاراپ ءوتۋىمىز كەرەك؟
- ادامدار قانداي جولدان وتۋگە بولادى؟
كۇتىلەتىن ناتيجە.
قايتالايدى: قىزىل - توقتا، سارى – كۇت، جاسىل – جۋر.
تۇسىنەدى: جول ەرەجەسىندە بەلگىلەنگەن سۋرەتتەردىڭ نەنى بىلدىرەتىنىن: كوشە ءتارتىبىن بۇزۋدىڭ قايعىلى جاعدايعا ۇشىراتاتىنىن.
قولدانادى: جولدا اباي بولۋدى، جان - جاققا زەيىن قويۋدى، ساقتانۋدى.
№100 «توعجان» بوبەكجاي-باقشاسى
جوعارعى ساناتتى تاربيەشى
ساۋلە مەرگەنباي قىزى تۋرلىبەكوۆا
ءبىلىم ءبولىمى: قورشاعان ورتامەن تانىستىرۋ.
تاقىرىبى: باعدارشام ەلىنە ساياحات.
ماقساتى: جاياۋ جۇرگىنشىلەردىڭ، جولاۋشىلاردىڭ جانە جۇرگىزۋشىلەردىڭ جول ەرەجەسىن ناقتى ءبىلۋ كەرەكتىگى تۋرالى بالالاردىڭ بىلىمدەرىن بەكىتۋ.
كوشەدەگى ءتارتىپ ەرەجەسىن قاتاڭ ساقتاۋعا، جولدا زەيىندى بولۋ داعدىلارىن بويلارىنا ءسىڭىرۋ. قورشاعان ورتاعا ءمان بەرە قاراۋعا، بايقاعىشتىققا، تارتىپتىلىككە باۋلۋ.
الدىن الا جۇمىس: «جول قوزعالىس ەرەجەلەرىن» ۇيرەنەمىز اتتى كوركەم ادەبيەت وقۋ.
ءادىس - تاسىلدەر: ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، سۇراق – جاۋاپ، ويىن.
قولدانىلاتىن كورنەكى قۇرالدار مەن جابدىقتار:
دەمونستراسيالىق ماتەريالدار، باعدارشام، جولاق جول، اۆتوبۋس ماكەتى، كولىك تۇرلەرى، جەردىڭ، سۋدىڭ، اۋانىڭ سۋرەتتەرى، جول بەلگىلەرى، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
سوزدىك جۇمىس: جاياۋ جول.
بيلينگيۆالدى كومپونەنت: جاياۋ جۇرگىنشى - پەشەحود، جاياۋ جول - تروتۋرا، باعدارشام - سۆەتوفور، جول بەلگىلەرى - دوروجنىە زناكي.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى.
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى.
- سالەمەتسىزدەر مە، قوناقتار!
- زدراستۆۋيتە!
- Good morning!
شاتتىق شەڭبەرى.
جالعايتىن دوستاستىرىپ بار ەلمەنەن،
جولداردان تۇرادى عوي الەم دەگەن.
بۇگىنگى بىزگە كەلگەن قوناقتارعا،
ويىنىمىمىزدى باستايمىز سالەممەنەن.
- بالالار بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدە مەن سىزدەردى ساياحات جاساۋعا شاقىرامىن.
- قانە ءبارىمىز اۆتوبۋسقا وگتىرىپ، تەز جەتۋ ءۇشىن ءان ايتايىق.
جۇرگىزۋشى بولامىز،
شىرقاپ انگە سالامىز.
ساقتىقپەنەن جايمەنەن،
اۆتوبۋستى ايدايمىز.
باسقىشتى ءبىز باسامىز،
اسۋلاردان اسامىز.
ەرەجەنى ساقتايمىز،
ايالداماد توقتايمىز.
باعدارشامدا ساقتىقپەن،
جاسىل جانسا ايدايمىز.
سارى جانسا دايىندالىپ،
قىزىل جانسا توقتايمىز.
بالالار مىنە «باعدارشامدار ەلىنە» كەلدىك. بۇل بارلىق ادامدارمەن قاتار بالالاردىڭ جول قوزعالىس ەرەجەلەرىن ءبىلىپ، ونى كۇندەلىكتى قولدانۋ ەلى. جول قوزعالىس ەرەجەسى كىمدەرگە قاجەت؟ (ادامدارعا كەرەك).
- نەلىكتەن باعدارشامدا جول وقيعالارى بولمايدى؟
- ولار جول قوزعالىس ەرەجەلەرىن ساقتايدى.
وسى ەلدىڭ قۇرمەتتى تۇرعىنى بولۋ ءۇشىن بىرنەشە قيىن تاپسىرمالاردى ورىنداۋعا تۋرا كەلەدى.
تاپسىرمالار:
1. «كولىك تۇرلەرىن اجىرات»
ا) وسى كولىك تۇرلەرىن اجىراتىپ، ونى اتاپ، قايدا جۇرەتىنىن ايتۋ.
ءا) بۇل سۋرەتتە قانداي كولىك تۇرلەرى جەتىسپەيدى؟
مىنا سۋرەتتە ەرتەگى كەيىپكەرلەرى قانداي كولىك تۇرلەرىمەن جۇرگەن؟
- جارايسىڭدار بالالار العاشقى تارسىمانى ءساتتى ورىندادىڭدار. ەندى ءارى قاراي ءجۇرۋ ءۇشىن وتكىنشى جولدى ءوتۋ كەرەك. بالالار جولدىڭ قاي جەرىنەن وتۋگە بولادى؟
- جاياۋ جۇرگىنشىلەر وتەتىن جولدان جۇرۋگە بولادى.
- مەن ەشقانداي جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولىن كورىپ تۇرعان جوقپىن، ونى ءوزىمىز جاساپ الايىقشى.
- كىم بىلەدى؟ جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولىن قالاي اجىراتۋعا بولادى؟
- اق جولاق.
بالالار اق جولاقتاردى الىپ، الا جول جاسايدى. بۇل جەردە جاياۋ جۇرگىنشىلەردىڭ جولى بار ەكەندىگىن ءبىلۋ ءۇشىن بەلگى ورناتامىز.
بۇل جەردە كوپتەگەن بەلگىلەر بار، ماعان كەرەكتىسىن تاڭداۋعا كومەكتەسىڭدەر!
2 - تاپسىرما «كەرەكتى بەلگىنى تاڭدا!»
بەلگىلەردى كورسەتۋ، بالالار ولاردى اتايدى، كەرەگىن تاڭدايدى.
ەندى مىنە العا باتىلدىقپەن جۇرۋگە بولادى.
كەلەسى تاپسىرمانى ورىنداۋ ءۇشىن جۇمباق شەشەيىك.
بۇيىرماپتى باس تا،
اۋىز دا، قۇلاق تا،
باقىرايعان ءۇش كوزى بار، ءبىراق - تا،
بۇل نە ەكەن بالالار؟
باعدارشام - سۆەتوفور - traffic light
باعدارشامنىڭ نەشە كوزى بار؟
ءبىر، ەكى، ءۇش.
ودين، دۆا، تري.
One، two، three.
باعدارشام تۇستەرىن اتايىقشى.
قىزىل - سارى - جاسىل.
كراسنىي - جەلتىي - زەلەنىي.
Red - yellow - green.
بالالار ەندەشە باعدارشام تۋرالى ەرتەگى تىڭدايىق.
ەرتەدە ءبىر قالادا قىزىل، سارى جانە جاسىل ءتۇستى ءۇش كوزى بار باعدارشام ءومىر ءسۇرىپتى. بىردە وسى ءۇش كوز قايسىمىز ەڭ ماڭىزدى ەكەنبىز دەپ تالاسقا ءوزارا تۇسەدى.
- مەن قىزىلمەن، ەڭ ماڭىزدىمىن. مەنى ادامدار كورسە الدىمدا ءقاۋىپ ءتونىپ تۇرعانىن بىلەدى.
- جوق، سارى ەڭ ماڭىزدى مەنمىن. مەن «توقتاڭدار!» «اسىقپاڭدار!» دەگەن ەسكەرتۋ بەرەمىن.
- سەندەر نە دەپ تۇرسىڭدار دەدى جاسىل. جاسىل ءتۇس ەڭ ماڭىزدى. مەن سىزدەرگە قاۋىپسىزدىكپەن تىنىشتىقتى ەسكە سالامىن. ولاردىڭ تارتىسقا تۇسكەنى سونشالىق، سىنىپ جان - جاققا شاشىلىپ قالادى. ال باعدارشام ولاردى شاقىرىپ ءوتىندى. دوستارىم، كەلىڭدەر ماعان، سەندەر مەن ءۇشىن وتە ماڭىزدىسىڭدار. ەگەر ءبارىمىز بىرگە بولساق وندا، قالا جولدارىندا ءتارتىپ بولادى.
سەرگىتۋ جاتتىعۋى.
بالالار مۋزىكا ىرعاعىمەن قيمىلدار جاسايدى.
سودان كەيىن باعدارشامدار كوزى اجىراماستاي دوس بولىپتى.
بالالار ورنىنا وتىرادى.
- قانە بالالار، باعدارشامدار ەلىنىڭ تۇرعىندارىنا بارلىق باعدارشامداردى كەرەكتى تۇستەرگە بوياپ كومەكتەسەيىك. (بالالار ۇستەلگە وتىرىپ، باعدارشامداردى بويادى).
باعدارشام تۋرالى كوڭىلدى ءان قوسىلادى.
- ەندى ايتىڭدارشى، باعدارشامنىڭ ءار بەلگىسى نەنى بىلدىرەدى؟
قىزىل - توقتا
سارى - كۇت
جاسىل - جۋر
بالالار مەن سەندەرگە جۇمباق جاسىرامىن، تىڭداڭدار
الا - تاياق ۇستاعان،
جول ءتارتىبىن نۇسقاعان.
ءومىرىڭدى كۇزەتكەن،
ىسقىرىعى كۇشتى ادام. (گاي قىزمەتكەرى)
- بالالار بۇگىنگى ءبىزدىڭ وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزگە «گاي قىزمەتكەرى» قوناققا كەلدى. تاپسىرماسى بار ەكەن. (ينتەراكتيۆتى تاقتادان سۋرەتتەر كورسەتەدى).
سۋرەتتەن دۇرىس جانە بۇرىس سۋرەتتى تابۋ. بالالار سۋرەتكە بايلانىستى تاقپاقتار ايتادى:
اتا - انانىڭ سەنىمىن،
ەستە ۇستاپ، اقتاي ءبىل.
جولدان وتەر جاياۋدىڭ،
ەرەجەسىن ساقتاي ءبىل!
قىزىل شام جانسا جول «جابىق»،
سوندا بولسىن ويىڭ بار.
سارى شام جانسا «دايىندال»،
شاتىلادى بىلمەگەن.
جاسىل جانسا «ءجۇر» دەگەن
جول شەتىندە تۇراتىن،
جول بەلگىگە قاراڭدار.
گاي قىزمەتكەرى: مىنە بالالار سەندەر بارلىق تاپسىرمانى جاقسى ورىندادىڭدار. مەن سەندەردى «باعدارشامدار ەلىنىڭ قۇرمەتتى تۇرعىندارى» ارنايى ءتوس بەلگىسىمەن ماراپاتتايمىن.
گاي قىزمەتكەرى: بالالار جولدا اپاتقا ۇشىراماۋ ءۇشىن جاياۋ جۇرگىنشى دە، جۇرگىزۋشىلەردە جول ەرەجەسىن ساقتاۋ كەرەك. ساق بولىڭدار!!!
بالالار اۆتوبۋسقا وتىرىپ، «جول جۇرگىزۋشىلەر جىرىن» ايتىپ، باقشاعا ورالايىق. ساۋ بولىڭدار.
مىنە ءبىزدىڭ ساياحاتىمىز اياقتالدى.
رەفلەكسيۆتىك تۇزەتۋ. قورىتىندى سۇراقتار قويۋ.
- بالالار ءبىز قايدا ساياحاتقا باردىق؟
- سەندەرگە تاپسىرمالار ۇنادى ما؟
- جولدان وتەردە قايدا قاراپ ءوتۋىمىز كەرەك؟
- ادامدار قانداي جولدان وتۋگە بولادى؟
كۇتىلەتىن ناتيجە.
قايتالايدى: قىزىل - توقتا، سارى – كۇت، جاسىل – جۋر.
تۇسىنەدى: جول ەرەجەسىندە بەلگىلەنگەن سۋرەتتەردىڭ نەنى بىلدىرەتىنىن: كوشە ءتارتىبىن بۇزۋدىڭ قايعىلى جاعدايعا ۇشىراتاتىنىن.
قولدانادى: جولدا اباي بولۋدى، جان - جاققا زەيىن قويۋدى، ساقتانۋدى.
№100 «توعجان» بوبەكجاي-باقشاسى
جوعارعى ساناتتى تاربيەشى
ساۋلە مەرگەنباي قىزى تۋرلىبەكوۆا
You Might Also Like
