بالاباقشادا قولدانۋعا ءتيىمدى تەحنولوگيالار
بايانداما
بالاباقشادا قولدانۋعا ءتيىمدى تەحنولوگيالار
قازىرگى كەزەڭدە رەسپۋبليكانىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ەڭ باستى مىندەتى قازاق مەكتەبى تۇلەگىنىڭ ءبىلىم ساپاسىنىڭ دەڭگەيىن حالىقارالىق دارەجەگە جۋىقتاتۋ.
بالا - بولاشاعىمىز دەسەك، سول بالاعا جۇيەلى ءبىلىم بەرىپ، ىنتا – ىقىلاسىن دۇرىس باقىتتاۋدى، قابىلەت - قاسيەتتەرىن دامىتۋدى بالاباقشادان باستاۋىمىز كەرەك. مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ستاندارتى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەمەن مەكتەپالدى دايارلىق توپتارىندا پەداگوگيكالىق ءۇردىستى ۇيىمداستىرۋدا جاڭاشىل ءادىس - تاسىلدەردى پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بالاباقشادا جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋدىڭ باستى ماقساتى: وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدە يننوۆاتسيالىق ويىن تەحنولوگياسىنىڭ ەلەمەنتتەرىن پايدالانا وتىرىپ، جان - جاقتى، ءبىلىمدى، قۇزىرەتتى تۇلعا تاربيەلەۋ.
بالاباقشادا قولدانۋعا تيىمدى تەحنولوگيالار:
1. تريز (ءوتشت) تەحنولوگياسى.
2. ءتاي - ءتاي تەحنولوگياسى
3. مونتەسسوري تەحنولوگياسى
4. زايسيەۆ تەحنولوگياسى
5. دامىتا وقىتۋ تەحنولوگياسى
1) تريز (ءوتشت) تەحنولوگياسىن وتكەن عاسىردىڭ 70 جىلدارى گ. س. التشۋلەر ويلاپ تاپقان.
مەكتەپكە دەيىنگى بالالارعا بەيىمدەلگەن تريز (ءوتشت) تەحنولوگياسى بالانى شىعارماشىلىق تاپسىرمالاردى ورىنداۋعا ۇيرەتەدى جانە ونىڭ بويىندا شىعارماشىلىق قاجەتتىلىكتەردى دامىتا وتىرىپ، ونىڭ قىزىعۋشىلىعىنا سۇيەنە وتىرىپ شىعارماشىلىققا باۋليدى.
2) ءتاي - ءتاي تەحنولوگياسى. نەگىزىن قالاعان: دجورج سوروس
ماقساتى: بالالاردىڭ شىعارماشىلىق جانە ينتەللەكتۋالدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
1) مونتەسسوري تەحنولوگياسى. نەگىزىن قالاعان: م. مونتەسسوري.
ماقساتى: بالالاردىڭ قورشاعان الەمگە قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزۋ جانە ونى زەرتتەۋگە ۇمتىلدىرۋ. ساۋالدار قويۋ جانە ولارعا جاۋاپ ىزدەپ تابۋ.
2) زايسيەۆ تەحنولوگياسى. نەگىزىن قالاعان: ن. ا. زايسيەۆ
ماقساتى: وقىتۋ مەن ساناۋدى قاتار ۇيرەتە وتىرىپ، بالالاردىڭ دۇرىس سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ. بالانىڭ ءبىلىمدى بارلىق سەزىم مۇشەلەرىمەن قابىلداۋىن قامتاماسىز ەتۋ.
دامىتا وقىتۋ تەحنولوگياسى. نەگىزىن سالۋشىلارمەن زەرتتەۋشىلەر: ۆ. داۆىدوۆ، ۆ. زانكوۆ، ۆ. ەلكونين، پ. ەردنييەۆ
ماقساتى: بالانىڭ جالپى جان دۇنيەسىن، جانە ونىڭ سەزىمىنە اسەر ەتىپ لوگيكالىق ويلاۋىن دامىتۋ. سوزدىك قورى مەن سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتا وقىتۋدا تاربيەشىنىڭ باستى مىندەتى وقۋ ماتەريالدارىن بالاعا دايىن كۇيىندە ەمەس، بالامەن بىرلەسىپ، جالپى ءىس - ارەكەتتى ۇيىمداستىرا وتىرىپ، العا قويعان مىندەتتەردى ءتۇسىندىرۋ سوزدىك قورى مەن ءتىلدىڭ اراسىنداعى بايلانىستىلىققا اسا كوڭىل ءبولۋ.
دامىتا وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ بالاباقشا جاعدايىندا قولدانۋعا بولاتىن تيىمدى ادىستەرى:
1. وي تولعانىس.
2. اسسوسياسيا
3. سالىستىرۋ
4. راۋند - روبين
5. توپتاۋ ءادىسى
1) وي تولعانىس ءادىسى نەمەسە پسيحولوگيا تىلىندە «ميعا شابۋىل» دەپ تە اتالادى. بۇل ءادىس كوبىنە ۇيىمدلاستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تاقىرىبىن اشۋدا قولدانىلادى. مىس: جۇمباق شەشۋ، ءسوزجۇمباق، سۋرەتتى رەبۋستار ارقىلى.
2) اسسوسياسيا ءادىسى. بۇل ادىستە بەرىلگەن تاقىرىپ بويىنشا بالالاردا قانداي وي تۋادى سونىڭ بارلىعى سول ءسوزدىڭ جان - جاعىنا جازىلادى. مىس:
3) جالپى وتباسى:
اتا، اجە، اكە، انا، اعا، اپكە، ءىنى
3) سالىستىرۋ ءادىسى. بۇل ادىستە بالالار وبەكتىلەر اراسىنداعى ۇقساستىق پەن ايىرماشىلىقتى انىقتايدى.
مىسالى: الما جانە قىزاناقتىڭ ۇقساستىعى مەن ايىرماشىلىعى
4) راۋند - روبين ءادىسى. بۇل ءادىس وتكەن نەمەسە جاڭا تاقىرىپتى بەكىتۋ ءۇشىن قولايلى تاسىلدەردىڭ ءبىرى. مۇندا ءار بالا بەرىلگەن تاقىرىپ تۋرالى نە بىلەدى. ءبىر سويلەم نەمەسە ءسوز تىركەسى ارقىلى ءبىرىنىڭ ايتقانىن ءبىرى قايتالاماي تۇگەل ايتىپ شىعۋى ءتيىس. مىس: «گۇلدەر» تاقىرىبىندا
- گۇل وسىمدىك
- گۇل ادەمى
- گۇلدى جۇلۋعا بولمايدى
- انامىزعا سىيلايمىز
- دوستارىمىزعا سىيلايمىز ت. ب.
5) توپتاۋ ءادىسى. توپتاۋ ادىسىندە بالالاردى دەڭگەيلەرىنە قاراي بىرنەشە توپقا بولەدى دە، وزدەرى ورىنداي الاتىنداي توپتىق تاپسىرما بەرىلەدى.
مىس: «پىشىندەر» تاقىرىبىن وتكەندە
ءى توپ – ۇلەستىرمەلى كارتاداعى بەينەلەنگەن سۋرەتتەردەن گەومەتريالىق پىشىندەردى تاۋىپ، كورسەتۋ، اتىن اتاۋ.
ءىى توپ - ءجىپتى پايدالانا وتىرىپ ءارتۇرلى پىشىندەردى جاساۋ.
ءىىى توپ - ساناعىشتان ءۇشبۇرىش پەن ءتورتبۇرىشتى قۇراستىرۋ.
دامىتا وقىتۋدىڭ ناتيجەلى بولۋى تاربيەشى مەن تاربيەلەنۋشىنىڭ اراسىنداعى جاڭاشا قارىم - قاتىناس ارقىلى عانا ءوز جەمىسىن بەرەدى. بۇگىنگى كۇن باسەكەلەستىكپەن جوعارعى تەحنولوگيانىڭ، عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ زامانى.
سوندىقتان وقىتۋ پروسەسىندە جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ءاربىر ۇستازدىڭ مىندەتى.
بالاباقشادا قولدانۋعا ءتيىمدى تەحنولوگيالار
قازىرگى كەزەڭدە رەسپۋبليكانىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ەڭ باستى مىندەتى قازاق مەكتەبى تۇلەگىنىڭ ءبىلىم ساپاسىنىڭ دەڭگەيىن حالىقارالىق دارەجەگە جۋىقتاتۋ.
بالا - بولاشاعىمىز دەسەك، سول بالاعا جۇيەلى ءبىلىم بەرىپ، ىنتا – ىقىلاسىن دۇرىس باقىتتاۋدى، قابىلەت - قاسيەتتەرىن دامىتۋدى بالاباقشادان باستاۋىمىز كەرەك. مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ستاندارتى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەمەن مەكتەپالدى دايارلىق توپتارىندا پەداگوگيكالىق ءۇردىستى ۇيىمداستىرۋدا جاڭاشىل ءادىس - تاسىلدەردى پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بالاباقشادا جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋدىڭ باستى ماقساتى: وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدە يننوۆاتسيالىق ويىن تەحنولوگياسىنىڭ ەلەمەنتتەرىن پايدالانا وتىرىپ، جان - جاقتى، ءبىلىمدى، قۇزىرەتتى تۇلعا تاربيەلەۋ.
بالاباقشادا قولدانۋعا تيىمدى تەحنولوگيالار:
1. تريز (ءوتشت) تەحنولوگياسى.
2. ءتاي - ءتاي تەحنولوگياسى
3. مونتەسسوري تەحنولوگياسى
4. زايسيەۆ تەحنولوگياسى
5. دامىتا وقىتۋ تەحنولوگياسى
1) تريز (ءوتشت) تەحنولوگياسىن وتكەن عاسىردىڭ 70 جىلدارى گ. س. التشۋلەر ويلاپ تاپقان.
مەكتەپكە دەيىنگى بالالارعا بەيىمدەلگەن تريز (ءوتشت) تەحنولوگياسى بالانى شىعارماشىلىق تاپسىرمالاردى ورىنداۋعا ۇيرەتەدى جانە ونىڭ بويىندا شىعارماشىلىق قاجەتتىلىكتەردى دامىتا وتىرىپ، ونىڭ قىزىعۋشىلىعىنا سۇيەنە وتىرىپ شىعارماشىلىققا باۋليدى.
2) ءتاي - ءتاي تەحنولوگياسى. نەگىزىن قالاعان: دجورج سوروس
ماقساتى: بالالاردىڭ شىعارماشىلىق جانە ينتەللەكتۋالدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
1) مونتەسسوري تەحنولوگياسى. نەگىزىن قالاعان: م. مونتەسسوري.
ماقساتى: بالالاردىڭ قورشاعان الەمگە قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزۋ جانە ونى زەرتتەۋگە ۇمتىلدىرۋ. ساۋالدار قويۋ جانە ولارعا جاۋاپ ىزدەپ تابۋ.
2) زايسيەۆ تەحنولوگياسى. نەگىزىن قالاعان: ن. ا. زايسيەۆ
ماقساتى: وقىتۋ مەن ساناۋدى قاتار ۇيرەتە وتىرىپ، بالالاردىڭ دۇرىس سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ. بالانىڭ ءبىلىمدى بارلىق سەزىم مۇشەلەرىمەن قابىلداۋىن قامتاماسىز ەتۋ.
دامىتا وقىتۋ تەحنولوگياسى. نەگىزىن سالۋشىلارمەن زەرتتەۋشىلەر: ۆ. داۆىدوۆ، ۆ. زانكوۆ، ۆ. ەلكونين، پ. ەردنييەۆ
ماقساتى: بالانىڭ جالپى جان دۇنيەسىن، جانە ونىڭ سەزىمىنە اسەر ەتىپ لوگيكالىق ويلاۋىن دامىتۋ. سوزدىك قورى مەن سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ.
دامىتا وقىتۋدا تاربيەشىنىڭ باستى مىندەتى وقۋ ماتەريالدارىن بالاعا دايىن كۇيىندە ەمەس، بالامەن بىرلەسىپ، جالپى ءىس - ارەكەتتى ۇيىمداستىرا وتىرىپ، العا قويعان مىندەتتەردى ءتۇسىندىرۋ سوزدىك قورى مەن ءتىلدىڭ اراسىنداعى بايلانىستىلىققا اسا كوڭىل ءبولۋ.
دامىتا وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ بالاباقشا جاعدايىندا قولدانۋعا بولاتىن تيىمدى ادىستەرى:
1. وي تولعانىس.
2. اسسوسياسيا
3. سالىستىرۋ
4. راۋند - روبين
5. توپتاۋ ءادىسى
1) وي تولعانىس ءادىسى نەمەسە پسيحولوگيا تىلىندە «ميعا شابۋىل» دەپ تە اتالادى. بۇل ءادىس كوبىنە ۇيىمدلاستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تاقىرىبىن اشۋدا قولدانىلادى. مىس: جۇمباق شەشۋ، ءسوزجۇمباق، سۋرەتتى رەبۋستار ارقىلى.
2) اسسوسياسيا ءادىسى. بۇل ادىستە بەرىلگەن تاقىرىپ بويىنشا بالالاردا قانداي وي تۋادى سونىڭ بارلىعى سول ءسوزدىڭ جان - جاعىنا جازىلادى. مىس:
3) جالپى وتباسى:
اتا، اجە، اكە، انا، اعا، اپكە، ءىنى
3) سالىستىرۋ ءادىسى. بۇل ادىستە بالالار وبەكتىلەر اراسىنداعى ۇقساستىق پەن ايىرماشىلىقتى انىقتايدى.
مىسالى: الما جانە قىزاناقتىڭ ۇقساستىعى مەن ايىرماشىلىعى
4) راۋند - روبين ءادىسى. بۇل ءادىس وتكەن نەمەسە جاڭا تاقىرىپتى بەكىتۋ ءۇشىن قولايلى تاسىلدەردىڭ ءبىرى. مۇندا ءار بالا بەرىلگەن تاقىرىپ تۋرالى نە بىلەدى. ءبىر سويلەم نەمەسە ءسوز تىركەسى ارقىلى ءبىرىنىڭ ايتقانىن ءبىرى قايتالاماي تۇگەل ايتىپ شىعۋى ءتيىس. مىس: «گۇلدەر» تاقىرىبىندا
- گۇل وسىمدىك
- گۇل ادەمى
- گۇلدى جۇلۋعا بولمايدى
- انامىزعا سىيلايمىز
- دوستارىمىزعا سىيلايمىز ت. ب.
5) توپتاۋ ءادىسى. توپتاۋ ادىسىندە بالالاردى دەڭگەيلەرىنە قاراي بىرنەشە توپقا بولەدى دە، وزدەرى ورىنداي الاتىنداي توپتىق تاپسىرما بەرىلەدى.
مىس: «پىشىندەر» تاقىرىبىن وتكەندە
ءى توپ – ۇلەستىرمەلى كارتاداعى بەينەلەنگەن سۋرەتتەردەن گەومەتريالىق پىشىندەردى تاۋىپ، كورسەتۋ، اتىن اتاۋ.
ءىى توپ - ءجىپتى پايدالانا وتىرىپ ءارتۇرلى پىشىندەردى جاساۋ.
ءىىى توپ - ساناعىشتان ءۇشبۇرىش پەن ءتورتبۇرىشتى قۇراستىرۋ.
دامىتا وقىتۋدىڭ ناتيجەلى بولۋى تاربيەشى مەن تاربيەلەنۋشىنىڭ اراسىنداعى جاڭاشا قارىم - قاتىناس ارقىلى عانا ءوز جەمىسىن بەرەدى. بۇگىنگى كۇن باسەكەلەستىكپەن جوعارعى تەحنولوگيانىڭ، عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ زامانى.
سوندىقتان وقىتۋ پروسەسىندە جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ءاربىر ۇستازدىڭ مىندەتى.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆتىڭ اقىندىعى «ويان، قازاق»
