بالالاردى دامىتۋعا ارنالعان پسيحولوگيالىق ويىندار جانە ينتەربەلسەندى جاتتىعۋلار
بالالاردى دامىتۋعا ارنالعان پسيحولوگيالىق ويىندار جانە ينتەربەلسەندى جاتتىعۋلار
ءى. زەيىندى دامىتۋ جانە تاربيەلەۋ جاتتىعۋلارى
زەيىندى اۋدارۋ قابىلەتىن دامىتۋ جاتتىعۋلارى
بالاعا ءارتۇرلى سوزدەردى اتاڭىز: ۇستەل، كەرەۋەت، كەسە، قارىنداش، داپتەر، كىتاپ، توعاي، شانىشقى جانە ت. ب. ول كەلىسىم بويىنشا بەلگىلى ءبىر سوزدەرگە قيمىلمەن جاۋاپ بەرۋى كەرەك. بالا مۇقيات تىڭدايدى دا، مىسالى، جانۋاردى بىلدىرەتىن سوزدەردى ەستىگەندە، الاقانىن سوعادى. ەگەر بالا شاتاسىپ كەتسە تاپسىرمانى قايتالاڭىز.
وسىنداي جانە وسىعان ۇقساس جاتتىعۋلار زەيىندىلىكتى، زەيىننىڭ بولىنگىشتىك جانە اۋدارىلۋ جىلدامدىعىن دامىتادى، ال سونىمەن بىرگە بالانىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتىپ، تانىمدىلىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرادى.
مۇنداي ويىنداردى جارىس تۇرىندە بالالار توبىمەن جۇرگىزگەن قازىقتى.
زەيىننىڭ تۇراقتىلىعى جانە جيناقتىلىعىن دامىتۋ جاتتىعۋلارى
قاعازدا (1 - سۋرەت) كەزدەيسوق رەتپەن ارىپتەر باسىلعان (5 جول). ءار جولدا شامامەن 30 ءارىپ بار. بالا ءار جولدى مۇقيات قاراپ، ارىپتەر اراسىنان سوزدەردى قۇراۋعا تىرىسادى. ول وسى سوزدەردى ىزدەپ تابۋى (ءۇش، ءتورت، بەس ءارىپتى) جانە استىن سىزۋى كەرەك.
تابىستىلىق كورسەتكىشى – تابىلعان دۇرىس سوزدەر سانى جانە تاپسىرمانى ورىنداۋ جىلدامدىعى.
زەيىندى ودان ءارى جاتتىقتىرۋ ءۇشىن ءوزىڭىز وسىعان ۇقساس ىنتالاندىرۋ ماتەريالىن دايىنداڭىز.
ارىپتەر مەن سوزدەردى ماشينكادا نەمەسە كومپيۋتەردە تەرۋگە نەمەسە قولدان جازۋعا بولادى. كۇلكىلى سوزدەر ويلاپ تابىڭىزدار، بالالارعا بۇل ءارقاشاندا ۇنايدى.
ءىى. قابىلداۋدى دامىتۋ جانە قالىپتاستىرۋ جاتتىعۋلارى
«دىبىستاردى انىقتا» جاتتىعۋى
فونەماتيكالىق ايىرۋعا قابىلەتىن دامىتۋعا ارنالعان. بۇل قابىلەتتەر وقۋعا، جازۋعا، شەتەل تىلدەرىنە تابىستى وقىتۋدىڭ نەگىزىندە جاتىر.
بالاعا ءتۇرلى زاتتار بەينەلەنگەن سۋرەتتەر ۇسىنىلادى (2 - سۋرەت). بالانىڭ بۇل زاتتى بىلەتىندىگىن تەكسەرىڭىز. سودان كەيىن ءسىز كەز - كەلگەن ءسوزدى ايتىڭىز جانە بالادان سول دىبىستان باستالاتىن زاتتى كورسەتۋىن ءوتىنىڭىز. مىسالى، ءسىز «ءسۇت» ءسوزىن ايتاسىز، بالا «سيىر» سۋرەتىن كورسەتەدى، ويتكەنى ەكى ءسوز دە «س» ارپىنەن باستالادى.
گەومەتريالىق پىشىندەردى قابىلداۋدى دامىتۋ
بالاعا ءتۇرلى گەومەتريالىق فيگۋرالار بەينەلەنگەن سۋرەتتەر ۇسىنىلادى.
بالادان بىلەتىن پىشىندەردىڭ اتىن سۇراپ، ال بىلمەيتىن پىشىندەردىڭ اتىن ءوزىڭىز ايتىپ بەرىڭىز. كەلەسى جولى ودان ءسىز اتاعان پىشىندەردىڭ سۋرەتىن سالۋدى وتىنەسىز (دوڭگەلەك، شارشى، ءتورتبۇرىش، ءۇشبۇرىش، ەلليپس).
«پىشىندەردى اياقتا» قابىلداۋ دالدىگىن دامىتۋ جاتتىعۋى
بالالارعا اياقتالماعان، سىزىقپەن بەينەلەنگەن ءتۇرلى گەومەتريالىق پىشىندەردىڭ سۋرەتتەرىن كورسەتەدى، ءبىراق ولار اياقتالماعان. ولاردى بالانىڭ اياقتاۋىن وتىنەسىز (4 - سۋرەت).
ءىىى. ويلاۋدى دامىتۋ جانە قالىپتاستىرۋ جاتتىعۋلارى
«زاتتاردى سالىستىرۋ» ويلاۋ تاسىلدەرىن دامىتۋ جاتتىعۋلارى
سالىستىرۋ ءۇشىن بالاعا كەلەسى ءسوز جۇپتارى ۇسىنىلادى:
1. شىبىن جانە كوبەلەك
2. ءۇي جانە ۇيشىك
3. ۇستەل جانە ورىندىق
4. كىتاپ جانە داپتەر
5. سۋ جانە ءسۇت
6. بالتا جانە بالعا
7. پيانينو جانە سكريپكا
8. قىتىقتاۋ جانە سيپاۋ
9. تەنتەكتىك جانە توبەلەس
10. قالا جانە اۋىل
بالا سالىستىراتىنىن كوز الدىنا ەلەستەتۋى كەرەك. وعان سۇراق قويىڭىز: «سەن شىبىندى كوردىڭ بە؟ ال كوبەلەكتى شە؟» وسىنداي قىسقا سۇراقتاردان كەيىن، بالاعا جۇپتىڭ ءار ءسوزىن سالىستىرۋ ۇسىنىلادى. تاعى دا سۇراق قويىڭىز: «شىبىن مەن كوبەلەك ۇقسايدى ما، جوقپا؟ ولار نەسىمەن ۇقسايدى؟ قانداي ايىرماشىلىقتارى بار؟» بالانىڭ جاۋابىنا تالداۋ جاساڭىز. سوزدەردىڭ نەشە جۇبىن ول دۇرىس سالىستىردى؟ بالاعا نە وڭاي: ۇقساستىعىن ىزدەۋ مە الدە ايىرماشىلىعىن تانۋ ما؟ بالالار اسىرەسە ۇقساستىعىن ىزدەۋدە قيىندىق كورەتىنىن بايقايمىز.
6 - 7 جاسار بالا سالىستىرۋدى دۇرىس جۇرگىزە ءبىلۋى كەرەك: ۇقساستىق بەلگىلەرىندە، ايىرماشىلىق بەلگىلەرىن دە ايىرا ءبىلۋى كەرەك، ءبىراق كەزدەيسوق، ماعىناسىز بەلگىلەرى بويىنشا ەمەس (مىسالى، بالعا مەن بالتا سارايدا جاتىر)، باستى بەلگىلەرى بويىنشا.
«ءسوزدى اياقتاۋ» وي جىلدامدىعىن دامىتۋ جاتتىعۋلارى
بالاعا مىناداي ويىن ويناۋدى ۇسىنىڭىز: ءسىز ءسوزدى ءبىرىنشى بۋىنىن ايتىپ باستايسىز، ال ول اياقتايدى. «مەنىڭ نە ايتقىم كەلەدى، ويلاپ تاپ؟ با...»- وسىلاي ءسىز ويىندى باستايسىز.
بارلىعى 10 بۋىن ۇسىنىلادى:
1) با، 2) سا، 3) شا، 4) تا، 5) دا، 6) جا، 7) جە، 8) شە، 9) كە، 10) بە.
ەگەر بالا تاپسىرمانى جەڭىل دە جىلدام ورىنداسا، وعان ءبىر ەمەس شاماسى كەلگەنشە بىرنەشە ءسوز ويلاپ تابۋىن ۇسىنىڭىز. مىسالى، با - لا، با - تىر، با - قا، با - لاپان، با - رابان جانە ت. ب.
جاۋاپتاردىڭ دۇرىستىعىن عانا ەمەس، ۋاقىتتى دا بەلگىلەڭىز. بۇل ويلاۋ ۇدەرىسى جىلدامدىعىنىڭ، تاپقىرلىعىنىڭ، تىلدىك، سويلەۋ بەلسەندىلىگىنىڭ كورسەتكىشى.
اتىراۋ وبلىسى،
قۇرمانعازى اۋدانى، "مەرەي" بالاباقشاسى
پەداگوگ - پسيحولوگ: ناۋرىزبايەۆا ب. ت.
بالالاردى دامىتۋعا ارنالعان پسيحولوگيالىق ويىندار جانە ينتەربەلسەندى جاتتىعۋلار. جۇكتەۋ
ءى. زەيىندى دامىتۋ جانە تاربيەلەۋ جاتتىعۋلارى
زەيىندى اۋدارۋ قابىلەتىن دامىتۋ جاتتىعۋلارى
بالاعا ءارتۇرلى سوزدەردى اتاڭىز: ۇستەل، كەرەۋەت، كەسە، قارىنداش، داپتەر، كىتاپ، توعاي، شانىشقى جانە ت. ب. ول كەلىسىم بويىنشا بەلگىلى ءبىر سوزدەرگە قيمىلمەن جاۋاپ بەرۋى كەرەك. بالا مۇقيات تىڭدايدى دا، مىسالى، جانۋاردى بىلدىرەتىن سوزدەردى ەستىگەندە، الاقانىن سوعادى. ەگەر بالا شاتاسىپ كەتسە تاپسىرمانى قايتالاڭىز.
وسىنداي جانە وسىعان ۇقساس جاتتىعۋلار زەيىندىلىكتى، زەيىننىڭ بولىنگىشتىك جانە اۋدارىلۋ جىلدامدىعىن دامىتادى، ال سونىمەن بىرگە بالانىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتىپ، تانىمدىلىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرادى.
مۇنداي ويىنداردى جارىس تۇرىندە بالالار توبىمەن جۇرگىزگەن قازىقتى.
زەيىننىڭ تۇراقتىلىعى جانە جيناقتىلىعىن دامىتۋ جاتتىعۋلارى
قاعازدا (1 - سۋرەت) كەزدەيسوق رەتپەن ارىپتەر باسىلعان (5 جول). ءار جولدا شامامەن 30 ءارىپ بار. بالا ءار جولدى مۇقيات قاراپ، ارىپتەر اراسىنان سوزدەردى قۇراۋعا تىرىسادى. ول وسى سوزدەردى ىزدەپ تابۋى (ءۇش، ءتورت، بەس ءارىپتى) جانە استىن سىزۋى كەرەك.
تابىستىلىق كورسەتكىشى – تابىلعان دۇرىس سوزدەر سانى جانە تاپسىرمانى ورىنداۋ جىلدامدىعى.
زەيىندى ودان ءارى جاتتىقتىرۋ ءۇشىن ءوزىڭىز وسىعان ۇقساس ىنتالاندىرۋ ماتەريالىن دايىنداڭىز.
ارىپتەر مەن سوزدەردى ماشينكادا نەمەسە كومپيۋتەردە تەرۋگە نەمەسە قولدان جازۋعا بولادى. كۇلكىلى سوزدەر ويلاپ تابىڭىزدار، بالالارعا بۇل ءارقاشاندا ۇنايدى.
ءىى. قابىلداۋدى دامىتۋ جانە قالىپتاستىرۋ جاتتىعۋلارى
«دىبىستاردى انىقتا» جاتتىعۋى
فونەماتيكالىق ايىرۋعا قابىلەتىن دامىتۋعا ارنالعان. بۇل قابىلەتتەر وقۋعا، جازۋعا، شەتەل تىلدەرىنە تابىستى وقىتۋدىڭ نەگىزىندە جاتىر.
بالاعا ءتۇرلى زاتتار بەينەلەنگەن سۋرەتتەر ۇسىنىلادى (2 - سۋرەت). بالانىڭ بۇل زاتتى بىلەتىندىگىن تەكسەرىڭىز. سودان كەيىن ءسىز كەز - كەلگەن ءسوزدى ايتىڭىز جانە بالادان سول دىبىستان باستالاتىن زاتتى كورسەتۋىن ءوتىنىڭىز. مىسالى، ءسىز «ءسۇت» ءسوزىن ايتاسىز، بالا «سيىر» سۋرەتىن كورسەتەدى، ويتكەنى ەكى ءسوز دە «س» ارپىنەن باستالادى.
گەومەتريالىق پىشىندەردى قابىلداۋدى دامىتۋ
بالاعا ءتۇرلى گەومەتريالىق فيگۋرالار بەينەلەنگەن سۋرەتتەر ۇسىنىلادى.
بالادان بىلەتىن پىشىندەردىڭ اتىن سۇراپ، ال بىلمەيتىن پىشىندەردىڭ اتىن ءوزىڭىز ايتىپ بەرىڭىز. كەلەسى جولى ودان ءسىز اتاعان پىشىندەردىڭ سۋرەتىن سالۋدى وتىنەسىز (دوڭگەلەك، شارشى، ءتورتبۇرىش، ءۇشبۇرىش، ەلليپس).
«پىشىندەردى اياقتا» قابىلداۋ دالدىگىن دامىتۋ جاتتىعۋى
بالالارعا اياقتالماعان، سىزىقپەن بەينەلەنگەن ءتۇرلى گەومەتريالىق پىشىندەردىڭ سۋرەتتەرىن كورسەتەدى، ءبىراق ولار اياقتالماعان. ولاردى بالانىڭ اياقتاۋىن وتىنەسىز (4 - سۋرەت).
ءىىى. ويلاۋدى دامىتۋ جانە قالىپتاستىرۋ جاتتىعۋلارى
«زاتتاردى سالىستىرۋ» ويلاۋ تاسىلدەرىن دامىتۋ جاتتىعۋلارى
سالىستىرۋ ءۇشىن بالاعا كەلەسى ءسوز جۇپتارى ۇسىنىلادى:
1. شىبىن جانە كوبەلەك
2. ءۇي جانە ۇيشىك
3. ۇستەل جانە ورىندىق
4. كىتاپ جانە داپتەر
5. سۋ جانە ءسۇت
6. بالتا جانە بالعا
7. پيانينو جانە سكريپكا
8. قىتىقتاۋ جانە سيپاۋ
9. تەنتەكتىك جانە توبەلەس
10. قالا جانە اۋىل
بالا سالىستىراتىنىن كوز الدىنا ەلەستەتۋى كەرەك. وعان سۇراق قويىڭىز: «سەن شىبىندى كوردىڭ بە؟ ال كوبەلەكتى شە؟» وسىنداي قىسقا سۇراقتاردان كەيىن، بالاعا جۇپتىڭ ءار ءسوزىن سالىستىرۋ ۇسىنىلادى. تاعى دا سۇراق قويىڭىز: «شىبىن مەن كوبەلەك ۇقسايدى ما، جوقپا؟ ولار نەسىمەن ۇقسايدى؟ قانداي ايىرماشىلىقتارى بار؟» بالانىڭ جاۋابىنا تالداۋ جاساڭىز. سوزدەردىڭ نەشە جۇبىن ول دۇرىس سالىستىردى؟ بالاعا نە وڭاي: ۇقساستىعىن ىزدەۋ مە الدە ايىرماشىلىعىن تانۋ ما؟ بالالار اسىرەسە ۇقساستىعىن ىزدەۋدە قيىندىق كورەتىنىن بايقايمىز.
6 - 7 جاسار بالا سالىستىرۋدى دۇرىس جۇرگىزە ءبىلۋى كەرەك: ۇقساستىق بەلگىلەرىندە، ايىرماشىلىق بەلگىلەرىن دە ايىرا ءبىلۋى كەرەك، ءبىراق كەزدەيسوق، ماعىناسىز بەلگىلەرى بويىنشا ەمەس (مىسالى، بالعا مەن بالتا سارايدا جاتىر)، باستى بەلگىلەرى بويىنشا.
«ءسوزدى اياقتاۋ» وي جىلدامدىعىن دامىتۋ جاتتىعۋلارى
بالاعا مىناداي ويىن ويناۋدى ۇسىنىڭىز: ءسىز ءسوزدى ءبىرىنشى بۋىنىن ايتىپ باستايسىز، ال ول اياقتايدى. «مەنىڭ نە ايتقىم كەلەدى، ويلاپ تاپ؟ با...»- وسىلاي ءسىز ويىندى باستايسىز.
بارلىعى 10 بۋىن ۇسىنىلادى:
1) با، 2) سا، 3) شا، 4) تا، 5) دا، 6) جا، 7) جە، 8) شە، 9) كە، 10) بە.
ەگەر بالا تاپسىرمانى جەڭىل دە جىلدام ورىنداسا، وعان ءبىر ەمەس شاماسى كەلگەنشە بىرنەشە ءسوز ويلاپ تابۋىن ۇسىنىڭىز. مىسالى، با - لا، با - تىر، با - قا، با - لاپان، با - رابان جانە ت. ب.
جاۋاپتاردىڭ دۇرىستىعىن عانا ەمەس، ۋاقىتتى دا بەلگىلەڭىز. بۇل ويلاۋ ۇدەرىسى جىلدامدىعىنىڭ، تاپقىرلىعىنىڭ، تىلدىك، سويلەۋ بەلسەندىلىگىنىڭ كورسەتكىشى.
اتىراۋ وبلىسى،
قۇرمانعازى اۋدانى، "مەرەي" بالاباقشاسى
پەداگوگ - پسيحولوگ: ناۋرىزبايەۆا ب. ت.
بالالاردى دامىتۋعا ارنالعان پسيحولوگيالىق ويىندار جانە ينتەربەلسەندى جاتتىعۋلار. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: جول ءتارتىبىن بىلەيىك، امان – ەسەن جۇرەيىك!
