InfoHub Logo

ماڭعىستاۋ وبلىسى، بەينەۋ اۋدانى،
كۇيكەن ورتا مەكتەبىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
ماتنيازوۆا اينۋر تالگاتوۆنا

قازاق ءتىلى 8 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ اراسىنا قويىلاتىن سىزىقشا
سىلتەمە: ادىستەمەلىك تاسىلدەر مەن ادىستەر. وقۋلىق، وقىتۋ ادىستەمەسى
جالپى ماقساتى: باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ اراسىنا قويىلاتىن سىزىقشا تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ
وقىتۋ ناتيجەسى: باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ اراسىنا قويىلاتىن سىزىقشا تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرادى
وقىتۋ فورماسى: جەكە بالامەن، توپپەن، سىنىپ ۇجىمىمەن جۇمىس جۇرگىزۋ
وقۋدا قولدانىلاتىن ادىستەر مەن تاسىلدەر: وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا تاسىلدەر. سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ. وقىتۋ ءۇشىن جانە وقۋدى باعالاۋ. ءتۇسىندىرۋ. ماعىنانى تانۋ. ميعا شابۋىل.
قۇرال – جابدىقتار وقۋلىق، باعالاۋ بەتشەسى، كەسپە قاعازدار

ءمۇعالىمنىڭ ءىس - ارەكەتى
1 كەزەڭ
ۇيىمداستىرۋ2 مين
ءۇي تاپسىرماسىن 5 مين
تەكسەرۋ
امانداسۋ، ساباققا دايىندىعىن، وقۋ قۇرالىن تەكسەرۋ.
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى داپتەرلەرىنەن تەكسەرەمىن. وقۋشىلارعا وتكەن ساباقتى قالاي مەڭگەرگەنىن بايقاۋ ءۇشىن بىرنەشە سۇراقتار قويامىن
ءار توپ مۇشەلەرى ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمالار بويىنشا جاۋاپ بەرەدى.

كورنەكى قۇرالدارداعى جانە جەكە وقۋشىلاردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەدى.

2 كەزەڭ
جاڭا ساباق 30 مين
ماعىنانى تانۋ
باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ قاي ءسوز تابىنان بولعانىنا قاراي جانە ينتوناسيا ارقىلى بايلانىسۋىنا قاراي مىنا جاعدايلاردا باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى:
1. باستاۋىش تا، بايانداۋىش تا اتاۋ تۇلعالى زات ەسىم بولسا، ارالارىنا سىزىقشا قويىلادى. استىق – ءبىزدىڭ بايلىعىمىز. («تەربەلەدى تىڭ دالا».) كۇدىرەنوۆ ايتىم – اعا شوپان. ەرلىك – بۇگىنگى ءومىر تالابى. («دالا داۋىلپازدارى»)
2. باستاۋىش سىلتەۋ ەسىمدىگىنەن نەمەسە جىكتەۋ ەسىمدىگىنىڭ ءىىى جاعىنان بولىپ، بايانداۋىش زات ەسىمنەن بولسا، باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى. بۇل – ۇلكەن قۋانىش ول – ءقازىر زۆەنو باستىعى.
3. باستاۋىش زاتتانعان سىن ەسىمنەن، سان ەسىمنەن جانە ەسىمشەدەن بولىپ، بايانداۋىش زات ەسىمنەن بولسا، باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى. قىزداردىڭ ۇلكەنى – مايرا، كىشىسى – سايرا. ءۇش – تاق سان. ۇزىن بەلدىڭ بويىندا بيىك تاۋداي مۇنارتقان – قاراعاندى.
4. باستاۋىش تۇيىق ەتىستىكتەن (دارا يا كۇردەلى) بولىپ، بايانداۋىش زات ەسىمنەن بولسا نەمەسە كەرىسىنشە، باستاۋىش زات ەسىم، بايانداۋىش تۇيىق ەتىستىكتەن بولسا، ارالارىنا سىزىقشا قويىلادى. مەنىڭ ۇمتىلعان تىلەگىم – قالايدا پايدالى ادام بولىپ شىعۋ. قوي باعۋ – قيىن كاسىپ.
5. باستاۋىش تا، بايانداۋىش تا سان ەسىم بولسا، ارالارىنا سىزىقشا قويىلادى: بەس جەردە بەس – جيىرما بەس.
6. سىلتەۋ ەسىمدىگى مەن جىكتەۋ ەسىمدىگىنىڭ ءىىى جاعىنان بولعان باستاۋىشتى، سونداي - اق زات ەسىم، سىن ەسىم، ەسىمشەدەن بولعان باستاۋىشتاردى كورشىلەس تۇرعان زات ەسىمنەن بولعان سويلەم مۇشەسىنىڭ انىقتاۋىشى دەپ شاتاستىرماس ءۇشىن، باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى: بۇل – جازۋشىنىڭ بايقاعىشتىعىن كورسەتەدى. جاقسى – ىسىمەن جاقسى. كورمەس – تۇيەنى دە كورمەس.

7. سان ەسىمنەن بولعان باستاۋىشتى كۇردەلى سان ەسىمنەن بولعان مۇشەدەن اجىراتۋ ءۇشىن، سوڭىنان سىزىقشا قويىلادى. ءجۇز – جيىرما بەسكە بولىنەدى. ءجۇز جيىرما – بەسكە بولىنەدى
سەرگىتۋ ءساتى
كىتاپپەن جۇمىس.
40 - جاتتىعۋ. تۇرلاۋلى مۇشەلەردىڭ استىن سىزۋ.
قاراساي بابا – ءباھادۇر باتىر. كيەسى، ءپىرى – جولبارىس. تۇنگى سەرىگى – ءتاتتى قيالى. سالعان وي – ءىستىڭ باستاۋى. جۇرتتىڭ سۇرايتىنى – ءسۇيىنباي. سەرتى – سول. ول – مولدا.

تەست تاپسىرمالارى
1. ءبىر عانا ويدى ءبىلدىرىپ، ءبىر عانا ينتوناسيامەن ايتىلاتىن سويلەم نە دەپ اتالادى؟
ا. قۇرمالاس سويلەم
ۆ. جاي سويلەم
س. ساباقتاس قۇرمالاس سويلەم
D. سالالاس قۇرمالاس سويلەم
ە. ارالاس قۇرمالاس سويلەم
2. سويلەم ايتىلۋ ماقساتى مەن ينتوناسياسىنا قاراي نەشەگە بولىنەدى؟
ا. 5 ۆ. 3 س. 2 D. 4 ە. 6
3. سويلەم مۇشەلەرىنە جاتپايتىنىن كورسەتىڭىز؟
ا. باستاۋىش D. تولىقتاۋىش
ۆ. انىقتاۋىش ە. ءسوز تىركەسى
س. بايانداۋىش
4. باستاۋىشى دارا بولىپ تۇرعان سويلەمدى كورسەتىڭىز؟
ا. ءۇي ءىشى ۇزاق جىم - جىرت بولدى.
ۆ. ەڭبەك ەتكەن ەر اتانار.
س. ەرتەڭ قۇرىلىس جۇمىسى باستالادى.
D. وقۋشىلار مەكتەپتەن قايتتى.
ە. استانا قالاسى قازاقستاندىقتاردىڭ ماقتانىشىنا اينالىپ وتىر.
5. باستاۋىشى كۇردەلى بولىپ تۇرعان سويلەمدى كورسەتىڭىز؟
ا. جاڭبىر قۇيىپ كەتتى.
ۆ. وتەگەن ون ءتورت جاستا.
س. بايتەرەك كەشەنى – تاۋەلسىزدىكتىڭ سيمۆولى.
D. اسەل ۇيىنە قايتتى.
ە. اكەسى كەلگەنىن بايقاماي قالدى..
وقۋشىلار جۇپتاسىپ سۇراقتارىن تالقىلاپ، ءبىر - بىرىنە سۇراقتار قويۋ ارقىلى جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرىپ وتىرادى.
بەرىلگەن تاپسىرمانى داپتەرگە جازۋ ارقىلى ورىندايدى

3 كەزەڭ
كەرى بايلانىس 5 مين سۇراق قويۋ ارقىلى جاڭا ساباقتى قورىتىندىلايمىن.
تۇرلاۋلى مۇشەلەردى اتا.
تۇرلاۋسىز مۇشە دەگەنىمىز نە؟

بەلسەندىلىك تانىتۋ. جيناعان بىلىمدەرىن قولدانۋ
باعالاۋ
كريتەريي قويۋ ارقىلى ءفورماتيۆتى، جيىنتىقتى باعالاۋ
كەيىنگى تاپسىرما 2 مين
41 - جاتتىعۋ. كوشىرىپ جازىڭدار دا، باستاۋىشتان كەيىن ءتيىستى جەرىنە سىزىقشا قويىڭدار.
سەلو – ۇلكەن. بۇل – مارقاكول اۋدانىنىڭ ورتالىعى. التاي جايىلىمدارى – بيىل ەرەكشە. مىنا جالپاق ەتەك – تولعان قويلى اۋىل. كول – بالىققا كەدەي ەمەس كورىنەدى. ەڭ باعالىسى – قىزىلبالىق.