باستاۋىش سىنىپتاردا اعىلشىن ءتىلىن ويىن تەحنولوگياسى ارقىلى وقىتۋ تيىمدىلىگى
№1 مايقايىڭ جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبى
اعىلشىن ءتىلى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى تۋرسۋكپايەۆا ساۋلە
ادىستەمەلىك - ديداكتيكالىق قۇرال
«باستاۋىش سىنىپتاردا اعىلشىن ءتىلىن ويىن تەحنولوگياسى ارقىلى وقىتۋ تيىمدىلىگى»
اننوتاسيا
تاقىرىبى: «باستاۋىش سىنىپتاردا اعىلشىن ءتىلىن ويىن تەحنولوگياسى ارقىلى وقىتۋ تيىمدىلىگى»
باعىتى: وقىتۋ جانە دامىتۋ ويىندارى - ويىن جۇيەسىن سۋرەتتەيتىن جانە ونى وتكىزۋ ادىستەمەسى مەن ناتيجەسىن باعالايتىن ويىن ماتەريالدارى
ماقساتى: اعىلشىن ءتىلى ساباعىندا وقۋشىلاردى ويىن ەلەمەنتتەر جانە ءىس - ارەكەتتەر ارقىلى وقىتۋ
مىندەتى: وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، ىنتاسىن ارتتىرۋ
مازمۇنى
ءى. كىرىسپە ءبولىم
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1. اعىلشىن ءتىلى ساباعىندا ويىن ەلەمەنتتەر جانە ءىس - ارەكەتتەر ارقىلى وقىتۋ
2. ديداكتيكالىق ويىنداردىڭ تۇرلەرى
2. 1 ءالفاۆيتتى دۇرىس مەڭگەرتۋ
2. 2 دۇرىس سويلەۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ
2. 3 لەكسيكانى مەڭگەرتۋ
2. 4 وقۋشىلاردىڭ ويىن دامىتۋ
2. 5 فونەتيكالىق ويىندار
2. 6 گرامماتيكالىق ويىندار
2. 7 ورفوگرافيالىق ويىندار
2. 8 ناتيجە
ءىىى. قورىتىندى ءبولىم
IV. پايدالانعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى
«ويىنسىز، مۋزىكاسىز، ەرتەگىسىز، قيالسىز بالا تولىققاندى دامىمايدى»
ۆ. ي. سۋحوملينسكيي
كىرىسپە
ەلباسى جولداۋىندا كەز - كەلگەن ورتا ساناتتى مەكتەپتىڭ بالالارىنىڭ ەڭ جوعارى دەڭگەيدەگى شەت ءتىلىن وقىپ ۇيرەنۋگە جاعداي جاسايتىنداي دارەجەگە قول جەتكىزۋىمىز كەرەك دەلىنگەن. جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردەگى قازىرگى تاڭدا شەت ءتىلىن مەڭگەرتۋگە اسا ءمان بەرىلىپ وتىر. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە تۇرعان ءتىل ساياساتى تۋرالى ماسەلە مەملەكەتتىك ءتىلدى ەركىن مەڭگەرتۋ، شەت ءتىلىن مەڭگەرتۋدەگى باستى ماقسات - ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ساپاسىن حالىقارالىق ستاندارتقا ساي كوتەرۋ. بۇل ءۇشىن جەتىلدىرىلگەن ءادىس شەتەل عالىمدارىنىڭ ءىس - تاجىريبەلەرىمەن تانىسۋ قاجەت ەكەندىگى ەشبىر داۋ تۋعىزبايتىنى بەلگىلى. 12 جىلدىق ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىنىڭ نەگىزگى ماقساتى قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان وزگەرمەلى قوعامدا ءومىر سۇرۋگە يكەمدى، ءبىلىمدى، قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ، ونىڭ بولاشاق كاسىبي باعدارىن ايقىنداۋعا يگى ىقپال ەتۋ بولىپ تابىلادى. بۇگىنگى كۇنى ەلىمىزدە 12 جىلدىق ءبىلىم بەرۋگە كوشۋ قىزۋ پىكىرتالاس تۋعىزادى، وقىتۋدىڭ جاڭا جۇيەسىنە كوشۋ – الەمدىك ءبىلىم كەڭىستىگىنە ەنۋدى كوزدەيتىن زامان تالابىنان تۋىنداعان ماسەلە. 12 جىلدىق وقۋ مەرزىمىندە وقىتۋدا جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىندا قازىرگى ءبىلىم بەرۋ سالالارى ساقتالادى: ءتىل مەن ادەبيەت.
قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ الەمدىك ءبىلىم كەڭىستىگىنە بىرتىندەپ ءوتۋى جاعدايىندا شەتەل تىلدەرىن وقىتۋدىڭ ءرولى ارتادى. وقۋ پروسەسىنىڭ جەدەلدەۋىنە بايلانىستى شەتەل ءتىلى پاندەرىن دە زامان تالابىنا ساي، ءار ءتۇرلى ءادىس - تاسىلدەردى قولدانىپ جۇرگىزۋ قاجەتتىلىگى تۋىپ وتىر.
نەگىزگى ءبولىم
ارينە 12 جىلدىق ءبىلىم بەرۋ جاعدايىندا شەتەل ءتىلىن وقىتۋ ادىستەمەسىنىڭ ءبىرى ويىن ەلەمەنتتەرىمەن ءىس - ارەكەتتەر ارقىلى وقىتۋ. ويىن ەلەمەنتتەرى وقىتۋدىڭ ءبىر ءتۇرى بولىپ سانالادى. بۇل ءادىستىڭ تيىمدىلىگى باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، ىنتاسىن ارتتىرۋىندا بولىپ تابىلادى.
شەتەل ءتىلىن وقىتۋدا ويىن تۇرلەرىن پايدالانۋ باستاۋىش سىنىپ وقۋشىنىڭ باسقا ءتىلدى ۇيرەنە المايمىن دەگەن سەنىمسىزدىگىن سەيىلتىپ، ءتىلدى ۇيرەنۋگە ىنتاسىن ارتتىرادى.
مەنىڭ پىكىرىم بويىنشا، ويىن تۇرلەرى قولدانىلىپ وتكىزىلگەن ساباقتا باستاۋىش سىنىپ وقۋشىنىڭ شەتەل ءتىلىن ۇيرەنۋگە دەگەن ىقىلاسى ارتىپ، سول تىلدە سويلەپ ۇيرەنۋگە، ونىڭ ءتىلىن بىلۋگە قىزىعادى. وقىتۋ پروسەسىنىڭ ءار ءتۇرلى ساتىسىندا ويىن تۇرلەرى تانىمدىق ماقساتتى كوزدەي وتىرىپ وقۋشىنىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي ءار ءتۇرلى فورمادا قولدانىلادى. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىندا زاتتىڭ تۇرىنە قىزىعۋشىلىق باسىم بولادى. سوندىقتان، ولاردىڭ قاتەسىن ۇنەمى كورسەتە بەرمەي، قايتا ولاردىڭ وزىندىك دارا قابىلەتىن دامىتۋ كەرەك.
وقۋشىنىڭ شارشاۋىن سەيىلتىپ، قىزىعۋشىلىعىن ارتتىراتىن تەك ويىن ەلەمەنتتەرى بولىپ سانالادى. ويىن وقۋشىنى بىرىگىپ جۇمىس ىستەۋگە باعىت بەرەدى، ىزدەندىرۋگە داعدىسىنا قالىپتاستىرۋىنا مۇمكىندىك تۋعىزادى.
مەنىڭ سۇيىكتى جانۋارلارىم
1. «جانۋاردى ەسىڭە ساقتا» ويىنى
ويىننىڭ ماقساتى: ءمۇعالىم شاپشاڭ جانۋارلاردىڭ سۋرەتىن وقۋشىلارعا كورسەتىپ ەستەرىنە ساقتاۋىن سۇرايدى، سودان كەيىن ءبىر جانۋاردىڭ سۋرەتىن الىپ تاستايدى، قايتادان كورسەتىپ سۇرايدى، وقۋشىلار كورسەتىلمەگەن جانۋاردى اتاۋ كەرەك.
2. «نازار اۋدار» ويىنى
ويىننىڭ ماقساتى: ءمۇعالىم ءار وقۋشىعا بەس، التى فيشكا تاراتادى، سودان كەيىن سۋرەتتەردى كورسەتەدى، وقۋشىلار جاۋاپتارىن بەرەدى، قاتەلەسكەن وقۋشى ءبىر فيشكاسىن قايتارىپ بەرەدى. مىسالى: T - I have a little dog. P - Yes، you have |No، you haven’t
3. «جۇمباقتى شەش» ويىنى. مىسالى: T: It is big. It has big ears. What is it؟ P1: It is …
4. «كىم شاپشاڭ» ويىنى
ويىننىڭ ماقساتى: ءار وقۋشىنىڭ قولىندا جانۋارلاردىڭ سۋرەتى، جۇرگىزۋشى ەكى جانۋاردىڭ اتىن اتاعان كەزدە ولار شاپشاڭ ورنىڭ اۋىستىرۋ كەرەك.
5. «زووپارككە جانۋارلاردى ورنالاستىرۋ» ويىنى
قاجەتتى ماتەريالدار: ءار ءتۇرلى جانۋارلاردىڭ سۋرەتتەرىن تورتكە ءبولىپ كەسۋ وقۋشىلارعا تاراتۋ. ويىننىڭ ماقساتى: وقۋشى جانۋاردى قۇراستىرعان سوڭ سۋرەتتەپ بەرۋ
6. «قاسقىرلار جانە قوياندار» ويىنى. ويىننىڭ ماقساتى: سىنىپ ەكى توپقا بولىنەدى، ءبىرى قاسقىرلار، ەكىنشىسى قوياندار وقۋشىلار ءبىر بىرىنەن الىسىراق تۇرادى، جۇرگىزۋشى ''Hares” نەمەسە “Wolves” دەسە وقۋشىلار اتالعان اندى قۋىپ ۇستاۋ كەرەك.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
اعىلشىن ءتىلى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى تۋرسۋكپايەۆا ساۋلە
ادىستەمەلىك - ديداكتيكالىق قۇرال
«باستاۋىش سىنىپتاردا اعىلشىن ءتىلىن ويىن تەحنولوگياسى ارقىلى وقىتۋ تيىمدىلىگى»
اننوتاسيا
تاقىرىبى: «باستاۋىش سىنىپتاردا اعىلشىن ءتىلىن ويىن تەحنولوگياسى ارقىلى وقىتۋ تيىمدىلىگى»
باعىتى: وقىتۋ جانە دامىتۋ ويىندارى - ويىن جۇيەسىن سۋرەتتەيتىن جانە ونى وتكىزۋ ادىستەمەسى مەن ناتيجەسىن باعالايتىن ويىن ماتەريالدارى
ماقساتى: اعىلشىن ءتىلى ساباعىندا وقۋشىلاردى ويىن ەلەمەنتتەر جانە ءىس - ارەكەتتەر ارقىلى وقىتۋ
مىندەتى: وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، ىنتاسىن ارتتىرۋ
مازمۇنى
ءى. كىرىسپە ءبولىم
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1. اعىلشىن ءتىلى ساباعىندا ويىن ەلەمەنتتەر جانە ءىس - ارەكەتتەر ارقىلى وقىتۋ
2. ديداكتيكالىق ويىنداردىڭ تۇرلەرى
2. 1 ءالفاۆيتتى دۇرىس مەڭگەرتۋ
2. 2 دۇرىس سويلەۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ
2. 3 لەكسيكانى مەڭگەرتۋ
2. 4 وقۋشىلاردىڭ ويىن دامىتۋ
2. 5 فونەتيكالىق ويىندار
2. 6 گرامماتيكالىق ويىندار
2. 7 ورفوگرافيالىق ويىندار
2. 8 ناتيجە
ءىىى. قورىتىندى ءبولىم
IV. پايدالانعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى
«ويىنسىز، مۋزىكاسىز، ەرتەگىسىز، قيالسىز بالا تولىققاندى دامىمايدى»
ۆ. ي. سۋحوملينسكيي
كىرىسپە
ەلباسى جولداۋىندا كەز - كەلگەن ورتا ساناتتى مەكتەپتىڭ بالالارىنىڭ ەڭ جوعارى دەڭگەيدەگى شەت ءتىلىن وقىپ ۇيرەنۋگە جاعداي جاسايتىنداي دارەجەگە قول جەتكىزۋىمىز كەرەك دەلىنگەن. جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردەگى قازىرگى تاڭدا شەت ءتىلىن مەڭگەرتۋگە اسا ءمان بەرىلىپ وتىر. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە تۇرعان ءتىل ساياساتى تۋرالى ماسەلە مەملەكەتتىك ءتىلدى ەركىن مەڭگەرتۋ، شەت ءتىلىن مەڭگەرتۋدەگى باستى ماقسات - ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ساپاسىن حالىقارالىق ستاندارتقا ساي كوتەرۋ. بۇل ءۇشىن جەتىلدىرىلگەن ءادىس شەتەل عالىمدارىنىڭ ءىس - تاجىريبەلەرىمەن تانىسۋ قاجەت ەكەندىگى ەشبىر داۋ تۋعىزبايتىنى بەلگىلى. 12 جىلدىق ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىنىڭ نەگىزگى ماقساتى قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان وزگەرمەلى قوعامدا ءومىر سۇرۋگە يكەمدى، ءبىلىمدى، قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ، ونىڭ بولاشاق كاسىبي باعدارىن ايقىنداۋعا يگى ىقپال ەتۋ بولىپ تابىلادى. بۇگىنگى كۇنى ەلىمىزدە 12 جىلدىق ءبىلىم بەرۋگە كوشۋ قىزۋ پىكىرتالاس تۋعىزادى، وقىتۋدىڭ جاڭا جۇيەسىنە كوشۋ – الەمدىك ءبىلىم كەڭىستىگىنە ەنۋدى كوزدەيتىن زامان تالابىنان تۋىنداعان ماسەلە. 12 جىلدىق وقۋ مەرزىمىندە وقىتۋدا جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىندا قازىرگى ءبىلىم بەرۋ سالالارى ساقتالادى: ءتىل مەن ادەبيەت.
قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ الەمدىك ءبىلىم كەڭىستىگىنە بىرتىندەپ ءوتۋى جاعدايىندا شەتەل تىلدەرىن وقىتۋدىڭ ءرولى ارتادى. وقۋ پروسەسىنىڭ جەدەلدەۋىنە بايلانىستى شەتەل ءتىلى پاندەرىن دە زامان تالابىنا ساي، ءار ءتۇرلى ءادىس - تاسىلدەردى قولدانىپ جۇرگىزۋ قاجەتتىلىگى تۋىپ وتىر.
نەگىزگى ءبولىم
ارينە 12 جىلدىق ءبىلىم بەرۋ جاعدايىندا شەتەل ءتىلىن وقىتۋ ادىستەمەسىنىڭ ءبىرى ويىن ەلەمەنتتەرىمەن ءىس - ارەكەتتەر ارقىلى وقىتۋ. ويىن ەلەمەنتتەرى وقىتۋدىڭ ءبىر ءتۇرى بولىپ سانالادى. بۇل ءادىستىڭ تيىمدىلىگى باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىگىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، ىنتاسىن ارتتىرۋىندا بولىپ تابىلادى.
شەتەل ءتىلىن وقىتۋدا ويىن تۇرلەرىن پايدالانۋ باستاۋىش سىنىپ وقۋشىنىڭ باسقا ءتىلدى ۇيرەنە المايمىن دەگەن سەنىمسىزدىگىن سەيىلتىپ، ءتىلدى ۇيرەنۋگە ىنتاسىن ارتتىرادى.
مەنىڭ پىكىرىم بويىنشا، ويىن تۇرلەرى قولدانىلىپ وتكىزىلگەن ساباقتا باستاۋىش سىنىپ وقۋشىنىڭ شەتەل ءتىلىن ۇيرەنۋگە دەگەن ىقىلاسى ارتىپ، سول تىلدە سويلەپ ۇيرەنۋگە، ونىڭ ءتىلىن بىلۋگە قىزىعادى. وقىتۋ پروسەسىنىڭ ءار ءتۇرلى ساتىسىندا ويىن تۇرلەرى تانىمدىق ماقساتتى كوزدەي وتىرىپ وقۋشىنىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي ءار ءتۇرلى فورمادا قولدانىلادى. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىندا زاتتىڭ تۇرىنە قىزىعۋشىلىق باسىم بولادى. سوندىقتان، ولاردىڭ قاتەسىن ۇنەمى كورسەتە بەرمەي، قايتا ولاردىڭ وزىندىك دارا قابىلەتىن دامىتۋ كەرەك.
وقۋشىنىڭ شارشاۋىن سەيىلتىپ، قىزىعۋشىلىعىن ارتتىراتىن تەك ويىن ەلەمەنتتەرى بولىپ سانالادى. ويىن وقۋشىنى بىرىگىپ جۇمىس ىستەۋگە باعىت بەرەدى، ىزدەندىرۋگە داعدىسىنا قالىپتاستىرۋىنا مۇمكىندىك تۋعىزادى.
مەنىڭ سۇيىكتى جانۋارلارىم
1. «جانۋاردى ەسىڭە ساقتا» ويىنى
ويىننىڭ ماقساتى: ءمۇعالىم شاپشاڭ جانۋارلاردىڭ سۋرەتىن وقۋشىلارعا كورسەتىپ ەستەرىنە ساقتاۋىن سۇرايدى، سودان كەيىن ءبىر جانۋاردىڭ سۋرەتىن الىپ تاستايدى، قايتادان كورسەتىپ سۇرايدى، وقۋشىلار كورسەتىلمەگەن جانۋاردى اتاۋ كەرەك.
2. «نازار اۋدار» ويىنى
ويىننىڭ ماقساتى: ءمۇعالىم ءار وقۋشىعا بەس، التى فيشكا تاراتادى، سودان كەيىن سۋرەتتەردى كورسەتەدى، وقۋشىلار جاۋاپتارىن بەرەدى، قاتەلەسكەن وقۋشى ءبىر فيشكاسىن قايتارىپ بەرەدى. مىسالى: T - I have a little dog. P - Yes، you have |No، you haven’t
3. «جۇمباقتى شەش» ويىنى. مىسالى: T: It is big. It has big ears. What is it؟ P1: It is …
4. «كىم شاپشاڭ» ويىنى
ويىننىڭ ماقساتى: ءار وقۋشىنىڭ قولىندا جانۋارلاردىڭ سۋرەتى، جۇرگىزۋشى ەكى جانۋاردىڭ اتىن اتاعان كەزدە ولار شاپشاڭ ورنىڭ اۋىستىرۋ كەرەك.
5. «زووپارككە جانۋارلاردى ورنالاستىرۋ» ويىنى
قاجەتتى ماتەريالدار: ءار ءتۇرلى جانۋارلاردىڭ سۋرەتتەرىن تورتكە ءبولىپ كەسۋ وقۋشىلارعا تاراتۋ. ويىننىڭ ماقساتى: وقۋشى جانۋاردى قۇراستىرعان سوڭ سۋرەتتەپ بەرۋ
6. «قاسقىرلار جانە قوياندار» ويىنى. ويىننىڭ ماقساتى: سىنىپ ەكى توپقا بولىنەدى، ءبىرى قاسقىرلار، ەكىنشىسى قوياندار وقۋشىلار ءبىر بىرىنەن الىسىراق تۇرادى، جۇرگىزۋشى ''Hares” نەمەسە “Wolves” دەسە وقۋشىلار اتالعان اندى قۋىپ ۇستاۋ كەرەك.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ