باۋبەك بۇلقىشيەۆ «انا»
ساباق تاقىرىبى: باۋبەك بۇلقىشيەۆ: «انا»
ماقساتى: 1. وقۋشىلارعا باۋبەك بۇلقىشيەۆ تۋرالى جالپى ماعلۇمات بەرۋ. انا ءماتىنىنىڭ مازمۇنىن اشۋ. ءماتىندى مانەرلەپ، ىرعاقپەن وقىتۋعا جاتتىقتىرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىنە ىقپال ەتۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ.
3. انانى قۇرمەتتەۋگە، وعان دەگەن ماحابباتتىڭ ءتىل جەتكىسىز بولۋىنا تاربيەلەۋ.
ساباق ءتۇرى: كىرىستىرىلگەن ساباق
ءادىس - تاسىلدەر: بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ الۋ، ءتىل دامىتۋ، قايتالاۋ
ساباق كورنەكىلىگى: ب. بۇلقىشيەۆ سۋرەتى، عاجايىپ الاڭ كەستەسى
ءپان ارالىق بايلانىس: ءان، قازاق ءتىلى
ساباق بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلاردى 3 توپقا ءبولىپ وتىرعىزۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
1. اڭگىمە كىمنىڭ اتىنان باياندالعان؟
2. ورالحان بوكەي دەگەن كىم؟
2. جازۋشىنىڭ ىلتيپاتپەن، ىستىق ىقىلاسپەن ەسكە الىپ وتىرعانى كىم؟
3. جازۋشى قوناققا بارعان كەزدە، وتىنعا بارعان ساتىنە بايلانىستى اپاسى تۋرالى نە دەيدى؟
4. استاۋ جانە كەلى دەگەن نە؟
5. اڭگىمەدەگى اجەنىڭ ونەرلى ەكەنىن نەدەن اڭعاردىڭ؟
ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ:
سونىمەن بالالار قازاق حالقىندا «ءوز بالاڭ وسكەنشە، نەمەرەڭ ولە - ولگەنشە» دەگەن ناقىل ءسوز بار. ولاي بولسا، بۇگىنگى اڭگىمەمىزدەگى نەمەرەسىنىڭ اجەسىنە دەگەن سەزىمى، بالا جۇرەگىنەن شىققان ساعىنىشى سۋرەتتەلگەن.
قانداي؟
جاڭا ساباق
جۇمباق شەشۋ جانە رەبۋس شەشۋ
«بالا، بالا، بالا!» دەپ،
تۇندە شوشىپ ويانعان
ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ،
تۇندە بەسىك تايانعان –
بۇل كىم؟ انا!
- انا – ءبارىمىزدىڭ اقىلشىمىز، قامقورشىمىز ەكەن.
داپتەرىمىزدى اشىپ كۇننىڭ جادىن، ساباقتىڭ تاقىرىبىن جازۋ.
رەبۋس شەشۋ
رەبۋس شەشۋى: باۋبەك بۇلقىشيەۆ «انا»
- انا دەگەن قاسيەتتى ءسوز ەكەندىگىنە كەلىسەسىڭدەر مە؟ بارىمىزگە جارىق دۇنيەنى سىيلاعان – انا. بالا – انانىڭ باۋىر ەتى دەيدى. انا بالاسى ءۇشىن وتقا دا كۇيەدى، سۋعا دا تۇسەدى، ءومىردىڭ سۋىعىنا توڭىپ، ىستىعىنا توزەدى. «قارعا بالاسىن اپپاعىم، كىرپى بالاسىن جۇمساعىم دەر» دەگەندەي اناعا ءوز بالاسىنان ارتىق ەشكىم جوق. ءتىپتى جان - جانۋار دا بالاسىنا مەيىرىممەن قارايدى. قاراپايىم ەڭبەك ادامدارى اناسىنا قولىنان كەلگەنشە سىي - قۇرمەت كورسەتسە، اقىن وعان ارناپ ولەڭ جازادى. جازۋشى اڭگىمە جازادى، ال سازگەر ءان - كۇي شىعارادى. ياعني، بارلىق ادامزات بالاسى ءوزىنىڭ بورشىن وتەۋگە تىرىسادى.
اۆتور ومىرىنە شولۋ.
شىعارمانىڭ اۆتورى باۋبەك بۇلقىشيەۆ (1916 - 1944) نەبارى 28 جاسىندا ۇلى وتان سوعىسىندا قايتىس بولعان. ول قازىرگى قاراعاندى وبلىسى، جەزدى اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. «بالالىق شاق»، «ەلىمىزدە قاندى جورىقتار» ت. ب. تۋىندىلارى بار.
• 1916ج قاراعاندى وبلىسى، جەزدى اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن.
• 1932ج قارساقپاي زاۆودىنداعى فابريكا - زاۆود ۋچيليششەسىنە كەلىپ وقۋعا تۇسەدى.
• 1933 - 1934 ج “ۇلىتاۋ” سوۆحوزىندا ءتۇرلى شاعىن قىزمەتتە بولادى.
• 1935ج وقۋ ىزدەپ الماتىعا كەلەدى.
• 1938ج تەحنيكۋمىنىڭ 2ء-شى كۋرسىن بىتىرەدى.
• 1940ج ارمياعا الىنىپ موسكۆا كەتىپ، ۋچيليششەدە وقيدى.
• 1938 - 1940 جىلدار جازۋشىنىڭ كەڭ ورىسىنە ىرگەتاس بولىپ قالاندى. جازۋشىلىققا مول نەگىز سالدى.
1944ج تاۋەلسىزدىگى جولىنداعى كۇرەستە 28 جاسىندا قازا بولعان.
اڭگىمەنىڭ اۆتورى تۋرالى كىم نە بىلەدى؟
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
وقۋشى ويىن ءبىلۋ
داپتەرمەن جۇمىس
جاسىرىلعان سوزدەردى تابۋ.
م ج ى گ ج ۇ م س ا ق
ا ا ن ە ە د ە ك ل ا
س ق ر ن ب ا ل ە و ر
ر ى ا ك ءى ۋ و ن ر ل
د ن ج ا ن س ن گ پ ا
ى ج ر ش د ى ك ۋ ج ش
س ە ت ا ي ن ا ل ى پ
ت ت و ل ع ا ن ع ا ن
ى ۋ ي ب ك ز ۋ ە ە س
ق ا ل ا ق ا ن ى ب م
«عاجايىپ ءسات» ويىنى
1. بۇل شىعارما ءبىز وتكەن شىعارمالاردىڭ قايسىسىنا ۇقساستىعى بار؟
2. ءار بالانىڭ اناعا دەگەن ماحابباتى قاي كەزدەن باستالادى دەپ ويلايسىڭ؟
3. سەنىڭ اناڭ نە دەپ نەمەسە قالاي ەركەلەتەدى؟
4. انا تۋرالى ءبىر شۋماق ولەڭ وقىپ بەر
5. انالار مەرەكەسى قاي كەز؟ اناڭا نە سىيلايسىڭ؟
6. سەنىڭ اناڭنىڭ تۋعان كۇنى قاشان؟
7.... اتقا شاپسا،... ۇيدە وتىرىپ تاقىمىن قىسادى
8. سەن اناڭنىڭ قۇشاعىنان نەنى سەزىنەسىڭ؟
9. اناڭدى مەككەگە 3 رەت ارقالاپ اپارساڭ دا اق ءسۇتىن اقتاي المايسىڭ دەيدى؟ نەگە؟
سەرگىتۋ ءساتى
جاڭىلتپاش ايتىپ، ءبىر - بىرىنە قايتالاتۋ.
1. شەشە، شەشە
نەشە كەسە سىندى كەشە؟
2. شوجەم دەپ شەشەسى بايەك
شەشەم دەپ شوجەسى بايەك.
شەشەسى شوجەم جەسىن دەيدى
شوجەسى شەشەم جەسىن دەيدى
1 - توپ. شىعارماشىلىق تاپسىرما
___________________ داناسىڭ،
___________________ پاناسىڭ.
___________________ بالاسىن،
___________________ اناشىم.
2 - توپ. «بەس جولدى» ولەڭ قۇراستىرۋ
كىم؟...................
قانداي؟..............................
نە ىستەدى؟...........................................
نە ءۇشىن؟...........................................
وي تۇيىندەۋ. انا - اسىل ادام.
3 - توپ. «انا» تۋرالى ولەڭ ايتىپ بەرۋ.
توپتاردى جارىستىرۋ.
جاڭىلتپاش ايتىپ، ءبىر - بىرىنە قايتالاتۋ.
جاڭا ساباقتى قورىتۋ
اپامنىڭ استاۋى انا
اپامنىڭ استاۋى انا نەمەرەسىنىڭ اجەسىنە دەگەن انانىڭ بالاسىنا دەگەن ساعىنىشى سۋرەتتەلەدى. سۇيىسپەنشىلىگى، ماحابباتى سۋرەتتەلەدى.
تاقىرىبى انا، نەگىزگى ويى اناعا دەگەن ماحاببات
باعالاۋ. بەس جۇلدىز – 5
ءتورتبۇرىش – 4
ءۇشبۇرىش – 3.
وقۋشىلارعا تاراتىپ بەرىلەدى. وقۋشى ءوزىنىڭ قانشا باعا العانىن بىلەدى.
ءۇي تاپسىرماسى:
1. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ جانە جاتتاۋ.
ءى توپ. «انا» تاقىرىبىنا سۋرەت سالۋ.
ءىى توپ. «انا» تاقىرىبىنا بايلانىستى ماقال - ماتەل جازىپ، جاتتاۋ.
ءىىى توپ. «انا» سوزىنە رەبۋس قۇراۋ
ماقساتى: 1. وقۋشىلارعا باۋبەك بۇلقىشيەۆ تۋرالى جالپى ماعلۇمات بەرۋ. انا ءماتىنىنىڭ مازمۇنىن اشۋ. ءماتىندى مانەرلەپ، ىرعاقپەن وقىتۋعا جاتتىقتىرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىنە ىقپال ەتۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ.
3. انانى قۇرمەتتەۋگە، وعان دەگەن ماحابباتتىڭ ءتىل جەتكىسىز بولۋىنا تاربيەلەۋ.
ساباق ءتۇرى: كىرىستىرىلگەن ساباق
ءادىس - تاسىلدەر: بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ الۋ، ءتىل دامىتۋ، قايتالاۋ
ساباق كورنەكىلىگى: ب. بۇلقىشيەۆ سۋرەتى، عاجايىپ الاڭ كەستەسى
ءپان ارالىق بايلانىس: ءان، قازاق ءتىلى
ساباق بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلاردى 3 توپقا ءبولىپ وتىرعىزۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
1. اڭگىمە كىمنىڭ اتىنان باياندالعان؟
2. ورالحان بوكەي دەگەن كىم؟
2. جازۋشىنىڭ ىلتيپاتپەن، ىستىق ىقىلاسپەن ەسكە الىپ وتىرعانى كىم؟
3. جازۋشى قوناققا بارعان كەزدە، وتىنعا بارعان ساتىنە بايلانىستى اپاسى تۋرالى نە دەيدى؟
4. استاۋ جانە كەلى دەگەن نە؟
5. اڭگىمەدەگى اجەنىڭ ونەرلى ەكەنىن نەدەن اڭعاردىڭ؟
ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ:
سونىمەن بالالار قازاق حالقىندا «ءوز بالاڭ وسكەنشە، نەمەرەڭ ولە - ولگەنشە» دەگەن ناقىل ءسوز بار. ولاي بولسا، بۇگىنگى اڭگىمەمىزدەگى نەمەرەسىنىڭ اجەسىنە دەگەن سەزىمى، بالا جۇرەگىنەن شىققان ساعىنىشى سۋرەتتەلگەن.
قانداي؟
جاڭا ساباق
جۇمباق شەشۋ جانە رەبۋس شەشۋ
«بالا، بالا، بالا!» دەپ،
تۇندە شوشىپ ويانعان
ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ،
تۇندە بەسىك تايانعان –
بۇل كىم؟ انا!
- انا – ءبارىمىزدىڭ اقىلشىمىز، قامقورشىمىز ەكەن.
داپتەرىمىزدى اشىپ كۇننىڭ جادىن، ساباقتىڭ تاقىرىبىن جازۋ.
رەبۋس شەشۋ
رەبۋس شەشۋى: باۋبەك بۇلقىشيەۆ «انا»
- انا دەگەن قاسيەتتى ءسوز ەكەندىگىنە كەلىسەسىڭدەر مە؟ بارىمىزگە جارىق دۇنيەنى سىيلاعان – انا. بالا – انانىڭ باۋىر ەتى دەيدى. انا بالاسى ءۇشىن وتقا دا كۇيەدى، سۋعا دا تۇسەدى، ءومىردىڭ سۋىعىنا توڭىپ، ىستىعىنا توزەدى. «قارعا بالاسىن اپپاعىم، كىرپى بالاسىن جۇمساعىم دەر» دەگەندەي اناعا ءوز بالاسىنان ارتىق ەشكىم جوق. ءتىپتى جان - جانۋار دا بالاسىنا مەيىرىممەن قارايدى. قاراپايىم ەڭبەك ادامدارى اناسىنا قولىنان كەلگەنشە سىي - قۇرمەت كورسەتسە، اقىن وعان ارناپ ولەڭ جازادى. جازۋشى اڭگىمە جازادى، ال سازگەر ءان - كۇي شىعارادى. ياعني، بارلىق ادامزات بالاسى ءوزىنىڭ بورشىن وتەۋگە تىرىسادى.
اۆتور ومىرىنە شولۋ.
شىعارمانىڭ اۆتورى باۋبەك بۇلقىشيەۆ (1916 - 1944) نەبارى 28 جاسىندا ۇلى وتان سوعىسىندا قايتىس بولعان. ول قازىرگى قاراعاندى وبلىسى، جەزدى اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. «بالالىق شاق»، «ەلىمىزدە قاندى جورىقتار» ت. ب. تۋىندىلارى بار.
• 1916ج قاراعاندى وبلىسى، جەزدى اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن.
• 1932ج قارساقپاي زاۆودىنداعى فابريكا - زاۆود ۋچيليششەسىنە كەلىپ وقۋعا تۇسەدى.
• 1933 - 1934 ج “ۇلىتاۋ” سوۆحوزىندا ءتۇرلى شاعىن قىزمەتتە بولادى.
• 1935ج وقۋ ىزدەپ الماتىعا كەلەدى.
• 1938ج تەحنيكۋمىنىڭ 2ء-شى كۋرسىن بىتىرەدى.
• 1940ج ارمياعا الىنىپ موسكۆا كەتىپ، ۋچيليششەدە وقيدى.
• 1938 - 1940 جىلدار جازۋشىنىڭ كەڭ ورىسىنە ىرگەتاس بولىپ قالاندى. جازۋشىلىققا مول نەگىز سالدى.
1944ج تاۋەلسىزدىگى جولىنداعى كۇرەستە 28 جاسىندا قازا بولعان.
اڭگىمەنىڭ اۆتورى تۋرالى كىم نە بىلەدى؟
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
وقۋشى ويىن ءبىلۋ
داپتەرمەن جۇمىس
جاسىرىلعان سوزدەردى تابۋ.
م ج ى گ ج ۇ م س ا ق
ا ا ن ە ە د ە ك ل ا
س ق ر ن ب ا ل ە و ر
ر ى ا ك ءى ۋ و ن ر ل
د ن ج ا ن س ن گ پ ا
ى ج ر ش د ى ك ۋ ج ش
س ە ت ا ي ن ا ل ى پ
ت ت و ل ع ا ن ع ا ن
ى ۋ ي ب ك ز ۋ ە ە س
ق ا ل ا ق ا ن ى ب م
«عاجايىپ ءسات» ويىنى
1. بۇل شىعارما ءبىز وتكەن شىعارمالاردىڭ قايسىسىنا ۇقساستىعى بار؟
2. ءار بالانىڭ اناعا دەگەن ماحابباتى قاي كەزدەن باستالادى دەپ ويلايسىڭ؟
3. سەنىڭ اناڭ نە دەپ نەمەسە قالاي ەركەلەتەدى؟
4. انا تۋرالى ءبىر شۋماق ولەڭ وقىپ بەر
5. انالار مەرەكەسى قاي كەز؟ اناڭا نە سىيلايسىڭ؟
6. سەنىڭ اناڭنىڭ تۋعان كۇنى قاشان؟
7.... اتقا شاپسا،... ۇيدە وتىرىپ تاقىمىن قىسادى
8. سەن اناڭنىڭ قۇشاعىنان نەنى سەزىنەسىڭ؟
9. اناڭدى مەككەگە 3 رەت ارقالاپ اپارساڭ دا اق ءسۇتىن اقتاي المايسىڭ دەيدى؟ نەگە؟
سەرگىتۋ ءساتى
جاڭىلتپاش ايتىپ، ءبىر - بىرىنە قايتالاتۋ.
1. شەشە، شەشە
نەشە كەسە سىندى كەشە؟
2. شوجەم دەپ شەشەسى بايەك
شەشەم دەپ شوجەسى بايەك.
شەشەسى شوجەم جەسىن دەيدى
شوجەسى شەشەم جەسىن دەيدى
1 - توپ. شىعارماشىلىق تاپسىرما
___________________ داناسىڭ،
___________________ پاناسىڭ.
___________________ بالاسىن،
___________________ اناشىم.
2 - توپ. «بەس جولدى» ولەڭ قۇراستىرۋ
كىم؟...................
قانداي؟..............................
نە ىستەدى؟...........................................
نە ءۇشىن؟...........................................
وي تۇيىندەۋ. انا - اسىل ادام.
3 - توپ. «انا» تۋرالى ولەڭ ايتىپ بەرۋ.
توپتاردى جارىستىرۋ.
جاڭىلتپاش ايتىپ، ءبىر - بىرىنە قايتالاتۋ.
جاڭا ساباقتى قورىتۋ
اپامنىڭ استاۋى انا
اپامنىڭ استاۋى انا نەمەرەسىنىڭ اجەسىنە دەگەن انانىڭ بالاسىنا دەگەن ساعىنىشى سۋرەتتەلەدى. سۇيىسپەنشىلىگى، ماحابباتى سۋرەتتەلەدى.
تاقىرىبى انا، نەگىزگى ويى اناعا دەگەن ماحاببات
باعالاۋ. بەس جۇلدىز – 5
ءتورتبۇرىش – 4
ءۇشبۇرىش – 3.
وقۋشىلارعا تاراتىپ بەرىلەدى. وقۋشى ءوزىنىڭ قانشا باعا العانىن بىلەدى.
ءۇي تاپسىرماسى:
1. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ جانە جاتتاۋ.
ءى توپ. «انا» تاقىرىبىنا سۋرەت سالۋ.
ءىى توپ. «انا» تاقىرىبىنا بايلانىستى ماقال - ماتەل جازىپ، جاتتاۋ.
ءىىى توپ. «انا» سوزىنە رەبۋس قۇراۋ
You Might Also Like
