ۇلى عاسىردىڭ ۇلى تۇلعاسى (سايىس ساباق)
9 - سىنىپتا وتكىزىلگەن «ۇلى عاسىردىڭ ۇلى تۇلعاسى» اتتى سايىس ساباقتىڭ جوسپارى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ۇلى عاسىردىڭ ۇلى تۇلعاسى»
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. كەمەڭگەر جازۋشىنىڭ دانالىعىن، دارالىعىن تانىتۋ، ءارى شىعارماشىلىعىمەن تانىستىرۋ.
2. سۇراق - تاپسىرمالار مەن ءسوزجۇمباقتاردى شەشكىزە وتىرىپ، وقۋشىلاردى تاپقىرلىققا، العىرلىققا ۇيرەتۋ، ءارى ۇيىمشىلدىق پەن بەلسەندىلىككە تاربيەلەۋ.
3. م. اۋەزوۆتىڭ شىعارمالارى ارقىلى ولاردى ادامگەرشىلىككە شاقىرۋ، ەلىمىزدىڭ سانالى ازاماتى بولىپ وسۋلەرىنە ىقپال جاساۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: م. اۋەزوۆ جانە ت. ب ۇلى ادامداردىڭ ناقىل سوزدەرى، قابىرعا گازەتى.
ساباقتىڭ ەپيگرافى:
... اقىل - ويدىڭ دانىشپانى، ۇلانىم،
شولدەگەندە سۋسىندايتىن جىر - ءانىم.
قازاعىمنىڭ ماڭدايىنا جارالعان،
ۇلى مۇحتار كوگىمدە ۇشقان قىرانىم.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) وقۋشىلاردى ساباقتىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
ب) ورتاعا سايىسقا قاتىساتىن 2 توپتىڭ سايىسكەرلەرى شىعادى.
ءىى. ءار توپ وزدەرىن ءوز ۇرانىمەن، انىمەن تانىستىرادى. توپتىڭ اتى، ەمبلەما، قابىرعا گازەتتەرى قورعالادى.
ءى توپ وقۋشىلارى
1. «شامشىراق» توبى
ۇرانى:
قىران قۇستاي قالىقتايمىز،
كوك اسپاننىڭ تورىندە.
شامشىراقتاي جارقىرايمىز،
جەر جيھاننىڭ بارىنە.
ءىى توپ وقۋشىلارى.
«اراي» توبى.
ۇرانى:
سايىسامىز سىزدەرمەنەن قالىسپاي،
ءدۇبىر دەسە جۇلقىنامىز تۇلپارلداي.
بويدا جىگەر، ويدا - ءبىلىم بىزدەردە،
بۇل ونەردى پاش ەتپەلىك ءبىز قالاي؟
2. سالەمدەسۋ.
«بىلگەنگە - مارجان، بىلمەسكە - ارزان»
ءىى. ەكى توپتىڭ سايىسكەرلەرىنە سۇراقتار بەرىلەدى:
1. مۇحتار كىمنىڭ قولىندا تاربيەلەنەدى؟
جاۋابى: مۇحتار اتاسى مەن اجەسى ءدىناسىلدىڭ قولىندا تاربيەلەنەدى.
2. مۇحتاردىڭ ەڭ العاشقى تۋىندىسى قانداي جانە ول قايدا قويىلدى؟
جاۋابى: « ەڭلىك - كەبەك» دراماسى تەاتر بولماعاندىقتان، پەسا اۋىلدا كيگىز ۇيدە قويىلدى.
3. مۇحتارتانۋ عىلىمىنا ۇلەس قوسۋشى كىمدەردى بىلەسىڭدەر؟
جاۋابى: كەرىمبەك سىزدىقوۆ
4. كوكسەرەك اڭگىمەسىنىڭ جازىلۋ تاريحى.
جاۋابى: اەزوۆانىڭ ەستەلىگى بويىنشا مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «كوكسەرەك»اڭگىمەسىنىڭ جازىلۋىنا ونىڭ جۇمىس بولمەسىندەگى قابىرعاداعى كۇنتىزبەدەگى قىسقى پەيزاج سەبەپشى بولعان.
5. «اباي جولى» ەڭ العاشقى اتى جانە قاي جىلى جارىق كوردى؟
جاۋابى: «اقىن اعا» ءى تومى - 1950ج، ءىى تومى - 1952جىلى
6. «قيلى زامان»پوۆەسى قاي جىلى جانە قاي باسپا سوزدە جارىق كوردى؟
جاۋابى: 1928 جىلى شىلدە ايىندا قىزىلوردا قالاسىندا قازاقستان باسپاسىندا.
ءادىلقازىلار ءوز باعالارىن بەرىپ وتىرادى.
ءىىى. «ءۇي جۇمىسى»، ياعني ادەبي كورىنىستەر تاماشالانادى.
«ونەرلىگە ءورىس كەڭ»
«شامشىراق توبى» اباي جولى رومان ەپوپەياسىنان كورىنىس كورسەتەدى.
اۆتورى: كوپكە تۇسىنىكسىز تۇردە ءبىرتالاي ءۇنسىز تۇرىپ قالعان اباي، ءبىر كەزدە دەنەسىن بۇرماي، وڭ قولىن عانا كورىپ، ارتىنا قاراي قارادى دا، جىگىتتەرگە بەلگى ەتتى.
بارلىق توپ كورنەكسىز مولاعا ءارى تاڭىرقاي قاراپ، ابايدىڭ قاتارىنا كەلدى. ات تۇياقتارىنىڭ تىقىرى باسىلىپ، جۇرت تەگىس تىنىش جىم-جىرتقا اۋىسقاندا عانا اباي ءسوز قاتتى، اقىرىن قوڭىر ۇنمەن سويلەي باستادى.
اباي - وسى جالعىز مولا، وسىناۋ يەسىز جوتاعا پايدا بولعالى مىنە، بيىل ءجۇز رەت جادىراپ جاز، كىربىڭ تارتقان كۇز كەپتى. سول ءبىر تىرشىلىگىمنىڭ ءۇنسىز كۋاسى وسى مولا. بۇل قوس مولا ىشىنە اسا ءبىر اۋىر سىر بۇككەن مولالار. شاڭ دا وسى تۇسقا سوعىپ وتكەندە الدەبىر قارىزىم بارداي بولامىن. اقىندىق قارىزىم سياقتانادى. مۇندا جاتقان ءبىرى - قىز، ءبىرى - جىگىت. جىگىتى – كەبەك، قىزى - ەڭلىك اتانۋشى ەدى. دەگەن كەزدە ابايدىڭ ءۇنى اجارلانىپ، ماشىقتى قالپىنا اۋىسىپ، قاتاڭ سويلەدى.
اۆتور: اباي از توقتاپ، كۇز جەلىنىڭ سۋىلداي سوققان لەبىنەن الدەبىر سۋىق سارىن وتكەندەي بولادى. اباي قارا سوزبەن كونە ءبىر باللادا سازىن شەرتىپ تۇرعانداي.
اباي: ەڭلىك پەن كەبەك قۋعىننان قاشىپ، اڭداي بوپ، مىنا وردا تاۋىن پانالاپ، ازعانتاي عانا داۋرەن سۇرگەندى. سول بۇيىرماعان ماحاببات، دوستىقتان بىتكەن ەكەۋىنىڭ بالاسى، جورگەكتەگى نارەستەسى - جاسۇلان اكەسى مەن شەشەسىنەن ايىرىلعان كۇنى جورگەگىندە جىلاعان كۇيىندە، مىناۋ شەتكى اقشوقىنىڭ ەسسىز بيىگىنىڭ باسىنا اپارىپ تاستالدى. ءدال سول قازا كۇنى، كۇن باتقانشا شەگى قاتىپ، جىلاپ جاتتى. سۋىق دۇنيە تىلسىم دۇنيە ورتاسىندا تاسباۋىر ادامنان الىس، جالعىزدىقتان ءۇنى ءوشتى! ماڭگى ءوشتى!- دەدى دە اباي ءسوزىن ءبىتىردى.
ءىV. «سيفرلار سويلەيدى» اتتى ويىن.
ويىننىڭ ماقساتى: الدىن الا ازىرلەنىپ اكەلىنگەن ەرەكشە جىلدار بويىنشا كوزدى اشىپ - جۇمعانشا تاپقىرلىقپەن كوزدەلەدى.
1. 1897 جىلى بۇرىنعى سەمەي ۋەزى شىڭعىس بولىسىندا(سەمەي وبل. اباي اۋدانىندا) دۇنيەگە كەلدى.
2. 1908 جىلى سەمەيدە ورىس مەكتەبىنە العاش وقۋعا باردى.
3. 1917 جىلى تىرناق الدى تۋىندىسى «ەڭلىك - كەبەك» پەساسىن جازدى.
4. 1921 جىلى كەڭەس مەكەمەلەرىندە جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارا ءجۇرىپ، باسپا ءسوز جۇمىسىنا دا اتسالىسا ءجۇردى. بىرنەشە اڭگىمەلەر جازدى. سونىڭ ءبىرى «قورعانسىزدىڭ كۇنى».
5. 1930 جىلداردىڭ باس كەزى «ماناس»ەپوسىن زەرتتەۋمەن شۇعىلداندى.
6. 1997 جىلى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ 100 جىلدىق مەرەي تويى
7. 1961 جىلى دۇنيەدەن ءوتتى.
V. سەرگىتۋ ءساتى – جارناماعا كەزەك بەرىلەدى.
ءۇ. قيىننان قيىستىرار...
«جاس ويشىلدار الەمىندە» دەگەن ايدارىمەن كەزەك ءسوزجۇمباق شەشۋگە بەرىلەدى.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمدىق قابىلەتتەرى مەن وي ءورىسىن كەڭەيتۋگە ارنالادى. بۇل ءسوز جۇمباق دۇرىس شەشىلسە، مۇحتار اعامىزدىڭ ەڭ جاقىن ادامىنىڭ اتى شىعادى.
1. مۇحتار اۋەزوۆ اۋدارعان اتاقتى كومەديا.
2. «قورعانسىزدىڭ كۇنى» اڭگىمەسىنىڭ باستى كەيىپكەرى.
3. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ قىزى.
4. م. اۋەزوۆتىڭ بالالارعا ارنالعان اتى شۋلى اڭگىمەسى.
5. مۇحتاردىڭ اجەسىنىڭ اتى.
6. پەساسىنىڭ اتى.
7. مۇحتار سومداعان ۇلى تۇلعا.
8. مۇحتاردىڭ زەرتتەگەن شىعارماسى.
9. «قاراش - قاراش وقيعاسى»اتتى شىعارماسىنىڭ باستى كەيىپكەرى.
Vءى. ˝تانىس بەينە، تانىس ەسىم˝ اتتى سايىس.
بۇندا بەلگىسىز ءبىر شىعارماسىنان كىشكەنە عانا ءۇزىندى وقىلادى. سول وقىلعان ۇزىندىدەن قاي شىعارماسى جانە قانداي كەيىپكەر ەكەندىگىن تابۋ كەرەك.
1. جولاۋشىنىڭ ءبىرىنىڭ تورعىن تاستى جاڭا تۇلكى تىماعى بار قالىڭ كەيپىنىڭ سىرتىنان كيگەن مول سۇر شاپانىنىڭ جاعاسى قارا بارقىت. اياعىندا بايپاعىنىڭ قونىشىن بارقىتپەن كومكەرگەن جاڭا قارا ەتىك. العاشقى كورگەن جەردەن - اق مىناۋ مىرزاسى ەكەن دەگىزگەندەي.
بۇل جىگىتتىڭ جاسى وتىزدار شاماسىندا. ورتا بويلى، دوڭگەلەك دەنەلى قىسقالاۋ مۇرتتى، شوقشا ساقالدى سۇرعىلت بەتتى دوڭگەلەك، جالپاقتاۋ. سۋىق قارايتىن قيسىق بىتكەن كىشىلەۋ وتكىر كوزىندە جانە تۇكسيگەن قاباعىندا وزگەشە قاتالدىق بار. كىشكەنە مۇرنى كوز قاباعىنا ۇيلەسپەيدى. بۇل ادامنىڭ كۇلگەندەگى ءپىشىنى قۇمارلىققا كوپ سالىنعاندىعىن ءبىلدىرىپ تۇرادى.
جاۋابى: م. اۋەزوۆ ˝قورعانسىزدىڭ كۇنى ˝ اقان مىرزانىڭ بەينەسى.
2. باقتىعۇل ءىنىسىنىڭ قاسىنا جامباستاي جاقىنداي وتىرىپ، ءوزىنىڭ ەڭ العاش جاڭا عانا ايتقان ˝ارىسىم˝ دەگەن جايىندا قادالا اينالىپ، قاتتى قوبالجىپ قالدى. مۇنىڭ ءىنىسى انىعىندا بويى بيىك، كەۋدەسى تالىستاي دەيتىن، قول – سيراعى ۇزىن دا سوم بىتكەن اتان جىلىك ازامات ەدى. باقتىعۇل ءوزى دە كەسەك، بالۋان دەنەلى، شىقتى، كەۋدەلى كەلگەن دە، ءىنىسى بۇدان بويعا بيىك، بار سۇيەگى بالعىن بولاتىن.(تەكتىعۇل ˝قاراش - قاراش˝ وقيعاسى).
Vءىى. ساباقتى قورىتۋ:
اينالايىن، قازاعىمداي حالىقتان،
بويلارىنا جىر – كۇيلەرىن دارىتقان.
دانا مۇحتار، ۇلى تۇلعا ابايدى،
شىركىن، قالاي بار الەمگە تانىتقان.
قۋات بەرىپ اباي – مۇحتار بويىما،
جىردان شاشۋ الا كەلدىم تويىڭا.
مۇحتار دەسەم، اباي تۇرار جۇرەكتە،
اباي دەسەم مۇحتار كەلەر ويىما.
Vءىىى. ساباق اياقتالىپ، ءادىلقازىلار القاسى ˝شامشىراق˝ جانە ˝جاس ۇرپاق˝ توپتارىنا ءادىل باعالارىن بەرەدى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ۇلى عاسىردىڭ ۇلى تۇلعاسى»
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. كەمەڭگەر جازۋشىنىڭ دانالىعىن، دارالىعىن تانىتۋ، ءارى شىعارماشىلىعىمەن تانىستىرۋ.
2. سۇراق - تاپسىرمالار مەن ءسوزجۇمباقتاردى شەشكىزە وتىرىپ، وقۋشىلاردى تاپقىرلىققا، العىرلىققا ۇيرەتۋ، ءارى ۇيىمشىلدىق پەن بەلسەندىلىككە تاربيەلەۋ.
3. م. اۋەزوۆتىڭ شىعارمالارى ارقىلى ولاردى ادامگەرشىلىككە شاقىرۋ، ەلىمىزدىڭ سانالى ازاماتى بولىپ وسۋلەرىنە ىقپال جاساۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: م. اۋەزوۆ جانە ت. ب ۇلى ادامداردىڭ ناقىل سوزدەرى، قابىرعا گازەتى.
ساباقتىڭ ەپيگرافى:
... اقىل - ويدىڭ دانىشپانى، ۇلانىم،
شولدەگەندە سۋسىندايتىن جىر - ءانىم.
قازاعىمنىڭ ماڭدايىنا جارالعان،
ۇلى مۇحتار كوگىمدە ۇشقان قىرانىم.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) وقۋشىلاردى ساباقتىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
ب) ورتاعا سايىسقا قاتىساتىن 2 توپتىڭ سايىسكەرلەرى شىعادى.
ءىى. ءار توپ وزدەرىن ءوز ۇرانىمەن، انىمەن تانىستىرادى. توپتىڭ اتى، ەمبلەما، قابىرعا گازەتتەرى قورعالادى.
ءى توپ وقۋشىلارى
1. «شامشىراق» توبى
ۇرانى:
قىران قۇستاي قالىقتايمىز،
كوك اسپاننىڭ تورىندە.
شامشىراقتاي جارقىرايمىز،
جەر جيھاننىڭ بارىنە.
ءىى توپ وقۋشىلارى.
«اراي» توبى.
ۇرانى:
سايىسامىز سىزدەرمەنەن قالىسپاي،
ءدۇبىر دەسە جۇلقىنامىز تۇلپارلداي.
بويدا جىگەر، ويدا - ءبىلىم بىزدەردە،
بۇل ونەردى پاش ەتپەلىك ءبىز قالاي؟
2. سالەمدەسۋ.
«بىلگەنگە - مارجان، بىلمەسكە - ارزان»
ءىى. ەكى توپتىڭ سايىسكەرلەرىنە سۇراقتار بەرىلەدى:
1. مۇحتار كىمنىڭ قولىندا تاربيەلەنەدى؟
جاۋابى: مۇحتار اتاسى مەن اجەسى ءدىناسىلدىڭ قولىندا تاربيەلەنەدى.
2. مۇحتاردىڭ ەڭ العاشقى تۋىندىسى قانداي جانە ول قايدا قويىلدى؟
جاۋابى: « ەڭلىك - كەبەك» دراماسى تەاتر بولماعاندىقتان، پەسا اۋىلدا كيگىز ۇيدە قويىلدى.
3. مۇحتارتانۋ عىلىمىنا ۇلەس قوسۋشى كىمدەردى بىلەسىڭدەر؟
جاۋابى: كەرىمبەك سىزدىقوۆ
4. كوكسەرەك اڭگىمەسىنىڭ جازىلۋ تاريحى.
جاۋابى: اەزوۆانىڭ ەستەلىگى بويىنشا مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «كوكسەرەك»اڭگىمەسىنىڭ جازىلۋىنا ونىڭ جۇمىس بولمەسىندەگى قابىرعاداعى كۇنتىزبەدەگى قىسقى پەيزاج سەبەپشى بولعان.
5. «اباي جولى» ەڭ العاشقى اتى جانە قاي جىلى جارىق كوردى؟
جاۋابى: «اقىن اعا» ءى تومى - 1950ج، ءىى تومى - 1952جىلى
6. «قيلى زامان»پوۆەسى قاي جىلى جانە قاي باسپا سوزدە جارىق كوردى؟
جاۋابى: 1928 جىلى شىلدە ايىندا قىزىلوردا قالاسىندا قازاقستان باسپاسىندا.
ءادىلقازىلار ءوز باعالارىن بەرىپ وتىرادى.
ءىىى. «ءۇي جۇمىسى»، ياعني ادەبي كورىنىستەر تاماشالانادى.
«ونەرلىگە ءورىس كەڭ»
«شامشىراق توبى» اباي جولى رومان ەپوپەياسىنان كورىنىس كورسەتەدى.
اۆتورى: كوپكە تۇسىنىكسىز تۇردە ءبىرتالاي ءۇنسىز تۇرىپ قالعان اباي، ءبىر كەزدە دەنەسىن بۇرماي، وڭ قولىن عانا كورىپ، ارتىنا قاراي قارادى دا، جىگىتتەرگە بەلگى ەتتى.
بارلىق توپ كورنەكسىز مولاعا ءارى تاڭىرقاي قاراپ، ابايدىڭ قاتارىنا كەلدى. ات تۇياقتارىنىڭ تىقىرى باسىلىپ، جۇرت تەگىس تىنىش جىم-جىرتقا اۋىسقاندا عانا اباي ءسوز قاتتى، اقىرىن قوڭىر ۇنمەن سويلەي باستادى.
اباي - وسى جالعىز مولا، وسىناۋ يەسىز جوتاعا پايدا بولعالى مىنە، بيىل ءجۇز رەت جادىراپ جاز، كىربىڭ تارتقان كۇز كەپتى. سول ءبىر تىرشىلىگىمنىڭ ءۇنسىز كۋاسى وسى مولا. بۇل قوس مولا ىشىنە اسا ءبىر اۋىر سىر بۇككەن مولالار. شاڭ دا وسى تۇسقا سوعىپ وتكەندە الدەبىر قارىزىم بارداي بولامىن. اقىندىق قارىزىم سياقتانادى. مۇندا جاتقان ءبىرى - قىز، ءبىرى - جىگىت. جىگىتى – كەبەك، قىزى - ەڭلىك اتانۋشى ەدى. دەگەن كەزدە ابايدىڭ ءۇنى اجارلانىپ، ماشىقتى قالپىنا اۋىسىپ، قاتاڭ سويلەدى.
اۆتور: اباي از توقتاپ، كۇز جەلىنىڭ سۋىلداي سوققان لەبىنەن الدەبىر سۋىق سارىن وتكەندەي بولادى. اباي قارا سوزبەن كونە ءبىر باللادا سازىن شەرتىپ تۇرعانداي.
اباي: ەڭلىك پەن كەبەك قۋعىننان قاشىپ، اڭداي بوپ، مىنا وردا تاۋىن پانالاپ، ازعانتاي عانا داۋرەن سۇرگەندى. سول بۇيىرماعان ماحاببات، دوستىقتان بىتكەن ەكەۋىنىڭ بالاسى، جورگەكتەگى نارەستەسى - جاسۇلان اكەسى مەن شەشەسىنەن ايىرىلعان كۇنى جورگەگىندە جىلاعان كۇيىندە، مىناۋ شەتكى اقشوقىنىڭ ەسسىز بيىگىنىڭ باسىنا اپارىپ تاستالدى. ءدال سول قازا كۇنى، كۇن باتقانشا شەگى قاتىپ، جىلاپ جاتتى. سۋىق دۇنيە تىلسىم دۇنيە ورتاسىندا تاسباۋىر ادامنان الىس، جالعىزدىقتان ءۇنى ءوشتى! ماڭگى ءوشتى!- دەدى دە اباي ءسوزىن ءبىتىردى.
ءىV. «سيفرلار سويلەيدى» اتتى ويىن.
ويىننىڭ ماقساتى: الدىن الا ازىرلەنىپ اكەلىنگەن ەرەكشە جىلدار بويىنشا كوزدى اشىپ - جۇمعانشا تاپقىرلىقپەن كوزدەلەدى.
1. 1897 جىلى بۇرىنعى سەمەي ۋەزى شىڭعىس بولىسىندا(سەمەي وبل. اباي اۋدانىندا) دۇنيەگە كەلدى.
2. 1908 جىلى سەمەيدە ورىس مەكتەبىنە العاش وقۋعا باردى.
3. 1917 جىلى تىرناق الدى تۋىندىسى «ەڭلىك - كەبەك» پەساسىن جازدى.
4. 1921 جىلى كەڭەس مەكەمەلەرىندە جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارا ءجۇرىپ، باسپا ءسوز جۇمىسىنا دا اتسالىسا ءجۇردى. بىرنەشە اڭگىمەلەر جازدى. سونىڭ ءبىرى «قورعانسىزدىڭ كۇنى».
5. 1930 جىلداردىڭ باس كەزى «ماناس»ەپوسىن زەرتتەۋمەن شۇعىلداندى.
6. 1997 جىلى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ 100 جىلدىق مەرەي تويى
7. 1961 جىلى دۇنيەدەن ءوتتى.
V. سەرگىتۋ ءساتى – جارناماعا كەزەك بەرىلەدى.
ءۇ. قيىننان قيىستىرار...
«جاس ويشىلدار الەمىندە» دەگەن ايدارىمەن كەزەك ءسوزجۇمباق شەشۋگە بەرىلەدى.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمدىق قابىلەتتەرى مەن وي ءورىسىن كەڭەيتۋگە ارنالادى. بۇل ءسوز جۇمباق دۇرىس شەشىلسە، مۇحتار اعامىزدىڭ ەڭ جاقىن ادامىنىڭ اتى شىعادى.
1. مۇحتار اۋەزوۆ اۋدارعان اتاقتى كومەديا.
2. «قورعانسىزدىڭ كۇنى» اڭگىمەسىنىڭ باستى كەيىپكەرى.
3. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ قىزى.
4. م. اۋەزوۆتىڭ بالالارعا ارنالعان اتى شۋلى اڭگىمەسى.
5. مۇحتاردىڭ اجەسىنىڭ اتى.
6. پەساسىنىڭ اتى.
7. مۇحتار سومداعان ۇلى تۇلعا.
8. مۇحتاردىڭ زەرتتەگەن شىعارماسى.
9. «قاراش - قاراش وقيعاسى»اتتى شىعارماسىنىڭ باستى كەيىپكەرى.
Vءى. ˝تانىس بەينە، تانىس ەسىم˝ اتتى سايىس.
بۇندا بەلگىسىز ءبىر شىعارماسىنان كىشكەنە عانا ءۇزىندى وقىلادى. سول وقىلعان ۇزىندىدەن قاي شىعارماسى جانە قانداي كەيىپكەر ەكەندىگىن تابۋ كەرەك.
1. جولاۋشىنىڭ ءبىرىنىڭ تورعىن تاستى جاڭا تۇلكى تىماعى بار قالىڭ كەيپىنىڭ سىرتىنان كيگەن مول سۇر شاپانىنىڭ جاعاسى قارا بارقىت. اياعىندا بايپاعىنىڭ قونىشىن بارقىتپەن كومكەرگەن جاڭا قارا ەتىك. العاشقى كورگەن جەردەن - اق مىناۋ مىرزاسى ەكەن دەگىزگەندەي.
بۇل جىگىتتىڭ جاسى وتىزدار شاماسىندا. ورتا بويلى، دوڭگەلەك دەنەلى قىسقالاۋ مۇرتتى، شوقشا ساقالدى سۇرعىلت بەتتى دوڭگەلەك، جالپاقتاۋ. سۋىق قارايتىن قيسىق بىتكەن كىشىلەۋ وتكىر كوزىندە جانە تۇكسيگەن قاباعىندا وزگەشە قاتالدىق بار. كىشكەنە مۇرنى كوز قاباعىنا ۇيلەسپەيدى. بۇل ادامنىڭ كۇلگەندەگى ءپىشىنى قۇمارلىققا كوپ سالىنعاندىعىن ءبىلدىرىپ تۇرادى.
جاۋابى: م. اۋەزوۆ ˝قورعانسىزدىڭ كۇنى ˝ اقان مىرزانىڭ بەينەسى.
2. باقتىعۇل ءىنىسىنىڭ قاسىنا جامباستاي جاقىنداي وتىرىپ، ءوزىنىڭ ەڭ العاش جاڭا عانا ايتقان ˝ارىسىم˝ دەگەن جايىندا قادالا اينالىپ، قاتتى قوبالجىپ قالدى. مۇنىڭ ءىنىسى انىعىندا بويى بيىك، كەۋدەسى تالىستاي دەيتىن، قول – سيراعى ۇزىن دا سوم بىتكەن اتان جىلىك ازامات ەدى. باقتىعۇل ءوزى دە كەسەك، بالۋان دەنەلى، شىقتى، كەۋدەلى كەلگەن دە، ءىنىسى بۇدان بويعا بيىك، بار سۇيەگى بالعىن بولاتىن.(تەكتىعۇل ˝قاراش - قاراش˝ وقيعاسى).
Vءىى. ساباقتى قورىتۋ:
اينالايىن، قازاعىمداي حالىقتان،
بويلارىنا جىر – كۇيلەرىن دارىتقان.
دانا مۇحتار، ۇلى تۇلعا ابايدى،
شىركىن، قالاي بار الەمگە تانىتقان.
قۋات بەرىپ اباي – مۇحتار بويىما،
جىردان شاشۋ الا كەلدىم تويىڭا.
مۇحتار دەسەم، اباي تۇرار جۇرەكتە،
اباي دەسەم مۇحتار كەلەر ويىما.
Vءىىى. ساباق اياقتالىپ، ءادىلقازىلار القاسى ˝شامشىراق˝ جانە ˝جاس ۇرپاق˝ توپتارىنا ءادىل باعالارىن بەرەدى.
You Might Also Like
-
ءى. ساباقتىڭ تاقىرىبى: «جاي بولشەكتەردى ازايتۋعا ەسەپتەر شىعارۋ». (پرەزەنتاسياسىمەن)
-
قازىرگى قازاق جاستارىنىڭ اراسىندا قولدانىستا پايدا بولعان جارگون سوزدەر مەن كومپيۋتەرلىك تەرميندەردىڭ انا تىلىندەگى بالاما ۇعىمداعى سوزدەر
