- 05 ناۋ. 2024 00:10
- 325
بەيورگانيكالىق قوسىلىستاردىڭ نەگىزگى كلاستارى جونىندەگى ماعلۇماتتاردى جيناقتاپ، قورىتىندىلاۋ (8-سىنىپ)
تاقىرىبى: بەيورگانيكالىق قوسىلىستاردىڭ نەگىزگى كلاستارى جونىندەگى ماعلۇماتتاردى جيناقتاپ، قورىتىندىلاۋ (8 – سىنىپ)
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. العان تەوريالىق ءبىلىمىن ناقتىلاپ، بىلىمدەرىن جۇيەلەپ تەرەڭدەتۋ. وزىندىك جۇمىستار ارقىلى تەكسەرۋ، بەكىتۋ. 2. زاتتاردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتا ءبىلۋ، حيميالىق فورمۋلاسىن قۇراستىرۋ، تەڭدەۋ قۇرۋ، بەيورگانيكالىق قوسىلىستار اراسىنداعى گەنەتيكالىق بايلانىستى يگەرۋ بىلىكتەرىن دامىتۋ. 3. توپتاسىپ جۇمىس ىستەۋگە ۇيىمشىلدىققا، بەلسەندىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جۇيەگە كەلتىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: وي قوزعاۋ، ءفرونتالدى، توپپەن، جەكە.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆ تاقتاسى، ۆەنن دياگرامماسى، فورمۋلالار، رەاكسيا تەڭدەۋلەرى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا/ تەرەڭدەۋ؛ ءا/ توپقا ءبولۋ؛ ب/ توپقا جەتەكشى سايلاۋ
ءىى. بەيورگانيكالىق قوسىلىستاردى نەگىزگى كلاستارى ءار توپتىڭ باسشىلىق جاساۋشى توپ جەتەكشىلەرىن انىقتاۋ ءۇشىن بەس سۇراقتان تۇراتىن تەست جۇمىسى ۇسىنىلادى. بەس مينۋتتىڭ ىشىندە سول سۇراقتاردىڭ دۇرىس جاۋاپتارىن تاپقان وقۋشىلار جەتەكشى بولىپ سايلانىپ، ءار توپقا بەكىتىلدى. بەرىلگەن تاپسىرمالاردىڭ ورىندالۋىنا باسشىلىق جاساپ، جۇمىس ناتيجەسىن تاقتاعا جازىپ كورسەتۋ ءۇشىن توپ باسشىلارى تاقتاعا جازعىزادى.
1. جەتەكشى سايلاۋ /تەست/.
1. قايسى قوسىلىس ازوت IV ۆالەنتتى؟
ا) NO2
b) NH3
c) N2O5
d) N2O
2. قايسى قوسىلىستا وتتەكتىڭ ماسسالىق ۇلەسى كوپ؟
a) K2O
b) FeO
c) H2O
d) SO2
3. قايسى ەريتىن نەگىز؟
a) Ba(OH) 2
b) Al(OH) 3
c) Fe(OH) 3
d) Cu(OH) 2
4. فوسفوردىڭ ۆالەنتتىلىگى قانداي؟
a) 1، 3
b) 2، 5
c) 3، 5
d) 1، 2
5. قايسى مەتالل قىشقىلدارمەن جاقسىراق ارەكەتتەسەدى؟
a) Al
b) Ag
c) Fe
d) Mg
2. وي قوزعاۋ. بەرىلگەن كۇردەلى زاتتاردى نەگىزگى كلاستارعا جىكتەپ، اتىن اتاپ، ەرەجەلەرىن ايتىڭدار: Na2CO3، H2SO4، MgSO3، HCl، P2O5، HNO3، H2SiO3، H2O، Cu(OH) 2، CO2، K2SiO3، HBr، Al2O3، Cr(OH) 2، CaO، HF، Cl2O7، B2O3، H3BO3.
3. كىم جىلدام؟ اينالۋلاردى جۇزەگە اسىراتىن رەاكسيا تەڭدەۋلەرىن جازىڭدار.
a) C ---- CO ----- CO2 ---- CuCO3 --- CO2 ----- H2CO3
b) Cu--- CuO ---- CuCl2 --- Cu(OH) 2 ---CuO ----Cu
c) Fe -- Fe2O3 --- FeCl3 -- Fe(OH)-----Fe2O3 --- Fe
d) S --- SO2 ---- SO3 ----H2SO4 ---- BaSO4
4. جۇمباق شەشۋ. جۇمباقتىڭ جاۋابىن تاۋىپ، فورمۋلاسىن جازىپ، تۇرمىستا قولدانىلاتىن اتىن اتاۋ.
a) ول بولماسا اسىڭنىڭ ءدامى كىرمەس. كىم بار ەكەن ورتادا ونى بىلمەس. (NaCl – اس تۇزى)
b) شىداساڭ دا التى كۇن اسسىز مۇلدە. شىداۋ قيىن بۇل زاتسىز ەكى كۇنگە. (H2O – سۋ)
c) ادام مەن جانۋاردان بولىنەدى. وسىمدىكتىڭ تورىنا ىلىگەدى. (CO2 – كومىر قىشقىل گازى)
d) اياعىڭنىڭ استىندا جاتاتىن زات تاۋعا اينالىپ، تاس بولىپ قاتاتىن زات. (SiO2 – قۇم)
5. جۇبىڭدى تاپ. وقۋشىلار بەرىلگەن زاتتاردىڭ تاڭباسى بويىنشا قىشقىلداردىڭ، تۇزداردىڭ فورمۋلاسىن قۇراستىرۋ.
NO3، H3، SO4، H، PO4، H2 ---- Cl، Ba، Na، SO4، PO4، Al.
6. بىلىمدىلەر بايقاۋى.
a) 40گ تەمىر (ءىىى) وكسيدى قۇرامىنداعى تەمىر ماسساسى قانشا؟
b) 4گ كاليي گيدروكسيدىنە تۇز قىشقىلىمەن اسەر ەتكەندە قانشا كاليي ءحلوريدى الىنادى؟
c) 1، 7گ كۇكىرتسۋتەكتىڭ قۇرامىندا قانشا گرامم كۇكىرت بارەكەنىن تابىڭدار.
d) مىنا قوسىلىستاردىڭ KNO3، NaNO3، NH4NO3 قۇرامىنداعى ازوتتىڭ ماسسالىق ۇلەسىن ەسەپتەپ تابىڭدار.
7. توپتاستىرۋ. تومەندەگى زاتتاردىڭ، كالسيي مەن فوسفوردىڭ گەنەتيكالىق قاتارىن قۇرىڭدار.
Na، H2SO4، Ca، P2O5، PbCl2، CaO، S، H3PO4، CaSO4، P، Na3PO4، Ca(OH) 2، PbO.
8. ۆەنن دياگرامماسى. بەرىلگەن بەيورگانيكالىق زاتتاردىڭ كلاستارىن سالىستىرۋ تۇز بەن قىشقىل، نەگىز بەن وكسيد.
ءىىى قورىتىندى. وسىنداي سايىس وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، تاپقىرلىعىن، زەردەلىلىگىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، ءتىل شەبەرلىگىن جەتىلدىرىپ، وزدەرىنىڭ ءبىلىمىن بەرىك ەستە ساقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
IV ۇيگە تاپسىرما. نەگىزگى كلاستارعا ءسوزجۇمباق، تەست قۇراستىرىپ كەلۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. العان تەوريالىق ءبىلىمىن ناقتىلاپ، بىلىمدەرىن جۇيەلەپ تەرەڭدەتۋ. وزىندىك جۇمىستار ارقىلى تەكسەرۋ، بەكىتۋ. 2. زاتتاردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتا ءبىلۋ، حيميالىق فورمۋلاسىن قۇراستىرۋ، تەڭدەۋ قۇرۋ، بەيورگانيكالىق قوسىلىستار اراسىنداعى گەنەتيكالىق بايلانىستى يگەرۋ بىلىكتەرىن دامىتۋ. 3. توپتاسىپ جۇمىس ىستەۋگە ۇيىمشىلدىققا، بەلسەندىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جۇيەگە كەلتىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: وي قوزعاۋ، ءفرونتالدى، توپپەن، جەكە.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆ تاقتاسى، ۆەنن دياگرامماسى، فورمۋلالار، رەاكسيا تەڭدەۋلەرى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا/ تەرەڭدەۋ؛ ءا/ توپقا ءبولۋ؛ ب/ توپقا جەتەكشى سايلاۋ
ءىى. بەيورگانيكالىق قوسىلىستاردى نەگىزگى كلاستارى ءار توپتىڭ باسشىلىق جاساۋشى توپ جەتەكشىلەرىن انىقتاۋ ءۇشىن بەس سۇراقتان تۇراتىن تەست جۇمىسى ۇسىنىلادى. بەس مينۋتتىڭ ىشىندە سول سۇراقتاردىڭ دۇرىس جاۋاپتارىن تاپقان وقۋشىلار جەتەكشى بولىپ سايلانىپ، ءار توپقا بەكىتىلدى. بەرىلگەن تاپسىرمالاردىڭ ورىندالۋىنا باسشىلىق جاساپ، جۇمىس ناتيجەسىن تاقتاعا جازىپ كورسەتۋ ءۇشىن توپ باسشىلارى تاقتاعا جازعىزادى.
1. جەتەكشى سايلاۋ /تەست/.
1. قايسى قوسىلىس ازوت IV ۆالەنتتى؟
ا) NO2
b) NH3
c) N2O5
d) N2O
2. قايسى قوسىلىستا وتتەكتىڭ ماسسالىق ۇلەسى كوپ؟
a) K2O
b) FeO
c) H2O
d) SO2
3. قايسى ەريتىن نەگىز؟
a) Ba(OH) 2
b) Al(OH) 3
c) Fe(OH) 3
d) Cu(OH) 2
4. فوسفوردىڭ ۆالەنتتىلىگى قانداي؟
a) 1، 3
b) 2، 5
c) 3، 5
d) 1، 2
5. قايسى مەتالل قىشقىلدارمەن جاقسىراق ارەكەتتەسەدى؟
a) Al
b) Ag
c) Fe
d) Mg
2. وي قوزعاۋ. بەرىلگەن كۇردەلى زاتتاردى نەگىزگى كلاستارعا جىكتەپ، اتىن اتاپ، ەرەجەلەرىن ايتىڭدار: Na2CO3، H2SO4، MgSO3، HCl، P2O5، HNO3، H2SiO3، H2O، Cu(OH) 2، CO2، K2SiO3، HBr، Al2O3، Cr(OH) 2، CaO، HF، Cl2O7، B2O3، H3BO3.
3. كىم جىلدام؟ اينالۋلاردى جۇزەگە اسىراتىن رەاكسيا تەڭدەۋلەرىن جازىڭدار.
a) C ---- CO ----- CO2 ---- CuCO3 --- CO2 ----- H2CO3
b) Cu--- CuO ---- CuCl2 --- Cu(OH) 2 ---CuO ----Cu
c) Fe -- Fe2O3 --- FeCl3 -- Fe(OH)-----Fe2O3 --- Fe
d) S --- SO2 ---- SO3 ----H2SO4 ---- BaSO4
4. جۇمباق شەشۋ. جۇمباقتىڭ جاۋابىن تاۋىپ، فورمۋلاسىن جازىپ، تۇرمىستا قولدانىلاتىن اتىن اتاۋ.
a) ول بولماسا اسىڭنىڭ ءدامى كىرمەس. كىم بار ەكەن ورتادا ونى بىلمەس. (NaCl – اس تۇزى)
b) شىداساڭ دا التى كۇن اسسىز مۇلدە. شىداۋ قيىن بۇل زاتسىز ەكى كۇنگە. (H2O – سۋ)
c) ادام مەن جانۋاردان بولىنەدى. وسىمدىكتىڭ تورىنا ىلىگەدى. (CO2 – كومىر قىشقىل گازى)
d) اياعىڭنىڭ استىندا جاتاتىن زات تاۋعا اينالىپ، تاس بولىپ قاتاتىن زات. (SiO2 – قۇم)
5. جۇبىڭدى تاپ. وقۋشىلار بەرىلگەن زاتتاردىڭ تاڭباسى بويىنشا قىشقىلداردىڭ، تۇزداردىڭ فورمۋلاسىن قۇراستىرۋ.
NO3، H3، SO4، H، PO4، H2 ---- Cl، Ba، Na، SO4، PO4، Al.
6. بىلىمدىلەر بايقاۋى.
a) 40گ تەمىر (ءىىى) وكسيدى قۇرامىنداعى تەمىر ماسساسى قانشا؟
b) 4گ كاليي گيدروكسيدىنە تۇز قىشقىلىمەن اسەر ەتكەندە قانشا كاليي ءحلوريدى الىنادى؟
c) 1، 7گ كۇكىرتسۋتەكتىڭ قۇرامىندا قانشا گرامم كۇكىرت بارەكەنىن تابىڭدار.
d) مىنا قوسىلىستاردىڭ KNO3، NaNO3، NH4NO3 قۇرامىنداعى ازوتتىڭ ماسسالىق ۇلەسىن ەسەپتەپ تابىڭدار.
7. توپتاستىرۋ. تومەندەگى زاتتاردىڭ، كالسيي مەن فوسفوردىڭ گەنەتيكالىق قاتارىن قۇرىڭدار.
Na، H2SO4، Ca، P2O5، PbCl2، CaO، S، H3PO4، CaSO4، P، Na3PO4، Ca(OH) 2، PbO.
8. ۆەنن دياگرامماسى. بەرىلگەن بەيورگانيكالىق زاتتاردىڭ كلاستارىن سالىستىرۋ تۇز بەن قىشقىل، نەگىز بەن وكسيد.
ءىىى قورىتىندى. وسىنداي سايىس وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، تاپقىرلىعىن، زەردەلىلىگىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، ءتىل شەبەرلىگىن جەتىلدىرىپ، وزدەرىنىڭ ءبىلىمىن بەرىك ەستە ساقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
IV ۇيگە تاپسىرما. نەگىزگى كلاستارعا ءسوزجۇمباق، تەست قۇراستىرىپ كەلۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.