ءبىز تولەرانتتىمىز...
تاقىرىبى: «ءبىز تولەرانتتىمىز...»
ماقساتى: وقۋشىلاردا تولەرانتتىلىق مىنەز - قۇلىق قالىپتاستىرۋ
مىندەتى:
1. وقىتۋشىلىق:
• وقۋشىلارعا «تولەرانتتىلىق» ۇعىمى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ
• تولەرانتتى ادام قاسيەتتەرى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ
• وزگە ادامنىڭ جاعدايىن پايىمداۋعا، تۇسىنۋگە ۇيرەتۋ
2. تاربيە بەرۋشىلىك:
• ادامداردىڭ تۇلعالىق ەرەكشەلىكتەرىنە دەگەن توزىمدىلىككە تاربيەلەۋ
• وزىنە جانە وزگەگە دەگەن توزىمدىلىككە تاربيەلەۋ
3. دامىتۋشىلىق:
• رەفلەكسيا داعدىسىن دامىتۋ
• ءوز سەزىمدەرىن تۇسىنۋگە ۇيرەتۋ
• ءوزىن - ءوزى رەتتەۋدى ۇيرەتۋ
• قارىم - قاتىناس داعدىلارىن دامىتۋ
ادىستەر: توپتىق ديسكۋسسيا، ويىن تەراپياسى، ارتتەراپيا
قاتىسۋشىلاردىڭ جاسى، سانى: 14 - 15 جاس، 12 وقۋشى
قولدانىلاتىن ماتەريالدار: ءجىپ، ويىنشىقتار، قاعاز، ءتۇرلى - ءتۇستى قارىنداشتار
ساباق قۇرىلىمى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: پسيحولوگيالىق جايلى كوڭىل - كۇي قالىپتاستىرۋ، قاتىسۋشىلاردىڭ ءبىر - بىرىمەن تانىسۋى
2. تاقىرىپپەن جۇمىس.
3. ويىن، جاتتىعۋلار ءبولىمى.
4. رەفلەكسيا.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. (15 مين)
ا) «ەشكىم بىلمەيدى، مەن...». ءوزىن - ءوزى تانىستىرۋ.
ب) ساباق ەرەجەسىن قابىلداۋ.
• ءوزارا سەنىم
• «ءقازىر جانە وسىندا» پرينسيپىمەن ءجۇرۋ
• شىنايى بولۋ
• قۇپيا ساقتاي ءبىلۋ
• بەلسەندىلىك تانىتۋ
• قاتىسۋشىنىڭ ءوزىن ەمەس ءىسى مەن ارەكەتىن باعالاۋ
• سويلەۋشىنى تىڭداۋ، سىيلاۋ
1. تاقىرىپپەن جۇمىس. (5 مين)
“تولەرانتتىق” دەگەن اتاۋى حالىقارالىق تەرمين ءسوز بولعانىمەن، مازمۇن - ماعىناسى قازاقتىڭ ءتول ءسوزى — كادىمگى توزىمدىلىك دەگەننىڭ بالاماسى. ول قاراپايىم تۇرمىستا كورشىنىڭ كورشىگە دەگەن توزىمدىلىگىنەن باستاپ، كەڭ اۋقىمدا مادەنيەتتەر اراسىنداعى، ءدىني كونفەسسيالار اراسىنداعى، ۇلتتار، ۇلىستار، تىلدەر اراسىنداعى ءوزارا توزىمدىلىكتى، ىمىرالاسۋدى بىلدىرەدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋلارىندا وسى ماڭىزدى ماسەلە – ۇنەمى باستى ورىندا. قازاقستاندىقتار ءۇشىن نەگىزگى قۇندىلىق – ۇلتارالىق تاتۋلىقتى ساقتاۋ، كوپۇلتتى قازاقستان جاعدايىندا ءبىرىن - ءبىرى ءتۇسىنۋ، سەنۋ مەن قۇرمەتتەۋ جانە ازاماتتىق كەلىسىمدى ورناتۋ.
1. ويىن، جاتتىعۋلار ءبولىمى. (30 مين)
1. «سىزعىش» جاتتىعۋى.
ەندى سەندەر «تولەرانتتىلىق» دەگەن ءسوزدى قانشالىقتى تۇسىندىڭدەر كورەلىك. تولەرانتتى ادامعا مىناداي قاسيەت ءتان دەگەن كىسىلەر: «وزگەلەردى ۇناتپاۋ، قابىلداماۋ، سەنىڭ ءوزىڭنىڭ ەلىڭ باسقا ەلدەن ەرەكشە، باسقا ۇلتتان ارتىق» دەپ ويلايتىندار بولمە ەسىگىنىڭ الدىنا بارىپ تۇرىڭىزدار. ال، «وزگە ادامداردىڭ بارلىق ويلارى دۇرىس، ءوز كوزقاراسى جوق، ءوز ۇلتىنىڭ ءداستۇرىن تۇسىنبەيتىن»ادامدار تولەرانتتى دەپ ويلايتىن كىسىلەر تەرەزە الدىنا، ال ەندى ەكى ويدى دا قۇپتامايتىن ادامدار ورتادا قالىڭىزدار.
ورتادا قالعان ادامدار ەڭ دۇرىس شەشىم قابىلدادى دەپ ويلايمىن. سەبەبى تولەرانتتى ادامنىڭ ءوز كوزقاراسى بار جانە ونى قورعاي الاتىن ادام، سونىمەن بىرگە وزگە ادامنىڭ پىكىرىن دە تىڭداپ، ونى سىيلاي الۋ.
قالاي ويلايسىڭدار تولەرانتتى ادام كەلەكە، ءاجۋا، مازاق دەگەندى كوتەرە الا ما؟
ادامنىڭ وزگە ادامعا دەگەن قارىم - قاتىناسىن مىنا باعىتتار ارقىلى كورسەتۋگە بولادى:
«مەن جاقسىمىن – سەن جامانسىڭ»
«مەن جامانمىن – سەن جاقسىسىڭ»
«مەن جامانمىن - سەن جامانسىڭ»
«مەن جاقسىمىن – سەن جاقسىسىڭ».
1. « تولرەنتتىلىق پانتوميماسى» جاتتىعۋ.
توپ 3 - كە بولىنەدى دە،«تەپە - تەڭدىك»، «سابىرلىلىق»، «كەلىسىم» سوزدەرىن پانتوميما ارقىلى كورسەتەدى. قالعاندارى ونىڭ قانداي ءسوز ەكەنىن ءتۇسىنىپ، ايتۋى ءتيىس.
1. «عاجايىپ قالتا» جاتتىعۋى.
قالتا ىشىندەگى ءار ءتۇرلى زاتتاردى الىپ، سول زاتتى «تولەرانتتىق» سوزىمەن بايلانىستىرا سويلەۋ.
1. « كومەك» جاتتىعۋى.
قاتىسۋشىلار كوزدەرىن جۇمىپ، بولمە ىشىندە جۇرە باستايدى. پسيحولوگ ءبىر قاتىسۋشىنىڭ قولىنان ۇستاپ الادى، ال ول « كومەك» دەپ ايقايلايدى. سول وقۋشىعا جاقىن وقۋشى ونىڭ قولىن ۇستاپ تۇرا قالسا، سول وقۋشىنى قورشاپ قالعاندارى شەڭبەر جاساپ تۇرۋى ءتيىس.
1. «تولەرانتتىلىق ەمبلەماسى» جاتتىعۋى.
2. «شۇيكە» رەفلەكسيا.
بايقوڭىر قالاسى
№14 توقمۋحامەدوۆ ق. ح. اتىنداعى مەكتەپ
پەداگوگ - پسيحولوگ مۇناربايەۆا ايگۇل جۇماعالي قىزى
ماقساتى: وقۋشىلاردا تولەرانتتىلىق مىنەز - قۇلىق قالىپتاستىرۋ
مىندەتى:
1. وقىتۋشىلىق:
• وقۋشىلارعا «تولەرانتتىلىق» ۇعىمى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ
• تولەرانتتى ادام قاسيەتتەرى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ
• وزگە ادامنىڭ جاعدايىن پايىمداۋعا، تۇسىنۋگە ۇيرەتۋ
2. تاربيە بەرۋشىلىك:
• ادامداردىڭ تۇلعالىق ەرەكشەلىكتەرىنە دەگەن توزىمدىلىككە تاربيەلەۋ
• وزىنە جانە وزگەگە دەگەن توزىمدىلىككە تاربيەلەۋ
3. دامىتۋشىلىق:
• رەفلەكسيا داعدىسىن دامىتۋ
• ءوز سەزىمدەرىن تۇسىنۋگە ۇيرەتۋ
• ءوزىن - ءوزى رەتتەۋدى ۇيرەتۋ
• قارىم - قاتىناس داعدىلارىن دامىتۋ
ادىستەر: توپتىق ديسكۋسسيا، ويىن تەراپياسى، ارتتەراپيا
قاتىسۋشىلاردىڭ جاسى، سانى: 14 - 15 جاس، 12 وقۋشى
قولدانىلاتىن ماتەريالدار: ءجىپ، ويىنشىقتار، قاعاز، ءتۇرلى - ءتۇستى قارىنداشتار
ساباق قۇرىلىمى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: پسيحولوگيالىق جايلى كوڭىل - كۇي قالىپتاستىرۋ، قاتىسۋشىلاردىڭ ءبىر - بىرىمەن تانىسۋى
2. تاقىرىپپەن جۇمىس.
3. ويىن، جاتتىعۋلار ءبولىمى.
4. رەفلەكسيا.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. (15 مين)
ا) «ەشكىم بىلمەيدى، مەن...». ءوزىن - ءوزى تانىستىرۋ.
ب) ساباق ەرەجەسىن قابىلداۋ.
• ءوزارا سەنىم
• «ءقازىر جانە وسىندا» پرينسيپىمەن ءجۇرۋ
• شىنايى بولۋ
• قۇپيا ساقتاي ءبىلۋ
• بەلسەندىلىك تانىتۋ
• قاتىسۋشىنىڭ ءوزىن ەمەس ءىسى مەن ارەكەتىن باعالاۋ
• سويلەۋشىنى تىڭداۋ، سىيلاۋ
1. تاقىرىپپەن جۇمىس. (5 مين)
“تولەرانتتىق” دەگەن اتاۋى حالىقارالىق تەرمين ءسوز بولعانىمەن، مازمۇن - ماعىناسى قازاقتىڭ ءتول ءسوزى — كادىمگى توزىمدىلىك دەگەننىڭ بالاماسى. ول قاراپايىم تۇرمىستا كورشىنىڭ كورشىگە دەگەن توزىمدىلىگىنەن باستاپ، كەڭ اۋقىمدا مادەنيەتتەر اراسىنداعى، ءدىني كونفەسسيالار اراسىنداعى، ۇلتتار، ۇلىستار، تىلدەر اراسىنداعى ءوزارا توزىمدىلىكتى، ىمىرالاسۋدى بىلدىرەدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋلارىندا وسى ماڭىزدى ماسەلە – ۇنەمى باستى ورىندا. قازاقستاندىقتار ءۇشىن نەگىزگى قۇندىلىق – ۇلتارالىق تاتۋلىقتى ساقتاۋ، كوپۇلتتى قازاقستان جاعدايىندا ءبىرىن - ءبىرى ءتۇسىنۋ، سەنۋ مەن قۇرمەتتەۋ جانە ازاماتتىق كەلىسىمدى ورناتۋ.
1. ويىن، جاتتىعۋلار ءبولىمى. (30 مين)
1. «سىزعىش» جاتتىعۋى.
ەندى سەندەر «تولەرانتتىلىق» دەگەن ءسوزدى قانشالىقتى تۇسىندىڭدەر كورەلىك. تولەرانتتى ادامعا مىناداي قاسيەت ءتان دەگەن كىسىلەر: «وزگەلەردى ۇناتپاۋ، قابىلداماۋ، سەنىڭ ءوزىڭنىڭ ەلىڭ باسقا ەلدەن ەرەكشە، باسقا ۇلتتان ارتىق» دەپ ويلايتىندار بولمە ەسىگىنىڭ الدىنا بارىپ تۇرىڭىزدار. ال، «وزگە ادامداردىڭ بارلىق ويلارى دۇرىس، ءوز كوزقاراسى جوق، ءوز ۇلتىنىڭ ءداستۇرىن تۇسىنبەيتىن»ادامدار تولەرانتتى دەپ ويلايتىن كىسىلەر تەرەزە الدىنا، ال ەندى ەكى ويدى دا قۇپتامايتىن ادامدار ورتادا قالىڭىزدار.
ورتادا قالعان ادامدار ەڭ دۇرىس شەشىم قابىلدادى دەپ ويلايمىن. سەبەبى تولەرانتتى ادامنىڭ ءوز كوزقاراسى بار جانە ونى قورعاي الاتىن ادام، سونىمەن بىرگە وزگە ادامنىڭ پىكىرىن دە تىڭداپ، ونى سىيلاي الۋ.
قالاي ويلايسىڭدار تولەرانتتى ادام كەلەكە، ءاجۋا، مازاق دەگەندى كوتەرە الا ما؟
ادامنىڭ وزگە ادامعا دەگەن قارىم - قاتىناسىن مىنا باعىتتار ارقىلى كورسەتۋگە بولادى:
«مەن جاقسىمىن – سەن جامانسىڭ»
«مەن جامانمىن – سەن جاقسىسىڭ»
«مەن جامانمىن - سەن جامانسىڭ»
«مەن جاقسىمىن – سەن جاقسىسىڭ».
1. « تولرەنتتىلىق پانتوميماسى» جاتتىعۋ.
توپ 3 - كە بولىنەدى دە،«تەپە - تەڭدىك»، «سابىرلىلىق»، «كەلىسىم» سوزدەرىن پانتوميما ارقىلى كورسەتەدى. قالعاندارى ونىڭ قانداي ءسوز ەكەنىن ءتۇسىنىپ، ايتۋى ءتيىس.
1. «عاجايىپ قالتا» جاتتىعۋى.
قالتا ىشىندەگى ءار ءتۇرلى زاتتاردى الىپ، سول زاتتى «تولەرانتتىق» سوزىمەن بايلانىستىرا سويلەۋ.
1. « كومەك» جاتتىعۋى.
قاتىسۋشىلار كوزدەرىن جۇمىپ، بولمە ىشىندە جۇرە باستايدى. پسيحولوگ ءبىر قاتىسۋشىنىڭ قولىنان ۇستاپ الادى، ال ول « كومەك» دەپ ايقايلايدى. سول وقۋشىعا جاقىن وقۋشى ونىڭ قولىن ۇستاپ تۇرا قالسا، سول وقۋشىنى قورشاپ قالعاندارى شەڭبەر جاساپ تۇرۋى ءتيىس.
1. «تولەرانتتىلىق ەمبلەماسى» جاتتىعۋى.
2. «شۇيكە» رەفلەكسيا.
بايقوڭىر قالاسى
№14 توقمۋحامەدوۆ ق. ح. اتىنداعى مەكتەپ
پەداگوگ - پسيحولوگ مۇناربايەۆا ايگۇل جۇماعالي قىزى