بۇعى انا تۋرالى اڭىز
ساباق: بۇعى انا تۋرالى اڭىز
باستالۋى
ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
- بۇگىنگى ساباعىمىزدى باستاماس بۇرىن مىنا ستول ۇستىندە بىرنەشە دالا جانۋارلارىنىڭ سۋرەتتەرى بار. ءار وقۋشى وزىنە قالاعان سۋرەتتەردى الادى.
(بۇعى، بۇلان، مارال)
وسى بويىنشا توپقا ءبولىپ وتىرعىزۋ:
ءى توپ – بۇعى، ءىى توپ – مارال، ءىىى توپ – بۇلان،
وي قوزعاۋ
- كوگەرشىن.
- بالالار، «ءبىزدىڭ تىلەگىمىز – دوستىق» دەگەن جاڭا تاراۋ باستاعالى وتىرمىز.
مىنا سۋرەتكە زەر سالىپ قاراڭدارشى. كوگەرشىن ۇشىپ كەلەدى. ارقاسىندا قورتىجى بار. وسى قورجىن ىشىندە نە بارىن بىلگىلەرىڭ كەلە مە؟ بىلگىلەرىڭ كەلسە بولجاپ كورىڭدەرشى.
- قورجىن ىشىندە، تۋىسقان ەلدەردەن الىپ كەلە جاتقان اڭىز اڭگىمە بار ەكەن. ول اڭىز ش. ايتماتوۆتىڭ «بۇعى انا تۋرالى» اڭگىمەسى
ورتاسى
ماعىنانى تانۋ.
اۆتور جايلى ماعلۇمات بەرۋ.
شىڭعىس تورەقۇل ۇلى ايتماتوۆ تالاس وڭىرىندە دۇنيەگە كەلگەن. قىرعىز حالقىنىڭ اسا كورنەكتى جازۋشىسى، قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى، قىرعىز رەسپۋبليكالىق حالىق جازۋشىسى، اكادەميك.
ال، اڭىزدى قىرعىز تىلىنەن قازاق تىلىنە اۋدارعان جازۋشى، اۋدارماشى قالتاي مۇحامەدجانوۆ.
نەلىكتەن «اڭىز» دەپ اتالعان؟ «اڭىز» دەگەندى قالاي تۇسىنەمىز.
اڭىز – اۋىز ادەبيەتىنىڭ ءبىر سالاسى. اڭىز بەلگىلى ءبىر ادامنىڭ اتىنا، ءىس – ارەكەتىنە بايلانىستى تۋادى. اڭىز اڭگىمە ومىردە بولعان ادامداردىڭ تاعدىرىنا بايلانىستى تۋادى. اڭىز اڭگىمە ومىردە بولعان ادامداردىڭ تاعدىرىنا بايلانىستى قۇرالادى.
- تاقتاعا سۋرەت ىلىنەدى. (توپپەن جۇمىس)
ەندى وسى سۋرەتكە قاراپ وتىرىپ، بۇعى جانۋارى تۋرالى نە بىلەمىز؟ ءماتىن نە جايىندا اڭگىمەلەنەدى، سوعان بولجام جاسايىق.
I – توپ. پىكىرلەسۋ. ( توپتار ءوزارا پىكىرلەسىپ، نە ويلاپ وتىرعانى جونىندە ايتادى)
2 – توپ. ءوز بەتىنشە اڭگىمە قۇراستىرۋ.
3 - توپ. وقىتۋ كەيبىرەۋلەرىنىڭ مازمۇنى سۇرالادى؛
3. ءماتىندى ءىى - ءىنشى بولىمگە دەيىن وقىتۋ ( وزدەرىنە ).
1) ماتىندەگى سوزدىكپەن جۇمىس.
ماتىندەگى سۋ اتتارىن جازعىزۋ.
5. اڭىزداعى اقساق كەمپىر مەن بۇعى انانىڭ سوزدەرىن رولگە ءبولىپ وقىتۋ.
تاپسىرماداعى مىنا سوزدەر مەن تىركەستەرگە اۋىزشا سويلەم قۇراتىپ جازۋ؛ جاۋ شاپتى، قارالى كۇن، كەڭ بايتاق جەر، كيەلى؛ كەمەڭگەر ايەل، مۇڭ، قايعى.
7. ءماتىن مازمۇنىن رەتىمەن بايانداتۋ
1. قايعىلى كۇنگى وقيعا.
2. بالا مەن قىز.
3. حاننىڭ بۇيرىعى.
4. بۇعى انانىڭ كومەگى.
ۇيگە تاپسىرما:
ا) ءماتىندى ساۋاتتى وقۋ.
ب) بۇعى اناعا مىنەزدەمە بەرۋ.
1 - 2 ۇپاي جيناعان وقۋشىلارعا «3» باعا قويىلادى
2 - 3 ۇپاي جيناعان وقۋشىلارعا «4» باعا قويىلادى
4 - 5 ۇپاي جيناعان وقۋشىلارعا « 5» باعا قويىلادى
بۇعى انا تۋرالى اڭىز جۇكتەۋ
باستالۋى
ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
- بۇگىنگى ساباعىمىزدى باستاماس بۇرىن مىنا ستول ۇستىندە بىرنەشە دالا جانۋارلارىنىڭ سۋرەتتەرى بار. ءار وقۋشى وزىنە قالاعان سۋرەتتەردى الادى.
(بۇعى، بۇلان، مارال)
وسى بويىنشا توپقا ءبولىپ وتىرعىزۋ:
ءى توپ – بۇعى، ءىى توپ – مارال، ءىىى توپ – بۇلان،
وي قوزعاۋ
- كوگەرشىن.
- بالالار، «ءبىزدىڭ تىلەگىمىز – دوستىق» دەگەن جاڭا تاراۋ باستاعالى وتىرمىز.
مىنا سۋرەتكە زەر سالىپ قاراڭدارشى. كوگەرشىن ۇشىپ كەلەدى. ارقاسىندا قورتىجى بار. وسى قورجىن ىشىندە نە بارىن بىلگىلەرىڭ كەلە مە؟ بىلگىلەرىڭ كەلسە بولجاپ كورىڭدەرشى.
- قورجىن ىشىندە، تۋىسقان ەلدەردەن الىپ كەلە جاتقان اڭىز اڭگىمە بار ەكەن. ول اڭىز ش. ايتماتوۆتىڭ «بۇعى انا تۋرالى» اڭگىمەسى
ورتاسى
ماعىنانى تانۋ.
اۆتور جايلى ماعلۇمات بەرۋ.
شىڭعىس تورەقۇل ۇلى ايتماتوۆ تالاس وڭىرىندە دۇنيەگە كەلگەن. قىرعىز حالقىنىڭ اسا كورنەكتى جازۋشىسى، قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى، قىرعىز رەسپۋبليكالىق حالىق جازۋشىسى، اكادەميك.
ال، اڭىزدى قىرعىز تىلىنەن قازاق تىلىنە اۋدارعان جازۋشى، اۋدارماشى قالتاي مۇحامەدجانوۆ.
نەلىكتەن «اڭىز» دەپ اتالعان؟ «اڭىز» دەگەندى قالاي تۇسىنەمىز.
اڭىز – اۋىز ادەبيەتىنىڭ ءبىر سالاسى. اڭىز بەلگىلى ءبىر ادامنىڭ اتىنا، ءىس – ارەكەتىنە بايلانىستى تۋادى. اڭىز اڭگىمە ومىردە بولعان ادامداردىڭ تاعدىرىنا بايلانىستى تۋادى. اڭىز اڭگىمە ومىردە بولعان ادامداردىڭ تاعدىرىنا بايلانىستى قۇرالادى.
- تاقتاعا سۋرەت ىلىنەدى. (توپپەن جۇمىس)
ەندى وسى سۋرەتكە قاراپ وتىرىپ، بۇعى جانۋارى تۋرالى نە بىلەمىز؟ ءماتىن نە جايىندا اڭگىمەلەنەدى، سوعان بولجام جاسايىق.
I – توپ. پىكىرلەسۋ. ( توپتار ءوزارا پىكىرلەسىپ، نە ويلاپ وتىرعانى جونىندە ايتادى)
2 – توپ. ءوز بەتىنشە اڭگىمە قۇراستىرۋ.
3 - توپ. وقىتۋ كەيبىرەۋلەرىنىڭ مازمۇنى سۇرالادى؛
3. ءماتىندى ءىى - ءىنشى بولىمگە دەيىن وقىتۋ ( وزدەرىنە ).
1) ماتىندەگى سوزدىكپەن جۇمىس.
ماتىندەگى سۋ اتتارىن جازعىزۋ.
5. اڭىزداعى اقساق كەمپىر مەن بۇعى انانىڭ سوزدەرىن رولگە ءبولىپ وقىتۋ.
تاپسىرماداعى مىنا سوزدەر مەن تىركەستەرگە اۋىزشا سويلەم قۇراتىپ جازۋ؛ جاۋ شاپتى، قارالى كۇن، كەڭ بايتاق جەر، كيەلى؛ كەمەڭگەر ايەل، مۇڭ، قايعى.
7. ءماتىن مازمۇنىن رەتىمەن بايانداتۋ
1. قايعىلى كۇنگى وقيعا.
2. بالا مەن قىز.
3. حاننىڭ بۇيرىعى.
4. بۇعى انانىڭ كومەگى.
ۇيگە تاپسىرما:
ا) ءماتىندى ساۋاتتى وقۋ.
ب) بۇعى اناعا مىنەزدەمە بەرۋ.
1 - 2 ۇپاي جيناعان وقۋشىلارعا «3» باعا قويىلادى
2 - 3 ۇپاي جيناعان وقۋشىلارعا «4» باعا قويىلادى
4 - 5 ۇپاي جيناعان وقۋشىلارعا « 5» باعا قويىلادى
بۇعى انا تۋرالى اڭىز جۇكتەۋ
You Might Also Like
