InfoHub Logo

جارلىق قازاق دالاسىنىڭ، ورتا ازيانىڭ، ءىشىنارا ءسىبىردىڭ 19 بەن 43 جاس ارالىعىنداعى ەر ازاماتتارىن تىل جۇمىستارىنا (قورعانىس قۇرىلىستارىن جانە اسكەري قاتىناس جولدارىن سالۋ، مايدان ءوڭىرى ماڭايىندا جولدار سالۋ، ت.ب.) “رەكۆيزيسيالاۋدى” (“جۇمىلدىرۋ”، “اسكەرگە شاقىرۋ” ەمەس) جوسپارلادى. بۇل اشىق ءارى كۇشپەن، جابايى تاسىلمەن جۇرگىزىلدى. باس شتابتىڭ سالعىرت سالىعى بويىنشا تىل جۇمىستارىنا قازاق دالاسىنان، ورتا ازيادان 400 مىڭ ادام، ونىڭ ىشىندە قازاقتار مەكەندەگەن بارلىق وبلىستاردان 240 مىڭعا جۋىق ادام الۋ جوسپارلاندى.

ءبىرىنشى كەزەڭدە 19 – 31 جاس، ەكىنشى كەزەڭدە 32 – 43 جاس ارالىعىنداعى ازاماتتار الىنباقشى بولدى. ولاردىڭ ءتىزىمىن جاساۋ جەرگىلىكتى بولىس باسشىلارىنا جۇكتەلدى. پاتشا وكىمەتىنىڭ جەرگىلىكتى اكىمشىلىك ورىندارى ءىستى جەدەلدەتۋ ءۇشىن بولىس، ستارشىن جانە “قۇرمەتتى اقساقالدارمەن” جينالىستار وتكىزىپ، “ماۋسىم جارلىعىن” بۇلجىتپاي تەز ورىنداۋ كەرەك دەگەن شەشىم قابىلدادى.

اتالعان جارلىق كازاق دالاسىن وتە اۋىر جاعدايعا قالدىردى. تىل جۇمىستارىنا جۇمىلدىرۋ (موبيليزاسيالاۋ) ەگىن ونىمدەرى مەن پىشەن جيناۋ، مالدى قىسقى جايىلىمدارعا ايداۋعا دايىندىق كەزىندە جۇرگىزىلدى. ەڭبەككە جارامدى بۇكىل ەر-ازاماتتاردى شاقىرۋ قونىس اۋدارۋشىلار پايداسىنا ۇنەمى جەر تارتىپ الۋمەن نەگىزگى شايقالعان قازاق شارۋاشىلىعىنىڭ ەكونوميكالىق بازاسىنا زور نۇسقان كەلتىردى. ءىس جۇزىندە جۇرتشىلىق اشتان كىرىلۋعا دۋشار بولدى. بايىرعى حالىقتى تىل جۇمىستارىنا شاقىرۋ حالىقتىڭ اشۋ-ىزاسىن تۋدىرىپ، ورتا ازيا حالىقتارىنىڭ رەسەي وتارشىلدىعىنا قارسى قۋاتتى كوتەرىلىسىنىڭ باستالۋىنا سەبەپشى بولىپ، اقىرى جەرگىلىكتى جەردە پاتشا وكىمەتىنە قارسى حالىق نارازىلىعىنىڭ كۇرت كۇشەيۋىنە الىپ كەلدى. حالىق نارازىلىعى كۇننەن-كۇنگە ءورىس الىپ، سوڭى قازاقستانداعى ون التىنشى جىلعى كوتەرىلىسكە ۇلاستى.

سول كوتەرىلىستىڭ نەگىزگى وشاعى تورعايداعى اماگەلدى يمانوۆ باستاعان ۇلت-ازاتتىق كۇرەس بولىپ تابىلادى.

---