بۇرىنعى وتكەن شاق
قازاق ءتىلى 7 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بۇرىنعى وتكەن شاق
قۇزىرەتتىلىككە جەتكىزەتىن ماقسات - مىندەتتەر:
ا) اقپاراتتىق
اقپارات كوزدەرى ارقىلى وقۋشىلارعا وتكەن شاقتىڭ ەرەجەسىن، بۇرىنعى وتكەن شاقتىڭ جالعاۋلىقتارىن تولىق مەڭگەرتۋ؛
ءا) كوممۋنيكاتيۆتىك وقۋشىلاردىڭ ءوز ۇلتىنىڭ ءتىلىن، رۋحاني بايلىعىن قۇرمەتتەۋ، تاپقىرلىققا، ادامگەرشىلىك قاسيەتكە باۋلي وتىرىپ، العان بىلىمدەرىن اۋىزشا جانە جازباشا تىلدە قالىپتاستىرۋ؛
ب) پروبلەمانى شەشۋ تاقىرىپتى مەڭگەرتۋگە ارنالعان تاپسىرمالار مەن جاتتىعۋلاردى ءوز بەتتەرىمەن ورىنداۋعا داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، مورفولوگيالىق تالداۋ
ساباقتا قولدانىلاتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالار: ءبىلىم بەرۋدى ىزگىلەندىرۋ، دامىتا وقىتۋ، ستو.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: وقۋلىق، كەستەلەر.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ادەبيەتى
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
- سالەمدەسۋ؛
- وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
- وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ؛
- امانداسۋ؛
- ساباقتا جوق وقۋشىلاردى ايتۋ؛
- ساباققا نازار اۋدارادى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ 132 - جاتتىعۋ
ماتىننەن جەدەل وتكەن شاقتى تەرىپ جازۋ.
132 - جاتتىعۋ
جەدەل وتكەن شاق: جازدى.
III. وتكەن ماتەريالدى قايتالاۋ ارقىلى جاڭا ماتەريالدى قابىلداۋعا دايىندىق
1. كەلەر شاق دەگەنىمىز نە؟
2. وتكەن شاق دەگەنىمىز نە؟
3. جەدەل وتكەن شاق دەگەنىمىز نە؟
جاۋابى:
1. سويلەپ تۇرعان ساتتەن كەيىن بولاتىن ءىس - ارەكەتتى ايتامىز
2. ءىس - ارەكەتتىڭ سويلەپ ساتتەر بۇرىن بولعاندىعىن بىلدىرەدى
3. جەدەل وتكەن شاق قيمىلدىڭ، ءىس - ارەكەتتىڭ تاياۋ ۋاقىتتا بولعانىن، ورىندالعانىن بىلدىرەدى.
IV. جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ.
بۇرىنعى وتكەن شاق قيمىلدىڭ، ءىس - ارەكەتتىڭ سويلەپ تۇرعان ساتپەن سالىستىرعاندا الدەقايدا بۇرىن بولعاندىعىن بىلدىرەدى. 2ءتۇرلى جولمەن جاسالادى.
1) – ىپ، - ءىپ تۇلعالى كوسەمشەنىڭ جىكتەلىپ كەلۋىن جاسادى: بارىپپىن، كەلىپسىڭ.
2) – عان، - گەن، - قان، - كەن تۇلعالى ەسىمشەنىڭ جىكتەلىپ كەلۋىن جاسالادى: بارعانمىن، كەلگەنسىڭ.
مىسالى: سەن مەكتەپتى بىتىرگەنسىڭ. ول اۋىلعا بارىپتى.
جىكتەلۋى: ايتىپپىن، ايتىپسىڭ، ايتىپسىز، ايتىپتى.
وقىعان ەدىم، وقىعان ەدىڭ، وقىعان ەدىڭىز، وقىعان ەدى.
V. جاڭا ءبىلىمدى بەكىتۋ
133 - جاتتىعۋ
وقىپ شىعىپ، بۇرىنعى وتكەن شاقتى ءبىلدىرىپ تۇرعان ەتىستىكتەردى تاۋىپ، ولار قالاي جاسالىپ تۇرعانىن تۇسىندىرىڭدەر.
زاماندا باسقان اياق كەيىن كەتكەن،
جاسىماي الاشىنا قىزمەت ەتكەن.
بولسا دا قالىڭ تۇمان، قاراڭعى ءتۇن،
تۋاتىن ب ا ق جۇلدىزىنا كوزى جەتكەن.
تۇيمەگە جارقىلداعان الدانباعان،
باسقاداي ءبىر باسى ءۇشىن جالدانباعان.
«قايتكەندە الاش كوركەيەر؟» دەگەن ويدان،
باسقا ويدى ومىرىنە مالدانباعان.
133 - جاتتىعۋ
كەتكەن، ەتكەن، جەتكەن، الدانباعان، جالدانباعان، مالدانباعان.
134 - جاتتىعۋ
ءماتىندى وقىپ شىعىپ، بۇرىنعى وتكەن شاقتا تۇرعان ەتىستىكتەردى تەرىپ جازىڭدار.
ءا. ن. بوكەيحان
ءحىح عاسىردىڭ سوڭى مەن حح عاسىردىڭ باسىنداعى قازاق زيالىلارىنىڭ، قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرلەرى قاتارىنداعى اسا ەرەكشە تۇلعا - ءاليحان بوكەيحان.
1920 - 22 جىلدارى وعان «بۋرجۋازيالىق ۇلتشىل» دەگەن ايدار تاعىلىپ، ايلاپ اباقتىدا وتىرعان.
134 - جاتتىعۋ
اسىرىلعان، اۋدارىلعان، وتىرعان.
135 - جاتتىعۋ
- عان، - گەن، - قان، - كەن فورمالى بۇرىنعى وتكەن شاق ەتىستىكتەرىن تەرىپ جاز.
كۇز كەلدى. ەل جايلاۋدان قايتىپ، كۇزەككە بەتتەپ كەلە جاتقان. شىڭعىستىڭ قىدىر، قىزىلشوقى، ءبورلى سياقتى تاۋلارىنىڭ ادىر - قاتپارلارى اۋىل - اۋىلعا تولعان. جۇرت ۇلكەن ۇيلەردى قويمالارىن اتتاردىڭ دا بۇل كەزدەرىندە ەتتەرى ويازداپ بولعان.
135 - جاتتىعۋ
بۇرىنعى وتكەن شاق: جاتقان، تولعان، كوتەرىسكەن، بولعان، جىبەرگەن، وتىرعان.
VI. ۇيگە تاپسىرما ەرەجەلەردى جاتتاۋ.
كوركەم ادەبيەتتەر وتكەن شاق قاتىسقان سويلەمدەر جازىپ كەلۋ.
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى كۇندەلىكتەرىنە جازىپ الادى.
VII. باعالاۋ. قورىتىندى.
وقۋشىلار باعالانىپ، ساباق قورىتىندىلانادى.
باعالانعان وقۋشىلار كۇندەلىككە باعاسىن قويعىزادى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بۇرىنعى وتكەن شاق
قۇزىرەتتىلىككە جەتكىزەتىن ماقسات - مىندەتتەر:
ا) اقپاراتتىق
اقپارات كوزدەرى ارقىلى وقۋشىلارعا وتكەن شاقتىڭ ەرەجەسىن، بۇرىنعى وتكەن شاقتىڭ جالعاۋلىقتارىن تولىق مەڭگەرتۋ؛
ءا) كوممۋنيكاتيۆتىك وقۋشىلاردىڭ ءوز ۇلتىنىڭ ءتىلىن، رۋحاني بايلىعىن قۇرمەتتەۋ، تاپقىرلىققا، ادامگەرشىلىك قاسيەتكە باۋلي وتىرىپ، العان بىلىمدەرىن اۋىزشا جانە جازباشا تىلدە قالىپتاستىرۋ؛
ب) پروبلەمانى شەشۋ تاقىرىپتى مەڭگەرتۋگە ارنالعان تاپسىرمالار مەن جاتتىعۋلاردى ءوز بەتتەرىمەن ورىنداۋعا داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، مورفولوگيالىق تالداۋ
ساباقتا قولدانىلاتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالار: ءبىلىم بەرۋدى ىزگىلەندىرۋ، دامىتا وقىتۋ، ستو.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: وقۋلىق، كەستەلەر.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ادەبيەتى
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
- سالەمدەسۋ؛
- وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
- وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ؛
- امانداسۋ؛
- ساباقتا جوق وقۋشىلاردى ايتۋ؛
- ساباققا نازار اۋدارادى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ 132 - جاتتىعۋ
ماتىننەن جەدەل وتكەن شاقتى تەرىپ جازۋ.
132 - جاتتىعۋ
جەدەل وتكەن شاق: جازدى.
III. وتكەن ماتەريالدى قايتالاۋ ارقىلى جاڭا ماتەريالدى قابىلداۋعا دايىندىق
1. كەلەر شاق دەگەنىمىز نە؟
2. وتكەن شاق دەگەنىمىز نە؟
3. جەدەل وتكەن شاق دەگەنىمىز نە؟
جاۋابى:
1. سويلەپ تۇرعان ساتتەن كەيىن بولاتىن ءىس - ارەكەتتى ايتامىز
2. ءىس - ارەكەتتىڭ سويلەپ ساتتەر بۇرىن بولعاندىعىن بىلدىرەدى
3. جەدەل وتكەن شاق قيمىلدىڭ، ءىس - ارەكەتتىڭ تاياۋ ۋاقىتتا بولعانىن، ورىندالعانىن بىلدىرەدى.
IV. جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ.
بۇرىنعى وتكەن شاق قيمىلدىڭ، ءىس - ارەكەتتىڭ سويلەپ تۇرعان ساتپەن سالىستىرعاندا الدەقايدا بۇرىن بولعاندىعىن بىلدىرەدى. 2ءتۇرلى جولمەن جاسالادى.
1) – ىپ، - ءىپ تۇلعالى كوسەمشەنىڭ جىكتەلىپ كەلۋىن جاسادى: بارىپپىن، كەلىپسىڭ.
2) – عان، - گەن، - قان، - كەن تۇلعالى ەسىمشەنىڭ جىكتەلىپ كەلۋىن جاسالادى: بارعانمىن، كەلگەنسىڭ.
مىسالى: سەن مەكتەپتى بىتىرگەنسىڭ. ول اۋىلعا بارىپتى.
جىكتەلۋى: ايتىپپىن، ايتىپسىڭ، ايتىپسىز، ايتىپتى.
وقىعان ەدىم، وقىعان ەدىڭ، وقىعان ەدىڭىز، وقىعان ەدى.
V. جاڭا ءبىلىمدى بەكىتۋ
133 - جاتتىعۋ
وقىپ شىعىپ، بۇرىنعى وتكەن شاقتى ءبىلدىرىپ تۇرعان ەتىستىكتەردى تاۋىپ، ولار قالاي جاسالىپ تۇرعانىن تۇسىندىرىڭدەر.
زاماندا باسقان اياق كەيىن كەتكەن،
جاسىماي الاشىنا قىزمەت ەتكەن.
بولسا دا قالىڭ تۇمان، قاراڭعى ءتۇن،
تۋاتىن ب ا ق جۇلدىزىنا كوزى جەتكەن.
تۇيمەگە جارقىلداعان الدانباعان،
باسقاداي ءبىر باسى ءۇشىن جالدانباعان.
«قايتكەندە الاش كوركەيەر؟» دەگەن ويدان،
باسقا ويدى ومىرىنە مالدانباعان.
133 - جاتتىعۋ
كەتكەن، ەتكەن، جەتكەن، الدانباعان، جالدانباعان، مالدانباعان.
134 - جاتتىعۋ
ءماتىندى وقىپ شىعىپ، بۇرىنعى وتكەن شاقتا تۇرعان ەتىستىكتەردى تەرىپ جازىڭدار.
ءا. ن. بوكەيحان
ءحىح عاسىردىڭ سوڭى مەن حح عاسىردىڭ باسىنداعى قازاق زيالىلارىنىڭ، قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرلەرى قاتارىنداعى اسا ەرەكشە تۇلعا - ءاليحان بوكەيحان.
1920 - 22 جىلدارى وعان «بۋرجۋازيالىق ۇلتشىل» دەگەن ايدار تاعىلىپ، ايلاپ اباقتىدا وتىرعان.
134 - جاتتىعۋ
اسىرىلعان، اۋدارىلعان، وتىرعان.
135 - جاتتىعۋ
- عان، - گەن، - قان، - كەن فورمالى بۇرىنعى وتكەن شاق ەتىستىكتەرىن تەرىپ جاز.
كۇز كەلدى. ەل جايلاۋدان قايتىپ، كۇزەككە بەتتەپ كەلە جاتقان. شىڭعىستىڭ قىدىر، قىزىلشوقى، ءبورلى سياقتى تاۋلارىنىڭ ادىر - قاتپارلارى اۋىل - اۋىلعا تولعان. جۇرت ۇلكەن ۇيلەردى قويمالارىن اتتاردىڭ دا بۇل كەزدەرىندە ەتتەرى ويازداپ بولعان.
135 - جاتتىعۋ
بۇرىنعى وتكەن شاق: جاتقان، تولعان، كوتەرىسكەن، بولعان، جىبەرگەن، وتىرعان.
VI. ۇيگە تاپسىرما ەرەجەلەردى جاتتاۋ.
كوركەم ادەبيەتتەر وتكەن شاق قاتىسقان سويلەمدەر جازىپ كەلۋ.
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى كۇندەلىكتەرىنە جازىپ الادى.
VII. باعالاۋ. قورىتىندى.
وقۋشىلار باعالانىپ، ساباق قورىتىندىلانادى.
باعالانعان وقۋشىلار كۇندەلىككە باعاسىن قويعىزادى.
You Might Also Like
