بي قويىلىمدارى مەن جۇمىستانۋ ارقىلى بالالاردىڭ تانىمدىق قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ
بي قويىلىمدارى مەن جۇمىستانۋ ارقىلى بالالاردىڭ تانىمدىق قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ
قازىرگى ۋاقىتتا مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە بۇكىل قوعامدىق، جالپى حالىقتىق ءىس بولىپ وتىر، سەبەبى قوعام ومىرىندەگى وزگەرىستەر – جان - جاقتى دامىعان، ءبىلىمدى، پاراساتتى ادام تاربيەلەپ، ءوسىرۋدى تالاپ ەتەدى.
بۇگىنگى تاڭدا مەكتەپكە دەيىنگى كەزەڭدە بالالاردىڭ اقىل - وي قابىلەتتەرىن جان - جاقتى دامىتۋ جانە تاربيەلەۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە ءمان بەرىلۋدە، سەبەبى وسى كەزەڭدە بالالاردىڭ تانىم قابىلەتتەرىن دامىتۋ مۇمكىندىكتەرى مول. بالانىڭ اقىل - وي ەرەكشەلىكتەرى جاراتىلىستان شىعارماشىلىق، ىزدەنگىشتىك سيپاتتارعا يە، ءبىراق ونى دۇرىس باعىتتا دامىتۋ جاعدايلارى ءارتۇرلى، سوندىقتان بالانىڭ تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ونىڭ باعىتتارىن انىقتاۋ ەڭ الدىمەن ونىڭ جاس جانە دارا ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرىپ تاربيەلەۋگە بايلانىستى. سوندىقتان مەن ءوز جۇمىسىمدا قىزىقتى ساحنالىق بي قويىلىمدارى ارقىلى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋعا باعىتتادىم.
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالارعا ساحنالىق بيلەردى ۇيرەتۋ ءۇشىن قازىرگى كەزدە كوپتەگەن بي جەتەكشىلەرى ءتۇرلى بي قويىپ قىزمەت ەتۋدە. ءبىراق ورىندالاتىن ءبيدىڭ استارىن اشۋ، كورەرمەنگە ماعىناسىن جەتكىزۋ ءۇشىن كوپ ىزدەنىپ، مول تەر توگۋى قاجەت ەتەتىنى بەلگىلى. جاقسى، ساپالى بالالار ءبيىن قويۋ، بي قويۋشىنىڭ وي - ءورىسى مەن ەستەتيكالىق، پەداگوگيكالىق، پسيحولوگياسىنا، ءتالىم - تاربيەسى مەن بىلىمىنە بايلانىستى.
ۇلكەندى، كىشىلى بي قويىلعاندا باسىنان اياعىنا دەيىن ءار - ءتۇرلى ءتاسىلدى جۇيەسى بولادى.
بىرىنشىدەن، بي دراماتۋرگياسى - ول ءبيدىڭ نەگىزىن قالايتىن وي - ءورىسى. بۇل بيدە نە كورسەتىپ، نە ايتقىمىز كەلەتىنىن ناق باسىپ جەتكىزۋ.
ەكىنشىدەن، ساز (مۋزىكا)- قانداي دا بي قويىلماسىن، ونىڭ بولاشاعى تاڭداپ الىنعان سازدى اۋەنگە كوپ بايلانىستى. درامالىق ويدى اشۋدا سازدى اۋەن نەگىزگى رول اتقارادى.
ءۇشىنشى - قيمىل (دەنە، قول، بەت - ءپىشىن قيمىلى ) بارلىعى وسى ءبىر ءسوزدىڭ ىشىنە سىيىپ تۇر. ەندى ويىمىز كۇردەلەنە ءتۇستى، وسى بي قيمىلدارى سازدى اۋەنمەن ۇندەستىك تابۋى وتە قاجەت، اۋەنىن ەستىپ وتىرىپ قيمىلدى كورگەندە، درامالىق وي - ءورىسى اشىلا ءتۇسىپ بارلىعى ءبىر دۇنيە ىسپەتتەس بولۋى حاق.
ءتورتىنشى - ول وسى ويلاعان درامالىق ويىمىزدى، سازدى بي قويىلىمدارىمەن ۇيلەستىرە وتىرىپ، ساحنا كەڭىستىگىندە دۇرىس قوزعالىس تابۋ.
ءتورتىنشى - ءار ءتۇرلى راكۋرستار. وسى ساحنالىق قوزعالىستاردىڭ (سۋرەتتەردىڭ) دۇرىس كورىنىس تابۋى. بي قويۋ تاسىلىندە، ءبيدىڭ باستالۋى - ياعني كورەرمەن ءبيشىنىڭ قاي ۋاقىتتى، قاي ەل - جەردى، قاي حالىقتى(كيىم ۇلگىسىنە، سازدى اۋەنىنە، سول حالىققا ءتان بي قيمىلىمەن سازدى اۋەنىنە بايلانىستى) قاي مەزگىلدى، كىمدى كورسەتەتىنىن ءتۇسىنۋى كەرەك. ەندى ساحناعا شىققان بي ورىنداۋشى بالالار بەلگىلەنىپ بەرىلگەن سۋرەت بويىنشا ساحنا كەڭىستىگىندە قيمىلداردى بيلەي جونەلەدى. كەلەسى سازدى اۋەنمەن بي قيمىلدارىنىڭ، راكۋرستارىنىڭ شىڭىنا جەتكىزۋ كەزەڭى. ءبيدىڭ دراماتۋرگيالىق ءتۇيىنى ءبيدىڭ اياعى. ءبىراق وسى ءتۇيىننىڭ ءوزى، وي - ءورىستى دۇرىس ورگىزىپ اكەلىپ تۇيىندەۋدى كەرەك ەتەدى.
قازىرگى ۋاقىتتا مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە بۇكىل قوعامدىق، جالپى حالىقتىق ءىس بولىپ وتىر، سەبەبى قوعام ومىرىندەگى وزگەرىستەر – جان - جاقتى دامىعان، ءبىلىمدى، پاراساتتى ادام تاربيەلەپ، ءوسىرۋدى تالاپ ەتەدى.
بۇگىنگى تاڭدا مەكتەپكە دەيىنگى كەزەڭدە بالالاردىڭ اقىل - وي قابىلەتتەرىن جان - جاقتى دامىتۋ جانە تاربيەلەۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە ءمان بەرىلۋدە، سەبەبى وسى كەزەڭدە بالالاردىڭ تانىم قابىلەتتەرىن دامىتۋ مۇمكىندىكتەرى مول. بالانىڭ اقىل - وي ەرەكشەلىكتەرى جاراتىلىستان شىعارماشىلىق، ىزدەنگىشتىك سيپاتتارعا يە، ءبىراق ونى دۇرىس باعىتتا دامىتۋ جاعدايلارى ءارتۇرلى، سوندىقتان بالانىڭ تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ونىڭ باعىتتارىن انىقتاۋ ەڭ الدىمەن ونىڭ جاس جانە دارا ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرىپ تاربيەلەۋگە بايلانىستى. سوندىقتان مەن ءوز جۇمىسىمدا قىزىقتى ساحنالىق بي قويىلىمدارى ارقىلى بالالاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋعا باعىتتادىم.
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالارعا ساحنالىق بيلەردى ۇيرەتۋ ءۇشىن قازىرگى كەزدە كوپتەگەن بي جەتەكشىلەرى ءتۇرلى بي قويىپ قىزمەت ەتۋدە. ءبىراق ورىندالاتىن ءبيدىڭ استارىن اشۋ، كورەرمەنگە ماعىناسىن جەتكىزۋ ءۇشىن كوپ ىزدەنىپ، مول تەر توگۋى قاجەت ەتەتىنى بەلگىلى. جاقسى، ساپالى بالالار ءبيىن قويۋ، بي قويۋشىنىڭ وي - ءورىسى مەن ەستەتيكالىق، پەداگوگيكالىق، پسيحولوگياسىنا، ءتالىم - تاربيەسى مەن بىلىمىنە بايلانىستى.
ۇلكەندى، كىشىلى بي قويىلعاندا باسىنان اياعىنا دەيىن ءار - ءتۇرلى ءتاسىلدى جۇيەسى بولادى.
بىرىنشىدەن، بي دراماتۋرگياسى - ول ءبيدىڭ نەگىزىن قالايتىن وي - ءورىسى. بۇل بيدە نە كورسەتىپ، نە ايتقىمىز كەلەتىنىن ناق باسىپ جەتكىزۋ.
ەكىنشىدەن، ساز (مۋزىكا)- قانداي دا بي قويىلماسىن، ونىڭ بولاشاعى تاڭداپ الىنعان سازدى اۋەنگە كوپ بايلانىستى. درامالىق ويدى اشۋدا سازدى اۋەن نەگىزگى رول اتقارادى.
ءۇشىنشى - قيمىل (دەنە، قول، بەت - ءپىشىن قيمىلى ) بارلىعى وسى ءبىر ءسوزدىڭ ىشىنە سىيىپ تۇر. ەندى ويىمىز كۇردەلەنە ءتۇستى، وسى بي قيمىلدارى سازدى اۋەنمەن ۇندەستىك تابۋى وتە قاجەت، اۋەنىن ەستىپ وتىرىپ قيمىلدى كورگەندە، درامالىق وي - ءورىسى اشىلا ءتۇسىپ بارلىعى ءبىر دۇنيە ىسپەتتەس بولۋى حاق.
ءتورتىنشى - ول وسى ويلاعان درامالىق ويىمىزدى، سازدى بي قويىلىمدارىمەن ۇيلەستىرە وتىرىپ، ساحنا كەڭىستىگىندە دۇرىس قوزعالىس تابۋ.
ءتورتىنشى - ءار ءتۇرلى راكۋرستار. وسى ساحنالىق قوزعالىستاردىڭ (سۋرەتتەردىڭ) دۇرىس كورىنىس تابۋى. بي قويۋ تاسىلىندە، ءبيدىڭ باستالۋى - ياعني كورەرمەن ءبيشىنىڭ قاي ۋاقىتتى، قاي ەل - جەردى، قاي حالىقتى(كيىم ۇلگىسىنە، سازدى اۋەنىنە، سول حالىققا ءتان بي قيمىلىمەن سازدى اۋەنىنە بايلانىستى) قاي مەزگىلدى، كىمدى كورسەتەتىنىن ءتۇسىنۋى كەرەك. ەندى ساحناعا شىققان بي ورىنداۋشى بالالار بەلگىلەنىپ بەرىلگەن سۋرەت بويىنشا ساحنا كەڭىستىگىندە قيمىلداردى بيلەي جونەلەدى. كەلەسى سازدى اۋەنمەن بي قيمىلدارىنىڭ، راكۋرستارىنىڭ شىڭىنا جەتكىزۋ كەزەڭى. ءبيدىڭ دراماتۋرگيالىق ءتۇيىنى ءبيدىڭ اياعى. ءبىراق وسى ءتۇيىننىڭ ءوزى، وي - ءورىستى دۇرىس ورگىزىپ اكەلىپ تۇيىندەۋدى كەرەك ەتەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
سەلي: سپوسوبستۆوۆات فورميروۆانيۋ گراجدانسكيح كاچەستۆ ليچنوستي، ليۋبۆي ي گوردوستي ك سۆوەي رودينە، ۆوسپيتىۆات نراۆستۆەننىە ي ەستەتيچەسكيە كاچەستۆا – دوبروتۋ، وتزىۆچيۆوست ي پاتريوتيزم.
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جاي بولشەكتەردى جانە ارالاس سانداردى كوورديناتالىق ساۋلەدە كەسكىندەۋگە ەسەپتەر شىعارۋ.
