دارا جانە كۇردەلى ەتىستىك
قازاق ءتىلى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەتىستىك پەن دارا جانە كۇردەلى ەتىستىك تۋرالى العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ەتىستىك، دارا جانە كۇردەلى ەتىستىكتەر جايلى العان بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ.
وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ، ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ساۋاتتى، كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ.
ەكولوگيالىق تاربيە بەرۋ، تابيعات - انانى، ونداعى وسىمدىكتەر دۇنيەسىنە، قۇستار تىرشىلىگىنە سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىن ۇيالاتۋ، تازالىققا، ادەپتىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: كۋبيزم ءادىسى، سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، پىسىقتاۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ەرتەگى كەيىپكەرلەرى، «تابيعات - ءوز ءۇيىم» اتتى سۋرەت كورمەسى.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، ادەبيەتتىك وقۋ، بەينەلەۋ
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، نازارلارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
بالالار، ەرتەگى تىڭداعاندى جاقسى كورەسىڭدەر ما؟
ءيا.
ولاي بولسا ەرتەگىمدى باستايىن.... ەرتە، ەرتە، ەرتەدە – دەپ باستاپ، ەرتەگىمدى وقىپ بەرەمىن.
بالالار، كوگەرشىنگە كومەكتەسەمىز بە؟
ولاي بولسا ءبىز اققۋدىڭ تاپسىرمالارىن ورىندايىق.
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ ماقساتىمەن «كۋبيزم» ءادىسىن پايدالانىپ، سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ.(ينتەراكتيۆتى تاقتادا)
سۇراقتار: 1. ەتىستىك دەگەنىمىز نە؟
2. ەتىستىكتىڭ دارا جانە كۇردەلى تۇرلەرىنە مىسال كەلتىر.
3. زات ەسىم دەگەنىمىز نە؟ سۇراقتارى؟
4. مىنا سويلەمدە ەتىستىك قايسى؟ زادا قازدارىن ىزدەدى.
5. دۇرىس بۋىنعا بولىنگەن ءسوزدى تاپ:
ا. سىن - ىپ تا
ءا. قو - ڭى - راۋ
ب. ال - عا - شقى
6. جۇرناق جالعانعان ءسوزدى تاپ:
ا) وقۋ ءا) وقۋعا ب) وقۋشى
جارايسىڭدار، بالالار، اققۋدىڭ 1 - تاپسىرماسىن ورىندادىق.
ەندى «بليس - تۋرنير».
- زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن ءسوز تابى (زات ەسىم)
- ورىندىق، قالام، كىتاپ سوزدەرىنە قويىلاتىن سۇراق. (نە)
- العا، اقتوبە، بەستاماق – قانداي زات ەسىم؟ (جالقى)
- زاتتىڭ قيمىلىن بىلدىرەتىن ءسوز تابى (ەتىستىك)
- نەگىزگى تۇبىردەن بولعان زات ەسىم (نەگىزگى ز. ە.)
- تۇبىرگە جۇرناق جالعانۋ ارقىلى جاسالعان ز: ە. (تۋىندى ز. ە.)
- زاتتىڭ بىرەۋگە ءتان ەكەنىن بىلدىرەتىن قوسىمشا (تاۋەلدىك جالعاۋ)
- نەگىزگى زات ەسىمنەن تۋىندى ز. ە. جاسا: جىلقى. (جىلقىشى)
- دارا ەتىستىكتەن كۇردەلى ەتىستىك جاسا: وقىدى (وقىپ وتىر)
- تاۋەلدىك جالعاۋىن جاسا: سەنىڭ (مەكتەپ) (مەكتەبىڭ).
جارايسىڭدار، بالالار! 2 - تاپسىرمانى دا ورىندادىق.
ءىۇ. جاڭا تاقىرىپ: كۇن جادىن جازۋ.
كوركەم جازۋ: ە ە ءارپىن جازۋ.
- ەتىستىك زاتتىڭ ءىس - ارەكەتىن، قيمىلىن بىلدىرەتىن ءسوز تابى. ەتىستىككە نە ىستەدى؟ نە قىلدى؟ ءقايتتى؟ دەگەن سۇراقتار قويىلادى. ەتىستىك 2-گە بولىنەدى: دارا جانە كۇردەلى.
قانە، بالالار، جاتتىعۋلار ورىنداپ، العان ءبىلىمىمىزدى نىعايتايىق.
ءۇ. وقۋلىقپەن جۇمىس. 336 - جاتتىعۋ.
دارا ەتىستىكتەردى كۇردەلى ەتىستىكتەرگە اينالدىرۋ.
337 - جاتتىعۋ. ەتىستىكتەردى وقى.
ماعىناسى قاراما - قارسى ەتىستىكتەردى ۇلگى بويىنشا جاز.
بالالار، ءبىز وسىمەن اققۋدىڭ تاپسىرمالارىن ورىندادىق. كوگەرشىن سىزدەرگە راحمەت ايتىپ، اققۋعا كەلەدى. اققۋ وعان: - سەن ورمانعا بار. ءۇيسىز - كۇيسىز جۇرگەن ءبىر قۇس بار. سوعان جاعدايدى ايت. سول ساعان كومەكتەسەدى،- دەيدى. كوگەرشىن قۋانىپ، ورمانعا كەلەدى. الگى قۇستى تاۋىپ، تۇسىندىرەدى. ول كوگەرشىننىڭ تىلەگىن ورىنداپ، تەرەكتى امان الىپ قالادى. ول قۇس قاي قۇس دەپ ويلايسىڭدار؟
توقىلداق.
- ورمان ەمشىسى.
بالالار، ەرتەگىدەن قانداي قورىتىندى شىعارۋعا بولادى؟
بىزدەر دە اعاشتاردى قامقورلىققا الىپ، ولاردىڭ وسۋىنە ءوز ۇلەسىمىزدى قوسۋىمىز كەرەك.
اعاش ەگىپ، ونى باپتاپ، كۇتىپ ءوسىرىپ قالا كوركەيۋىنە، ياعني جاسىل جەلەككە اينالدىرۋعا اتسالىسۋمىز كەرەك.
تازا اۋادا دەم الساق دەنساۋلىعىمىز نىعايادى.
وسىمەن ەرتەگىمىز اياقتالدى.
ءۇى. سەرگىتۋ ءساتى. قيمىل - قوزعالىس ارقىلى ايتۋ:
تەربەلەدى اعاشتار
الدىمنان جەل ەسەدى.
كىپ-كىشكەنتاي اعاشتار
بيىك بولىپ وسەدى.
ينتەراكتيۆتى تاقتادا: ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ جولداۋىنان ءۇزىندى: «قازاقستان – اۋاسى تازا، سۋى - ءمولدىر جاسىل جەلەككە اينالۋى ءتيىس»،- دەگەن بولاتىن.
ءۇىى. بەكىتۋ. 1. 3 توپقا 3ءتۇرلى ارىپتەن باستالاتىن ەتىستىكتەر جازۋ.
1) ا 2) ج 3) ت
2. ساق بول، جاڭىلما! مەن ءبىر ءسوز ايتامىن. سول ءسوزدى ءوز توبىنا قوس.
زات ەسىم:----
ەتىستىك:----
ءۇىىى. باعالاۋ.
ءىح. قورىتىندىلاۋ. ساباق ۇنادى ما؟ ءبىز بۇگىن قانداي جاقسىلىق جاسادىق؟
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەتىستىك پەن دارا جانە كۇردەلى ەتىستىك تۋرالى العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ەتىستىك، دارا جانە كۇردەلى ەتىستىكتەر جايلى العان بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ.
وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ، ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ساۋاتتى، كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ.
ەكولوگيالىق تاربيە بەرۋ، تابيعات - انانى، ونداعى وسىمدىكتەر دۇنيەسىنە، قۇستار تىرشىلىگىنە سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىن ۇيالاتۋ، تازالىققا، ادەپتىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: كۋبيزم ءادىسى، سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، پىسىقتاۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ەرتەگى كەيىپكەرلەرى، «تابيعات - ءوز ءۇيىم» اتتى سۋرەت كورمەسى.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، ادەبيەتتىك وقۋ، بەينەلەۋ
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، نازارلارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
بالالار، ەرتەگى تىڭداعاندى جاقسى كورەسىڭدەر ما؟
ءيا.
ولاي بولسا ەرتەگىمدى باستايىن.... ەرتە، ەرتە، ەرتەدە – دەپ باستاپ، ەرتەگىمدى وقىپ بەرەمىن.
بالالار، كوگەرشىنگە كومەكتەسەمىز بە؟
ولاي بولسا ءبىز اققۋدىڭ تاپسىرمالارىن ورىندايىق.
ءىىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ ماقساتىمەن «كۋبيزم» ءادىسىن پايدالانىپ، سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ.(ينتەراكتيۆتى تاقتادا)
سۇراقتار: 1. ەتىستىك دەگەنىمىز نە؟
2. ەتىستىكتىڭ دارا جانە كۇردەلى تۇرلەرىنە مىسال كەلتىر.
3. زات ەسىم دەگەنىمىز نە؟ سۇراقتارى؟
4. مىنا سويلەمدە ەتىستىك قايسى؟ زادا قازدارىن ىزدەدى.
5. دۇرىس بۋىنعا بولىنگەن ءسوزدى تاپ:
ا. سىن - ىپ تا
ءا. قو - ڭى - راۋ
ب. ال - عا - شقى
6. جۇرناق جالعانعان ءسوزدى تاپ:
ا) وقۋ ءا) وقۋعا ب) وقۋشى
جارايسىڭدار، بالالار، اققۋدىڭ 1 - تاپسىرماسىن ورىندادىق.
ەندى «بليس - تۋرنير».
- زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن ءسوز تابى (زات ەسىم)
- ورىندىق، قالام، كىتاپ سوزدەرىنە قويىلاتىن سۇراق. (نە)
- العا، اقتوبە، بەستاماق – قانداي زات ەسىم؟ (جالقى)
- زاتتىڭ قيمىلىن بىلدىرەتىن ءسوز تابى (ەتىستىك)
- نەگىزگى تۇبىردەن بولعان زات ەسىم (نەگىزگى ز. ە.)
- تۇبىرگە جۇرناق جالعانۋ ارقىلى جاسالعان ز: ە. (تۋىندى ز. ە.)
- زاتتىڭ بىرەۋگە ءتان ەكەنىن بىلدىرەتىن قوسىمشا (تاۋەلدىك جالعاۋ)
- نەگىزگى زات ەسىمنەن تۋىندى ز. ە. جاسا: جىلقى. (جىلقىشى)
- دارا ەتىستىكتەن كۇردەلى ەتىستىك جاسا: وقىدى (وقىپ وتىر)
- تاۋەلدىك جالعاۋىن جاسا: سەنىڭ (مەكتەپ) (مەكتەبىڭ).
جارايسىڭدار، بالالار! 2 - تاپسىرمانى دا ورىندادىق.
ءىۇ. جاڭا تاقىرىپ: كۇن جادىن جازۋ.
كوركەم جازۋ: ە ە ءارپىن جازۋ.
- ەتىستىك زاتتىڭ ءىس - ارەكەتىن، قيمىلىن بىلدىرەتىن ءسوز تابى. ەتىستىككە نە ىستەدى؟ نە قىلدى؟ ءقايتتى؟ دەگەن سۇراقتار قويىلادى. ەتىستىك 2-گە بولىنەدى: دارا جانە كۇردەلى.
قانە، بالالار، جاتتىعۋلار ورىنداپ، العان ءبىلىمىمىزدى نىعايتايىق.
ءۇ. وقۋلىقپەن جۇمىس. 336 - جاتتىعۋ.
دارا ەتىستىكتەردى كۇردەلى ەتىستىكتەرگە اينالدىرۋ.
337 - جاتتىعۋ. ەتىستىكتەردى وقى.
ماعىناسى قاراما - قارسى ەتىستىكتەردى ۇلگى بويىنشا جاز.
بالالار، ءبىز وسىمەن اققۋدىڭ تاپسىرمالارىن ورىندادىق. كوگەرشىن سىزدەرگە راحمەت ايتىپ، اققۋعا كەلەدى. اققۋ وعان: - سەن ورمانعا بار. ءۇيسىز - كۇيسىز جۇرگەن ءبىر قۇس بار. سوعان جاعدايدى ايت. سول ساعان كومەكتەسەدى،- دەيدى. كوگەرشىن قۋانىپ، ورمانعا كەلەدى. الگى قۇستى تاۋىپ، تۇسىندىرەدى. ول كوگەرشىننىڭ تىلەگىن ورىنداپ، تەرەكتى امان الىپ قالادى. ول قۇس قاي قۇس دەپ ويلايسىڭدار؟
توقىلداق.
- ورمان ەمشىسى.
بالالار، ەرتەگىدەن قانداي قورىتىندى شىعارۋعا بولادى؟
بىزدەر دە اعاشتاردى قامقورلىققا الىپ، ولاردىڭ وسۋىنە ءوز ۇلەسىمىزدى قوسۋىمىز كەرەك.
اعاش ەگىپ، ونى باپتاپ، كۇتىپ ءوسىرىپ قالا كوركەيۋىنە، ياعني جاسىل جەلەككە اينالدىرۋعا اتسالىسۋمىز كەرەك.
تازا اۋادا دەم الساق دەنساۋلىعىمىز نىعايادى.
وسىمەن ەرتەگىمىز اياقتالدى.
ءۇى. سەرگىتۋ ءساتى. قيمىل - قوزعالىس ارقىلى ايتۋ:
تەربەلەدى اعاشتار
الدىمنان جەل ەسەدى.
كىپ-كىشكەنتاي اعاشتار
بيىك بولىپ وسەدى.
ينتەراكتيۆتى تاقتادا: ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ جولداۋىنان ءۇزىندى: «قازاقستان – اۋاسى تازا، سۋى - ءمولدىر جاسىل جەلەككە اينالۋى ءتيىس»،- دەگەن بولاتىن.
ءۇىى. بەكىتۋ. 1. 3 توپقا 3ءتۇرلى ارىپتەن باستالاتىن ەتىستىكتەر جازۋ.
1) ا 2) ج 3) ت
2. ساق بول، جاڭىلما! مەن ءبىر ءسوز ايتامىن. سول ءسوزدى ءوز توبىنا قوس.
زات ەسىم:----
ەتىستىك:----
ءۇىىى. باعالاۋ.
ءىح. قورىتىندىلاۋ. ساباق ۇنادى ما؟ ءبىز بۇگىن قانداي جاقسىلىق جاسادىق؟
You Might Also Like
