دەندەرىم – بايتاق مەكەنىم
تەحنولوگيالىق كارتا
تاقىرىبى: دەندەرىم – بايتاق مەكەنىم
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس
بولىمدەرى: ءتىل دامىتۋ
ماقساتى: تۋعان ولكە تۋرالى ماعلۇماتتى بەكىتۋ. تابيعاتى، جەتىستىكتەرى، قازبا بايلىقتارى تۋرالى ايتا وتىرىپ، سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىن دامىتۋ. تابيعاتتىڭ ءاربىر بولشەگى ادامزات بالاسى ءۇشىن اسقان بايلىق، قايتالانباس قازىنا ەكەنىن، ادام ءومىرىنىڭ قورعاۋشىسى، دەنساۋلىقتىڭ قورعانى ەكەنىن ۇعىندىرۋ. سوزدىك قورىن، وي – ءورىسىن مولايتۋ. جەرگىلىكتى جەردىڭ قازىناسى – گيپستەن جاسالعان قۇمىرا بەينەسىن مايلى بوياۋمەن اشەكەيلەۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ءتىل دامىتۋ، ساز، بەينەلەۋ.
ءادىس – تاسىلدەر: اڭگىمەلەۋ، ولەڭ وقۋ، قازبا بايلىقتاردى كورسەتۋ، مايلى بوياۋمەن بەينەلەۋ، تاجىريبە جاساۋ.
سوزدىك جۇمىس: قۇم، ساز، اك، سەمەنت، گيپس.
كورنەكىلىكتەر: جەرگىلىكتى جەردىڭ اقىندارىنىڭ ولەڭدەرى جازىلعان ءۇنتاسپا، جەرگىلىكتى جەردىڭ كورنەكتى عيماراتتارى بەينەلەنگەن سۋرەتتەرى، قازبا بايلىقتارى، گيپستەن جاسالعان قۇمىرا بەينەسى، مايلى بوياۋلار، قىلقالام، سۇرتكىش، سۋ.
1 كەزەڭ. ۋاجدىك تۇرتكى بولۋ
ديداكتيكالىق ويىن: «ەگەر دە... نە بولار ەدى؟»
(كۇن بولماسا، سۋ بولماسا، اۋا بولماسا...)
بالالار جاۋاپتارى: ۇنەمى قاراڭعى، قورقىنىشتى، شوپتەر، اعاشتار قۋرايدى، قاتتى شولدەيمىز، تىنىس الا المايمىز...
پروبلەمالىق جاعداي ورناتۋ:
1. بالالار، سەندەر قاي ەلدە تۇراسىڭدار؟
- قازاقستاندا
2. قازاقستان، وتان تۋرالى قانداي ولەڭ جولدارىن بىلەمىز؟
وتان سەنىڭ اتا – اناڭ،
وتان – دوسىڭ، باۋىرىڭ.
وتان – ولكەڭ، استاناڭ،
وتان – اۋدان، اۋىلىڭ... ت.س.س.
(بالالار ولەڭ جولدارىن وقيدى)
3. بالالار ءبىز قاي وبلىستا تۇرامىز؟
- اتىراۋ وبلىسىندا
4. قاي اۋداندا تۇرامىز؟
- دەندەر اۋدانىندا
2 كەزەڭ. پروبلەمالىق ىزدەنىستىك
بالالاردى پروبلەمالاردى شەشۋگە باعدارلاۋ:
1. سلايدپەن جۇمىس:
ا) ماحامبەت وتەمىس ۇلى اقىنىمىزدىڭ ەسكەرتكىشى.
ءا) ماڭگىلىك الاۋ - ۇلى وتان سوعىسى ارداگەرلەرىنىڭ ەسكەرتكىشى.
ب) مادەنيەت ءۇيى – كوپشىلىك دەمالاتىن ورىن.
ۆ) كىتاپحانا – كوپشىلىك كىتاپتار الىپ وقيتىن ورىن.
گ) مۇراجاي - حالقىمىزدىڭ وشپەس ەرلىكتەرىن، قازبا
بايلىقتارىن، تابيعاتىن، سالت - ءداستۇرىن ساقتاي وتىرىپ، ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاستىراتىن ورىن.
د) سويلەسۋ ورنى - جان - جاقتى قالالارمەن سويلەسەتىن ورىن.
سلايد بويىنشا اڭگىمەلەيدى.
2. كوپتەگەن اقىن – جازۋشىلارىمىز اۋدانىمىز تۋرالى ولەڭدەر جازعان، سونى ەسىمىزگە تۇسىرەلىك:
ت. دوسىموۆ «دەندەرىم – بايتاق مەكەنىم»
دەندەرىم مەنىڭ – ارداقتى ەلىم،
شاتتىققا تولى اينالاڭ.
اتا – بابادان مۇراعا قالعان،
جايىقتىڭ بويىن جايلاعان.
دەندەرىم مەنىڭ، كەڭ جەرىم
مەنىڭ،
بايلىققا تولى بەلدەرىم.
ماحامبەت پەنەن باتىر بوراندار،
قىران بوپ تۋعان ەرلەرىم.
ارداقتى ەلىم، ايبىنىم
مەنىڭ،
كۇمبەز تاۋ شالقار ايدىنىم.
دەڭدەرىم مەنىڭ كەندى ەلىم مەنىڭ،
قازاققا ورتاق بايلىعىم.
ش. وتەنالييەۆ «يندەر كۇمبەزى»
كۇمبەزدەن قۇيىلادى، مارجان تاستار،
سەكىلدى ويناپ – كۇلگەن بالعىن جاستار.
بايلىعىن كۇمبەز تاۋدىڭ كوتەرگەلى،
شىعامىز قول ۇستاسىپ، كەل جولداستار.
يندەر تاۋ اينالايىن ايدىنىڭنان،
بويىندا سيماي جاتقان بايلىعىڭنان،
ايدىنىڭنان بايلىعىڭنان،
ساعىندىم ءۇمىت ارتىپ تالاي جىلدان.
بايلىعىن ءساتي، ماتەن ارالىعى،
تەگىستەپ بارلاۋشىلار قاراپ الدى.
وزىڭنەن قاجەتى كەن بورات تاۋىن،
ونىڭدى تازا التىنعا باعالاعىم.
(بالالار ولەڭ جولدارىن تىڭدايدى)
3. قازبا بايلىقتار تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ:
ينە تارىزدەس تاس
بورات
ۋلەكسيت
قيىرشىقتاس
گيدروۆارۆسيت
قىزىل بورات رۋداسى
قارا بالشىق
اموريت
گيپس
كۇكىرت
سەلۆەنيت
اس تۇزى
قۇم.
(بالالار قوسىلىپ اتايدى)
4. توپتاستىرۋ ءادىسىن پايدالانۋ:
ادەمى ءزاۋلىم ۇيلەر سالۋ ءۇشىن - قۇم، ساز، اك، سەمەنت، گيپس كەرەك.
ەمگە شيپا – قارا بالشىق، تۇز سۋى كەرەك.
(بالالار توپتاستىرادى)
بالانى قىزمەت ۇردىسىنە پسيحولوگيالىق - پەدوگوگيكالىق سۇيەمەلدەۋ:
سەرگىتۋ ءساتى: «بەس قۇبىلىس»
«اۋا» - قولدارىن جوعارى كوتەرەدى،
«سۋ»- قولدارىن العا سوزادى،
«جەر» – قولدارىن جوعارى كوتەرەدى،
«جەل» – قولدارىن جوعارى كوتەرىپ، شايقالادى،
«وت» - قولدارىنىڭ باسىن، شىنتاق بۋىندارىن اينالدىرادى.
(بالالار قيمىلدارىن جاسايدى)
5. تاجىريبە جاساۋ:
گيپستى سۋمەن ارالاستىرىپ قۇمىرا بەينەسىن جاساۋ.
(بالالار گيپستى سۋمەن ارالاستىرىپ، قۇمىرا بەينەسىن جاسايدى)
6. مايلى بوياۋمەن قۇمىرانى بوياۋ.
(ءۇنتاسپادان ب. سۋحانقۇلوۆ. «دەندەرىم» ءانى وينالادى).
(بالالار مايلى بوياۋمەن قۇمىرانى بويايدى)
3 كەزەڭ
رەفلەكستى - تۇزەتىمدەۋشى
بالالار قىزمەتىنىڭ ناتيجەلەرىن تالداۋ:
- بالالار، ءبىز قاي اۋداندا تۇرامىز؟
- دەندەر اۋدانىندا
- ءبىزدىڭ اۋدانداعى ۇلكەن عيماراتتاردى اتاي قويىڭدار.
- عيماراتتاردى اتايدى.
- قانداي قازبا بايلىقتاردى بىلەمىز؟
- قازبا بايلىقتاردى اتايدى.
- گيپستەن نەنىڭ بەينەسىن جاسادىق؟
- قۇمىرانىڭ.
(بالالار جۇمىستارىن سارالاۋ، ماداقتاۋ).
بالالار ءوز جۇمىستارىنا ريزا بولادى.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋى: جەرگىلىكتى جەردىڭ قازبا بايلىقتارىن بىلەدى.
مەڭگەرە الۋى: تاجىريبە ارقىلى گيپستەن بەينەلەر جاساي الادى.
تاقىرىبى: دەندەرىم – بايتاق مەكەنىم
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس
بولىمدەرى: ءتىل دامىتۋ
ماقساتى: تۋعان ولكە تۋرالى ماعلۇماتتى بەكىتۋ. تابيعاتى، جەتىستىكتەرى، قازبا بايلىقتارى تۋرالى ايتا وتىرىپ، سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىن دامىتۋ. تابيعاتتىڭ ءاربىر بولشەگى ادامزات بالاسى ءۇشىن اسقان بايلىق، قايتالانباس قازىنا ەكەنىن، ادام ءومىرىنىڭ قورعاۋشىسى، دەنساۋلىقتىڭ قورعانى ەكەنىن ۇعىندىرۋ. سوزدىك قورىن، وي – ءورىسىن مولايتۋ. جەرگىلىكتى جەردىڭ قازىناسى – گيپستەن جاسالعان قۇمىرا بەينەسىن مايلى بوياۋمەن اشەكەيلەۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: ءتىل دامىتۋ، ساز، بەينەلەۋ.
ءادىس – تاسىلدەر: اڭگىمەلەۋ، ولەڭ وقۋ، قازبا بايلىقتاردى كورسەتۋ، مايلى بوياۋمەن بەينەلەۋ، تاجىريبە جاساۋ.
سوزدىك جۇمىس: قۇم، ساز، اك، سەمەنت، گيپس.
كورنەكىلىكتەر: جەرگىلىكتى جەردىڭ اقىندارىنىڭ ولەڭدەرى جازىلعان ءۇنتاسپا، جەرگىلىكتى جەردىڭ كورنەكتى عيماراتتارى بەينەلەنگەن سۋرەتتەرى، قازبا بايلىقتارى، گيپستەن جاسالعان قۇمىرا بەينەسى، مايلى بوياۋلار، قىلقالام، سۇرتكىش، سۋ.
1 كەزەڭ. ۋاجدىك تۇرتكى بولۋ
ديداكتيكالىق ويىن: «ەگەر دە... نە بولار ەدى؟»
(كۇن بولماسا، سۋ بولماسا، اۋا بولماسا...)
بالالار جاۋاپتارى: ۇنەمى قاراڭعى، قورقىنىشتى، شوپتەر، اعاشتار قۋرايدى، قاتتى شولدەيمىز، تىنىس الا المايمىز...
پروبلەمالىق جاعداي ورناتۋ:
1. بالالار، سەندەر قاي ەلدە تۇراسىڭدار؟
- قازاقستاندا
2. قازاقستان، وتان تۋرالى قانداي ولەڭ جولدارىن بىلەمىز؟
وتان سەنىڭ اتا – اناڭ،
وتان – دوسىڭ، باۋىرىڭ.
وتان – ولكەڭ، استاناڭ،
وتان – اۋدان، اۋىلىڭ... ت.س.س.
(بالالار ولەڭ جولدارىن وقيدى)
3. بالالار ءبىز قاي وبلىستا تۇرامىز؟
- اتىراۋ وبلىسىندا
4. قاي اۋداندا تۇرامىز؟
- دەندەر اۋدانىندا
2 كەزەڭ. پروبلەمالىق ىزدەنىستىك
بالالاردى پروبلەمالاردى شەشۋگە باعدارلاۋ:
1. سلايدپەن جۇمىس:
ا) ماحامبەت وتەمىس ۇلى اقىنىمىزدىڭ ەسكەرتكىشى.
ءا) ماڭگىلىك الاۋ - ۇلى وتان سوعىسى ارداگەرلەرىنىڭ ەسكەرتكىشى.
ب) مادەنيەت ءۇيى – كوپشىلىك دەمالاتىن ورىن.
ۆ) كىتاپحانا – كوپشىلىك كىتاپتار الىپ وقيتىن ورىن.
گ) مۇراجاي - حالقىمىزدىڭ وشپەس ەرلىكتەرىن، قازبا
بايلىقتارىن، تابيعاتىن، سالت - ءداستۇرىن ساقتاي وتىرىپ، ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاستىراتىن ورىن.
د) سويلەسۋ ورنى - جان - جاقتى قالالارمەن سويلەسەتىن ورىن.
سلايد بويىنشا اڭگىمەلەيدى.
2. كوپتەگەن اقىن – جازۋشىلارىمىز اۋدانىمىز تۋرالى ولەڭدەر جازعان، سونى ەسىمىزگە تۇسىرەلىك:
ت. دوسىموۆ «دەندەرىم – بايتاق مەكەنىم»
دەندەرىم مەنىڭ – ارداقتى ەلىم،
شاتتىققا تولى اينالاڭ.
اتا – بابادان مۇراعا قالعان،
جايىقتىڭ بويىن جايلاعان.
دەندەرىم مەنىڭ، كەڭ جەرىم
مەنىڭ،
بايلىققا تولى بەلدەرىم.
ماحامبەت پەنەن باتىر بوراندار،
قىران بوپ تۋعان ەرلەرىم.
ارداقتى ەلىم، ايبىنىم
مەنىڭ،
كۇمبەز تاۋ شالقار ايدىنىم.
دەڭدەرىم مەنىڭ كەندى ەلىم مەنىڭ،
قازاققا ورتاق بايلىعىم.
ش. وتەنالييەۆ «يندەر كۇمبەزى»
كۇمبەزدەن قۇيىلادى، مارجان تاستار،
سەكىلدى ويناپ – كۇلگەن بالعىن جاستار.
بايلىعىن كۇمبەز تاۋدىڭ كوتەرگەلى،
شىعامىز قول ۇستاسىپ، كەل جولداستار.
يندەر تاۋ اينالايىن ايدىنىڭنان،
بويىندا سيماي جاتقان بايلىعىڭنان،
ايدىنىڭنان بايلىعىڭنان،
ساعىندىم ءۇمىت ارتىپ تالاي جىلدان.
بايلىعىن ءساتي، ماتەن ارالىعى،
تەگىستەپ بارلاۋشىلار قاراپ الدى.
وزىڭنەن قاجەتى كەن بورات تاۋىن،
ونىڭدى تازا التىنعا باعالاعىم.
(بالالار ولەڭ جولدارىن تىڭدايدى)
3. قازبا بايلىقتار تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ:
ينە تارىزدەس تاس
بورات
ۋلەكسيت
قيىرشىقتاس
گيدروۆارۆسيت
قىزىل بورات رۋداسى
قارا بالشىق
اموريت
گيپس
كۇكىرت
سەلۆەنيت
اس تۇزى
قۇم.
(بالالار قوسىلىپ اتايدى)
4. توپتاستىرۋ ءادىسىن پايدالانۋ:
ادەمى ءزاۋلىم ۇيلەر سالۋ ءۇشىن - قۇم، ساز، اك، سەمەنت، گيپس كەرەك.
ەمگە شيپا – قارا بالشىق، تۇز سۋى كەرەك.
(بالالار توپتاستىرادى)
بالانى قىزمەت ۇردىسىنە پسيحولوگيالىق - پەدوگوگيكالىق سۇيەمەلدەۋ:
سەرگىتۋ ءساتى: «بەس قۇبىلىس»
«اۋا» - قولدارىن جوعارى كوتەرەدى،
«سۋ»- قولدارىن العا سوزادى،
«جەر» – قولدارىن جوعارى كوتەرەدى،
«جەل» – قولدارىن جوعارى كوتەرىپ، شايقالادى،
«وت» - قولدارىنىڭ باسىن، شىنتاق بۋىندارىن اينالدىرادى.
(بالالار قيمىلدارىن جاسايدى)
5. تاجىريبە جاساۋ:
گيپستى سۋمەن ارالاستىرىپ قۇمىرا بەينەسىن جاساۋ.
(بالالار گيپستى سۋمەن ارالاستىرىپ، قۇمىرا بەينەسىن جاسايدى)
6. مايلى بوياۋمەن قۇمىرانى بوياۋ.
(ءۇنتاسپادان ب. سۋحانقۇلوۆ. «دەندەرىم» ءانى وينالادى).
(بالالار مايلى بوياۋمەن قۇمىرانى بويايدى)
3 كەزەڭ
رەفلەكستى - تۇزەتىمدەۋشى
بالالار قىزمەتىنىڭ ناتيجەلەرىن تالداۋ:
- بالالار، ءبىز قاي اۋداندا تۇرامىز؟
- دەندەر اۋدانىندا
- ءبىزدىڭ اۋدانداعى ۇلكەن عيماراتتاردى اتاي قويىڭدار.
- عيماراتتاردى اتايدى.
- قانداي قازبا بايلىقتاردى بىلەمىز؟
- قازبا بايلىقتاردى اتايدى.
- گيپستەن نەنىڭ بەينەسىن جاسادىق؟
- قۇمىرانىڭ.
(بالالار جۇمىستارىن سارالاۋ، ماداقتاۋ).
بالالار ءوز جۇمىستارىنا ريزا بولادى.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋى: جەرگىلىكتى جەردىڭ قازبا بايلىقتارىن بىلەدى.
مەڭگەرە الۋى: تاجىريبە ارقىلى گيپستەن بەينەلەر جاساي الادى.
You Might Also Like
