ەلەكتروماگنيتتىڭ ساۋلەلەنۋدىڭ ادام اعزاسىنا اسەرى
ەلەكتروماگنيتتىڭ ساۋلەلەنۋدىڭ ادام اعزاسىنا اسەرى
بۇل تاقىرىپتىڭ وزەكتىلىگى: قازىرگى تاڭدا قورشاعان ورتانى، ادامداردى ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋ كوزى بولىپ تابىلاتىن تۇرمىستىق تەحنيكالارسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. ءبىراق تا ولاردىڭ ادام اعزاسىنا تيگىزىپ جاتقان اسەرى قانشالىقتى ەكەنىن كوبى بىلە بەرمەيدى...
بۇگىنگى قوعامدا ادامدار راديوتەحنيكالىق جانە راديوەلەكترونيكالىق قۇرىلعىلاردىڭ ەلەكتروماگنيتتىك جەلىسى قۇرامىنا كىرىپ، سونىڭ قارماۋىندا قالىپ بارا جاتىر...
كەرنەۋى جوعارى جانە وتە جوعارى قۋاتتى ەلەكتر بەرۋ جەلىلەرى، كوپتەگەن قۋاتتى جوعارى راديو - جانە تەلە - حابارلاۋشى ستانسيالار، عارىشتىق رەترانسلياتورلار – وسىلاردىڭ بارلىعى دەرلىك ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس ىقپالىنىڭ اسەرى بولىپ تابىلادى.
وسىناۋ وزەكتى ماسەلەنى شەشۋدەگى ءبىزدىڭ ماقساتىمىز ەكراندا كورسەتىلگەندەي:
• تۇرمىستىق تەحنيكا جانە ۇيالى تەلەفون شىعاراتىن ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەنىڭ ادام اعزاسىنا اسەرى ماسەلەسىن زەرتتەۋ؛
• كۇننەن - كۇنگە بەلەڭ الىپ كەلە جاتقان ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋدەن قورعانۋ امالدارىن قاراستىرىپ، ونىڭ ىشىندە قازاقستاندا جۇزەگە اسۋى مۇمكىن جولدارىن ساراپتاۋ جانە ادامدار نازارىنا ۇسىنۋ.
ال وسى ماقساتتى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن ءبىز الدىمىزعا كەلەسىدەي مىندەتتەر قويدىق:
تۇرمىستىق تەحنيكا جانە ۇيالى تەلەفون شىعاراتىن ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەنىڭ ادام اعزاسىنا اسەرىن ادەبيەتتەردەن زەرتتەپ تانۋ؛
ستۋدەنتتەر اراسىندا الەۋمەتتىك ساۋالنامالار مەن اتالعان تاقىرىپتا تالقىلاۋلار جۇرگىزۋ؛
وسى ءقاۋىپ جايلى ادامدارعا اقپارات بەرۋ جانە ونىڭ اسەرىن ازايتۋ تۇرعىسىندا بارىنشا ءتيىمدى ۇسىنىستار كەلتىرۋ.
ماقسات مىندەتتەرىمىزدى ايقىنداپ الدىق، ال ەندى بۇگىنگى تاڭداعى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ بىرىنە كوشەيىك. الدىمەن ەلەكتروماگنيتتىك ءورىستىڭ ساۋلەلەنۋدىڭ ادام اعزاسىنا اسەرى تۋرالى ايتپاس بۇرىن ەڭ الدىمەن ەلەكتروماگنيتتىڭ، ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس/ساۋلەلەنۋ دەگەن ۇعىمدارعا توقتالا كەتسەك.
ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس ەلەكتر جانە ماگنيت ورىسىنەن قۇرالادى ول تولقىن تۇرىندە تارالادى.
ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋ دەگەنىمىز (ەلەكتروماگنيتتىك تولقىن) – اينىمالى ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس تەربەلىستەرىنىڭ كەڭىستىكتە تارالۋى (ياعني ماگنيت ءورىسى مەن ەلەكتر ءورىسىنىڭ ءبىر - بىرىمەن اسەرلەسۋى).
ماگنيت ءورىسى دەگەنىمىز وتكىزگىشتەردىڭ ەلەكتر توگىمەن ءوزارا ارەكەتتەسۋى جۇزەگە اساتىن ماتەريانىڭ ءتۇرى
ەلەكتر ءورىسى دەگەنىمىز كەز - كەلگەن زاريادتالعان دەنەلەردىڭ اينالاسىندا پايدا بولاتىن، ماتەريانىڭ ەرەكشە ءتۇرى
ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋ ءوزىنىڭ كورىنۋ جيىلىگىنە قاراي ينفراقىزىل، راديوتولقىن، كورىنەتىن جارىق، ۋلتراكۇلگىن ساۋلەلەر، رەنتگەندىك جانە گامما ساۋلەلەرى.
ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋ تولقىن رەتىندە تارالاتىندىقتان پولياريزاسيا، تولقىن ۇزىندىعى جانە جيىلىك ونىڭ نەگىزگى پارامەترلەرى بولىپ سانالادى.
ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس كەڭىستىكتىڭ بارلىق باعىتىندا 3*108 م/س جىلدامدىقپەن ەلەكتروماگنيتتىك تولقىن تۇرىندە تارايدى.
جوعارىدا ايتىلعان انىقتامالار مەن ەرەجەلەر بۇل ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋدىڭ فيزيكاداعى تۇسىنىكتەمەلەرى.
ال قوعامداعى، كۇندەلىكتى ءبىزدىڭ ومىرىمىزدەگى ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋ دەگەنىمىز ول كۇنى بويىنا كوز الدىمىزدا بولاتىن تۇرمىستىق تەحنيكامەن قۇرالدار، قولىمىزدان تۇسپەيتىن ۇيالى تەلەفون جانە ت. ب. سىرت كوزگە بايقالماسا دا بۇلار ادام اعزاسىنا بەلگىلى ءبىر مولشەردە زيان كەلتىرۋدە.
دەگەنمەن دە بۇل ورايدا جاڭاشا ءبىر مالىمەت بەرە كەتسەك:
جەردەگى كەز - كەلگەن اعزا سياقتى ادامنىڭ دەنەسىندە دە وزىندىك ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس بولادى، ول اعزانىڭ بارلىق جاسۋشالارىنىڭ ۇيلەسىمدى جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتەدى. ادامنىڭ ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەسىن ءبيوورىس (كورىنەتىن بولىگى – اۋرا) دەپ اتايدى. بۇل ءورىس اعزانى كەز - كەلگەن نەگاتيۆتى اسەرلەردەن قورعايتىن نەگىزگى قابىقشا بولىپ تابىلادى.
ادامنىڭ ءبيوورىسى بۇزىلعان جاعدايدا اعزامىزدىڭ مۇشەلەرى مەن جۇيەلەرى كەز - كەلگەن اۋرۋ فاكتورىنىڭ تۋۋىنا جول بەرەدى. ەگەر بىزگە ەلەكتروماگنيتتىك ورىستەن باسقا ساۋلەلەنۋ كوزدەرى اسەر ەتسە، ياعني ءبىزدىڭ بيوورىسىمىزدەن قارقىندىراق، وندا اعزامىز بەيبەرەكەت كۇيگە تاپ بولادى. بۇل دەگەنىمىز دەنساۋلىقتىڭ تۇبەگەيلى ناشارلاۋىنىڭ باستاماسى.
عىلىمي جەتەكشى: جيلگيلدينوۆ ج. س.
ورىنداعاندار: تولىقبايەۆا ە.، كالييەۆا ۇ.
ەلەكتروماگنيتتىڭ ساۋلەلەنۋدىڭ ادام اعزاسىنا اسەرى. جۇكتەۋ
بۇل تاقىرىپتىڭ وزەكتىلىگى: قازىرگى تاڭدا قورشاعان ورتانى، ادامداردى ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋ كوزى بولىپ تابىلاتىن تۇرمىستىق تەحنيكالارسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. ءبىراق تا ولاردىڭ ادام اعزاسىنا تيگىزىپ جاتقان اسەرى قانشالىقتى ەكەنىن كوبى بىلە بەرمەيدى...
بۇگىنگى قوعامدا ادامدار راديوتەحنيكالىق جانە راديوەلەكترونيكالىق قۇرىلعىلاردىڭ ەلەكتروماگنيتتىك جەلىسى قۇرامىنا كىرىپ، سونىڭ قارماۋىندا قالىپ بارا جاتىر...
كەرنەۋى جوعارى جانە وتە جوعارى قۋاتتى ەلەكتر بەرۋ جەلىلەرى، كوپتەگەن قۋاتتى جوعارى راديو - جانە تەلە - حابارلاۋشى ستانسيالار، عارىشتىق رەترانسلياتورلار – وسىلاردىڭ بارلىعى دەرلىك ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس ىقپالىنىڭ اسەرى بولىپ تابىلادى.
وسىناۋ وزەكتى ماسەلەنى شەشۋدەگى ءبىزدىڭ ماقساتىمىز ەكراندا كورسەتىلگەندەي:
• تۇرمىستىق تەحنيكا جانە ۇيالى تەلەفون شىعاراتىن ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەنىڭ ادام اعزاسىنا اسەرى ماسەلەسىن زەرتتەۋ؛
• كۇننەن - كۇنگە بەلەڭ الىپ كەلە جاتقان ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋدەن قورعانۋ امالدارىن قاراستىرىپ، ونىڭ ىشىندە قازاقستاندا جۇزەگە اسۋى مۇمكىن جولدارىن ساراپتاۋ جانە ادامدار نازارىنا ۇسىنۋ.
ال وسى ماقساتتى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن ءبىز الدىمىزعا كەلەسىدەي مىندەتتەر قويدىق:
تۇرمىستىق تەحنيكا جانە ۇيالى تەلەفون شىعاراتىن ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەنىڭ ادام اعزاسىنا اسەرىن ادەبيەتتەردەن زەرتتەپ تانۋ؛
ستۋدەنتتەر اراسىندا الەۋمەتتىك ساۋالنامالار مەن اتالعان تاقىرىپتا تالقىلاۋلار جۇرگىزۋ؛
وسى ءقاۋىپ جايلى ادامدارعا اقپارات بەرۋ جانە ونىڭ اسەرىن ازايتۋ تۇرعىسىندا بارىنشا ءتيىمدى ۇسىنىستار كەلتىرۋ.
ماقسات مىندەتتەرىمىزدى ايقىنداپ الدىق، ال ەندى بۇگىنگى تاڭداعى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ بىرىنە كوشەيىك. الدىمەن ەلەكتروماگنيتتىك ءورىستىڭ ساۋلەلەنۋدىڭ ادام اعزاسىنا اسەرى تۋرالى ايتپاس بۇرىن ەڭ الدىمەن ەلەكتروماگنيتتىڭ، ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس/ساۋلەلەنۋ دەگەن ۇعىمدارعا توقتالا كەتسەك.
ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس ەلەكتر جانە ماگنيت ورىسىنەن قۇرالادى ول تولقىن تۇرىندە تارالادى.
ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋ دەگەنىمىز (ەلەكتروماگنيتتىك تولقىن) – اينىمالى ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس تەربەلىستەرىنىڭ كەڭىستىكتە تارالۋى (ياعني ماگنيت ءورىسى مەن ەلەكتر ءورىسىنىڭ ءبىر - بىرىمەن اسەرلەسۋى).
ماگنيت ءورىسى دەگەنىمىز وتكىزگىشتەردىڭ ەلەكتر توگىمەن ءوزارا ارەكەتتەسۋى جۇزەگە اساتىن ماتەريانىڭ ءتۇرى
ەلەكتر ءورىسى دەگەنىمىز كەز - كەلگەن زاريادتالعان دەنەلەردىڭ اينالاسىندا پايدا بولاتىن، ماتەريانىڭ ەرەكشە ءتۇرى
ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋ ءوزىنىڭ كورىنۋ جيىلىگىنە قاراي ينفراقىزىل، راديوتولقىن، كورىنەتىن جارىق، ۋلتراكۇلگىن ساۋلەلەر، رەنتگەندىك جانە گامما ساۋلەلەرى.
ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋ تولقىن رەتىندە تارالاتىندىقتان پولياريزاسيا، تولقىن ۇزىندىعى جانە جيىلىك ونىڭ نەگىزگى پارامەترلەرى بولىپ سانالادى.
ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس كەڭىستىكتىڭ بارلىق باعىتىندا 3*108 م/س جىلدامدىقپەن ەلەكتروماگنيتتىك تولقىن تۇرىندە تارايدى.
جوعارىدا ايتىلعان انىقتامالار مەن ەرەجەلەر بۇل ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋدىڭ فيزيكاداعى تۇسىنىكتەمەلەرى.
ال قوعامداعى، كۇندەلىكتى ءبىزدىڭ ومىرىمىزدەگى ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋ دەگەنىمىز ول كۇنى بويىنا كوز الدىمىزدا بولاتىن تۇرمىستىق تەحنيكامەن قۇرالدار، قولىمىزدان تۇسپەيتىن ۇيالى تەلەفون جانە ت. ب. سىرت كوزگە بايقالماسا دا بۇلار ادام اعزاسىنا بەلگىلى ءبىر مولشەردە زيان كەلتىرۋدە.
دەگەنمەن دە بۇل ورايدا جاڭاشا ءبىر مالىمەت بەرە كەتسەك:
جەردەگى كەز - كەلگەن اعزا سياقتى ادامنىڭ دەنەسىندە دە وزىندىك ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس بولادى، ول اعزانىڭ بارلىق جاسۋشالارىنىڭ ۇيلەسىمدى جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتەدى. ادامنىڭ ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەسىن ءبيوورىس (كورىنەتىن بولىگى – اۋرا) دەپ اتايدى. بۇل ءورىس اعزانى كەز - كەلگەن نەگاتيۆتى اسەرلەردەن قورعايتىن نەگىزگى قابىقشا بولىپ تابىلادى.
ادامنىڭ ءبيوورىسى بۇزىلعان جاعدايدا اعزامىزدىڭ مۇشەلەرى مەن جۇيەلەرى كەز - كەلگەن اۋرۋ فاكتورىنىڭ تۋۋىنا جول بەرەدى. ەگەر بىزگە ەلەكتروماگنيتتىك ورىستەن باسقا ساۋلەلەنۋ كوزدەرى اسەر ەتسە، ياعني ءبىزدىڭ بيوورىسىمىزدەن قارقىندىراق، وندا اعزامىز بەيبەرەكەت كۇيگە تاپ بولادى. بۇل دەگەنىمىز دەنساۋلىقتىڭ تۇبەگەيلى ناشارلاۋىنىڭ باستاماسى.
عىلىمي جەتەكشى: جيلگيلدينوۆ ج. س.
ورىنداعاندار: تولىقبايەۆا ە.، كالييەۆا ۇ.
ەلەكتروماگنيتتىڭ ساۋلەلەنۋدىڭ ادام اعزاسىنا اسەرى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
