«ەلىن سۇيگەن - ەلباسى»
وقۋ قىزمەتىنىڭ تاقىرىبى: «ەلىن سۇيگەن - ەلباسى».
ماقساتى:
- بولاشاق ۇرپاققا ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆ تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
ەلباسىنىڭ ءومىرىن، ەڭبەك جولىن ۇلگى - ونەگە ەتە، وتىرىپ، پاتريوتتىق سەزىمدەرىن ارتتىرۋ.
ەلباسىن قۇرمەتتەۋگە، ەگەمەن ەلىمىزگە قامقور بولا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: سۋرەتتەر، شارلار، ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ سۋرەتتەرى، قاناتتى سوزدەرى.
ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- بالالار بىزدە بۇگىن ەرەكشە كۇن، ويتكەنى بىزگە كوپتەگەن قوناقتار كەلگەن ەكەن. قانە بارلىعىمىز شاتتىق شەڭبەرىن قۇرىپ، كەلگەن قوناقتارمەن امانداسىپ الايىق.
شاتتىق شەڭبەرى
ۇلكەنگە دە «ءسىز»،
كىشىگە دە «ءسىز»
سالەمدەستىك سىزدەرمەن،
قۇرمەتپەنەن «ءبىز»!
(قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك گمينى ورىندالادى)
- بالالار، سەندەر بىلەسىڭدەر مە ءبىزدىڭ وتانىمىز قالاي اتالادى؟
بالالار:- قازاقستان رەسپۋبليكاسى.
- ەلىمىزدىڭ استاناسى قاي قالا؟
- ەلىمىزدىڭ استاناسى نۇرسۇلتان قالاسى، ول وتە ادەمى، اسەم قالا.
- تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز، ەلباسىمىز كىم؟ (نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ)
- ال، قازىرگى پرەزيدەنتىمىز كىم؟ (قاسىم - جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆ)
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
- بۇگىنگى وقۋ قىزمەتىمىزدىڭ تاقىرىبى 1 جەلتوقسان ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنت بولىپ سايلانعان كۇنىنە ارنالعان «ەلىن سۇيگەن - ەلباسى» دەپ اتالادى.
- قازاقستان قانداي مەملەكەت؟
بالالار: - قازاقستان تاۋەلسىز، ەگەمەندى مەملەكەت.
- وسى تاۋەلسىز مەملەكەتتە ەركىندىكتە ءومىر سۇرۋگە ءبىز قالاي جەتتىك، كىمدەر ارقىلى جەتتىك؟
- ءيا، ول وتە ۇزاق جىلدار بويى اتا - بابامىزدىڭ قاسىق قانى قالعانشا ايانباي كۇرەسىپ، ەلىم، جەرىم، ۇرپاعىم دەپ بالالارىم تىنىش ءومىر ءسۇرسىن دەپ بىزگە تاۋەلسىز مەملەكەتتى سىيلادى. وسىنداي كوپ ۇلتتى مەملەكەتتى باسقارۋ وڭاي ەمەس. وسى تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدى باسقارۋ 1991 جىلى 1 جەلتوقساندا ءبىزدىڭ ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆقا بۇيىرعان ەكەن.
— ن. ءا. نازاربايەۆ كىم؟
- بالالار، نازاربايەۆ اتامىز بىردەن پرەزيدەنت بولعان جوق. ءومىر جولىنا توقتالايىق. ن. ءا. نازاربايەۆ 1940 جىلى 6 شىلدەدە الماتى وبلىسى، قاسكەلەڭ اۋدانى، شامالعان اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. اتاسىنىڭ ەسىمى - نازارباي، اكەسىنىڭ ەسىمى - ءابىش، اناسىنىڭ اتى - ءالجان. ۇستازدارى مەن سىنىپتاستارىنىڭ ەستەلىگىندە ورىس - قازاق اندەرىن دومبىراعا، سىرنايعا قوسىپ شىرقاۋعا، ولەڭ جازىپ، ءان شىرقاۋعا، سپورتتىڭ ءتۇر - تۇرىنە بەيىم بولدى دەپ جازادى. مەكتەپتە وزات، ۇلگىلى وقۋشى بولىپ، اتا - اناسىن قۇرمەت تۇتقان. ەڭبەك جولىن تەمىرتاۋ قالاسىندا تەمىر بالقىتۋشى بولىپ باستاعان. ول حالىق قالاۋىمەن 1991 جىلى 1 جەلتوقساندا ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى بولىپ سايلاندى. ول وسى جەتىستىگىنە ءوزىنىڭ تاباندىلىعى مەن ەڭبەكقورلىعىنىڭ ارقاسىندا جەتتى. ن. ءا. نازاربايەۆ ەلىمىزدى 28 جىل باسقاردى. ەلباسىمىز وتانىمىزدى گۇلدەندىرىپ، تۋىن كوككە كوتەرگەن.
سەرگىتۋ ءساتى ( قيمىلمەن )
ءبىز باقىتتى بالامىز،
شىرقاپ انگە سالامىز.
تۋىسپىز ءبىز ءبارىمىز،
ءبىر وتاندى سۇيەمىز!
- بالالار، مىڭداعان جىلداردىڭ تاريحى بار ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ رامىزدەرى دە بار. ولار ەلتاڭبا تۋ، گيمن. رامىزدەرىمىز حالقىمىزدىڭ بىرلىگىنىڭ بەلگىسىن بىلدىرەدى. مەملەكەتىمىزدىڭ رامىزدەرىن قۇرمەتتەۋ ءاربىر ازاماتتىڭ مىندەتى.
- ەلىمىزدىڭ رامىزدەرىن كىم اتاپ بەرەدى؟
- تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران.
- ءار مەملەكەتتىڭ ءوز گيمنى بولادى. ونى سالتاناتتى جاعدايلاردا، مەملەكەت باسشىلارى ءبىر - بىرىمەن كەزدەسكەندە، ۇلكەن جينالىستاردا ورىندايدى. گيمندى ورىنداعان كەزدە مىندەتتى تۇردە ورنىمىزدان تۇرىپ، وڭ قولىمىزدى جۇرەكتىڭ تۇسىنا قويامىز. ءانۇراننىڭ اۆتورلارى: ج. ناجمەدەنوۆ، ن. نازاربايەۆ.
- ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تۋىنىڭ ءتۇسى قانداي؟
- تۋىمىز اشىق، كوگىلدىر ءتۇستى. تۋدى بارلىق جەرگە ىلۋگە بولمايدى. مەملەكەتتىك ماڭىزى بار جەرلەردە ىلىنەدى. تۋدىڭ اۆتورى ش. نيازبەكوۆ
- ەلتاڭبانىڭ اۆتورى كىم؟
- جانداربەك مالىبەك ۇلى. ەلتاڭبامىزعا ەلىمىزدىڭ شاڭىراعى ەشقاشان شايقالماسىن، ءاردايىم تىنىشتىق بولىپ، بيىك بەلەستەردەن كورىنە بەرسىن دەگەن نيەتپەن ورتاسىندا شاڭىراق بەينەلەنگەن. شاڭىراقتىڭ ەكى جاعىندا قاناتتى قوس تۇلپار بەينەلەنگەن. ەلتاڭباعا قاناتتى تۇلپاردى بەينەلەۋ، سول قۇرمەتتىڭ بەلگىسى ەكەن.
- جارايسىڭدار بالالار، ولاي بولسا ەلباسىمىزعا ارناپ تاقپاقتارىمىزدى ايتايىق.
دانيال: التىن كۇننىڭ استىندا،
جەلبىرەيدى تۋىمىز.
قازاق دەگەن حالىقتىڭ،
ۇلى مەنەن قىزىمىز.
اميرا: ەلباسى ەلدى قورعايدى،
حالىق قامىن ويلايدى.
وسىنداي جاقسى ادامنىڭ،
جاقسىلىعى تارايدى.
- ەلىمىزدىڭ استاناسى ەلباسىمىزدىڭ اتاۋىمەن اتالاتىن قالا نۇرسۇلتان قالاسىندا وتە كوپتەگەن بيىك - بيىك عيماراتتار، اسەم ۇيلەر كوپ ورنالاسقان. سولاردىڭ ءبىرى بايتەرەك مانۋمەنتى. قانەكەي بالالار الدارىڭداعى قاعازدا بەينەلەنگەن بايتەرەك مونۋمەنتىن ءتۇرلى - ءتۇستى قالامدارمەن اسەمدەپ جىبەرەيىك. (بالالاردىڭ جۇمىستارىن باعالاۋ)
- بالالالار، بارلىعىمىز ءوز جاساعان جۇمىستارىمىزدى كورمەگە قويالىق.
قورتىندى:
- تاۋەلسىز مەملەكەتتى نۇرسۇلتانداي اتامىزدىڭ باسقارعانىنا ءبىز قۋانىشتىمىز. قازاقستاننىڭ بولاشاعى - ءبىلىمدى جاستارمەن،- دەيدى ەلباسىمىز. سوندىقتان دا بالالار ءبىزدىڭ الدىمىزدا تەك قانا ءبىر عانا تالاپ، مىندەت - ول ءبىلىم الۋ. ءبىلىمدى بولساق قانا ءبىز ءوز جولىمىزدان ەشقاشان اداسپايمىز، تۋرا ءجۇرىپ، ءتۇزۋ ءومىر سۇرەمىز دەپ بىلەمىن.
جامبىل وبلىسى، جۋالى اۋدانى،
باۋىرجان مومىش ۇلى اۋىلى،
N5 «بالدىرعان» بالاباقشاسىنىڭ
تاربيەشى اميربايەۆا ايمان جۋماكەريموۆنا
ماقساتى:
- بولاشاق ۇرپاققا ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆ تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
ەلباسىنىڭ ءومىرىن، ەڭبەك جولىن ۇلگى - ونەگە ەتە، وتىرىپ، پاتريوتتىق سەزىمدەرىن ارتتىرۋ.
ەلباسىن قۇرمەتتەۋگە، ەگەمەن ەلىمىزگە قامقور بولا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: سۋرەتتەر، شارلار، ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ سۋرەتتەرى، قاناتتى سوزدەرى.
ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- بالالار بىزدە بۇگىن ەرەكشە كۇن، ويتكەنى بىزگە كوپتەگەن قوناقتار كەلگەن ەكەن. قانە بارلىعىمىز شاتتىق شەڭبەرىن قۇرىپ، كەلگەن قوناقتارمەن امانداسىپ الايىق.
شاتتىق شەڭبەرى
ۇلكەنگە دە «ءسىز»،
كىشىگە دە «ءسىز»
سالەمدەستىك سىزدەرمەن،
قۇرمەتپەنەن «ءبىز»!
(قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك گمينى ورىندالادى)
- بالالار، سەندەر بىلەسىڭدەر مە ءبىزدىڭ وتانىمىز قالاي اتالادى؟
بالالار:- قازاقستان رەسپۋبليكاسى.
- ەلىمىزدىڭ استاناسى قاي قالا؟
- ەلىمىزدىڭ استاناسى نۇرسۇلتان قالاسى، ول وتە ادەمى، اسەم قالا.
- تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز، ەلباسىمىز كىم؟ (نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ)
- ال، قازىرگى پرەزيدەنتىمىز كىم؟ (قاسىم - جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆ)
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
- بۇگىنگى وقۋ قىزمەتىمىزدىڭ تاقىرىبى 1 جەلتوقسان ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنت بولىپ سايلانعان كۇنىنە ارنالعان «ەلىن سۇيگەن - ەلباسى» دەپ اتالادى.
- قازاقستان قانداي مەملەكەت؟
بالالار: - قازاقستان تاۋەلسىز، ەگەمەندى مەملەكەت.
- وسى تاۋەلسىز مەملەكەتتە ەركىندىكتە ءومىر سۇرۋگە ءبىز قالاي جەتتىك، كىمدەر ارقىلى جەتتىك؟
- ءيا، ول وتە ۇزاق جىلدار بويى اتا - بابامىزدىڭ قاسىق قانى قالعانشا ايانباي كۇرەسىپ، ەلىم، جەرىم، ۇرپاعىم دەپ بالالارىم تىنىش ءومىر ءسۇرسىن دەپ بىزگە تاۋەلسىز مەملەكەتتى سىيلادى. وسىنداي كوپ ۇلتتى مەملەكەتتى باسقارۋ وڭاي ەمەس. وسى تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدى باسقارۋ 1991 جىلى 1 جەلتوقساندا ءبىزدىڭ ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆقا بۇيىرعان ەكەن.
— ن. ءا. نازاربايەۆ كىم؟
- بالالار، نازاربايەۆ اتامىز بىردەن پرەزيدەنت بولعان جوق. ءومىر جولىنا توقتالايىق. ن. ءا. نازاربايەۆ 1940 جىلى 6 شىلدەدە الماتى وبلىسى، قاسكەلەڭ اۋدانى، شامالعان اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. اتاسىنىڭ ەسىمى - نازارباي، اكەسىنىڭ ەسىمى - ءابىش، اناسىنىڭ اتى - ءالجان. ۇستازدارى مەن سىنىپتاستارىنىڭ ەستەلىگىندە ورىس - قازاق اندەرىن دومبىراعا، سىرنايعا قوسىپ شىرقاۋعا، ولەڭ جازىپ، ءان شىرقاۋعا، سپورتتىڭ ءتۇر - تۇرىنە بەيىم بولدى دەپ جازادى. مەكتەپتە وزات، ۇلگىلى وقۋشى بولىپ، اتا - اناسىن قۇرمەت تۇتقان. ەڭبەك جولىن تەمىرتاۋ قالاسىندا تەمىر بالقىتۋشى بولىپ باستاعان. ول حالىق قالاۋىمەن 1991 جىلى 1 جەلتوقساندا ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى بولىپ سايلاندى. ول وسى جەتىستىگىنە ءوزىنىڭ تاباندىلىعى مەن ەڭبەكقورلىعىنىڭ ارقاسىندا جەتتى. ن. ءا. نازاربايەۆ ەلىمىزدى 28 جىل باسقاردى. ەلباسىمىز وتانىمىزدى گۇلدەندىرىپ، تۋىن كوككە كوتەرگەن.
سەرگىتۋ ءساتى ( قيمىلمەن )
ءبىز باقىتتى بالامىز،
شىرقاپ انگە سالامىز.
تۋىسپىز ءبىز ءبارىمىز،
ءبىر وتاندى سۇيەمىز!
- بالالار، مىڭداعان جىلداردىڭ تاريحى بار ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ رامىزدەرى دە بار. ولار ەلتاڭبا تۋ، گيمن. رامىزدەرىمىز حالقىمىزدىڭ بىرلىگىنىڭ بەلگىسىن بىلدىرەدى. مەملەكەتىمىزدىڭ رامىزدەرىن قۇرمەتتەۋ ءاربىر ازاماتتىڭ مىندەتى.
- ەلىمىزدىڭ رامىزدەرىن كىم اتاپ بەرەدى؟
- تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران.
- ءار مەملەكەتتىڭ ءوز گيمنى بولادى. ونى سالتاناتتى جاعدايلاردا، مەملەكەت باسشىلارى ءبىر - بىرىمەن كەزدەسكەندە، ۇلكەن جينالىستاردا ورىندايدى. گيمندى ورىنداعان كەزدە مىندەتتى تۇردە ورنىمىزدان تۇرىپ، وڭ قولىمىزدى جۇرەكتىڭ تۇسىنا قويامىز. ءانۇراننىڭ اۆتورلارى: ج. ناجمەدەنوۆ، ن. نازاربايەۆ.
- ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تۋىنىڭ ءتۇسى قانداي؟
- تۋىمىز اشىق، كوگىلدىر ءتۇستى. تۋدى بارلىق جەرگە ىلۋگە بولمايدى. مەملەكەتتىك ماڭىزى بار جەرلەردە ىلىنەدى. تۋدىڭ اۆتورى ش. نيازبەكوۆ
- ەلتاڭبانىڭ اۆتورى كىم؟
- جانداربەك مالىبەك ۇلى. ەلتاڭبامىزعا ەلىمىزدىڭ شاڭىراعى ەشقاشان شايقالماسىن، ءاردايىم تىنىشتىق بولىپ، بيىك بەلەستەردەن كورىنە بەرسىن دەگەن نيەتپەن ورتاسىندا شاڭىراق بەينەلەنگەن. شاڭىراقتىڭ ەكى جاعىندا قاناتتى قوس تۇلپار بەينەلەنگەن. ەلتاڭباعا قاناتتى تۇلپاردى بەينەلەۋ، سول قۇرمەتتىڭ بەلگىسى ەكەن.
- جارايسىڭدار بالالار، ولاي بولسا ەلباسىمىزعا ارناپ تاقپاقتارىمىزدى ايتايىق.
دانيال: التىن كۇننىڭ استىندا،
جەلبىرەيدى تۋىمىز.
قازاق دەگەن حالىقتىڭ،
ۇلى مەنەن قىزىمىز.
اميرا: ەلباسى ەلدى قورعايدى،
حالىق قامىن ويلايدى.
وسىنداي جاقسى ادامنىڭ،
جاقسىلىعى تارايدى.
- ەلىمىزدىڭ استاناسى ەلباسىمىزدىڭ اتاۋىمەن اتالاتىن قالا نۇرسۇلتان قالاسىندا وتە كوپتەگەن بيىك - بيىك عيماراتتار، اسەم ۇيلەر كوپ ورنالاسقان. سولاردىڭ ءبىرى بايتەرەك مانۋمەنتى. قانەكەي بالالار الدارىڭداعى قاعازدا بەينەلەنگەن بايتەرەك مونۋمەنتىن ءتۇرلى - ءتۇستى قالامدارمەن اسەمدەپ جىبەرەيىك. (بالالاردىڭ جۇمىستارىن باعالاۋ)
- بالالالار، بارلىعىمىز ءوز جاساعان جۇمىستارىمىزدى كورمەگە قويالىق.
قورتىندى:
- تاۋەلسىز مەملەكەتتى نۇرسۇلتانداي اتامىزدىڭ باسقارعانىنا ءبىز قۋانىشتىمىز. قازاقستاننىڭ بولاشاعى - ءبىلىمدى جاستارمەن،- دەيدى ەلباسىمىز. سوندىقتان دا بالالار ءبىزدىڭ الدىمىزدا تەك قانا ءبىر عانا تالاپ، مىندەت - ول ءبىلىم الۋ. ءبىلىمدى بولساق قانا ءبىز ءوز جولىمىزدان ەشقاشان اداسپايمىز، تۋرا ءجۇرىپ، ءتۇزۋ ءومىر سۇرەمىز دەپ بىلەمىن.
جامبىل وبلىسى، جۋالى اۋدانى،
باۋىرجان مومىش ۇلى اۋىلى،
N5 «بالدىرعان» بالاباقشاسىنىڭ
تاربيەشى اميربايەۆا ايمان جۋماكەريموۆنا