ەڭبەك، كاسىپ تۋرالى ماقال-ماتەلدەر
ەڭبەگى ازدىڭ ونبەگى از.
*** *** *** ***
ۇستانىڭ ءبىزى سۇيكىمدى،
جاقسىنىڭ ءسوزى سۇيكىمدى.
*** *** *** ***
ۇستانىڭ ءورىسى كورىگىنەن توسىنە دەيىن.
*** *** *** ***
التىن مەنەن كۇمىستى
زەرگەر ءۇشىن جاراتقان.
ارقار مەنەن قۇلجانى
مەرگەن ءۇشىن جاراتقان.
*** *** *** ***
شەبەردىڭ ينەسى دە التىن،
سوققان كۇيمەسى دە التىن.
*** *** *** ***
شەبەردى ساۋساعى اسىرايدى.
*** *** *** ***
ەرىنشەكتىڭ ەرتەڭى بىتپەس.
*** *** *** ***
جاتقانعا جان جۋىماس،
جالقاۋعا مال قۇرالماس.
ەڭبەك، ەڭبەكقورلىق
قۇس قونباعان كول جەتىم،
ەل قونباعان جەر جەتىم.
*** *** *** ***
ەڭبەكسىز ءومىر جوق،
اۋىرسىز جەڭىل جوق.
*** *** *** ***
قويشىنى تاياعى اسىرايدى،
قاسقىردى اياعى اسىرايدى.
*** *** *** ***
اتان تۇيە جۇك استىندا قارتايار.
ءتۇيىر نان — تامشى تەر.
*** *** *** ***
سەن ءىستى سۇيسەڭ، ءىس ساعان باس يەدى.
*** *** *** ***
ەڭبەك قىلماي ەر وڭباس،
بىرلىك قىلماي ەل وڭباس.
*** *** *** ***
كۇن شىققان سوڭ سۋارعان سۋدى
كۇن جۇتادى،
كۇن باتقان سوڭ سۋارعان سۋدى
جەر جۇتادى.
*** *** *** ***
ءبىر تال كەسسەڭ، ون تال ەك.
*** *** *** ***
مال سەمىز بولسا، ءتول ەگىز.
جەر سەمىز بولسا، ءدان ەگىز.
*** *** *** ***
ەڭبەكسىز ءومىر — سونگەن كومىر.
*** *** *** ***
جەر قۇتتى بولسا،
مال ءسۇتتى بولادى.
*** *** *** ***
ازىعىمەن جەر ءمۇسىندى،
ەڭبەگىمەن ەر ءمۇسىندى.
*** *** *** ***
قىستا مالىڭدى ب ا ق،
جازدا ءشوبىڭدى شاپ.
*** *** *** ***
قولى قيمىلداعان ادامعا
كەدەيلىك جوق.
اياعى قيمىلداعان ادامعا
الىستىق جوق.
*** *** *** ***
ديقان جەردى اناسىنداي سۇيەدى،
جەر ديقانىن بالاسىنداي سۇيەدى.
*** *** *** ***
جىلاي-جىلاي ارىق قازساڭ،
كۇلە-كۇلە سۋ ىشەرسىڭ.
*** *** *** ***
ءالىڭ باردا ەڭبەك ەت، ەڭكەيگەندە ەمەرسىڭ.
*** *** *** ***
جەر تويماي، ەل تويمايدى.
*** *** *** ***
قوي شەلدى بولماي،
ءتولدى بولمايدى.
*** *** *** ***
ەرتە شىقساڭ الدىڭنان كۇن شىعادى،
كەش شىقساڭ الدىڭنان ءتۇن شىعادى.
*** *** *** ***
ەگە بىلسەڭ، ەگىن تاسقا دا شىعادى.
*** *** *** ***
ەگىنشىنى كەتپەننىڭ ءجۇزى اسىرايدى.
*** *** *** ***
بايگەدەن ات كەلمەيدى، باپ كەلەدى.
*** *** *** ***
تۇلپار شابا جەتىلەدى،
سۇڭقار ۇشا جەتىلەدى.
*** *** *** ***
ەڭبەكتىڭ كوزىن تاپقان،
بايلىقتىڭ ءوزىن تابادى.
*** *** *** ***
جەرگە ەتكەن جاقسىلىق جەردە قالمايدى.
*** *** *** ***
ەردىڭ اتىن ەڭبەك شىعارادى.
*** *** *** ***
ەڭبەك ەرلىككە جەتكىزەر،
ەرلىك ەلدىككە جەتكىزەر.
*** *** *** ***
باقىت كىلتى ەڭبەكتە.
*** *** *** ***
جەر كوڭدى جاقسى كورەدى،
ات جەمدى جاقسى كورەدى.
*** *** *** ***
كوپ ەڭبەگى كوڭىلدى.
*** *** *** ***
ءبىر كىسى قازعان قۇدىقتان مىڭ كىسى سۋ ىشەدى.
*** *** *** ***
وتىرعان جەردەن وتىن كەسكەن.
*** *** *** ***
ءسۇيىپ ىستەگەن ءىس شارشاتپايدى.
*** *** *** ***
جۇمىسى جەمىستىنىڭ — ءومىرى كەلىستى.
*** *** *** ***
ەگىن پىسپەي، قام سايلا.
*** *** *** ***
جىگىتتىڭ جۇمساعان كۇشىن سۇراما،
بىتىرگەن ءىسىن سۇرا.
*** *** *** ***
جاقسى جۇمىس — جانعا تىنىس.
*** *** *** ***
ەڭبەك — شيراتادى،
ءومىر سۇيرەتەدى.
*** *** *** ***
ەڭكەيگەننىڭ ەڭسەسىن ەڭبەك كوتەرەدى.
*** *** *** ***
ەڭسەسى قايتادان ەڭبەك — يگى.
*** *** *** ***
ەڭبەك پاتشالىقتى اسىرايدى.
*** *** *** ***
ەڭبەك شاھار تۇزەتەدى،
ەڭبەكسىزدىك ونى جۇدەتەدى.
*** *** *** ***
ەڭبەك ءومىردى اجارلايدى.
*** *** *** ***
تەرەڭ قۇدىقتىڭ سۋى ءتاتتى.
*** *** *** ***
قوي سەمىزى قويشىدان.
*** *** *** ***
جاقسى باستاما — ءىستىڭ جارتىسى.
*** *** *** ***
مال باققاندىكى،
جەر جىرتقاندىكى.
*** *** *** ***
ماقتانىڭ اتاسى — جەر، اناسى — سۋ.
ەڭبەگى جانعاننىڭ توقتىسى ەگىز تۋادى.
*** *** *** ***
كوكتەمدە جەرگە تۇسكەن ءبىر ءدان،
كۇزدى كۇنى مىڭ ءدان بولادى.
*** *** *** ***
جەر بايلىقتىڭ كوزى،
ەڭبەككەر يەسىنىڭ ءوزى.
*** *** *** ***
سۋ — ىرىستىڭ كوزى،
ەڭبەك كىرىستىڭ كوزى.
*** *** *** ***
مالدى باعا بىلمەگەن پايدانى تابا بىلمەيدى.
*** *** *** ***
قولىما جۇمىس بەرگەنىڭ — جانىما تىنىس بەرگەنىڭ.
*** *** *** ***
كۇندىز قويىن كۇتەرسىڭ، كەشكە ءجۇنىن تۇتەرسىڭ.
*** *** *** ***
تىگىنشىنى ينەسى اسىرايدى.
*** *** *** ***
ەرىنبەي ەڭبەك ەتسەڭ — ەرىنىڭ اسقا تيەدى،
ەرىنىپ ءىلبىپ كەتسەڭ — يەگىڭ تاسقا تيەدى.
*** *** *** ***
قوراڭ وڭدى بولسا، قويىڭ قوندى بولار.
*** *** *** ***
اششى ەڭبەكتەن ءتاتتى نان.
*** *** *** ***
تارى بولسا، تاۋىق تابىلادى.
*** *** *** ***
جامان ءىس جوق، جامان ءىسشى بار.
*** *** *** ***
ەكپىندىنىڭ ءۇيى كورىكتى كەلەدى.
*** *** *** ***
مالدىڭ تاماعىنا قارا، مالشىنىڭ تاباعىنا قارا.
*** *** *** ***
ديقان بابانىڭ كەتپەنىنەن،
شوپان اتانىڭ تاياعىنان.
*** *** *** ***
جان قينالماي جۇمىس بىتپەس،
تالاپ قىلماي مۇراتقا جەتپەس.
*** *** *** ***
ىرىس الدى — ىنتىماق.
*** *** *** ***
بىتكەن ءىستىڭ ءمىنى جوق،
بىتىرگەن ەردىڭ كەمى جوق.
*** *** *** ***
ەرتە تۇرعان ەركەكتىڭ ىرىسى ارتىق،
ەرتە تۇرعان ايەلدىڭ ءبىر ءىسى ارتىق.
*** *** *** ***
ءالىڭ باردا ەڭبەك ەت،
ەڭكەيگەندە ەمەرسىڭ.
*** *** *** ***
التىن شىققان جەردى بەلدەن قاز.
*** *** *** ***
ارامنان العان تۇيەدەن،
ادالدان العان ەشكى ارتىق.
*** *** *** ***
قيمىلداعان قىر اسادى.
*** *** *** ***
كەرەك تاستىڭ اۋىرلىعى جوق
*** *** *** ***
ەرتە تۇرعان وكىنبەس.
*** *** *** ***
ىستەگەنىڭ ەلىڭە جاقسى،
ۇيرەنگەنىڭ وزىڭە جاقسى.
*** *** *** ***
جىگىتتىڭ ءتۇسىن ايتپا، ءىسىن ايت.
*** *** *** ***
العىر جىگىت اقىلىنا قاراي ءىس قىلار،
ولاق جىگىت وڭاي جۇمىستى كۇش قىلار.
*** *** *** ***
وتىندى شاپقانعا جاقتىر،
مالدى تاپقانعا باقتىر.
*** *** *** ***
ءسوز قۋعان پالەگە جولىعار،
شارۋا قۋعان قازىناعا جولىعار.
*** *** *** ***
قازانىڭا نە سالساڭ،
شومىشىڭە سول ىلىگەر.
*** *** *** ***
شەگىرتكەدەن قورىققان ەگىن ەكپەس.
*** *** *** ***
ديحان بولساڭ، قوس وگىزىڭ تەڭ بولسىن،
شارۋا بولساڭ، قوس ەتەگىڭ كەڭ بولسىن.
*** *** *** ***
ءشوبى جوق دەپ جەردەن تۇڭىلمە،
مال بىتپەس دەپ ەردەن تۇڭىلمە.
*** *** *** ***
ايىر پىشەن باسىندا،
كىسەنى كەرەگە باسىندا.
*** *** *** ***
وراقشىنىڭ جامانى وراق تاڭدايدى.
*** *** *** ***
اۋرۋ ولە-ولگەنشە جاننان دامەلى،
جالقاۋ جان قيناماي مالدان دامەلى.
*** *** *** ***
جالقاۋعا ءسوز، شابانعا تاياق وتپەيدى.
*** *** *** ***
ايتقىزعان جاماننىڭ ءىسى،
قامشىلاتقان شاباننىڭ ءىسى.
*** *** *** ***
جامان بولاتىن جىگىت، شەگىنشەك كەلەر،
كەدەي بولاتىن جىگىت ەرىنشەك كەلەر.
*** *** *** ***
سەن سالار دا مەن سالار
اتقا جەمدى كىم سالار.
*** *** *** ***
اۋىردىڭ ۇستىمەن، جەڭىلدىڭ استىمەن.
*** *** *** ***
ارزاننىڭ جىلىگى تاتىماس.
*** *** *** ***
وتىرام دەپ ەرىنشەك ولەر،
كىسىگە جاقسىلىق قىلام دەپ كوڭىلشەك ولەر.
*** *** *** ***
اڭگىمە بۇزاۋ ەمىزەر،
بۇزاۋ تاياق جەگىزەر.
*** *** *** ***
ەرىنبەگەن شەلەكتەن سۋ ىشەدى.
*** *** *** ***
قولى قيمىلداعاننىڭ
اۋزى قيمىلدار.
*** *** *** ***
ەرىنگەن ەكى ىستەيدى.
*** *** *** ***
ىنتا بولسا ادامدا،
قيىن ءىس جوق عالامدا.
*** *** *** ***
كەدەيلىك جانى ءتاتتى جالقاۋعا ءۇيىر،
ەڭبەك ەتە بىلمەيتىن،، اڭقاۋعا ءۇيىر.
*** *** *** ***
ماڭدايى تەرلەمەگەننىڭ
قازانى قاينامايدى.
*** *** *** ***
اقىماق كۇلكىگە تويمايدى،
جالقاۋ ۇيقىعا تويمايدى.
*** *** *** ***
ەرىنشەكتىڭ ەگىنى پىسپەس.
*** *** *** ***
ەرىنشەكتىڭ ەرتەڭى بىتپەس،
جەڭىلشەكتىڭ سەلتەڭى بىتپەس.
*** *** *** ***
كىمنىڭ تارىسى پىسسە،
سونىڭ تاۋىعى.
*** *** *** ***
ارپا، بيداي اس ەكەن،
التىن، كۇمىس تاس ەكەن.
*** *** *** ***
ەكپەي ەگىن شىقپاس،
ۇيرەنبەي ءبىلىم جۇقپاس.
*** *** *** ***
ەگىن ەكسەڭ تىڭعا،
شىقتىم دەي بەر شىڭعا.
*** *** *** ***
باس بولماق وڭاي،
باستاماق قيىن.
*** *** *** ***
كوز قورقاق، قول باتىر.