- 16 ناۋ. 2016 00:00
- 287
ەر قاناتى
ايناگۇل بۇگىن بالالارعا جىلقى جايلى ساباق وتكەن ەدى. ساباق بارىسىندا ايناگۇلدىڭ اۋزىنان، ماعىناسىنا وراي، جىلقى دەگەن دە اتاۋ ايتىلىپ جاتتى، ات دەگەن دە ءسوز شىقتى، قامبار اتا تۇلىگى دەگەن دە ءسوز ايتىلدى، ءتىپتى جىلقىنىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى ايتىلاتىن سوزدەر دە اتالماي قالمادى. ونى بىلاي قويعاندا، ايناگۇل جۇيرىككە بايلانىستى ايتىلاتىن تۇلپار، ارعىماق، سايگۇلىك دەگەن سوزدەردى دە
رەتىنە قاراي قولدانىپ باقتى.
ايناگۇلدىڭ ءبىر مىنەزى ساباق بەرۋ بارىسىندا ءوزىنىڭ شاكىرتتەرىن تىڭداعاندى دا جاقسى كورەتىن. بۇل جولى دا سولاي ەتپەك بولدى. كەنەت سىنىپتىڭ ورتاسىنان ەرنار دەگەن بالا قول كوتەردى. ەرنار ايناگۇلدىڭ سۇيىكتى شاكىرتتەرىنىڭ ءبىرى ەدى. سوندىقتان با ءوزىن ەركىنىرەك ۇستايتىن. كەيدە اپايىنا ازداپ ەركەلەپ قوياتىنى دا بار. ەرنار بۇل جولى سالماقتى مىنەزبەن ورنىنان تۇردى دا:
- اپاي، - دەدى. - ءسىز بىزگە بۇگىنگى ساباقتا جىلقى تۋرالى ءبىراز ماعلۇمات بەردىڭىز. ءسىز ءبىزدىڭ اتا-بابامىزدىڭ اساۋدى ەرتتەپ مىنگەنىن، سول اساۋدى ەرتتەپ مىنگەندە تاقىمى ءبىر ءسات بوساڭسىماعان حالىق ەكەنىن جەتكىزدىڭىز. ايتسە دە كوكەيىمدە ءبىر سۇراق تۇر. سول اتا-بابامىز ەندى ءبىر زاماندار وتكەندە ءوز ۇرپاعىنىڭ جىلقىنى تەك سۋرەتتەن عانا كورىپ وتىراتىنىن ويلادى ما ەكەن؟
سىنىپ تىنشي قالدى. ايناگۇل ءوز شاكىرتىنىڭ نە ايتقىسى كەلىپ تۇرعانىن ءتۇسىندى. ءبىراق شاكىرتىنىڭ سۇراعىنا ازىلمەن جاۋاپ قايتاردى:
- ەرنار-اۋ، ەندى مەن سىنىپقا جىلقىنى اكەلىپ قويا المايمىن عوي.
بالالار بۇل سوزگە جامىراسىپ كۇلىپ جىبەردى.
- ارينە، اكەلىپ قويا المايسىز عوي، - دەدى ەرنار دا ەزۋ تارتىپ. - تەك ءسىز اڭگىمەلەپ جاتقاندا، وسى ويلار باسىما كەلدى. ءوزىڭىز ايتۋشى ەدىڭىز عوي، بالالار، پىكىر بىلدىرگەندە ىركىلمەي سويلەۋگە ۇيرەنىڭدەر دەپ.
سىنىپ اپاي نە دەر ەكەن دەگەندەي ايناگۇلگە كوزدەرى جاۋدىرەگەن كۇيى قاراپ قالدى. كەنەت ايناگۇل:
- بالالار، مەن قاي تىلدە سويلەپ تۇرمىن؟ - دەدى.
سول-اق ەكەن، شاكىرتتەر بەينە ءبىر حورمەن ءان سالعانداي جامىراسىپ قويا بەردى:
- قازاق تىلىندە سويلەپ تۇرسىز، اپاي. ءوزىمىزدىڭ انا تىلىمىزدە سويلەپ تۇرسىز.
ايناگۇل بالالاردىڭ ءوزىمىزدىڭ انا تىلىمىزدە سويلەپ تۇرسىز دەگەنىنە تولقىپ قالدى. سوندىقتان با:
- وسىعاندا شۇكىر دەڭدەر، بالالار، - دەگەندى ايتقاندا ايناگۇلدىڭ داۋسىنا ءدىرىل ارالاسىپ كەتكەندەي بولدى. - ءبىزدىڭ ءتىلىمىزدىڭ وسى زامانعا كەلىپ جەتىپ وتىرعانىنا دا شۇكىرشىلىك ەتۋ كەرەك. ول زامانداردىڭ قىسپاعىنان ءوتتى. بۇل تىلدە ءبىزدىڭ بابالارىمىز سويلەگەن ەدى. مەن ءالى دە بابالارىمىز سويلەگەن تىلدە سويلەپ تۇرمىن. مەن سەندەرگە وسى تىلدە ءوز بابالارىڭ ەرتتەپ مىنگەن سايگۇلىكتەر مەن ارعىماقتار جايلى اڭگىمەنى جەتكىزە الىپ تۇرمىن. مەن وسى اڭگىمەمنىڭ ىشىندە "ات - ەر قاناتى" دەگەن ءسوزدى بىرنەشە مارتە قايتالاعان ەدىم. ەندى سەندەر مەنىڭ وسى اڭگىمەمنەن تۇمارداي عانا وي ءتۇيىپ، كوكىرەك كوزدەرىڭە سىيعىزىپ ۇستاي الساڭدار، سەندەردى كەلەشەككە جەتەلەيتىن ۇشقىر قانات سول بولماق، - دەدى ايناگۇل.
سىنىپ تىم-تىرىس قالدى. ولار مىناۋ سان-ساپالاق اقپاراتتار توعىسى ورىن العان زاماندا اپاي ايتقان ويماقتاي ويدى سول تاسقىننىڭ اراسىندا جوعالتىپ الماي، قاسيەتتى تۇمارداي قورعاشتاپ جۇرەيىكشى دەگەندەي ويلانىپ قالعانداي ەدى.