ەرتەگى ەلىنە ساياحات
تاقىرىبى: ەرتەگى ەلىنە ساياحات
ماقساتى:
- وقۋشىلارعا باعىت - باعدار بەرە وتىرىپ، وزدىكتەرىنەن جۇمىس ىستەتۋ، وي - ورىستەرىن دامىتا وتىرىپ وزدىكتەرىنەن قورىتىندى شىعارۋعا ماشىقتاندىرۋ؛
- ەرتەگى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ومىرگە دەگەن كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ، جاقسىلىق پەن جاماندىقتى ايىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ، باۋلۋ؛
- ءبىر - بىرلەرىمىزبەن تاتۋ بولۋ، ۇجىمشىل بولۋ؛
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءمۇعالىم: بالالار، ەرتەگى - ءسوزىن ەستىگەندە قانداي وي كەلەدى، كوز الدارىنا نە ەلەستەتەسىڭدەر؟ قانداي ەرتەگىلەر بىلەسىڭدەر؟
(بالالار پىكىرىن تىڭداۋ).
2. جاڭا ساباق
ءمۇعالىم: بۇگىنگى ساباعىمىز ەرەكشە وتەدى، ءبىز «ەرتەگى ەلىنە ساياحاتقا» شىعامىز.
ەرتەگى - حالقىمىزدىڭ ەرتەدەن بەرى كەلە جاتقان مادەني مۇرالارىنىڭ ءبىرى، اۋىز ادەبيەتى. ەرتەگىنى مازمۇنىنا قاراي، ءار الۋان ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي بىرنەشە تۇرگە بولۋگە بولادى.
- جانۋارلار جايىندا (سۋرەتى، نەمەسە كىتابىن كورسەتۋ)
- قيال - عاجايىپ ەرتەگىلەر
- شىنشىل ەرتەگىلەر
ەرتەگىدەن حالقىمىزدىڭ تۇرمىس - سالتىن، ادەپ - عۇرپىن بىلەمىز. وندا شىندىق وقيعا مەن قيال - عاجايىپ وقيعا ارالاس كەلىپ وتىرادى.
كەل، تىڭدايىق ەرتەگى،
ەستىگەن جاندى ەلتەدى.
تالاي عاجاپ وقيعا،
قىزىق سىرىن شەرتەدى.
«باۋىرساق» ەرتەگىسىنىڭ ساحنالىق قويىلىمى:
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە.... ءبىر اتا مەن اجە بولىپتى
اتاسى: - كەمپىر - اۋ، ماعان باۋىرساق ءپىسىرىپ بەرسەڭشى.
اجەسى:- نەدەن پىسىرەيىن ۇن جوق قوي.
اتاسى:- قاپتىڭ ءتۇبىن قاق، باۋىرساقتىق ۇن تابىلىپ قالار.
اجەسى سولاي ىستەيدى: قاپتىڭ ءتۇبىن قاعىپ، قالعان ۇننان باۋىرساق پىسىرەدى دە، سۋىتىپ تەرەزە الدىنا قويادى.( ءىس - ارەكەتتەرىن كورسەتەدى) باۋىرساق دومالاپ كەتەدى...
ورمان ىشىنە دومالاپ كەلىپ، قويان انانىڭ كوجەگىن ۇيرەتىپ جاتقانىن ەستيدى:
قوياننىڭ كوجەگى:
مەن اق قويان، اق قويان،
قورقاق قويان، ساق قويان.
قاسقىرلاردان قورقامىن.
ورمانعا مەن زىتامىن.
قويان:
سۇر كوجەگىم، كوجەگىم،
ەركەلىگىن سەزەمىن.
ساباققا مويىن بۇراتىن
سەنىڭ دە كەلدى كەزەگىڭ.
كوجەگى باۋىرساقتى كورىپ قورقىپ، قاشىپ كەتەدى.
قويان: - باۋىرساق، باۋىرساق مەن سەنى جەپ قويامىن.
باۋىرساق: - جوق، سەن مەنى جەمە، ساعان ولەڭ ايتىپ بەرەمىن، سونى تىڭدا.
اتادان دا قاشتىم،
اپادان دا قاشتىم،
قويان سەنەن دە قاشىپ كەتەمىن.
قويان: - قوي، باۋىرساق سەنىڭ ولەڭىڭ جاقسى سەن ودان دا مەنىڭ تاپسىرمامدى ورىندا.
باۋىرساق: ەندى نە ىستەيمىن، بالالار، سەندەر ماعان كومەك كورسەتىڭدەرشى.
ءمۇعالىم: ورىندايمىز با قوياننىڭ تاپسىرماسىن؟
قوياننىڭ تاپسىرماسى:
1. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنىڭ اتى – ءجونى كىم؟
2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى قاي قالا؟
3. ءبىز قاي قالادا تۇرامىز؟
باۋىرساق:- راقمەت، بالالار، سەندەردىڭ كوپ كومەكتەرىڭ ءتيدى.
قويان: سەندەر وتە اقىلدى وقۋشىلار ەكەنسىڭدەر، ولاي بولسا مەن ءوز جونىممەن كەتەيىن.
باۋىرساق دومالاپ قوياننان قاشىپ، اعاش تۇبىندە جاتقان قاسقىرعا كەزدەسەدى.
قاسقىر:
ءتۇسىم سۇرقاي، تىم سۋىق،
ورماندا جۇرەمىن اڭ قۋىپ.
قاسقىر:- باۋىرساق، باۋىرساق مەن سەنى جەيمىن.
باۋىرساق: - جەمەشى، مەن ساعان ولەڭ ايتىپ بەرەمىن.
قاسقىر: - جوق، باۋىرساق، ولەڭىڭ كەرەك جوق سەن مەنىڭ تاپسىرمامدى ورىندا.
قاسقىردىڭ تاپسىرماسى:
1. جىل مەزگىلدەرىن اتا؟
2. ءبىر اپتادا نەشە كۇن بار؟
3. ولاردى اتا؟
باۋىرساق:- راقمەت، بالالار، قاسقىردان دا قۇتقاردىڭدار.
قاسقىر: سەندەر مەنىڭ تاپسىرمامدى ورىندادىڭدار، وندا مەن ارى قاراي جول جۇرەيىن.
ءشوپ ۇستىندە قۇلپىناي جەپ جاتقان ايۋعا كەزدەسەدى.
ايۋ: - باۋىرساق، باۋىرساق مەن سەنى جەيمىن.
باۋىرساق: - جەمەشى مەنى، مەن ساعان قانداي ولەڭ ايتىپ بەرەمىن
- اپادان دا قاشتىم، اتادان دا قاشتىم،
سەنەن دە ايۋ قاشىپ كەتەمىن.
ايۋ: ءاي، بالالار، بالالار!
مەندە قىزىق ويىن بار،
ال ىقىلاس قويىندار
كانە، ءتارتىپ ساقتايىق،
مەن بەرگەن تاپسىرمانى،
بۇلجىتپاي ورىندايىق.
ماقساتى:
- وقۋشىلارعا باعىت - باعدار بەرە وتىرىپ، وزدىكتەرىنەن جۇمىس ىستەتۋ، وي - ورىستەرىن دامىتا وتىرىپ وزدىكتەرىنەن قورىتىندى شىعارۋعا ماشىقتاندىرۋ؛
- ەرتەگى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ومىرگە دەگەن كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ، جاقسىلىق پەن جاماندىقتى ايىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ، باۋلۋ؛
- ءبىر - بىرلەرىمىزبەن تاتۋ بولۋ، ۇجىمشىل بولۋ؛
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءمۇعالىم: بالالار، ەرتەگى - ءسوزىن ەستىگەندە قانداي وي كەلەدى، كوز الدارىنا نە ەلەستەتەسىڭدەر؟ قانداي ەرتەگىلەر بىلەسىڭدەر؟
(بالالار پىكىرىن تىڭداۋ).
2. جاڭا ساباق
ءمۇعالىم: بۇگىنگى ساباعىمىز ەرەكشە وتەدى، ءبىز «ەرتەگى ەلىنە ساياحاتقا» شىعامىز.
ەرتەگى - حالقىمىزدىڭ ەرتەدەن بەرى كەلە جاتقان مادەني مۇرالارىنىڭ ءبىرى، اۋىز ادەبيەتى. ەرتەگىنى مازمۇنىنا قاراي، ءار الۋان ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي بىرنەشە تۇرگە بولۋگە بولادى.
- جانۋارلار جايىندا (سۋرەتى، نەمەسە كىتابىن كورسەتۋ)
- قيال - عاجايىپ ەرتەگىلەر
- شىنشىل ەرتەگىلەر
ەرتەگىدەن حالقىمىزدىڭ تۇرمىس - سالتىن، ادەپ - عۇرپىن بىلەمىز. وندا شىندىق وقيعا مەن قيال - عاجايىپ وقيعا ارالاس كەلىپ وتىرادى.
كەل، تىڭدايىق ەرتەگى،
ەستىگەن جاندى ەلتەدى.
تالاي عاجاپ وقيعا،
قىزىق سىرىن شەرتەدى.
«باۋىرساق» ەرتەگىسىنىڭ ساحنالىق قويىلىمى:
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە.... ءبىر اتا مەن اجە بولىپتى
اتاسى: - كەمپىر - اۋ، ماعان باۋىرساق ءپىسىرىپ بەرسەڭشى.
اجەسى:- نەدەن پىسىرەيىن ۇن جوق قوي.
اتاسى:- قاپتىڭ ءتۇبىن قاق، باۋىرساقتىق ۇن تابىلىپ قالار.
اجەسى سولاي ىستەيدى: قاپتىڭ ءتۇبىن قاعىپ، قالعان ۇننان باۋىرساق پىسىرەدى دە، سۋىتىپ تەرەزە الدىنا قويادى.( ءىس - ارەكەتتەرىن كورسەتەدى) باۋىرساق دومالاپ كەتەدى...
ورمان ىشىنە دومالاپ كەلىپ، قويان انانىڭ كوجەگىن ۇيرەتىپ جاتقانىن ەستيدى:
قوياننىڭ كوجەگى:
مەن اق قويان، اق قويان،
قورقاق قويان، ساق قويان.
قاسقىرلاردان قورقامىن.
ورمانعا مەن زىتامىن.
قويان:
سۇر كوجەگىم، كوجەگىم،
ەركەلىگىن سەزەمىن.
ساباققا مويىن بۇراتىن
سەنىڭ دە كەلدى كەزەگىڭ.
كوجەگى باۋىرساقتى كورىپ قورقىپ، قاشىپ كەتەدى.
قويان: - باۋىرساق، باۋىرساق مەن سەنى جەپ قويامىن.
باۋىرساق: - جوق، سەن مەنى جەمە، ساعان ولەڭ ايتىپ بەرەمىن، سونى تىڭدا.
اتادان دا قاشتىم،
اپادان دا قاشتىم،
قويان سەنەن دە قاشىپ كەتەمىن.
قويان: - قوي، باۋىرساق سەنىڭ ولەڭىڭ جاقسى سەن ودان دا مەنىڭ تاپسىرمامدى ورىندا.
باۋىرساق: ەندى نە ىستەيمىن، بالالار، سەندەر ماعان كومەك كورسەتىڭدەرشى.
ءمۇعالىم: ورىندايمىز با قوياننىڭ تاپسىرماسىن؟
قوياننىڭ تاپسىرماسى:
1. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنىڭ اتى – ءجونى كىم؟
2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى قاي قالا؟
3. ءبىز قاي قالادا تۇرامىز؟
باۋىرساق:- راقمەت، بالالار، سەندەردىڭ كوپ كومەكتەرىڭ ءتيدى.
قويان: سەندەر وتە اقىلدى وقۋشىلار ەكەنسىڭدەر، ولاي بولسا مەن ءوز جونىممەن كەتەيىن.
باۋىرساق دومالاپ قوياننان قاشىپ، اعاش تۇبىندە جاتقان قاسقىرعا كەزدەسەدى.
قاسقىر:
ءتۇسىم سۇرقاي، تىم سۋىق،
ورماندا جۇرەمىن اڭ قۋىپ.
قاسقىر:- باۋىرساق، باۋىرساق مەن سەنى جەيمىن.
باۋىرساق: - جەمەشى، مەن ساعان ولەڭ ايتىپ بەرەمىن.
قاسقىر: - جوق، باۋىرساق، ولەڭىڭ كەرەك جوق سەن مەنىڭ تاپسىرمامدى ورىندا.
قاسقىردىڭ تاپسىرماسى:
1. جىل مەزگىلدەرىن اتا؟
2. ءبىر اپتادا نەشە كۇن بار؟
3. ولاردى اتا؟
باۋىرساق:- راقمەت، بالالار، قاسقىردان دا قۇتقاردىڭدار.
قاسقىر: سەندەر مەنىڭ تاپسىرمامدى ورىندادىڭدار، وندا مەن ارى قاراي جول جۇرەيىن.
ءشوپ ۇستىندە قۇلپىناي جەپ جاتقان ايۋعا كەزدەسەدى.
ايۋ: - باۋىرساق، باۋىرساق مەن سەنى جەيمىن.
باۋىرساق: - جەمەشى مەنى، مەن ساعان قانداي ولەڭ ايتىپ بەرەمىن
- اپادان دا قاشتىم، اتادان دا قاشتىم،
سەنەن دە ايۋ قاشىپ كەتەمىن.
ايۋ: ءاي، بالالار، بالالار!
مەندە قىزىق ويىن بار،
ال ىقىلاس قويىندار
كانە، ءتارتىپ ساقتايىق،
مەن بەرگەن تاپسىرمانى،
بۇلجىتپاي ورىندايىق.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
