ەتىستىك
تاقىرىبى: ەتىستىك
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ەتىستىك تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ەتىستىككە قويىلاتىن سۇراقتاردى ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ءسوز تاپتارى تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى دۇرىس، مانەرلى سويلەۋگە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىگى: سلايد
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ 411 - جاتتىعۋ
1) زات ەسىم دەگەنىمىز نە؟
2) زات ەسىم بولاتىن سوزدەرگە قانداي سۇراقتار قويىلادى؟
ويىن: «اداسقان سوزدەر»
شارتى: سوزدەردى زات ەسىمنىڭ تۇرلەرىنە قاراي توپ - توپقا ءبولىپ، توپتاعان سوزدەرىڭدى ءوز گۇل كۇلتەلەرىنە ورنالاستىرۋ كەرەك.
بەرىلگەن سوزدەر: الما، قالا، ءمۇعالىم، وقۋشى، وزەن، راۋشان، ايدار، تاراز، جالاعاش، قىزىلوردا، ءاقتوس، قۇلاگەر، قويان، قوياندار، تۇلكى، تۇلكىلەر، بالاپان، بالاپاندار، بور، بورلار، ارا، ارالار، بۇلت، بۇلتتار
ءىىى جاڭا ساباق
412 - جاتتىعۋ سۋرەتپەن جۇمىس.
بولات وتىن جاردى.
ايگۇل گۇلگە سۋ قۇيدى.
اسەل سەكىرتپەمەن وينادى.
اجەم ۇرشىق ءۇيىردى.
جاندوس دومبىرا تارتتى.
413 - جاتتىعۋ (وزىندىك جۇمىس)
جازدا قىدىرادى، قىستا تىنىعادى. (سۋ)
تاڭمەن كوزىن اشادى،
الەمگە نۇرىن شاشادى. (كۇن)
زاتتىڭ ءىس - ارەكەتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى تابايىق.
ەتىستىكتىڭ ەرەجەسىن شىعارىپ كورەيىكشى.
زاتتىڭ قيمىلىن، ءىس - ارەكەتىن بىلدىرەتىن ءسوز تابىن ەتىستىك دەيمىز.
ەتىستىكتەرگە نە ىستەدى؟ قايتتى؟ نە قىلدى؟ دەگەن سۇراقتار قويىلادى: ءوستى، وينادى، سايرادى.
وي سەرگىتۋ جاتتىعۋى: «تەز تاۋىپ، بوگەلمەي ايت»
ءمۇعالىم تومەندەگى زات ەسىمدەردى ءبىر - بىرلەپ وقيدى. وقۋشىلار ولارعا ءار ءتۇرلى ەتىستىكتەر تىركەپ، بوگەلمەي ايتىپ وتىرۋ كەرەك.
جەل. كۇن. نايزاعاي. قوي. قوڭىراۋ. تاپسىرما. وقۋشىلار. جاڭبىر. اجەم. ايگۇل. كينو.
414 - جاتتىعۋ (تاقتامەن جۇمىس)
توعايدا ءتۇرلى اڭدار بولادى. تەرەڭ شاتقالعا قوياندار جاسىرىنادى. قىزىل تۇلكىلەر توعايدا جۇرەدى. تيىندەر اعاشتان اعاشقا سەكىرەدى.
سەرگىتۋ جاتتىعۋى.
سۋرەتتى ماتىنمەن جۇمىس.
415 - جاتتىعۋ
قوندى، جاۋدى، ىسىدى، ءجۇزدى دەگەن سوزدەرگە سويلەم قۇراۋ.
ارالار گۇلدەن - گۇلگە قوندى. بۇگىن جاڭبىر جاۋدى.
ويىن: «ەتىستىك»سوزىنەن باسپالداق قۇرۋ.
شارتى: وسى ارىپتەردەن باستالاتىن ءسوز ويلاپ، تور كوزدەردى تولتىرۋ. كىم تەز باسپالداقتى قۇراپ شىقسا، سول جەڭىسكە جەتەدى.
416 - جاتتىعۋ
بەرىلگەن سوزدەردىڭ ىشىنەن ەتىستىكتى تاۋىپ، ەتىستىك ەكەنىن دالەلدە.
جينادى، ايتتى، سويلەستى، بايلادى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ
ۆەنن دياگرامماسى بويىنشا زات ەسىم مەن ەتىستىكتى سالىستىرۋ.
● زات ەسىم
زاتتىڭ اتىن بىلدىرەدى.
كىم؟ كىمدەر؟ نە؟
نەلەر؟
● ەتىستىك
زاتتىڭ ءىس - ارەكەتىن، قيمىلىن بىلدىرەدى نە ىستەدى؟ نە قىلدى؟ ءقايتتى؟
● ءسوز تابى
سۇراق قويىلادى
سويلەم قۇراستىرىلادى
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما:
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ەتىستىك تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ەتىستىككە قويىلاتىن سۇراقتاردى ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ءسوز تاپتارى تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى دۇرىس، مانەرلى سويلەۋگە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىگى: سلايد
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ 411 - جاتتىعۋ
1) زات ەسىم دەگەنىمىز نە؟
2) زات ەسىم بولاتىن سوزدەرگە قانداي سۇراقتار قويىلادى؟
ويىن: «اداسقان سوزدەر»
شارتى: سوزدەردى زات ەسىمنىڭ تۇرلەرىنە قاراي توپ - توپقا ءبولىپ، توپتاعان سوزدەرىڭدى ءوز گۇل كۇلتەلەرىنە ورنالاستىرۋ كەرەك.
بەرىلگەن سوزدەر: الما، قالا، ءمۇعالىم، وقۋشى، وزەن، راۋشان، ايدار، تاراز، جالاعاش، قىزىلوردا، ءاقتوس، قۇلاگەر، قويان، قوياندار، تۇلكى، تۇلكىلەر، بالاپان، بالاپاندار، بور، بورلار، ارا، ارالار، بۇلت، بۇلتتار
ءىىى جاڭا ساباق
412 - جاتتىعۋ سۋرەتپەن جۇمىس.
بولات وتىن جاردى.
ايگۇل گۇلگە سۋ قۇيدى.
اسەل سەكىرتپەمەن وينادى.
اجەم ۇرشىق ءۇيىردى.
جاندوس دومبىرا تارتتى.
413 - جاتتىعۋ (وزىندىك جۇمىس)
جازدا قىدىرادى، قىستا تىنىعادى. (سۋ)
تاڭمەن كوزىن اشادى،
الەمگە نۇرىن شاشادى. (كۇن)
زاتتىڭ ءىس - ارەكەتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى تابايىق.
ەتىستىكتىڭ ەرەجەسىن شىعارىپ كورەيىكشى.
زاتتىڭ قيمىلىن، ءىس - ارەكەتىن بىلدىرەتىن ءسوز تابىن ەتىستىك دەيمىز.
ەتىستىكتەرگە نە ىستەدى؟ قايتتى؟ نە قىلدى؟ دەگەن سۇراقتار قويىلادى: ءوستى، وينادى، سايرادى.
وي سەرگىتۋ جاتتىعۋى: «تەز تاۋىپ، بوگەلمەي ايت»
ءمۇعالىم تومەندەگى زات ەسىمدەردى ءبىر - بىرلەپ وقيدى. وقۋشىلار ولارعا ءار ءتۇرلى ەتىستىكتەر تىركەپ، بوگەلمەي ايتىپ وتىرۋ كەرەك.
جەل. كۇن. نايزاعاي. قوي. قوڭىراۋ. تاپسىرما. وقۋشىلار. جاڭبىر. اجەم. ايگۇل. كينو.
414 - جاتتىعۋ (تاقتامەن جۇمىس)
توعايدا ءتۇرلى اڭدار بولادى. تەرەڭ شاتقالعا قوياندار جاسىرىنادى. قىزىل تۇلكىلەر توعايدا جۇرەدى. تيىندەر اعاشتان اعاشقا سەكىرەدى.
سەرگىتۋ جاتتىعۋى.
سۋرەتتى ماتىنمەن جۇمىس.
415 - جاتتىعۋ
قوندى، جاۋدى، ىسىدى، ءجۇزدى دەگەن سوزدەرگە سويلەم قۇراۋ.
ارالار گۇلدەن - گۇلگە قوندى. بۇگىن جاڭبىر جاۋدى.
ويىن: «ەتىستىك»سوزىنەن باسپالداق قۇرۋ.
شارتى: وسى ارىپتەردەن باستالاتىن ءسوز ويلاپ، تور كوزدەردى تولتىرۋ. كىم تەز باسپالداقتى قۇراپ شىقسا، سول جەڭىسكە جەتەدى.
416 - جاتتىعۋ
بەرىلگەن سوزدەردىڭ ىشىنەن ەتىستىكتى تاۋىپ، ەتىستىك ەكەنىن دالەلدە.
جينادى، ايتتى، سويلەستى، بايلادى.
ساباقتى قورىتىندىلاۋ
ۆەنن دياگرامماسى بويىنشا زات ەسىم مەن ەتىستىكتى سالىستىرۋ.
● زات ەسىم
زاتتىڭ اتىن بىلدىرەدى.
كىم؟ كىمدەر؟ نە؟
نەلەر؟
● ەتىستىك
زاتتىڭ ءىس - ارەكەتىن، قيمىلىن بىلدىرەدى نە ىستەدى؟ نە قىلدى؟ ءقايتتى؟
● ءسوز تابى
سۇراق قويىلادى
سويلەم قۇراستىرىلادى
وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما:
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
