- 05 ناۋ. 2024 02:12
- 246
ەتىستىك
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا ەتىستىك تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، زاتتىڭ قيمىلىن بىلدىرەتىن سوزدەردى اجىراتا بىلۋگە، ولاردى ماتىننەن تابا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
2. سويلەمدى جۇيەلى قۇرۋعا، وزدىگىنەن قورىتىندى شىعارا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ. وي ءورىسىن دامىتۋ، ساۋاتتى، كوركەم جازۋعا توسەلدىرۋ.
3. وقۋشىلاردى ۇقىپتىلىققا، ادەپتىلىككە، ساۋاتتىلىققا، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ ءادىسى، ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋ، وي قوزعاۋ. ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، كەسپە قاعازدار، ەرەجەلەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
جۇبان مولداعالييەۆ.
قازاق ءتىلىم - ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم.
اباي، مۇحتار سويلەگەن دانا ءتىلىم.
قاستەرلەيدى ۇل - قىزىڭ ماڭگى سەنى،
بولاشاعىم، باقىتىم، دارا ءتىلىم.
مىنە، بالالار، كەمەڭگەر، عۇلاما اقىن جازۋشىلارىمىز ايتقانداي تۋعان ءتىلىمىز - قازاق ءتىلى ساباعى ەكەن. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ.
اشىق ساباقتى حابارلاۋ. وقۋشىلاردى 1 - توپ: «تاپقىرلار»، 2 - توپ: «بىلگىشتەر»، 3 - توپ: «العىرلار»، 4 - توپ: «زەرەكتەر» دەپ 4 - توپقا ءبولۋ. ءار توپقا توپ باسشى سايلاۋ. توپ باسشى ءوزىنىڭ توپ مۇشەلەرىن باعالاپ وتىرادى.
باعالاۋ: بيىل قوي جىلىندا اسىقپەن باعالايمىن.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. ەرەجە سۇراۋ. وتكەن ساباقتى قورىتۋ. رەبۋس شەشۋ ارقىلى جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشۋ. ەتىك ساعات تىكۇشاق وقۋشىلار جاڭا تاقىرىپتىڭ اتىن اتايدى.
3. جاڭا ساباق. كۇننىڭ جادى، جاڭا تاقىرىپ جانە كوركەم جازۋ جازىلادى. ساباقتىڭ ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ. زاتتاردىڭ قيمىلىن، ءىس - ارەكەتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى ەتىستىك دەيمىز. ەتىستىكتەرگە نە ىستەدى؟ ءقايتتى؟ نە قىلدى؟ دەگەن سۇراقتار قويىلادى. مىسالى: ءوستى، وينادى، سايرادى.
سۋرەتپەن جۇمىس.
354 - جاتتىعۋ. زات ەسىمدەردى قاتىستىرىپ سويلەم قۇرايمىز. قۇراعان سويلەمدەر زاتتىڭ ءىسىن، قيمىلىن بىلدىرەتىن بولسىن. مىسالى: بالا اعاش جاردى. اينۇر گۇلگە سۋ قۇيدى. ول سوزدەر قانداي سۇراققا جاۋاپ بەرەدى؟ نە ىستەدى؟
وي قوزعاۋ. ءار توپتان ءبىر وقۋشى وقيدى. 355 - جاتتىعۋ. جۇمباقتاردى وقىپ، شەشۋىن تابۋ، ىشىنەن ەتىستىكتى تاپقىزۋ. 1. جازدا قىدىرادى، قىستا تىنىعادى. (سۋ)
2. تاڭمەن كوزىن اشادى، الەمگە نۇرىن شاشادى. (كۇن)
داپتەرمەن جۇمىس. 356 - جاتتىعۋ. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى سوزدەردى قويىپ جازۋ. توعايدا ءتۇرلى اڭدار...... تەرەڭ شاتقالعا قوياندار........ قىزىل تۇلكى توعايدا....... تيىندەر اعاشتان اعاشقا....... كەرەكتى سوزدەر: جۇرەدى، جاسىرىنادى، بولادى، سەكىرەدى. ءار توپتان ءبىر وقۋشى تاقتاعا، ال قالعاندارى داپتەرلەرىنە ورىندايدى.
سەرگىتۋ ءساتى.
توپتىق تاپسىرما. وقۋشىلارعا پليەۆچارد تاراتۋ.
357 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن ەتىستىكتەردى قاتىستىرىپ سويلەمدەر قۇرا.
1 - توپ. قوندى. 2 - توپ. جاۋدى. 3 - توپ. تاسىدى. 4 - توپ. ءجۇزدى.
مىسالى: بيىل قوي جىلى قار قالىڭ جاۋدى. ءار توپ وقۋشىلارى وي ءبولىسىپ جازادى. ءار توپتان ءبىر وقۋشى وقيدى.
كىم تاپقىر ويىنى. وقۋشىلاردىڭ بارلىعى جەكە تاپسىرما ورىندايدى.
358 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن سوزدەردىڭ ىشىنەن ەتىستىكتى تاۋىپ، ولاردىڭ ەتىستىك ەكەنىن دالەلدە. كوگەرشىن، جاسىل، جينادى، ايتتى، الىس، سويلەستى، ەرتەڭ، بايلادى.
بەكىتۋ كەزەڭى. «جالعاستىر» ويىنى. مەن زات ەسىم وقيمىن، وقۋشىلار ەتىستىك سوزدەر ايتادى. مىسالى: قار (جاۋدى).
قورىتىندىلاۋ. بالالار، بۇگىن ءبىز نە ۇيرەندىك؟ وقۋشىلار ستيكەرلەرگە جاڭا تاقىرىپ بويىنشا تۇسىنگەندەرىن جازادى.
توپتىق باعالاۋ. توپتاردىڭ جيناعان ۇپايلارىن ايتۋ. ساباققا بەلسەنە قاتىسقان وقۋشىلاردى باعالاۋ، ماداقتاۋ.
ۇيگە تاپسىرما.
359 - جاتتىعۋ. «ءبىلىم كەرەك بارىنە» تاقىرىبىنا اڭگىمە قۇراۋ.
1. وقۋشىلارعا ەتىستىك تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، زاتتىڭ قيمىلىن بىلدىرەتىن سوزدەردى اجىراتا بىلۋگە، ولاردى ماتىننەن تابا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
2. سويلەمدى جۇيەلى قۇرۋعا، وزدىگىنەن قورىتىندى شىعارا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ. وي ءورىسىن دامىتۋ، ساۋاتتى، كوركەم جازۋعا توسەلدىرۋ.
3. وقۋشىلاردى ۇقىپتىلىققا، ادەپتىلىككە، ساۋاتتىلىققا، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ ءادىسى، ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋ، وي قوزعاۋ. ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، كەسپە قاعازدار، ەرەجەلەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
جۇبان مولداعالييەۆ.
قازاق ءتىلىم - ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم.
اباي، مۇحتار سويلەگەن دانا ءتىلىم.
قاستەرلەيدى ۇل - قىزىڭ ماڭگى سەنى،
بولاشاعىم، باقىتىم، دارا ءتىلىم.
مىنە، بالالار، كەمەڭگەر، عۇلاما اقىن جازۋشىلارىمىز ايتقانداي تۋعان ءتىلىمىز - قازاق ءتىلى ساباعى ەكەن. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ.
اشىق ساباقتى حابارلاۋ. وقۋشىلاردى 1 - توپ: «تاپقىرلار»، 2 - توپ: «بىلگىشتەر»، 3 - توپ: «العىرلار»، 4 - توپ: «زەرەكتەر» دەپ 4 - توپقا ءبولۋ. ءار توپقا توپ باسشى سايلاۋ. توپ باسشى ءوزىنىڭ توپ مۇشەلەرىن باعالاپ وتىرادى.
باعالاۋ: بيىل قوي جىلىندا اسىقپەن باعالايمىن.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. ەرەجە سۇراۋ. وتكەن ساباقتى قورىتۋ. رەبۋس شەشۋ ارقىلى جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشۋ. ەتىك ساعات تىكۇشاق وقۋشىلار جاڭا تاقىرىپتىڭ اتىن اتايدى.
3. جاڭا ساباق. كۇننىڭ جادى، جاڭا تاقىرىپ جانە كوركەم جازۋ جازىلادى. ساباقتىڭ ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ. زاتتاردىڭ قيمىلىن، ءىس - ارەكەتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى ەتىستىك دەيمىز. ەتىستىكتەرگە نە ىستەدى؟ ءقايتتى؟ نە قىلدى؟ دەگەن سۇراقتار قويىلادى. مىسالى: ءوستى، وينادى، سايرادى.
سۋرەتپەن جۇمىس.
354 - جاتتىعۋ. زات ەسىمدەردى قاتىستىرىپ سويلەم قۇرايمىز. قۇراعان سويلەمدەر زاتتىڭ ءىسىن، قيمىلىن بىلدىرەتىن بولسىن. مىسالى: بالا اعاش جاردى. اينۇر گۇلگە سۋ قۇيدى. ول سوزدەر قانداي سۇراققا جاۋاپ بەرەدى؟ نە ىستەدى؟
وي قوزعاۋ. ءار توپتان ءبىر وقۋشى وقيدى. 355 - جاتتىعۋ. جۇمباقتاردى وقىپ، شەشۋىن تابۋ، ىشىنەن ەتىستىكتى تاپقىزۋ. 1. جازدا قىدىرادى، قىستا تىنىعادى. (سۋ)
2. تاڭمەن كوزىن اشادى، الەمگە نۇرىن شاشادى. (كۇن)
داپتەرمەن جۇمىس. 356 - جاتتىعۋ. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى سوزدەردى قويىپ جازۋ. توعايدا ءتۇرلى اڭدار...... تەرەڭ شاتقالعا قوياندار........ قىزىل تۇلكى توعايدا....... تيىندەر اعاشتان اعاشقا....... كەرەكتى سوزدەر: جۇرەدى، جاسىرىنادى، بولادى، سەكىرەدى. ءار توپتان ءبىر وقۋشى تاقتاعا، ال قالعاندارى داپتەرلەرىنە ورىندايدى.
سەرگىتۋ ءساتى.
توپتىق تاپسىرما. وقۋشىلارعا پليەۆچارد تاراتۋ.
357 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن ەتىستىكتەردى قاتىستىرىپ سويلەمدەر قۇرا.
1 - توپ. قوندى. 2 - توپ. جاۋدى. 3 - توپ. تاسىدى. 4 - توپ. ءجۇزدى.
مىسالى: بيىل قوي جىلى قار قالىڭ جاۋدى. ءار توپ وقۋشىلارى وي ءبولىسىپ جازادى. ءار توپتان ءبىر وقۋشى وقيدى.
كىم تاپقىر ويىنى. وقۋشىلاردىڭ بارلىعى جەكە تاپسىرما ورىندايدى.
358 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن سوزدەردىڭ ىشىنەن ەتىستىكتى تاۋىپ، ولاردىڭ ەتىستىك ەكەنىن دالەلدە. كوگەرشىن، جاسىل، جينادى، ايتتى، الىس، سويلەستى، ەرتەڭ، بايلادى.
بەكىتۋ كەزەڭى. «جالعاستىر» ويىنى. مەن زات ەسىم وقيمىن، وقۋشىلار ەتىستىك سوزدەر ايتادى. مىسالى: قار (جاۋدى).
قورىتىندىلاۋ. بالالار، بۇگىن ءبىز نە ۇيرەندىك؟ وقۋشىلار ستيكەرلەرگە جاڭا تاقىرىپ بويىنشا تۇسىنگەندەرىن جازادى.
توپتىق باعالاۋ. توپتاردىڭ جيناعان ۇپايلارىن ايتۋ. ساباققا بەلسەنە قاتىسقان وقۋشىلاردى باعالاۋ، ماداقتاۋ.
ۇيگە تاپسىرما.
359 - جاتتىعۋ. «ءبىلىم كەرەك بارىنە» تاقىرىبىنا اڭگىمە قۇراۋ.