سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 اپتا بۇرىن)
فايلدار، بۋمالار جانە جارلىقتار
ينفورماتيكا 5 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: فايلدار، بۋمالار جانە جارلىقتار
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا Windows نەگىزگى نىساندارىنىڭ انىقتامالارى مەن سيپاتتامالارى جايلى تۇسىنىك بەرۋ، بۋما مەن جارلىق قۇرۋدى ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلارعا Windows نەگىزگى نىساندارىنىڭ انىقتامالارى مەن سيپاتتامالارى جايلى تۇسىنىك بەرۋ، بۋما مەن جارلىق قۇرۋدى ۇيرەتە وتىرىپ، جۇپپەن جۇمىس جاساۋعا ۇيرەتۋ، سونىمەن بىرگە ءوز ويلارىن ەركىن ايتۋعا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلارعا Windows نەگىزگى نىساندارىنىڭ انىقتامالارى مەن سيپاتتامالارى جايلى تۇسىنىك بەرۋ، بۋما مەن جارلىق قۇرۋدى ۇيرەتە وتىرىپ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، كورە جانە ەستي وتىرىپ كورۋ جانە ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، كومپيۋتەرمەن ساۋاتتى جۇمىس جاساۋىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق (تىرەك - سىزبالار، «شىڭعا شىعۋ» ويىنى، پراكتيكالىق تاپسىرمالار، «ءوزىڭدى تەكسەر!» تەستتىك جۇمىس، «وي تولعانىس»)
ساباقتىڭ ءادىسى: ينتەراكتيۆتى تاقتا جانە تىرەك - سىزبالار كومەگىمەن ءتۇسىندىرۋ، پراكتيكۋم ەلەمەنتتەرى بار كورسەتە بايانداۋ، جۇپتىق جانە جەكە جۇمىس
ساباقتا قولدانىلاتىن كورنەكى قۇرالدار: كومپيۋتەر، وقۋلىق، ينتەراكتيۆتى تاقتا، جۇمىس داپتەرى، باعالاۋ قاعازدارى

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: 1. سالەمدەسۋ، تۇگەلدەۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ قۇرال - جابدىعىن تەكسەرۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
4. «ەي، بولاشاق ۇلانىم!
بولاشاعى قازاعىمنىڭ،
سەندەرسىڭ دەپ بىلەمىن
بالعىندى جاس بولاشاق
مەن سەندەرگە سەنەمىن!» ولەڭىن وقي وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ
رۋحىن كوتەرۋ، ساباققا دايىنداۋ.

II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: 1. «شىڭعا شىعۋ» ويىنى كومەگىمەن ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. ويىن شارتى بويىنشا جالاۋشالاردا جاسىرىنعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، تاۋ شىڭىنا كوتەرىلۋ. ويىننىڭ سۇراقتارى:
1. تەرەزە دەگەن نە؟
2. تەرەزەلەردىڭ تۇرلەرىن اتاڭدار.
3. پەرنەتاقتانىڭ كومەگىمەن تەرەزەلەردىڭ بىرىنەن ەكىنشىسىنە قالاي اۋىسۋعا بولادى؟
4. اينالدىرۋ جولاقتارى نە ءۇشىن كەرەك؟
5. پەرنەلەردىڭ Alt+F4 تىركەسىمدەرىنىڭ قىزمەتى قانداي؟
6. تەرەزەدە نە تاڭدالعانى تۋرالى قوسىمشا اقپارات قايدا كورسەتىلەدى؟
7. مىنا باتىرما قانداي قىزمەت اتقارادى؟
8. مىنا باتىرما قانداي قىزمەت اتقارادى؟
9. مىنا باتىرما قانداي قىزمەت اتقارادى؟
10. تەرەزە نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
2. «ميعا شابۋىل» سۇراقتار قويۋ ارقىلى جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشۋ.
III. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
فايلدىق جۇيەنىڭ نەگىزگى نىساندارى: فايلدار، بۋمالار جانە جارلىقتار.
فايلدار
فايل – بايتتاردىڭ الدەبىر اتاۋى بار تىزبەگى.
Windows وپەراسيالىق جۇيەسىندە فايل اتىنىڭ ۇزىندىعى 255 سيمۆولعا دەيىن بولۋى مۇمكىن. فايلدىڭ اتى ەكى بولىمنەن: سول جاق (اتى) جانە وڭ جاق (كەڭەيتىلۋى) بولىمدەرىنەن تۇرادى. فايلدىڭ كەڭەيتىلۋى ونىڭ تۇرپاتىن (مازمۇنىن) مەڭزەيدى.
فايلدىڭ اتىن جازۋ ءۇشىن مىنا سيمۆولداردى قولدانۋعا بولمايدى: \ /: * > <>
بۋمالار
بۋما – وبەكتىلەر قويماسى.
بۋمالاردىڭ تۇرلەرى:
جۇيەلىك بۋمالار. Windows وپەراسيالىق جۇيەسىن ءوزى قۇرىپ تۇتىنۋشىعا جۇمىس جاساۋعا كومەكتەسەدى. ولاردى جويۋعا نەمەسە باسقا تەرەزەگە الماستىرۋعا بولمايدى. ولار سۋرەتى بار بەلگىشەلەرمەن جابدىقتالادى.
جۇمىسشى بۋمالار. تۇتىنۋشىلاردىڭ وزدەرى قۇرادى. ولارعا Windows - دە رۇقسات ەتىلگەن امالداردىڭ بارلىعىن قولدانۋعا بولادى. ولار ارنايى بەلگىمەن جابدىقتالادى. مۇنداي بۋمالاردى ولاردىڭ بەلگىشەلەرىن تىشقاننىڭ سول جاق باتىرماسىن ەكى رەت شەرتۋ ارقىلى اشادى.
جارلىقتار
جارلىق – نىسانعا قول جەتىمدىلىكتى جەڭىلدەتەتىن، نىساننىڭ سىلتەمە كورسەتكىشى.
جارلىق پروگراممانى تەز ىسكە قوسۋعا نەمەسە فايل مەن بۋمانى اشۋعا ارنالعان.
جارلىقتى باسقا فايلداردان نەمەسە بۋمالاردان اجىراتۋ وڭاي. سەبەبى جارلىقتىڭ تومەنگى سول جاق بۇرىشىندا سىلتەمەنىڭ سۋرەتى سالىنعان.
قاراپايىم فايلدا نەمەسە بۋمادا مۇنداي سىلتەمەنىڭ سۋرەتى جوق.
ەگەر نەگىزگى ورىندالاتىن فايلدى جويساق، وندا پروگرامما جۇمىس ىستەۋىن توقتاتادى.
جارلىق جويىلسا پروگرامماعا ەشتەڭە بولمايدى. سەندەرگە تەك جاڭا جارلىق قۇرۋ نەمەسە پروگراممانى ورىندالاتىن فايل ارقىلى اشۋ كەرەك بولادى. جارلىقتى كەز كەلگەن نىسان ءۇشىن قۇرۋعا بولادى.
ەستەرىڭدە بولسىن! ەگەر سەندەر اقپارات تاسىعىش قۇرالعا، مىسالى، فلەشكاعا جارلىق كوشىرسەڭدەر، وندا باسقا كومپيۋتەردە فايلدارىڭ اشىلماي قالادى. اقپاراتتى تاسىمالداۋ ءۇشىن جارلىقتى ەمەس فايلدىڭ ءوزىن كوشىرۋ كەرەك.
بۋمالاردىڭ بۇتاقتالۋى (يەرارحياسى)
تەرەزەنىڭ سول جاق بولىگىندە كورگەندەرىڭدەي، بۋمالار ءبىرىنىڭ ىشىنە ءبىرى كىرۋى مۇمكىن. اقپاراتتى ساقتاۋدىڭ مۇنداي قۇرىلىمى بۇتاقتالۋى (يەرارحيا) دەپ اتالادى.
بۇتاقتالعان فايلدىق قۇرىلىمنان فايلدى تابۋ ءۇشىن وسى فايلعا دەيىنگى جولدى كورسەتۋ كەرەك.
فايلدىڭ اتىمەن بىرگە جازىلعان فايلعا دەيىنگى جول فايلدىڭ تولىق اتى دەپ اتالادى.
ءىۇ. جاڭا تۇسىنىكتى تەكسەرۋ: جۇپتىق جۇمىس. پراكتيكالىق تاپسىرما.
1. پراكتيكالىق تاپسىرمانى كومپيۋتەردە ورىنداڭدار.
1. جۇمىس ۇستەلىندەگى قۇجاتتار (دوكۋمەنتى) بۋماسىن اشىڭدار.
2. اشىلعان بۋمادا جاڭا بۋما (نوۆايا پاپكا) بۇيرىعىن تاڭداۋ ارقىلى جاڭا بۋما قۇرىپ، وعان ات بەرىڭدەر.
3. قۇجاتتار (دوكۋمەنتى) بۋماسىنداعى بىرنەشە فايلداردى كوشىرىپ الىپ، وزدەرىڭ قۇرعان بۋما ىشىنە ورنالاستىرىڭدار.
4. ولاردىڭ ءبىر - ەكەۋىنىڭ اتىن وزگەرتىڭدەر.
5. بۋمادان كەرى شىعىپ، وزدەرىڭ قۇرعان بۋماعا جۇمىس ۇستەلىنە جارلىق قۇرىڭدار.
2. جۇمىس ۇستەلىندەگى Windows نىساندارىن اتتارىمەن فايلداردى، ءبىمالاردى جانە جارلىقتاردى جەكە - جەكە كەستە باعانىنا تەرىپ جازىڭدار.
V. جاڭا تاقىرىپتى بەكىتۋ: جەكە جۇمىس. «ءوزىڭدى تەكسەر!» تەستتىك باقىلاۋ جۇمىسى.
1. بايتتاردىڭ اتى بار قانداي دا ءبىر تىزبەك قالاي اتالادى؟
ا) فايل
ۆ) بۋما
س) پروگرامما
D) قۇجات
2. جارلىق – ول:
ا) نىسانعا كورسەتەتىن، وعان قول جەتكىزۋدى جەڭىلدەتەتىن سىلتەمە
ۆ) نىسانعا قول جەتكىزۋدى جەڭىلدەتەتىن بۋما
س) ارنايى تۇردە قۇرىلعان
D) ءماتىنى بار فايل
3. فايلدى اتاۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن سيمۆولداردىڭ ەڭ ۇلكەن سانى:
ا) 100
ۆ) 200
س) 50
D) 255
4. بۋمانى اشۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
ا) وسى بۋمانى تىشقاننىڭ سول جاق باتىرماسىمەن ءبىر رەت شەرتۋ
ۆ) وسى بۋمانى تىشقاننىڭ وڭ جاق باتىرماسىمەن ءبىر رەت شەرتۋ
س) وسى بۋمانى تىشقاننىڭ سول جاق باتىرماسىمەن ەكى رەت شەرتۋ
D) وسى بۋمانى تىشقاننىڭ وڭ جاق باتىرماسىمەن ەكى رەت شەرتۋ
5. بەلگىشە - ول:
ا) جۇيەلىك بۋما
ۆ) جۇمىسشى بۋما
س) جارلىق
D) فايل
6. بەلگىشە - ول:
ا) فايل
ۆ) بۋما
س) جارلىق
D) كومپيۋتەر
7. بەلگىشە - ول:
ا) فايل
ۆ) بۋما
س) جارلىق
D) كومپيۋتەر
8. بەلگىشە - ول:
ا) فايل
ۆ) بۋما
س) جارلىق
D) كومپيۋتەر
تەستتى باعالاۋ شكالاسى:
8 ۇپاي – 5؛
6 - 7 ۇپاي – 4؛
4 - 5 ۇپاي – 3؛
4 تومەن ۇپاي – 2.
Vءى. قورىتىندىلاۋ: بلۋم گ ۇلى. وقۋشىلارعا گۇل كۇلتەشەلەرى تاراتىلادى. وقۋشىلار كۇلتەشەلەرگە وزدەرىنىڭ بۇگىنگى جاڭا ساباقتان نە ۇيرەنگەندەرىن، بىلگەندەرىن قورىتىندىلاپ جازىپ، تاقتاعا ىلەدى.
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما: فايلدار، بۋمالار جانە جارلىقتار
Vءىىى. وقۋشىلار ەڭبەگىن باعالاۋ:

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما