فورمۋلانى ەنگىزۋ جانە كوشىرۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: §8. 3. فورمۋلانى ەنگىزۋ جانە كوشىرۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ۇياشىققا فورمۋلانى ەنگىزۋ جانە كوشىرۋدى ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ جانە زەيىندىك قابىلەتتەرىن دامىتۋ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىلىك: ۋاقىتتى ءتيىمدى پايدالانۋعا، جۇيەلى ويلاۋعا، ۇقىپتىلىققا، شاپشاڭدىققا، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا وقۋ ماتەريالىن يگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىس - تاسىلدەر: پراكتيكۋم ەلەمەنتتەرى بار تۇسىندىرمەلى - كورنەكىلىكتى. زەرتحانالىق جۇمىس.
ساباقتا قولدانىلاتىنكورنەكى قۇرالدار: دك، Microsoft Office EXCEL باعدارلاماسى، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار، وقۋلىق، جۇمىس داپتەرى.
ساباقتىڭ جوسپارى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ.
ءا) ساباقتىڭ ماقساتى مەن شارتىن جاريالاۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. (قورىتىندىسىن ايتۋ)
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ.
ءىV. پراكتيكالىق جۇمىس.
V. ساباقتى بەكىتۋ
VI. ساباقتى قورىتىندىلاۋ
VII. ۇيگە تاپسىرما
ءۇىىI. باعالاۋ.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! كوڭىل - كۇيلەرىڭىز قالاي؟ وتىرىڭىزدار!
بۇگىن ءبىز Microsoft Office EXCEL كەستەلىك پروسەسسورىندا قاراپايىم ەسەپتەۋلەر جۇرگىزۋ، فورمۋلا قۇرۋدى ۇيرەنۋمەن تانىسامىز.
ءىى. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
ءۇي تاپسىرماسىنا Activote تەستىلەۋ قۇرىلعىسىن پايدالانىپ، وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا تەست الۋ. (Activstudio - نىڭ تەلەگرافتىق لەنتا ەلەمەنتى قوسىلعان)
1 – سۋرەت
تەست ناتيجەسى فليپچارت ارتىندا جاسىرىلعان، ۇستىندە تەرىلگەن تەست سۇراقتارى كورىنەدى، تىشقاننىڭ كومەگىمەن تارتىپ وقۋشىلارعا كورسەتۋ. (Activstudio - نىڭ فونىنا جاسىرۋ ەل. بار)
2 - سۋرەت.
ءىىى. جاڭا ساباق. 3 - سۋرەت. (تاقتادا انالوگتىق ساعات)
Excel - دە كەز كەلگەن فورمۋلانى جازۋ ءۇشىن “=” بەلگىسىنەن باستالىپ جازىلادى. ەلەكتروندى كەستەدە قوسۋ (سۋمم) فۋنكسياسى ءجيى قولدانىلادى، سوندىقتان ستاندارتتى اسپاپتار تاقتاسىندا بەلگىسىنىن باسسا جەتكىلىكتى. مىسالى، =ۆ3+س3+D3 ۇزىن فورمۋلانىڭ ورنىنا ە3 ۇياشىعىنا =سۋمم (ۆ3: D3) فورمۋلاسىن ەنگىزۋگە بولادى. جالپى قوسىندىنى ءبىلۋ ءۇشىن قوسىلاتىن ۇياشىقتاردىڭ اۋماعىن (مىسالى، ۆ4: D4) بەلگىلەپ، اۆتوقوسىندى (اۆتوسۋمما) باتىرماسىن شەرتۋ كەرەك. قورىتىلىپ شىعاتىن فورمۋلالاردى ەنگىزۋ ءۇشىن فۋنكسيا شەبەرى (ماستەر فۋنكسيي) ديالوگتىك تەرەزەسىن قولدانۋعا بولادى. ول فۋنكسيانى ەنگىزىپ قانا قويماي، كۇردەلى ەسەپتەۋلەردى ورىندايدى. مىسالى، =سۋمم (ا5: ا9) جازۋى ا5، ا6، ا7، ا8، ا9 ۇياشىقتارىنىڭ قوسىندىسى؛ =سرزناچ (G4: G6) جازۋى G4، G5، G6 ۇياشىقتارىنىڭ ورتاشا اريفمەتيكالىق ءمانى.
4 - سۋرەت
5 – سۋرەت. 5 – سۋرەت (فوندارى فوتوشوپتا
كوركەمدەلىپ جاسالعان)
ءار قانات بەلگىنى شەرتكەندە
فورمۋلانى كوشىرۋدىڭ
ادىستەرى شىعادى (8 سۋرەتتە)
9 سۋرەت. (ءار سۋرەتتىڭ استىندا
سىلتەمە، سيقىرلى وشىرگىش قوسىلىپ تۇر).
سالىستىرمالى جانە ءابسوليۋتتى سىلتەمەلەر. فورمۋلادا قولدانىلاتىن سالىستىرمالى سىلتەمەلەر فورمۋلالاردى ۇياشىقتان ۇياشىققا كوشىرگەندە بىردەن وزگەرەدى. مىسالى، ا3 ۇياشىعىنداعى =ا1+ا2 فورمۋلاسىن ۆ3 ۇياشىعىنا كوشىرۋ بارىسىندا فورمۋلا =ۆ1+ۆ2 - گە وزگەرەدى.
10 – سۋرەت.
ابسوليۋت سىلتەمە ۇياشىق مەكەنجايىن بەلگىلەۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
فورمۋلانى كوشىرگەندە ابسوليۋت سىلتەمەلەر وزگەرمەيدى. ابسوليۋت سىلتەمەلەردى كورسەتۋ ءۇشىن $ بەلگىسى پايدالانىلادى، مىسالى، $A$1، $C$3. كەيدە فورمۋلانى اۋىستىرعاندا نەمەسە كوشىرگەندە تەك جول ءنومىرى مەن قاتاردىڭ اتىن ساقتاۋ قاجەت. بۇنداي جاعدايدا ارالاس سىلتەمەلەر قىزمەت ەتەدى. مىسالى، $ا1 (كوشىرۋ كەزىندە قاتار اتى ا وزگەرمەيدى) نەمەسە س$3 (كوشىرۋ كەزىندە جول ءنومىرى 3 وزگەرمەيدى).
IV. پراكتيكالىق جۇمىس:
سيركتە ءارتۇرلى باعامەن بيلەت ساتىپ الۋعا بولادى: ارەنا اينالاسىنداعى ورىن 668 تگ تۇرادى؛ الدىڭعى قاتار – 535 تگ؛ ارتقى قاتار – 397تگ. كەستەدە اپتانىڭ التى كۇندەرىندە كورسەتىلگەن ورىندارعا بيلەتتەر سانىنىڭ ساتىلۋى كورسەتىلگەن. تۇسكەن اقشانىڭ جالپى سوماسىن جانە اپتانىڭ ءار التى كۇندە بيلەت ساتىلىمىنان تۇسكەن سومانى ەسەپتەڭىز. 11 سۋرەت. لۋپا
پراكتيكالىق تاپسىرمادان كەيىن بالالاردى كىشكەنە كومپيۋتەردەن تۇرعىزىپ،
قيمىل - قوزعالىس تاپسىرمالارىن ورىنداتۋ.
12 سۋرەت. (ساندىق سىيلىقتارى، ەسكەرتۋ
بەلگىسى، پەرو)
V. ساباقتى بەكىتۋ
13 – سۋرەت.
تىگىنەن قوزعالىس
(ۆەرتيكالنىي دۆيجەنيە)
كنوپكالار، پەرو ەلەمەنتتەرى قوسىلعان.
14 – سۋرەت. ساباققا وقۋشىلار ءوز پىكىرىن پەرومەن ينت. تاقتاعا اتىن جازىپ جالپى ۇپاي سانىن (تومەنگى، جوعارى) باتىرمالاردى باسۋ ارقىلى انىقتايمىن.
VI. ساباقتى قورىتىندىلاۋ: ايشا بەردەش قىزىنىڭ سوزىمەن...
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما: §8. 3. تاپسىرما: ەك - دە نەسيە الىپ قايتارۋ كەستەسىن قۇرىپ
كەلىڭىزدەر.
كەلەسى كەزدەسكەنشە كۇن نۇرلى بولسىن! ساۋ بولىڭىزدار!
ءۇىىى. باعالاۋ. ەلەكتروندىق جۋرنال
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ۇياشىققا فورمۋلانى ەنگىزۋ جانە كوشىرۋدى ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ەستە ساقتاۋ جانە زەيىندىك قابىلەتتەرىن دامىتۋ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىلىك: ۋاقىتتى ءتيىمدى پايدالانۋعا، جۇيەلى ويلاۋعا، ۇقىپتىلىققا، شاپشاڭدىققا، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا وقۋ ماتەريالىن يگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىس - تاسىلدەر: پراكتيكۋم ەلەمەنتتەرى بار تۇسىندىرمەلى - كورنەكىلىكتى. زەرتحانالىق جۇمىس.
ساباقتا قولدانىلاتىنكورنەكى قۇرالدار: دك، Microsoft Office EXCEL باعدارلاماسى، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار، وقۋلىق، جۇمىس داپتەرى.
ساباقتىڭ جوسپارى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ.
ءا) ساباقتىڭ ماقساتى مەن شارتىن جاريالاۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. (قورىتىندىسىن ايتۋ)
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ.
ءىV. پراكتيكالىق جۇمىس.
V. ساباقتى بەكىتۋ
VI. ساباقتى قورىتىندىلاۋ
VII. ۇيگە تاپسىرما
ءۇىىI. باعالاۋ.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! كوڭىل - كۇيلەرىڭىز قالاي؟ وتىرىڭىزدار!
بۇگىن ءبىز Microsoft Office EXCEL كەستەلىك پروسەسسورىندا قاراپايىم ەسەپتەۋلەر جۇرگىزۋ، فورمۋلا قۇرۋدى ۇيرەنۋمەن تانىسامىز.
ءىى. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
ءۇي تاپسىرماسىنا Activote تەستىلەۋ قۇرىلعىسىن پايدالانىپ، وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا تەست الۋ. (Activstudio - نىڭ تەلەگرافتىق لەنتا ەلەمەنتى قوسىلعان)
1 – سۋرەت
تەست ناتيجەسى فليپچارت ارتىندا جاسىرىلعان، ۇستىندە تەرىلگەن تەست سۇراقتارى كورىنەدى، تىشقاننىڭ كومەگىمەن تارتىپ وقۋشىلارعا كورسەتۋ. (Activstudio - نىڭ فونىنا جاسىرۋ ەل. بار)
2 - سۋرەت.
ءىىى. جاڭا ساباق. 3 - سۋرەت. (تاقتادا انالوگتىق ساعات)
Excel - دە كەز كەلگەن فورمۋلانى جازۋ ءۇشىن “=” بەلگىسىنەن باستالىپ جازىلادى. ەلەكتروندى كەستەدە قوسۋ (سۋمم) فۋنكسياسى ءجيى قولدانىلادى، سوندىقتان ستاندارتتى اسپاپتار تاقتاسىندا بەلگىسىنىن باسسا جەتكىلىكتى. مىسالى، =ۆ3+س3+D3 ۇزىن فورمۋلانىڭ ورنىنا ە3 ۇياشىعىنا =سۋمم (ۆ3: D3) فورمۋلاسىن ەنگىزۋگە بولادى. جالپى قوسىندىنى ءبىلۋ ءۇشىن قوسىلاتىن ۇياشىقتاردىڭ اۋماعىن (مىسالى، ۆ4: D4) بەلگىلەپ، اۆتوقوسىندى (اۆتوسۋمما) باتىرماسىن شەرتۋ كەرەك. قورىتىلىپ شىعاتىن فورمۋلالاردى ەنگىزۋ ءۇشىن فۋنكسيا شەبەرى (ماستەر فۋنكسيي) ديالوگتىك تەرەزەسىن قولدانۋعا بولادى. ول فۋنكسيانى ەنگىزىپ قانا قويماي، كۇردەلى ەسەپتەۋلەردى ورىندايدى. مىسالى، =سۋمم (ا5: ا9) جازۋى ا5، ا6، ا7، ا8، ا9 ۇياشىقتارىنىڭ قوسىندىسى؛ =سرزناچ (G4: G6) جازۋى G4، G5، G6 ۇياشىقتارىنىڭ ورتاشا اريفمەتيكالىق ءمانى.
4 - سۋرەت
5 – سۋرەت. 5 – سۋرەت (فوندارى فوتوشوپتا
كوركەمدەلىپ جاسالعان)
ءار قانات بەلگىنى شەرتكەندە
فورمۋلانى كوشىرۋدىڭ
ادىستەرى شىعادى (8 سۋرەتتە)
9 سۋرەت. (ءار سۋرەتتىڭ استىندا
سىلتەمە، سيقىرلى وشىرگىش قوسىلىپ تۇر).
سالىستىرمالى جانە ءابسوليۋتتى سىلتەمەلەر. فورمۋلادا قولدانىلاتىن سالىستىرمالى سىلتەمەلەر فورمۋلالاردى ۇياشىقتان ۇياشىققا كوشىرگەندە بىردەن وزگەرەدى. مىسالى، ا3 ۇياشىعىنداعى =ا1+ا2 فورمۋلاسىن ۆ3 ۇياشىعىنا كوشىرۋ بارىسىندا فورمۋلا =ۆ1+ۆ2 - گە وزگەرەدى.
10 – سۋرەت.
ابسوليۋت سىلتەمە ۇياشىق مەكەنجايىن بەلگىلەۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
فورمۋلانى كوشىرگەندە ابسوليۋت سىلتەمەلەر وزگەرمەيدى. ابسوليۋت سىلتەمەلەردى كورسەتۋ ءۇشىن $ بەلگىسى پايدالانىلادى، مىسالى، $A$1، $C$3. كەيدە فورمۋلانى اۋىستىرعاندا نەمەسە كوشىرگەندە تەك جول ءنومىرى مەن قاتاردىڭ اتىن ساقتاۋ قاجەت. بۇنداي جاعدايدا ارالاس سىلتەمەلەر قىزمەت ەتەدى. مىسالى، $ا1 (كوشىرۋ كەزىندە قاتار اتى ا وزگەرمەيدى) نەمەسە س$3 (كوشىرۋ كەزىندە جول ءنومىرى 3 وزگەرمەيدى).
IV. پراكتيكالىق جۇمىس:
سيركتە ءارتۇرلى باعامەن بيلەت ساتىپ الۋعا بولادى: ارەنا اينالاسىنداعى ورىن 668 تگ تۇرادى؛ الدىڭعى قاتار – 535 تگ؛ ارتقى قاتار – 397تگ. كەستەدە اپتانىڭ التى كۇندەرىندە كورسەتىلگەن ورىندارعا بيلەتتەر سانىنىڭ ساتىلۋى كورسەتىلگەن. تۇسكەن اقشانىڭ جالپى سوماسىن جانە اپتانىڭ ءار التى كۇندە بيلەت ساتىلىمىنان تۇسكەن سومانى ەسەپتەڭىز. 11 سۋرەت. لۋپا
پراكتيكالىق تاپسىرمادان كەيىن بالالاردى كىشكەنە كومپيۋتەردەن تۇرعىزىپ،
قيمىل - قوزعالىس تاپسىرمالارىن ورىنداتۋ.
12 سۋرەت. (ساندىق سىيلىقتارى، ەسكەرتۋ
بەلگىسى، پەرو)
V. ساباقتى بەكىتۋ
13 – سۋرەت.
تىگىنەن قوزعالىس
(ۆەرتيكالنىي دۆيجەنيە)
كنوپكالار، پەرو ەلەمەنتتەرى قوسىلعان.
14 – سۋرەت. ساباققا وقۋشىلار ءوز پىكىرىن پەرومەن ينت. تاقتاعا اتىن جازىپ جالپى ۇپاي سانىن (تومەنگى، جوعارى) باتىرمالاردى باسۋ ارقىلى انىقتايمىن.
VI. ساباقتى قورىتىندىلاۋ: ايشا بەردەش قىزىنىڭ سوزىمەن...
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما: §8. 3. تاپسىرما: ەك - دە نەسيە الىپ قايتارۋ كەستەسىن قۇرىپ
كەلىڭىزدەر.
كەلەسى كەزدەسكەنشە كۇن نۇرلى بولسىن! ساۋ بولىڭىزدار!
ءۇىىى. باعالاۋ. ەلەكتروندىق جۋرنال
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
