عاجايىپ تورتتىك
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: پاندەر بويىنشا بىلىمدەرىن بەكىتۋ ماقساتىندا وقۋشىنىڭ تاپقىرلىق تانىتىپ، تەز جاۋاپ بەرۋدەگى داعدىسىن قالىپتاستىرىپ،
ەپتىلىگى مەن بىلىكتىلىگىن بايقاۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، سوزدىك قورىن دامىتا وتىرىپ، ءوز بەتىنشە قورىتىندى شىعارا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ىزگىلىككە، ەپتىلىككە، قىراعىلىققا، شاپشاڭدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭاشىل ساباق
ساباقتىڭ ءادىس – تاسىلدەرى: سۇراق – جاۋاپ، توپتاستىرۋ، جيناقتاۋ،
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ءبىلىم شىڭى، كىتاپشالار، تۋ، گلوبۋس، كەسپە قاعازدار
ءپانارالىق بايلانىس: انا ءتىلى، قازاق ءتىلى، ماتەماتيكا، مۋزىكا، دۇنيەتانۋ
قولدانىلعان تەحنولوگياسى: دامىتا وقىتۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
پسيحولوگيالىق دايارلىق
قۋان، شاتتان!
قۋان، شاتتان!
قۋاناتىن كۇن بۇگىن!
قايىرلى كۇن!
قايىرلى تاڭ!
كۇلىپ شىقتى كۇن بۇگىن!
توپقا ءبولۋ (فيگۋرالار ارقىلى).
توپ اتتارى: «ويشىلدار»، «بىلىمدىلەر»، «تاپقىرلار»، «ەپتىلەر»
عاجايىپ تورتتىكتىڭ شارتى: ءتورت ءپان بويىنشا سۇراقتار بەرىلگەن. ءار توپ مۇشەلەرى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ ارقىلى «ءبىلىم شىڭىن» باعىندىرۋى ءتيىس.
«ءبىلىم شىڭى» ءتورت ساتىدان تۇرادى.
ءى ساتى قازاق ءتىلى
ءىى ساتى انا ءتىلى
ءىىى ساتى دۇنيەتانۋ
ءىۇ ساتى ماتەماتيكا
ءار ساتىدا ءپان اتاۋىنا بايلانىستى سۇراقتار بەرىلگەن. ءار توپتىڭ ءبىر مۇشەسى كەلىپ، سول ساتىداعى سۇراقتاردى الۋى قاجەت.
ءار توپتاعى توپ مۇشەلەرىنىڭ جاۋابى تىڭدالىپ، جاۋاپتارى تەكسەرىلەدى.
قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
قازاق ءتىلى - ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم،
اباي، مۇحتار سويلەگەن – دانا ءتىلىم
قاستەرلەيدى ۇل - قىزىڭ ماڭگى سەنى
قۋانىشىم، باقىتىم، دارا ءتىلىم، - دەپ اقىن – جازۋشىلارىمىز جىرلاعانداي 1 - ساتىنىڭ تاپسىرمالارى قازاق ءتىلى ءپانى بويىنشا بەرىلەدى.
قازاق ءتىلى
گرامماتيكالىق جارىس
«دىبىس تاڭداۋ» ويىنى
شارتى: ءاربىر ءسوزدىڭ باسقا دىبىستارى بىردەي دىبىستاردان باستالاتىن ۇزاق سويلەم قۇراستىرۋ كەرەك.
1 - ت «ب» دىبىسى قازاق تىلىندە نەشە سەپتىك بار؟
2 - ت «ق» دىبىسى ءسوز تاپتارىن اتا.
3 - ت «س» دىبىسى سويلەم مۇشەسىن اتا.
4 - ت «ت» دبىسى «تۋرالى» قاتىستىرىپ، سويلەم قۇرا.
جاۋاپتارى:
مىسالى:
بالا باقشاداعى بالالارعا ءبيشى بيبىگۇل بي بيلەپ بەرۋگە باردى.
قانات قوراداعى قالعان قوزىلى قويدى قىرداعى قويعا قوستى.
سارىاعاشتاعى سامال سارى سيىرىنىڭ سۇتىنەن سۇزبە ءسۇزدى.
نۇرلان تالدىڭ تۇبىندە تۇرىپ، تاۋىقتارىنا تولتىرىپ تارى تاستادى.
انا ءتىلى.
ءىى ساتى. وي تۇجىرىمداۋ. «ويلى بولساڭ، وزىپ كور»
انا ءتىلىم – ۇرانىم،
انا ءتىلىم – قۇرالىم
انا ءتىلىم بولماسا،
مىقتى بولماس تۇراعىم.
1 - تاپسىرما:
«باي بولساڭ حالقىڭا پايداڭ ءتيسىن،
باتىر بوساڭ، جاۋعا نايزاڭ ءتيسىن» (ايتەكە بي)
قاي ءبيدىڭ ءسوزى؟
2 - تاپسىرما: 7 سانىنىڭ قاسيەتتى اتاۋلارىن اتايىق. توپتاستىرۋ
7 اتا
7 كەرەمەت
7جۇرت
7 نان
7 كۇن
7 قاراقشى
7 مۇشەل
ءبىر ەكەۋىن اتاپ بەر.
3 - تاپسىرما:
شىراعىم، ەر جەتەرسىڭ،
ەر جەتسەڭ ءسىرا، نە ەتەرسىڭ؟
الىسقا شىرقاپ كەتەرسىڭ.
شىڭداساڭ شىڭعا جەتەرسىڭ – دەگەن باتا كىمگە بەرىلگەن (ىبىرايعا)
4 - تاپسىرما:
«كۇننىڭ شۋاعى جىلى
انانىڭ قۇشاعى جىلى شەشەندىك» ءسوز بە، الدە ماقال ما؟ (سۋرەت بويىنشا)
ءىىى ساتى ماتەماتيكا
وي قوزعاۋ
تاپقىر بولساڭ، تاۋىپ كور.
ءبىلىمىنىڭ تۇڭعيىعىن بولمايتۇعىن
وقىساڭ جالىقتىرا قويمايتۇعىن.
عىلىم بار پاتشاسى بوپ دارالانىپ،
ماتەماتيكا – قىزىققا تويمايتۇعىن.
«تاپقىر بولساڭ، تاۋىپ كور.»
1 - تاپسىرما: لوگيكالىق تاپسىرما
اتاسى نەشە جاستا بولسا، نەمەرەسى سونشا اي بولادى. اتا مەن نەمەرەنىڭ جاستارىن قوسساق 91 شىعادى. اتاسى نەشە جاستا، نەمەرەسى نەشە جاستا؟
جاۋاپ: اتاسى 84، نەمەرەسى 7
2 - تاپسىرما
بولگىش - 5، ءبولىندىنىڭ ءمانى - 6، قالدىق – 4 - كە تەڭ. بولىنگىشتى تاپ. (34)
3 - تاپسىرما
12 بۇتاعى بار الىپ ەمەن، 52 شىبىق تاراپ ءوسىپ - ونگەن.
شىبىق سايىن جەتىدەن جاپىراعى، بار ما ەدى سونداي اعاش كوزىڭ كورگەن.
جاۋاپ: جىل، 12 اي، 52 اپتا، 7تاۋلىك.
4 - تاپسىرما:
بەس ميلليون ءبىر ءجۇز توعىز سانىنىڭ سيفرمەن جازىلۋىن كورسەت؟ (5. 000. 109)
دۇنيەتانۋ.
ءىۇ ساتى وي قوزعاۋ.
«ءبىز اتا - بابالارىمىزدان تابيعاتتى مۇراعا، ال بولاشاق ۇرپاقتان قارىز الدىق»... حالىق دانالىعى. جاندى سۇراق: مەكتەپ ديرەكتورى: س. ۇمبەتالين.
1 - تاپسىرما: الەمنىڭ جەتى كەرەمەتى – عاجايىپ ساۋلەت تۋىندىلارىن اتا.
الەكساندريا مانارى
حەوپس پيراميداسى
گاليكارناس كەسەنەسى.
ۇلكەن سفينكس
سەميراميدانىڭ اسپالى باعى
ارتەميدانىڭ عيباداتحاناسى
2 - تاپسىرما:
قازاقستان جەر كولەمىنەن دۇنيەجۇزى ەلدەرىنىڭ ىشىنەن نەشىنشى ورىنعا يە جانە قانشا كم اۋماقتى الىپ جاتىر؟
(9 ورىن، 2 ميلليون 724 مىڭ كم)
3 - تاپسىرما
اقتوبە وبلىسىنداعى مۇناي كەن ورنى:
ا) كەڭكياق، كوكجيدە
ءا) قاراشىعاناق، جەتىباي
ب) قوڭىرات
4 - تاپسىرما:
بيىل جىلى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ نەشە جىلدىعى تويلاندى؟
«ءبىلىم شىڭى»
ءۇ ساتى. 50 بالل قازاقستانداعى جەتى كەرەمەت، ولەڭى سۋرەتى.
الدارىڭىزداعى قيما قاعازداعى تاپسىرمالاردىڭ ارتقى بەتىندە بىرنەشە سوزدەر بەرىلگەن. سول سوزدەردى دۇرىس قۇراستىرۋ ارقىلى بەرىلگەن ولەڭ جولدارىن وقي الاسىز.
شىرقالىپ ەركىندىكتىڭ ءانى بىزدە
كەلىستى سالتانات پەن سانىمىزدە.
تاۋەلسىزدىك تورلەسىن ماڭگى بىزدە،
تەك ساتتىلىك تىلەيمىن بارىڭىزگە.
قورىتىندى ءبولىم:
تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۋى ماڭگى جەلبىرەپ، ەلىمىز وركەنيەتتى ەلدەر قاتارىندا بولىپ، الەم تانىعان ەلدەر قاتارىندا بولسىن! بيىل ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىق مەرەكەسى كەڭىنەن اتالىپ وتۋدە. بۇگىنگى ەلىمىز جەر شارىنداعى الەمگە تانىلعان، وزىق ەلدەردىڭ ءبىرى. ءبىلىمى تەرەڭ، ۇلتتىق رۋحى مىقتى ەل عانا ەل تاۋەلسىزدىگىن ساقتاپ قالادى جانە ارى قاراي وركەندەۋىنە مول ۇلەس قوسادى. سوندىقتان تاۋەلسىز ەلدىڭ ەگەمەندى ۇل – قىزدارى بولىڭدار دەگەن نيەتپەن ساباعىمدى قورىتىندىلايمىن.
تۋىمىزدىڭ تۇعىرى مىقتى،
ەلىمىزدىڭ ىرگەسى بەرىك بولسىن!
ساباقتى ە. حاسانعالييەۆتىڭ «اتامەكەن» انىمەن اياقتايىق.
بىلىمدىلىك: پاندەر بويىنشا بىلىمدەرىن بەكىتۋ ماقساتىندا وقۋشىنىڭ تاپقىرلىق تانىتىپ، تەز جاۋاپ بەرۋدەگى داعدىسىن قالىپتاستىرىپ،
ەپتىلىگى مەن بىلىكتىلىگىن بايقاۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، سوزدىك قورىن دامىتا وتىرىپ، ءوز بەتىنشە قورىتىندى شىعارا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ىزگىلىككە، ەپتىلىككە، قىراعىلىققا، شاپشاڭدىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭاشىل ساباق
ساباقتىڭ ءادىس – تاسىلدەرى: سۇراق – جاۋاپ، توپتاستىرۋ، جيناقتاۋ،
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ءبىلىم شىڭى، كىتاپشالار، تۋ، گلوبۋس، كەسپە قاعازدار
ءپانارالىق بايلانىس: انا ءتىلى، قازاق ءتىلى، ماتەماتيكا، مۋزىكا، دۇنيەتانۋ
قولدانىلعان تەحنولوگياسى: دامىتا وقىتۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
پسيحولوگيالىق دايارلىق
قۋان، شاتتان!
قۋان، شاتتان!
قۋاناتىن كۇن بۇگىن!
قايىرلى كۇن!
قايىرلى تاڭ!
كۇلىپ شىقتى كۇن بۇگىن!
توپقا ءبولۋ (فيگۋرالار ارقىلى).
توپ اتتارى: «ويشىلدار»، «بىلىمدىلەر»، «تاپقىرلار»، «ەپتىلەر»
عاجايىپ تورتتىكتىڭ شارتى: ءتورت ءپان بويىنشا سۇراقتار بەرىلگەن. ءار توپ مۇشەلەرى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ ارقىلى «ءبىلىم شىڭىن» باعىندىرۋى ءتيىس.
«ءبىلىم شىڭى» ءتورت ساتىدان تۇرادى.
ءى ساتى قازاق ءتىلى
ءىى ساتى انا ءتىلى
ءىىى ساتى دۇنيەتانۋ
ءىۇ ساتى ماتەماتيكا
ءار ساتىدا ءپان اتاۋىنا بايلانىستى سۇراقتار بەرىلگەن. ءار توپتىڭ ءبىر مۇشەسى كەلىپ، سول ساتىداعى سۇراقتاردى الۋى قاجەت.
ءار توپتاعى توپ مۇشەلەرىنىڭ جاۋابى تىڭدالىپ، جاۋاپتارى تەكسەرىلەدى.
قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
قازاق ءتىلى - ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم،
اباي، مۇحتار سويلەگەن – دانا ءتىلىم
قاستەرلەيدى ۇل - قىزىڭ ماڭگى سەنى
قۋانىشىم، باقىتىم، دارا ءتىلىم، - دەپ اقىن – جازۋشىلارىمىز جىرلاعانداي 1 - ساتىنىڭ تاپسىرمالارى قازاق ءتىلى ءپانى بويىنشا بەرىلەدى.
قازاق ءتىلى
گرامماتيكالىق جارىس
«دىبىس تاڭداۋ» ويىنى
شارتى: ءاربىر ءسوزدىڭ باسقا دىبىستارى بىردەي دىبىستاردان باستالاتىن ۇزاق سويلەم قۇراستىرۋ كەرەك.
1 - ت «ب» دىبىسى قازاق تىلىندە نەشە سەپتىك بار؟
2 - ت «ق» دىبىسى ءسوز تاپتارىن اتا.
3 - ت «س» دىبىسى سويلەم مۇشەسىن اتا.
4 - ت «ت» دبىسى «تۋرالى» قاتىستىرىپ، سويلەم قۇرا.
جاۋاپتارى:
مىسالى:
بالا باقشاداعى بالالارعا ءبيشى بيبىگۇل بي بيلەپ بەرۋگە باردى.
قانات قوراداعى قالعان قوزىلى قويدى قىرداعى قويعا قوستى.
سارىاعاشتاعى سامال سارى سيىرىنىڭ سۇتىنەن سۇزبە ءسۇزدى.
نۇرلان تالدىڭ تۇبىندە تۇرىپ، تاۋىقتارىنا تولتىرىپ تارى تاستادى.
انا ءتىلى.
ءىى ساتى. وي تۇجىرىمداۋ. «ويلى بولساڭ، وزىپ كور»
انا ءتىلىم – ۇرانىم،
انا ءتىلىم – قۇرالىم
انا ءتىلىم بولماسا،
مىقتى بولماس تۇراعىم.
1 - تاپسىرما:
«باي بولساڭ حالقىڭا پايداڭ ءتيسىن،
باتىر بوساڭ، جاۋعا نايزاڭ ءتيسىن» (ايتەكە بي)
قاي ءبيدىڭ ءسوزى؟
2 - تاپسىرما: 7 سانىنىڭ قاسيەتتى اتاۋلارىن اتايىق. توپتاستىرۋ
7 اتا
7 كەرەمەت
7جۇرت
7 نان
7 كۇن
7 قاراقشى
7 مۇشەل
ءبىر ەكەۋىن اتاپ بەر.
3 - تاپسىرما:
شىراعىم، ەر جەتەرسىڭ،
ەر جەتسەڭ ءسىرا، نە ەتەرسىڭ؟
الىسقا شىرقاپ كەتەرسىڭ.
شىڭداساڭ شىڭعا جەتەرسىڭ – دەگەن باتا كىمگە بەرىلگەن (ىبىرايعا)
4 - تاپسىرما:
«كۇننىڭ شۋاعى جىلى
انانىڭ قۇشاعى جىلى شەشەندىك» ءسوز بە، الدە ماقال ما؟ (سۋرەت بويىنشا)
ءىىى ساتى ماتەماتيكا
وي قوزعاۋ
تاپقىر بولساڭ، تاۋىپ كور.
ءبىلىمىنىڭ تۇڭعيىعىن بولمايتۇعىن
وقىساڭ جالىقتىرا قويمايتۇعىن.
عىلىم بار پاتشاسى بوپ دارالانىپ،
ماتەماتيكا – قىزىققا تويمايتۇعىن.
«تاپقىر بولساڭ، تاۋىپ كور.»
1 - تاپسىرما: لوگيكالىق تاپسىرما
اتاسى نەشە جاستا بولسا، نەمەرەسى سونشا اي بولادى. اتا مەن نەمەرەنىڭ جاستارىن قوسساق 91 شىعادى. اتاسى نەشە جاستا، نەمەرەسى نەشە جاستا؟
جاۋاپ: اتاسى 84، نەمەرەسى 7
2 - تاپسىرما
بولگىش - 5، ءبولىندىنىڭ ءمانى - 6، قالدىق – 4 - كە تەڭ. بولىنگىشتى تاپ. (34)
3 - تاپسىرما
12 بۇتاعى بار الىپ ەمەن، 52 شىبىق تاراپ ءوسىپ - ونگەن.
شىبىق سايىن جەتىدەن جاپىراعى، بار ما ەدى سونداي اعاش كوزىڭ كورگەن.
جاۋاپ: جىل، 12 اي، 52 اپتا، 7تاۋلىك.
4 - تاپسىرما:
بەس ميلليون ءبىر ءجۇز توعىز سانىنىڭ سيفرمەن جازىلۋىن كورسەت؟ (5. 000. 109)
دۇنيەتانۋ.
ءىۇ ساتى وي قوزعاۋ.
«ءبىز اتا - بابالارىمىزدان تابيعاتتى مۇراعا، ال بولاشاق ۇرپاقتان قارىز الدىق»... حالىق دانالىعى. جاندى سۇراق: مەكتەپ ديرەكتورى: س. ۇمبەتالين.
1 - تاپسىرما: الەمنىڭ جەتى كەرەمەتى – عاجايىپ ساۋلەت تۋىندىلارىن اتا.
الەكساندريا مانارى
حەوپس پيراميداسى
گاليكارناس كەسەنەسى.
ۇلكەن سفينكس
سەميراميدانىڭ اسپالى باعى
ارتەميدانىڭ عيباداتحاناسى
2 - تاپسىرما:
قازاقستان جەر كولەمىنەن دۇنيەجۇزى ەلدەرىنىڭ ىشىنەن نەشىنشى ورىنعا يە جانە قانشا كم اۋماقتى الىپ جاتىر؟
(9 ورىن، 2 ميلليون 724 مىڭ كم)
3 - تاپسىرما
اقتوبە وبلىسىنداعى مۇناي كەن ورنى:
ا) كەڭكياق، كوكجيدە
ءا) قاراشىعاناق، جەتىباي
ب) قوڭىرات
4 - تاپسىرما:
بيىل جىلى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ نەشە جىلدىعى تويلاندى؟
«ءبىلىم شىڭى»
ءۇ ساتى. 50 بالل قازاقستانداعى جەتى كەرەمەت، ولەڭى سۋرەتى.
الدارىڭىزداعى قيما قاعازداعى تاپسىرمالاردىڭ ارتقى بەتىندە بىرنەشە سوزدەر بەرىلگەن. سول سوزدەردى دۇرىس قۇراستىرۋ ارقىلى بەرىلگەن ولەڭ جولدارىن وقي الاسىز.
شىرقالىپ ەركىندىكتىڭ ءانى بىزدە
كەلىستى سالتانات پەن سانىمىزدە.
تاۋەلسىزدىك تورلەسىن ماڭگى بىزدە،
تەك ساتتىلىك تىلەيمىن بارىڭىزگە.
قورىتىندى ءبولىم:
تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۋى ماڭگى جەلبىرەپ، ەلىمىز وركەنيەتتى ەلدەر قاتارىندا بولىپ، الەم تانىعان ەلدەر قاتارىندا بولسىن! بيىل ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىق مەرەكەسى كەڭىنەن اتالىپ وتۋدە. بۇگىنگى ەلىمىز جەر شارىنداعى الەمگە تانىلعان، وزىق ەلدەردىڭ ءبىرى. ءبىلىمى تەرەڭ، ۇلتتىق رۋحى مىقتى ەل عانا ەل تاۋەلسىزدىگىن ساقتاپ قالادى جانە ارى قاراي وركەندەۋىنە مول ۇلەس قوسادى. سوندىقتان تاۋەلسىز ەلدىڭ ەگەمەندى ۇل – قىزدارى بولىڭدار دەگەن نيەتپەن ساباعىمدى قورىتىندىلايمىن.
تۋىمىزدىڭ تۇعىرى مىقتى،
ەلىمىزدىڭ ىرگەسى بەرىك بولسىن!
ساباقتى ە. حاسانعالييەۆتىڭ «اتامەكەن» انىمەن اياقتايىق.