گرۋزين حالىق ءبيى «لەزگينكا"
ماركەن احمەتبەكوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبىنىڭ
مۋزىكا ءپانى ءمۇعالىمى شوتكينا ا.ا.
گرۋزين حالىق ءبيى «لەزگينكا" (اشىق ساباق)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: گرۋزين حالقىنىڭ مۋزىكاسى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1) بىلىمدىلىگى: گرۋزين حالقىنىڭ مۋزىكاسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، جانە حالىق اسپاپتارىمەن، بيىمەن تانىستىرۋ.
2) دامىتۋشىلىق: قازاق حالقىنىڭ مۋزىكاسىمەن سالىستىرۋ وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، تىڭداۋشىلىق، ورىنداۋشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
3) تاربيەلىك: گرۋزين حالقىنىڭ مۋزىكاسىنا قۇرمەتپەن قاراۋعا جانە دوستىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، دايىندالعان سلايدتار، ماگنيتوفون، نوتا تاقتاسى، گرۋزين مۋزىكالىق اسپاپتارى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
ءمۇعالىم: بالالار، مىنا تاقتاداعى كورسەتىلگەن قانداي بەلگىلەر؟(وقۋشىلار جاۋابىن بەرەدى).
ءمۇعالىم: دۇرىس ايتاسىڭدار، بۇل نوتا ارقاۋى، كورىپ تۇرعانداي بەس سىزىعى بولادى جانە سكريپكا كىلتى نەمەسە سول كىلتى دەيمىز.
ەندەشە بالالار بۇگىنگى تاقتاداعى كورسەتىلگەن نوتا بويىنشا جۇمىس ىستەيمىز، مۇندا ءاربىر نوتادا تاپسىرما بەرىلگەن سول بويىنشا ءبىز تاپسىرمالاردى ورىندايمىز.
كەلىستىك پە بالالار؟
1 - نوتانى اشايىق، قانداي نوتا؟
«دو» نوتاسى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى: وزبەكتىڭ اندەرى مەن بيلەرى تۋرالى تۇسىنىك ايتۋ.
ءمۇعالىم:
- بالالار وتكەن ساباقتا قانداي ۇلتتىڭ ونەرىمەن تانىستىق؟
- (____________________________________________________________)
1. قازاقستاننىڭ كورشىلەس قانداي مەملەكەتتەر بار؟ (رەسەي، وزبەك، قىرعىز ت. ب)
2. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قانشا ۇلت - وكىلدەرى تۇرادى؟ (130 دان اسا)
3. وزبەك حالقىنىڭ نەگىزگى مۋزىكا اسپابى؟ (دويرا)
4. وزبەك ءان ايتۋمەن قاتار بيلەگەندى جاقسى كورەدى. ءان، بيلەرىن وزبەك حالقى قانداي اسپاپتارىمەن سۇيەمەلدەيدى؟ (گيدجان، دۋتار، چانگ، رۋباب، دويرا، سۋرناي)
5. سۋرەتتەرگە قاراپ، ءبىزدىڭ حالىق اسپاپتارىمىزبەن سالىستىر:
ءمۇعالىم: كەلەسى قانداي نوتا؟
«رە» نوتاسى
ءمۇعالىم: بالالار «رە» نوتاسىندا وزبەك ءانى «باريگيال» ءانىن قايتالاۋ.
بالالار بۇل ءاندى قانداي ەكپىندە ايتامىز؟ (وقۋشىلار جاۋاپ بەرەدى)
ءمۇعالىم: ال بالالار ەندى كەلەسى ءۇشىنشى نوتامىز قالاي اتالادى؟
(وقۋشىلاردىڭ جاۋابى)
ءمۇعالىم: دۇرىس ايتاسىڭدار بۇل ارينە:
«مي» نوتاسى
جاڭا سابا
ءمۇعالىم: قازاقستان جەرىندە ءار ءتۇرلى ۇلتتاردىڭ وكىلدەرى تۇرادى. قازاقتار قاي حالىقتى بولسىن جاتىرقامايتىن، كىممەن بولسا دا، دوستىق پەن سىيلاستىقتا ءومىر سۇرگەن حالىق.
ءبىزدىڭ جەرىمىزدە قانداي ۇلتتار تۇرادى(وقۋشىلار جاۋاب بەرەدى)
بالالار مەن ءقازىر سەندەرگە ءان جۇمباق جاسىرام سەندەر قاي حالىقتىڭ ءبيى ەكەنىڭ تاۋىپ كورىڭدەر. كەلىستىك پە؟
1. ءان جۇمباق جاسىرۋ
(وقۋشىلار جاۋاپ بەرەدى)
ءمۇعالىم: سونىمەن بالالار بۇگىنگى وتەتىن ساباعىمىز گرۋزين حالىق ءبيى «لەزگينكا».
ەجەلدەن بەرى گرۋزين مۋزىكاسى كوپ داۋىستى بولىپ قالىپتاسقان. حور مۋزىكاسى تەك ءبىرىڭعاي ەرلەردىڭ نەمەسە ءبىرىڭعاي ايەلدەردىڭ ورىنداۋىنداعى ايتىلادى. ارالاس حور بولماعان. ادەتتە گرۋزين ءانى ءۇش داۋىسقا ءبولىنىپ ايتىلادى. نەگىزگى اۋەندى ورتاڭعى داۋىس، كەيدە جوعارعى ءتۇسىپ جاتادى. گرۋزين حالىق مۋزىكاسىنىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى: گرۋزين اندەرى ۇنەمى سۇيەمەلدەۋمەن ايتىلادى. سەندەرگە تانىس زۋرناعا قوسا، ءۇش ىشەكتى پاندۋري جانە ءتورت ىشەكتى چونگۋري دەپ اتالاتىن حالىق اسپاپتارى بار.
گرۋزين حالقىنىڭ «لەزگينكا» ءبيى كوپشىلىككە جاقسى تانىس. ونىڭ بيلەۋشىلەردى قىزدىرا وينالاتىن ىرعاعى تىڭداۋشىلاردى بەيجاي قالدىرمايدى.
ەل ارالاپ جۇرەتىن ءانشى – جىراۋلار - مەستۆيرەلەر قازاقتىڭ سال - سەرىلەرى ءتارىزدى ءارى اقىن، ءارى ءانشى، ءارى كومپوزيتور، ءارى اسپاپتا ورىنداۋشى رولدەرىن قاتار اتقارعان.
«فا» نوتاسى
2. گرۋزين حالقىنىڭ ءبيى «لەزگينكا» ۆيديو - روليك
«سول» نوتاسى
ساباقتىڭ بەكىتۋ:
1. بالالار بۇگىنگى ساباقتا نە وتتىك، قاي حالىقتىڭ مۋزىكاسىمەن تانىستىڭدار؟
2. بۇگىن قانداي بيمەن تانىستىق؟
3. «لەزگينكا» ءبيى ۇنادى ما؟
4. قانداي اسپاپتارى بار؟
5. گرۋزين ءانى نەشە داۋىسقا ءبولىنىپ ايتىلادى؟
6. گرۋزين مەن قازاق ەلىنىڭ ۇقساستىقتارى بار ما؟
ءمۇعالىم: مۋزىكادا شەكارا جوق، كەزدەسەتىن كەدەرگىلەر دە بولمايدى. ول قايدا بولساق تا، ءبىزدىڭ جۇتاتىن اۋامىز، ىشەتىن سۋىمىز سەكىلدى ورتاق، پايدالانۋعا جارايتىن ونەر.
ۇيگە تاپسىرما:
ىسپالى شەرتپەلى، كوپ ىشەكتى اسپاپتار تۋرالى وقىپ كەلۋ.
«ليا» نوتاسى
باعالاۋ
«سي» نوتاسى
كوڭىل قويىپ تىڭداعاندارىڭىزعا راحمەت!!»
مۋزىكا ءپانى ءمۇعالىمى شوتكينا ا.ا.
گرۋزين حالىق ءبيى «لەزگينكا" (اشىق ساباق)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: گرۋزين حالقىنىڭ مۋزىكاسى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1) بىلىمدىلىگى: گرۋزين حالقىنىڭ مۋزىكاسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، جانە حالىق اسپاپتارىمەن، بيىمەن تانىستىرۋ.
2) دامىتۋشىلىق: قازاق حالقىنىڭ مۋزىكاسىمەن سالىستىرۋ وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، تىڭداۋشىلىق، ورىنداۋشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
3) تاربيەلىك: گرۋزين حالقىنىڭ مۋزىكاسىنا قۇرمەتپەن قاراۋعا جانە دوستىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، دايىندالعان سلايدتار، ماگنيتوفون، نوتا تاقتاسى، گرۋزين مۋزىكالىق اسپاپتارى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
ءمۇعالىم: بالالار، مىنا تاقتاداعى كورسەتىلگەن قانداي بەلگىلەر؟(وقۋشىلار جاۋابىن بەرەدى).
ءمۇعالىم: دۇرىس ايتاسىڭدار، بۇل نوتا ارقاۋى، كورىپ تۇرعانداي بەس سىزىعى بولادى جانە سكريپكا كىلتى نەمەسە سول كىلتى دەيمىز.
ەندەشە بالالار بۇگىنگى تاقتاداعى كورسەتىلگەن نوتا بويىنشا جۇمىس ىستەيمىز، مۇندا ءاربىر نوتادا تاپسىرما بەرىلگەن سول بويىنشا ءبىز تاپسىرمالاردى ورىندايمىز.
كەلىستىك پە بالالار؟
1 - نوتانى اشايىق، قانداي نوتا؟
«دو» نوتاسى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى: وزبەكتىڭ اندەرى مەن بيلەرى تۋرالى تۇسىنىك ايتۋ.
ءمۇعالىم:
- بالالار وتكەن ساباقتا قانداي ۇلتتىڭ ونەرىمەن تانىستىق؟
- (____________________________________________________________)
1. قازاقستاننىڭ كورشىلەس قانداي مەملەكەتتەر بار؟ (رەسەي، وزبەك، قىرعىز ت. ب)
2. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قانشا ۇلت - وكىلدەرى تۇرادى؟ (130 دان اسا)
3. وزبەك حالقىنىڭ نەگىزگى مۋزىكا اسپابى؟ (دويرا)
4. وزبەك ءان ايتۋمەن قاتار بيلەگەندى جاقسى كورەدى. ءان، بيلەرىن وزبەك حالقى قانداي اسپاپتارىمەن سۇيەمەلدەيدى؟ (گيدجان، دۋتار، چانگ، رۋباب، دويرا، سۋرناي)
5. سۋرەتتەرگە قاراپ، ءبىزدىڭ حالىق اسپاپتارىمىزبەن سالىستىر:
ءمۇعالىم: كەلەسى قانداي نوتا؟
«رە» نوتاسى
ءمۇعالىم: بالالار «رە» نوتاسىندا وزبەك ءانى «باريگيال» ءانىن قايتالاۋ.
بالالار بۇل ءاندى قانداي ەكپىندە ايتامىز؟ (وقۋشىلار جاۋاپ بەرەدى)
ءمۇعالىم: ال بالالار ەندى كەلەسى ءۇشىنشى نوتامىز قالاي اتالادى؟
(وقۋشىلاردىڭ جاۋابى)
ءمۇعالىم: دۇرىس ايتاسىڭدار بۇل ارينە:
«مي» نوتاسى
جاڭا سابا
ءمۇعالىم: قازاقستان جەرىندە ءار ءتۇرلى ۇلتتاردىڭ وكىلدەرى تۇرادى. قازاقتار قاي حالىقتى بولسىن جاتىرقامايتىن، كىممەن بولسا دا، دوستىق پەن سىيلاستىقتا ءومىر سۇرگەن حالىق.
ءبىزدىڭ جەرىمىزدە قانداي ۇلتتار تۇرادى(وقۋشىلار جاۋاب بەرەدى)
بالالار مەن ءقازىر سەندەرگە ءان جۇمباق جاسىرام سەندەر قاي حالىقتىڭ ءبيى ەكەنىڭ تاۋىپ كورىڭدەر. كەلىستىك پە؟
1. ءان جۇمباق جاسىرۋ
(وقۋشىلار جاۋاپ بەرەدى)
ءمۇعالىم: سونىمەن بالالار بۇگىنگى وتەتىن ساباعىمىز گرۋزين حالىق ءبيى «لەزگينكا».
ەجەلدەن بەرى گرۋزين مۋزىكاسى كوپ داۋىستى بولىپ قالىپتاسقان. حور مۋزىكاسى تەك ءبىرىڭعاي ەرلەردىڭ نەمەسە ءبىرىڭعاي ايەلدەردىڭ ورىنداۋىنداعى ايتىلادى. ارالاس حور بولماعان. ادەتتە گرۋزين ءانى ءۇش داۋىسقا ءبولىنىپ ايتىلادى. نەگىزگى اۋەندى ورتاڭعى داۋىس، كەيدە جوعارعى ءتۇسىپ جاتادى. گرۋزين حالىق مۋزىكاسىنىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى: گرۋزين اندەرى ۇنەمى سۇيەمەلدەۋمەن ايتىلادى. سەندەرگە تانىس زۋرناعا قوسا، ءۇش ىشەكتى پاندۋري جانە ءتورت ىشەكتى چونگۋري دەپ اتالاتىن حالىق اسپاپتارى بار.
گرۋزين حالقىنىڭ «لەزگينكا» ءبيى كوپشىلىككە جاقسى تانىس. ونىڭ بيلەۋشىلەردى قىزدىرا وينالاتىن ىرعاعى تىڭداۋشىلاردى بەيجاي قالدىرمايدى.
ەل ارالاپ جۇرەتىن ءانشى – جىراۋلار - مەستۆيرەلەر قازاقتىڭ سال - سەرىلەرى ءتارىزدى ءارى اقىن، ءارى ءانشى، ءارى كومپوزيتور، ءارى اسپاپتا ورىنداۋشى رولدەرىن قاتار اتقارعان.
«فا» نوتاسى
2. گرۋزين حالقىنىڭ ءبيى «لەزگينكا» ۆيديو - روليك
«سول» نوتاسى
ساباقتىڭ بەكىتۋ:
1. بالالار بۇگىنگى ساباقتا نە وتتىك، قاي حالىقتىڭ مۋزىكاسىمەن تانىستىڭدار؟
2. بۇگىن قانداي بيمەن تانىستىق؟
3. «لەزگينكا» ءبيى ۇنادى ما؟
4. قانداي اسپاپتارى بار؟
5. گرۋزين ءانى نەشە داۋىسقا ءبولىنىپ ايتىلادى؟
6. گرۋزين مەن قازاق ەلىنىڭ ۇقساستىقتارى بار ما؟
ءمۇعالىم: مۋزىكادا شەكارا جوق، كەزدەسەتىن كەدەرگىلەر دە بولمايدى. ول قايدا بولساق تا، ءبىزدىڭ جۇتاتىن اۋامىز، ىشەتىن سۋىمىز سەكىلدى ورتاق، پايدالانۋعا جارايتىن ونەر.
ۇيگە تاپسىرما:
ىسپالى شەرتپەلى، كوپ ىشەكتى اسپاپتار تۋرالى وقىپ كەلۋ.
«ليا» نوتاسى
باعالاۋ
«سي» نوتاسى
كوڭىل قويىپ تىڭداعاندارىڭىزعا راحمەت!!»
You Might Also Like
-
امانگەلدى اۋدانى، بايعابىل اۋىل.
