گۇلدەنەرسىڭ ءالى دە تۇرلەنەرسىڭ، قازاق ءتىلى ماڭگىسىڭ، وسىنى ءبارى ءبىلسىن!
اشىق تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى
«گۇلدەنەرسىڭ ءالى دە تۇرلەنەرسىڭ، قازاق ءتىلى ماڭگىسىڭ، وسىنى ءبارى ءبىلسىن!»
اشىق تاربيە ساعاتىنىڭ ماقساتى: 2011جىلدىڭ 22 قىركۇيەك ءتىل مەرەكەسىنە ارنالدى. بيىل ءتىل مەرەكەسىنە 22 جىل تولىپ وتىر. قازاق حالقى شەشەندىك ونەردى جوعارى «ونەر الدى - قىزىل ءتىل» دەپ ۇققان اتا - بابامىز «وت ءتىلدى، وراق ءتىلدى» نەلەر ءدىلمار شەشەندەردىڭ وسيەت سوزدەرىن، تابان اۋزىندا تاپپاقتاپ ايتقان اقىل - ناقىلعا تولى اقىنداردىڭ تولعاۋ، تەرمەلەرىن الدەنەشە عاسىرلار بويى جادىندا ساقتاپ، ونى ماڭگىلىككە پايداعا جاراتۋ.
تاربيەلىك ءمانى: وقۋشىلاردىڭ انا تىلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ. ءار حالىقتىڭ انا ءتىلى - ءبىلىمنىڭ كىلتى... ءبىزدىڭ جاستارىمىز انا تىلىنە جەتىك، ءبىلىمدى، مادەنيەتتى بولۋعا باۋلۋ.
ديكتور: كەش جارىق، قۇرمەتتى تەلەديدار كورەرمەندەرى! ادەتتەگىدەي سارسەنبى كۇنى قورىتىندى جاڭالىقتارمەن تانىس بولىڭىزدار. ستۋديادا ارىپتەسىم: زەينۋر باۋىرجان ۇلى
قاسىمداعى ارىپتەسىم: ءاليا تالعات قىزى
ديكتور: اپتانىڭ باستى جاڭالىقتارى:
ءتاۋبانىڭ باسى تاۋەلسىزدىك بولىپ، ۇلتتىق ءتىلدىڭ، ءداستۇردىڭ، سالت - سانانىڭ مىزعىماس تىرەگى بولعان تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 21 جىلدىعى قارساڭىندا، جىلما - جىل بۇكىل قازاقستاندىقتار تويلاپ كەلە جاتقان ءتول مەرەكەمىز «ءتىل مەرەكەسى» بۇگىنگى جاڭالىعىمىزدىڭ باستى تاقىرىبى بولماق.
ءتىل قاسيەتتى، قۇدىرەتتى، دە كيەلى. بۇل قاسيەتتەر بويعا انانىڭ اق سۇتىمەن داريدى. ءتىل وشپەيدى، قانداي قيىندىقتا دا ءوز ۇرپاعىنىڭ قانىنا، جانىنا ءوز ۇرىعىن توگىپ، ومىرشەڭ كۇي كەشە بەرەدى.
كىرشىكسىز قارداي ساقتاڭدار
قازاقتىڭ ءتىلى عالامات
انا ءتىلى ارىم، يمانىم
امانات ساعان، ۇرپاق، امانات.
تاۋەلسىزدىك تىلەكتەرىنىڭ ءبىرى - ءتىل. ءتىل - حالقىمىزدىڭ قازىناسى، سان عاسىرلىق ءجۇرىپ وتكەن جولىمىزدىڭ شەجىرەسى. ەگەمەندىگىمىز باياندى بولسىن دەپ، ۇلتتىق رۋحىمىزعا ءورىس تىلەپ، تۋعان ءتىلىمىزدى كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاۋىمىز كەرەك دەپ جۇرگەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك ءتىلىنىڭ اتاسى، اقىن مۇحتار شاحانوۆتىڭ قازاق ءتىلىنىڭ قولداۋ اكسياسىنان تۇسىرىلگەن ءتىلشى ءزۇلفات سالاۋات قىزىنىڭ رەپورتاجىنا قۇلاق تۇرىڭىزدەر.
(ەكراننان م. شاحانوۆتىڭ سويلەگەن ءسوزى جىبەرىلەدى.)
ديكتور: «حالقىن سۇيگەن - سالتىن دا سۇيەر» دەگەندەي، مۇنداي مەرەكە – ءبىر حالىقتىڭ ۇلتتىق بايلىعى. سول سەبەپتى ونى حالىقتىڭ ءوز ۇرپاعى قاستەرلەي بىلسە، باسقالارى دا مويىندارى حاق. جۇرت الدىندا سويلەۋ، شەشەندىك، تاپقىرلىق ونەر وسىنداي جاندى، ونەگەلى ىستەر ارقىلى بويعا سىڭبەك. مىنە، وسىنداي جاعدايلاردى ءبىزدىڭ قازىرگى ۇرپاعىمىز، ءىز باسۋشى وقۋشىلارىمىز ءبىلىپ، ەسكەرىپ، انا ءتىلىمىزدى ارداقتاپ جۇرگەن ورالدىق اپامىز سايراش ءابىشقىزىن سوزگە تارتقان ءتىلشى ءاليا اباي قىزىنىڭ رەپورتاجىن تىڭدايىق.
(ەكراننان ءاليا اپامىزدىڭ وي - پىكىرى تىڭدالادى.)
ديكتور:وراق اۋىزدى، وت ءتىلدى جىراۋلار پوەزياسىنىڭ اتاسى اسانقايعى ءسابيت ۇلى:
تازا ءمىنسىز اسىل ءسوز وي تۇبىندە جاتادى،
سۋ تۇبىندە جاتقان تاس جەل تولقىتسا شىعادى.
وي تۇبىندە جاتقان ءسوز شەر تولقىتسا شىعادى - دەسە، اباي اتامىزدىڭ «ءتىل ونەرى – دەرتپەن تەڭ» ەكەندىگىنە جاستاردى ەلىن، جەرىن، ءتىلىن سۇيۋدە ءوز ۇلەسىن قوسىپ جۇرگەن، اقىن، ءانشى، جىراۋ شەبەرى، سازگەر، قوعام قايراتكەرى بەكبولات تىلەۋحانوۆ ابايدىڭ «سەگىز اياق» ولەڭىنەن بولاشاقتا ەگەمەندى ەل بولىپ، حالىق بولىپ قالۋىمىز، مىنا ءوسىپ كەلە جاتقان ءسىز بەن بىزگە بايلانىستى دەيدى.
(ەكراننان ب. تىلەۋحانوۆ «سەگىز اياق» ءانىن ايتادى.)
ديكتور: انا ءتىلىن بىلمەۋىڭ، انانىڭ ارىن توككەندەي،
ءتىلدى بۇزىپ سويلەۋىڭ، ءوزىڭدى ءوزىڭ سوككەندەي.
تىلدە اقىلىڭ بوي السا، تىم الىسقا بارماسسىڭ،
انا ءتىلىڭ جويىلسا، حالىق بولىپ قالماسسىڭ،
بۇل ورايدا اتىراۋ قالاسى، №3 ورتا مەكتەبى ۇجىمىنىڭ دا ءتىل مەرەكەسى قارساڭىندا جاساپ جاتقان يگى ىستەرىن ماقتانىشپەن اتاۋىمىزعا بولادى. اتىراۋ قالاسى، №3 ورتا مەكتەبىنەن تۇسىرىلگەن بەينەماتەريالعا زەيىن قويالىق.
ارىپتەسىمىز:ساۋلە ساعىنعالي قىزى ءسوز كەزەگى وزىڭىزدە.
ءتىلشى: راحمەت. قۇرمەتتى اتىراۋلىقتار، №3 ورتا مەكتەپ ۇجىمى جانە وقۋشىلار! بۇگىنگى «تاۋەلسىزدىك تىرەگى – ءتىل» مەرەكەلەرىڭىز قۇتتى بولسىن. حالقىمىزدىڭ باستان وتكەرگەن تاريحىنىڭ ءار بەتى بىزگە قىمبات. سوعان وراي ەگەمەندى قازاق ەلىنىڭ جىلناماسىندا وشپەستەي ورىن العان ءتىل ماسەلەسى توڭىرەگىندە جاسالىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى وسى مەكتەپتىڭ ديرەكتورى سارسەنعالييەۆا جانار ۇمبەتقىزىن سوزگە تارتساق.
ءتىلشى:اڭگىمەڭىزگە راحمەت، مەكتەبىڭىزدەگى ۇستازدارىڭىز جانە شاكىرتتەرىڭىز الدىڭعى قاتارلى ورىنداردان كورىنە بەرسىن. تابىس تىلەيمىز.
ءتىلشى: وسى مەكتەپتىڭ 10 «ا» سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ءتىل مەرەكەسىنە ارناعان وزدەرىنىڭ شىعارعان ولەڭى « گۇلدەنە بەر، انا ءتىلى» ءانىنىڭ العاشقى تۇساۋ كەسەرىنە كۋا بولايىق.
ءتىلىشى: اندەرىڭىز تاماشا ەكەن. شىعارماشىلىق جۇمىستارىڭىزعا ساتتىلىك تىلەيمىز.
ديكتور: اتا - انامىز الديلەپ، ۋاتقان ءبىزدى بابا ءتىل،
وسى ءتىلدى جەك كورگەن دۇنيەدە قالار قۇر.
باعالاساڭ شىنىمەن، بابا ءتىلى اسىل ءدۇر.
شەشەندىك ناقىلدار مەن تولعاۋلار - ءدىلمار اتا – بابامىزدىڭ التىننان سوققان ءسوز سارايى، ءتىل مارجانى، اقىل ويدىڭ دارياسى، قاسيەتتى اتا - بابامىزدىڭ كەلەر ۇرپاققا ايتىپ كەتكەن كىر شالماس وسيەتى مول مۇرا.
اتىراۋ قالاسىنىڭ تۇرعىنى دارىبايەۆ احمەت قاريانىڭ وتباسىلارى «ءتىل مەرەكەسىن» قالاي قابىلدايتىندىعىن ءتۇسىرىپ قايتقان ارىپتەسىمىز ايزادا قۋانىش قىزىنىڭ بەينە تۇسىرىلىمىنەن.
ءتىلشى: احمەت اتا! اسەل اجە! سالەماتسىزدار ما؟ بۇگىنگى مەرەكە – ءوزىمىزدىڭ تۋعان انا ءتىلىمىزدىڭ - مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىنە جەتكەن مەرەكە كۇنى عوي، قۇتتى بولسىن!
« ءتىلىم باردا، قازاعىم بار، حالقىم بار،
ءداستۇرىم بار، اتا جولى، سالتىم بار» دەگەندەي، ءتىل مەرەكەسىنە قانداي تىلەك ايتاسىزدار.
احمەت قاريا: قىزىم جىلىنا ءبىر كەلەتىن «انا ءتىلى» مەرەكەسى قۇتتى بولسىن دەيمىن. قازاق ءتىلى - دارا ءتىل، دانا ءتىل، بابا ءتىل دەۋگە بولادى. ءتىل بولماسا، ۇلت بولا ما؟ ۇلتتىڭ بولاشاعى تىلىندە. ەلباسىمىزدىڭ جاساپ جاتقان ساياساتى، سونىڭ ىشىندە تىلگە دەگەن جاسالىنىپ جاتقان جۇمىستارى كوڭىلگە قونىمدى. بۇكىل حالىق پرەزيدەنتىمىزگە ريزا، امان - ساۋ، ءتىل كوزدەن امان ءجۇرسىن دەيمىز. ءوزىم 50 جىلداي مۇناي سالاسىندا ەڭبەك ەتتىم، ەڭبەگىمنىڭ ارقاسىندا زەينەتكەرلىككە شىقتىم. مىنا بايبىشەمدە دەنساۋلىق سالاسىندا قىزمەت ەتتى، ول دا زەينەتكەر.
اسەل اجە: اينالايىن، 4 ۇل، 4 قىز تاربيەلەدىك، بارلىق بالالارىم №3 ورتا مەكتەبىنەن وقىپ شىقتى. ءبىر - ءبىر مامان يەسى. وسىنداي بيىككە جەتۋلەرى ۇستازدارىنىڭ ارقاسى. وسىنى پايدالانىپ، مەكتەپ مۇعالىمدەرىنە كوپ - كوپ العىسىمىزدى ايتامىز. بالالارىمىز قازاقشا وقىدى، جاستارعا ايتار تىلەگىم: بالالارىڭىزدى قازاقشا وقىتىڭىزدار دەيمىن.
مىناۋ ۇلكەن نەمەرەم بيىل 11 - سىنىپتا، اتى - ايزادا، قولىمىزداعى بالامىزدان كىشى نەمەرەم - دياس.
ءتىلشى: (نەمەرەلەرىن سوزگە تارتادى.) قازاق ءتىلى مەرەكەسى تۋرالى نە ايتاسىزدار، قازاق ءتىلى ءپانى تۋرالى جانە قانداي جاقسى تىلەكتەرىڭىز بار؟
نەمەرە: اتىم - دياس. №3 ورتا مەكتەبىندە 6 - سىنىپتا وقيمىن. ساباعىمدى 4 - 5 كە وقىپ جاتىرمىن. ءوزىم ولەڭ شىعارۋمەن اينالىسامىن. وسى مەرەكەگە مىنا ولەڭىم بار.
قازاق ءتىلى – زات ەسىم مەن ەتىستىك
ۋا، حالايىق، قاشان ءتىلسىز جەتىستىك
وقۋشىنىڭ سوزدىك قورىن مولايتار
قازاق ءتىلى – باعا جەتپەس جەتىستىك
قازاق ءتىلى – ءبىزدىڭ تۋعان انامىز
انامىزداي سىيلاپ، باعىپ قاعامىز
قازاق ءتىلىن باعالاساق، قالاي ءبىز
ءوزىمىزدىڭ سونداي بولماق باعامىز.
نەمەرە: اتىم – ايزادا. بيىل 11 - سىنىپتا وقىپ جاتىرمىن. قازاق تىلىنەن 5 - سىنىپتان بەرى ايجامال اپايىمىز بەرەدى.
قازاق تىلىنەن تالداۋ ادىستەرىن ءتۇرلى تاسىلمەن، اسىرەسە ماتەماتيكالىق جانە ساتىلاي كەشەندى تالداۋ ءتاسىلىن شەبەر ۇيرەندىم. مىسالى: «ەگەمەندىك» دەگەن سوزگە فونولوگيالىق تالداۋ جۇمىسى
الدىمىزدا ۇ. ب. ت. دايىندىعى تۇر. مۇنىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى: ەرەجەنى بىلمەي تۇرىپ، تالداۋ وڭايعا تۇسپەيدى.
ءتىلشى:احمەت اتا، اجە! نەمەرەلەرىڭىزدىڭ ءبىلىمى وتە جاقسى ەكەن. سىزدەرگە تامىرى تەرەڭگە كەتكەن ماۋەلى بايتەرەكتەي، ۇرپاقتارىڭىزدىڭ قىزىعىن كورە بەرىڭىزدەر. ءتىلىم، ءدىنىم دەيتىن ساۋاتتى ۇرپاقتارىڭىز كوپ بولسىن، ساۋ بولىڭىزدار.
قاريا:قىزىم، باتامەنەن ەر كوگەرەر دەگەن، باتا ەتەيىن.
جۇرگەن جەرىڭىزدەن مول قۋانىش كەرنەسىن
ۇل - قىزىمىز ەرجەتىپ، بىلىمگە قۇلاش سەرمەسىن
تاۋەلسىزدىك تۇعىرلى بولىپ، ابىرويى ورلەسىن
ءتىلىمىز، ءدىنىمىز ماڭگىلىك ولمەسىن. اۋمين
ديكتور: اۋەزدىسىڭ، اسەم ءتىلى ەلىمنىڭ
اۋەنىسىڭ ۇلان - بايتاق جەرىمنىڭ
سامعاي بەرشى شارتاراپقا ءور ءۇنىڭ – دەي كەلىپ، قۇرمەتتى تەلەديدار كورەرمەندەرى، بىزدە بۇل مەرەكەگە شاشۋسىز كەلگەنىمىز جوق، ارىپتەسىم زەينۋر باۋىرجان ۇلىنىڭ ءسوزى مەن ءانى شونا سماحان ۇلى مەن ابىۇيربەك تىنالييەۆتىڭ «انامنىڭ ءتىلى» ءانىن قابىل الىڭىزدار.
ديكتور:
تەگىن بىلمەۋ - جەتەسىزدىك جات ماعان،
ءتىلىم – ارىم، ول ارىمنان اتتامان
دۇنيە ەسىگىن سول تىلمەنەن اشقامىن
كەلمەسكە دە سول تىلمەنەن اتتانام.
ءبىز قازاق دەگەن مال باققان ەلمىز،
ءبىراق ەشكىمگە سوقتىقپاي، جاي جاتقان ەلمىز،
ەلىمىزدىڭ قۇت - بەرەكە قاشپاسىن دەپ، جەرىمىزدىڭ شەتىن جاۋ باسپاسىن
دەپ نايزاعا ۇكى تاققان ەلمىز.
باسىمىزدان ءسوز اسىرماعان ەلمىز.
سوندىقتان دا ەگەمەن ەلىمىزدىڭ الدىندا تۇرعان كوپ مىندەتتەردىڭ ءبىرى - جاس ۇرپاققا ۇلتتىق تاربيە بەرۋ، ءوز انا ءتىلىن ايقىن دا انىق تەرەڭ وقىتۋ جانە سوعان جاعداي جاساۋ.
ديكتور:گۇلدەنەرسىڭ ءالى دە تۇرلەنەرسىڭ
سەن ماڭگىسىڭ، وسىنى ءبارى ءبىلسىن - دەي كەلىپ،
قۇرمەتتى تەلەديدار كورەرمەندەرى!
ءيمانجۇزدى ادامداي كۇندەي كۇلىپ،
جارىق دۇنيەدەي جادىراپ سويلەيتىن ءتىلىمىز ماڭگىلىك بولسىن!
كەلەسى ەفيردە كەزدەسكەنشە. باي قۋاتتى بولىڭىزدار؟
ەسكەندىر حاسانعالييەۆتىڭ «اتامەكەن» ءانى ورىندالادى، ءبارى قوسىلىپ ايتادى.
You Might Also Like
