گيدرانىڭ قۇرىلىسى
گيدرانىڭ قۇرىلىسى
بيولوگيا 7 سىنىپ
بىلىمدىلىك ماقساتى: ىشەكقۋىستى جاندىكتەردىڭ قۇرلىسى، سان الۋاندىعى، تىرشىلىك جاعدايى، ىشەكقۋىستىلاردىڭ تابيعاتتاعى جانە ادام ومىرىندەگى ءرولى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى:
دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋ، لوگيكالىق جانە اناليتيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ
تاربيەلىك ماقساتى: ىشەكقۋىستىلاردىڭ پايدا – زيانى، ساقتانۋ شارالارىن ءتۇسىندىرۋ، اسەمدىكتى سەزىنە بىلۋگە، تابيعاتتاعى ۇيلەسىمدىلىكتى ساقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ، قورشاعان ورتاعا دەگەن جاۋاپكەرشىلىك سەزىمىن وياتۋ.
مىندەتتەرى:
1. ساباق بارىسىندا العان اقپاراتتارىن وزگەلەرمەن ءبولىسۋدى ۇيرەتۋ.
2. توپتا جۇمىس جاساتا وتىرىپ، ءبىرىن - ءبىرى وقىتۋعا جانە ءبىرىن - ءبىرى باعالاۋعا ۇيرەتۋ.
3. وزگەنىڭ پىكىرىن تىڭداۋعا، سىيلاستىق تانىتۋعا، مادەنيەتتى قارىم - قاتىناسقا داعدىلاندىرۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجەلەر: سۋرەتتەر بويىنشا جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن ايقىنداي الادى، ءوز ويلارىن جيناقى جەتكىزە الادى، ماتىنمەن تانىسۋ ناتيجەسىندە ارەكەتتەرىن ءىس جۇزىندە كورسەتە الادى؛ وقۋشىلار تاپقىرلىق، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن ءوز دارەجەسىندە قولدانا الادى، تابيعاتتى جانە ونىڭ بايلىقتارىن قورعاۋ – بارشامىزدىڭ مىندەتىمىز ەكەنىن ۇعىنادى.
ساباق ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباق ءادىسى: ستو ستراتەگيالارى، سۇراق - جاۋاپ، وقۋلىقپەن، سۋرەتپەن جانە تاقتانىڭ كومەگىمەن جۇمىس ىستەۋ ارقىلى ءپاندى يگەرۋ، پىكىر ءبىلدىرۋ، تاپسىرمالار ورىنداۋ جانە. ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: سۋرەت، ەكولوگيا، ادەبيەت
تاپسىرمالار: توپتىق، جۇپتىق جۇمىس تۇرلەرى، پوستەر ارقىلى «ءبىرجاسۋشالىلار»، "كوپجاسۋشالىلار" سوزىنە تولىق سيپاتتاما بەرۋ، جوبانى قورعاۋ؛
دەرەك كوزدەرى، قۇرال - جابدىقتار: وقۋلىق، ماركەرلەر، ينتەربەلسەندى تاقتا، باعالاۋ پاراقتارى، سلايد ماتەريالدارى، سۋرەتتەر سالاتىن پاراقتار، فليپچارتتار، ستيكەرلەر، اۋەندى مۋزىكا
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
• وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ
• وقۋشىلاردىڭ ساباق قۇرالدارىن تەكسەرۋ
موتيۆاسيالىق ترەنيگ (پسيحولوگيالىق احۋال) 5 مينۋت
بالالار قولدارىنان ۇستاپ، شەڭبەر جاساپ تۇرادى. مۇعالىممەن بىرگە ولەڭ جولدارىن قايتالايدى.
قايىرلى كۇن، جەر انا،
قايىرلى كۇن، كوك اسپان
قايىرلى كۇن، بالالار
قايىرلى كۇن، ءمۇعالىم
- بالالار سەندەر قولدارىڭنان ۇستاپ تۇرعاندا نە سەزىپ تۇرسىڭدار؟ - جىلۋلىق.
- ەندەشە وسى جىلۋىمىزدى، ءبىر - بىرىمىزگە سىيلايىق. (بالالاردىڭ تىلەگى. مەن ساعان باقىت تىلەيمىن).
سىنىپتى توپقا ءبولۋ
(وقۋشىلارعا شەلەكتە تۇرعان ءار ءتۇرلى جەمىستەردى بەرۋ ارقىلى 4 توپقا بولەمىن)
"ليمون"، "بانان"، "الما"، "المۇرت" توپتارى
(باعالاۋ پاراقشاسىن وقۋشىلارعا بەرۋ/4 توپقا)
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
(ەسىك قاعىلادى. ەسىكتەن كىرگەن ءمۇعالىم تازشا بالادان سىنىپقا كەلگەن حاتتى بەرەدى. سول حاتتا بەرىلگەن تاپسىرمالاردى وقۋشىلار ورىندايدى)
ءبىرجاسۋشالىلارعا ءتان ەرەكشەلىكتەردى بەلگىلەپ كورسەتىڭىزدەر:
كەرى بايلانىس (ءار توپ ءبىر بىرىنە سۇراقتار قويادى)
1-توپ سۇراقتارى:
1. قاراپايىمدىلار ءتيپىنىڭ ادام پارازيتتەرىن زەرتتەيدى؟ (پروتوزوولوگيا)
2. يەسىنىڭ دەنە جامىلعىسىنىڭ سىرتىندا (تەرى، تۋكتەر) تىرشىلىك ەتەدى.(ەكتوپارازيت)
3. پارازيت ۇزاق ۋاقىت ساقتالاتىن اعزالاردى قالاي اتايدى؟ (رەزەرۆۋار)
2-توپ سۇراقتارى:
1. كوپتەگەن پارازيتتەردىڭ تارالۋى ءۇشىن رەزەرۆۋارلاردان باسقا كىمدەر قاجەت؟(تاراتۋشىلار)
2. ەحينوكوككوز اۋرۋىن تۋدىرۋشى پارازيت؟ (ەحينوكوكك)
3. ادامنىڭ پارازيتتىك امەباسىن زەرتتەگەن عالىم؟ (گروسس)
3-توپ سۇراقتارى:
1. يەسىنىڭ ىشكى مۇشەلەرىندە تىرشىلىك ەتەتىن پارازيتتەر؟(ەندوپارازيت)
2. قاراپايىمدىلار، گەلمينتتەر، ناسەكومدار اسەرىنەن پايدا بولاتىن اۋرۋلار؟ (ينۆازيالىق)
3. وزدەرىنىڭ ءومىرىنىڭ شامالى عانا ۋاقىتىن يەسىنىڭ دەنەسىندە وتكىزەتىن پارازيتتەر؟ (ۋاقىتشا پارازيت)
4-توپ سۇراقتارى:
1. ءارتۇرلى ميكرواعزالاردىڭ اسەرىنەن پايدا بولاتىن اۋرۋلار؟(ينفەكسيالىق)
2. پارازيت جاندىك ليامبليانى ەڭ العاش باۋىرداعى ءوت وزەگىنەن تاپقان ۋكراين دارىگەرى؟ (ليامبل دۋشان فەدوروۆيچ)
3. امەبانىڭ ەڭ جوعارعى شاپشاڭدىعى؟(ساعاتىنا 1 سم)
("بىرگە ويلانايىق!" ءبولىمى. بۇل بولىمدە وي قوزعايتىن سۇراقتار بەرىلەدى. سول سۇراقتار ارقىلى وقۋشىلار ءوز ويلارىن ايتادى)
1. مەكتەپتەگى بور تۋرالى نە بىلەسىز؟
جاۋابى:
ءبىز تاقتاعا جازىپ جۇرگەن بور تەڭىز قاراپايىمدارىنىڭ باقالشاقتارىنان قۇرالعان.
2. قاراپايىمدار تۇرىپ قالعان سۋلاردا، توپىراقتىڭ دىمقىل قاباتىندا دا تارالعان، ءبىراق ولار قايناعان سۋدا تىرشىلىك ەتە المايدى. نەگە؟
جاۋابى: قايناعان سۋدا وتتەگى جوق
3. جاسىل ەۆگلەنا جارىقتا حلوروپلاستتا تۇزىلگەن ورگانيكالىق زاتتارمەن قورەكتەنەتىنى بەلگىلى. قاراڭعىدا جاسىل ەۆگلەنا تىرشىلىگىن ءدال سولاي جالعاستىرا الا ما؟
جاۋابى: جوق. ۇزاق ۋاقىت قاراڭعى جەردە ەۆگلەنا ەرىگەن ورگانيكالىق زاتتارمەن قورەكتەنە باستايدى.
بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى: قايربۋلاتوۆا گ. ب.
بيولوگيا 7 سىنىپ
بىلىمدىلىك ماقساتى: ىشەكقۋىستى جاندىكتەردىڭ قۇرلىسى، سان الۋاندىعى، تىرشىلىك جاعدايى، ىشەكقۋىستىلاردىڭ تابيعاتتاعى جانە ادام ومىرىندەگى ءرولى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى:
دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋ، لوگيكالىق جانە اناليتيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ
تاربيەلىك ماقساتى: ىشەكقۋىستىلاردىڭ پايدا – زيانى، ساقتانۋ شارالارىن ءتۇسىندىرۋ، اسەمدىكتى سەزىنە بىلۋگە، تابيعاتتاعى ۇيلەسىمدىلىكتى ساقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ، قورشاعان ورتاعا دەگەن جاۋاپكەرشىلىك سەزىمىن وياتۋ.
مىندەتتەرى:
1. ساباق بارىسىندا العان اقپاراتتارىن وزگەلەرمەن ءبولىسۋدى ۇيرەتۋ.
2. توپتا جۇمىس جاساتا وتىرىپ، ءبىرىن - ءبىرى وقىتۋعا جانە ءبىرىن - ءبىرى باعالاۋعا ۇيرەتۋ.
3. وزگەنىڭ پىكىرىن تىڭداۋعا، سىيلاستىق تانىتۋعا، مادەنيەتتى قارىم - قاتىناسقا داعدىلاندىرۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجەلەر: سۋرەتتەر بويىنشا جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن ايقىنداي الادى، ءوز ويلارىن جيناقى جەتكىزە الادى، ماتىنمەن تانىسۋ ناتيجەسىندە ارەكەتتەرىن ءىس جۇزىندە كورسەتە الادى؛ وقۋشىلار تاپقىرلىق، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن ءوز دارەجەسىندە قولدانا الادى، تابيعاتتى جانە ونىڭ بايلىقتارىن قورعاۋ – بارشامىزدىڭ مىندەتىمىز ەكەنىن ۇعىنادى.
ساباق ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباق ءادىسى: ستو ستراتەگيالارى، سۇراق - جاۋاپ، وقۋلىقپەن، سۋرەتپەن جانە تاقتانىڭ كومەگىمەن جۇمىس ىستەۋ ارقىلى ءپاندى يگەرۋ، پىكىر ءبىلدىرۋ، تاپسىرمالار ورىنداۋ جانە. ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: سۋرەت، ەكولوگيا، ادەبيەت
تاپسىرمالار: توپتىق، جۇپتىق جۇمىس تۇرلەرى، پوستەر ارقىلى «ءبىرجاسۋشالىلار»، "كوپجاسۋشالىلار" سوزىنە تولىق سيپاتتاما بەرۋ، جوبانى قورعاۋ؛
دەرەك كوزدەرى، قۇرال - جابدىقتار: وقۋلىق، ماركەرلەر، ينتەربەلسەندى تاقتا، باعالاۋ پاراقتارى، سلايد ماتەريالدارى، سۋرەتتەر سالاتىن پاراقتار، فليپچارتتار، ستيكەرلەر، اۋەندى مۋزىكا
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
• وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ
• وقۋشىلاردىڭ ساباق قۇرالدارىن تەكسەرۋ
موتيۆاسيالىق ترەنيگ (پسيحولوگيالىق احۋال) 5 مينۋت
بالالار قولدارىنان ۇستاپ، شەڭبەر جاساپ تۇرادى. مۇعالىممەن بىرگە ولەڭ جولدارىن قايتالايدى.
قايىرلى كۇن، جەر انا،
قايىرلى كۇن، كوك اسپان
قايىرلى كۇن، بالالار
قايىرلى كۇن، ءمۇعالىم
- بالالار سەندەر قولدارىڭنان ۇستاپ تۇرعاندا نە سەزىپ تۇرسىڭدار؟ - جىلۋلىق.
- ەندەشە وسى جىلۋىمىزدى، ءبىر - بىرىمىزگە سىيلايىق. (بالالاردىڭ تىلەگى. مەن ساعان باقىت تىلەيمىن).
سىنىپتى توپقا ءبولۋ
(وقۋشىلارعا شەلەكتە تۇرعان ءار ءتۇرلى جەمىستەردى بەرۋ ارقىلى 4 توپقا بولەمىن)
"ليمون"، "بانان"، "الما"، "المۇرت" توپتارى
(باعالاۋ پاراقشاسىن وقۋشىلارعا بەرۋ/4 توپقا)
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
(ەسىك قاعىلادى. ەسىكتەن كىرگەن ءمۇعالىم تازشا بالادان سىنىپقا كەلگەن حاتتى بەرەدى. سول حاتتا بەرىلگەن تاپسىرمالاردى وقۋشىلار ورىندايدى)
ءبىرجاسۋشالىلارعا ءتان ەرەكشەلىكتەردى بەلگىلەپ كورسەتىڭىزدەر:
كەرى بايلانىس (ءار توپ ءبىر بىرىنە سۇراقتار قويادى)
1-توپ سۇراقتارى:
1. قاراپايىمدىلار ءتيپىنىڭ ادام پارازيتتەرىن زەرتتەيدى؟ (پروتوزوولوگيا)
2. يەسىنىڭ دەنە جامىلعىسىنىڭ سىرتىندا (تەرى، تۋكتەر) تىرشىلىك ەتەدى.(ەكتوپارازيت)
3. پارازيت ۇزاق ۋاقىت ساقتالاتىن اعزالاردى قالاي اتايدى؟ (رەزەرۆۋار)
2-توپ سۇراقتارى:
1. كوپتەگەن پارازيتتەردىڭ تارالۋى ءۇشىن رەزەرۆۋارلاردان باسقا كىمدەر قاجەت؟(تاراتۋشىلار)
2. ەحينوكوككوز اۋرۋىن تۋدىرۋشى پارازيت؟ (ەحينوكوكك)
3. ادامنىڭ پارازيتتىك امەباسىن زەرتتەگەن عالىم؟ (گروسس)
3-توپ سۇراقتارى:
1. يەسىنىڭ ىشكى مۇشەلەرىندە تىرشىلىك ەتەتىن پارازيتتەر؟(ەندوپارازيت)
2. قاراپايىمدىلار، گەلمينتتەر، ناسەكومدار اسەرىنەن پايدا بولاتىن اۋرۋلار؟ (ينۆازيالىق)
3. وزدەرىنىڭ ءومىرىنىڭ شامالى عانا ۋاقىتىن يەسىنىڭ دەنەسىندە وتكىزەتىن پارازيتتەر؟ (ۋاقىتشا پارازيت)
4-توپ سۇراقتارى:
1. ءارتۇرلى ميكرواعزالاردىڭ اسەرىنەن پايدا بولاتىن اۋرۋلار؟(ينفەكسيالىق)
2. پارازيت جاندىك ليامبليانى ەڭ العاش باۋىرداعى ءوت وزەگىنەن تاپقان ۋكراين دارىگەرى؟ (ليامبل دۋشان فەدوروۆيچ)
3. امەبانىڭ ەڭ جوعارعى شاپشاڭدىعى؟(ساعاتىنا 1 سم)
("بىرگە ويلانايىق!" ءبولىمى. بۇل بولىمدە وي قوزعايتىن سۇراقتار بەرىلەدى. سول سۇراقتار ارقىلى وقۋشىلار ءوز ويلارىن ايتادى)
1. مەكتەپتەگى بور تۋرالى نە بىلەسىز؟
جاۋابى:
ءبىز تاقتاعا جازىپ جۇرگەن بور تەڭىز قاراپايىمدارىنىڭ باقالشاقتارىنان قۇرالعان.
2. قاراپايىمدار تۇرىپ قالعان سۋلاردا، توپىراقتىڭ دىمقىل قاباتىندا دا تارالعان، ءبىراق ولار قايناعان سۋدا تىرشىلىك ەتە المايدى. نەگە؟
جاۋابى: قايناعان سۋدا وتتەگى جوق
3. جاسىل ەۆگلەنا جارىقتا حلوروپلاستتا تۇزىلگەن ورگانيكالىق زاتتارمەن قورەكتەنەتىنى بەلگىلى. قاراڭعىدا جاسىل ەۆگلەنا تىرشىلىگىن ءدال سولاي جالعاستىرا الا ما؟
جاۋابى: جوق. ۇزاق ۋاقىت قاراڭعى جەردە ەۆگلەنا ەرىگەن ورگانيكالىق زاتتارمەن قورەكتەنە باستايدى.
بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى: قايربۋلاتوۆا گ. ب.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.