كوڭىلدى، تاپقىشتار، بىلىمدىلەر
اتىراۋ وبلىسى، يندەر اۋدانى، ەلتاي اۋىلى،
م. سيرانوۆ ورتا مەكتەبىنىڭ بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى
گۇلجيحان سارسەنعالييەۆا، ايدانا نۇرجانوۆا
تاقىرىبى: «كوڭىلدى، تاپقىشتار، بىلىمدىلەر»
قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! بۇگىنگى م. سيرانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ بيولوگيا، حيميا جانە ءوزىن - ءوزى تانۋ پاندەرى بىرلەستىگىنىڭ «شۋاعى تارقاماسىن جەر بەتىنىڭ» اتتى 13 - 17 ءساۋىر ارالىعىندا وتكىزىلگەن اپتالىقتىڭ قورىتىندى كەشىنە قوش كەلدىڭىزدەر!
ماقساتى: وقۋشىلاردى بيولوگيا جانە حيميا پاندەرى بويىنشا بىلىمدەرىن جان - جاقتى دامىتا وتىرىپ، تەوريالىق - لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ. وقۋشىلاردى ويلارىن ەركىن جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ جانە وي - ءورىسىن، ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
كورنەكىلىكتەر: ينتەربەلسەندى تاقتا، سۇراقتار جازىلعان كونۆەرتتەر، يۋلا ويىنشىعى، قارا جاشىك جانە ت. ب.
ءتۇرى: زياتكەرلىك ويىن.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- تىڭداڭىزدار! تىڭداڭىزدار!
سايىستان تىس قالماڭىزدار!
مۇندا قىزىق تابىلار،
ءبىلىم نۇرى شاشىلار.
اقىل، ويى دامىعان،
ۇلگى الايىق وقۋشىلاردان!
- قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! ەلىمىزدىڭ بولاشاعى تەك قانا ءبىلىمدى جاستار ەكەنى داۋسىز. ەلباسىمىزدىڭ «نۇرلى جول – بولاشاققا باستار جول» اتتى جولداۋىندا دا ايتىلعان بولاتىن. وسى ماقساتپەن 9 - 10 - 11 سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ اراسىندا «كوڭىلدىلەر، تاپقىشتار، بىلىمدىلەر» اتتى (نە؟ قايدا؟ قاشان؟) ينتەللەكتۋالدى ويىنىن وتكىزگەلى وتىرمىز.
كوڭىلدى تاپقىشتار، العىرلار،
بار ونەرىن الدارىڭا سالادى.
كىم ءبىلىمدى، كوپ وقىعان بولسا ەگەر،
بۇگىنگى كۇن جەڭىمپازى بولادى.
بي: «كوكتەم ءۆالسى»
ورىندايتىن: 8 سىنىپ وقۋشىلارى
- ەڭ الدىمەن سايىسقا قاتىسۋشى وقۋشىلارمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
-------------------------------
ولاي بولسا مەن ويىننىڭ شارتىن ءتۇسىندىرىپ وتەيىن. ويىنعا قاتىسۋشىلار اراسىنان وزدەرىڭىز اقىلداسا وتىرىپ، توپ باسشىسىن تاعايىنداپ الىڭىزدار. بارلىق ماسەلەنى توپ باسشىسى باسقارىپ حابارلاپ وتىرادى. ينتەللەكتۋالدى ويىن 8 راۋندتان تۇرادى. ءار راۋندقا 8 كونۆەرتتە سۇراقتار دايىندالعان. يۋلانى اينالدىرۋ ارقىلى توقتاعان كەزدە باعدارشانىڭ تۇسىنداعى كونۆەرتتەگى سۇراققا دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ اينالاسىندا وتىرعان سايىسقا قاتىسۋشىلار جاۋاپ بەرۋگە 1 مينۋت دايىندالادى. اقىلداسا وتىرىپ توپ باسشىسىنىڭ شەشىمىمەن 1 ادام دۇرىس جاۋابىن باياندايدى.
نە تۇرىس؟ كانە ويىنعا كىرىسەيىك. (مۋزىكا)
بىلگەن سايىن كەلەدى بىلە بەرگىم،
بىلە بەرۋ ەمەس پە تىلەگى ەلدىڭ.
بۇگىن وسى سايىستا جەڭىسكە جەت،
ءبىلىمدى، ءارى بىلىكتى جاس جەتكىنشەك
- دەپ سايىسىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
I. راۋند
1. بۇل سۇراق اتىراۋ وبلىسى، يندەر اۋدانى، اققالا اۋىلىنىڭ تۇرعىنى مارجان اجەيدەن كەلىپتى. ال ەندى سۇراقتى وقىپ كورەيىك.
بۇل وسىمدىك “1000 اۋرۋدىڭ ەمى” دەپ سانالادى. بۇل وسىمدىكتى جينار كەزدە حالقىمىز ءيىلىپ سالەم بەرگەن. تۇيەتاباندار تۇقىمداسىنا جاتاتىن
ۋلى وسىمدىك. حالقىمىز “پالە جالادان ساقتاسىن” دەپ ءۇيدى وسى وسىمدىكتىڭ
تۇتىنىمەن الاستايدى، كوز تيمەسىن دەپ ءىلىپ قويادى...
بۇل قانداي وسىمدىك؟ (ادىراسپان)
II. راۋند
2. بۇل سۇراق م. سيرانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ 2012 جىلعى تۇلەگى ءقازىر ح. دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى اتىراۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ، جاراتىلىستانۋ فاكۋلتەتى، حيميا ماماندىعى بويىنشا 3 كۋرس ستۋدەنتى ماڭعىستاۋوۆا راۋشان تىنىشتىققىزىنان كەلىپتى.
1670 ج اعىلشىن بوتانيگى دج. رەي ەكسپەريمەنت جاسايدى. وندا ول ءبىر ىدىسقا قىزعىلت ورمان قۇمىرسقالارىن سالىپ، وعان سۋ قۇيىپ، قايناعانشا قىزدىرادى جانە ىدىس ارقىلى بۋ جىبەرەدى. بۋدى كوندەنساسيالاپ جاڭا قوسىلىس سۋلى ەرىتىندى الدى. ول قىشقىلدىق قاسيەتى بار قوسىلىس الادى. بۇل قانداي قىشقىل؟ (قۇمىرسقا قىشقىلى)
مۋزىكالىق ءۇزىندى. ءان. «اق كوگەرشىن».
ورىندايتىن: 9 سىنىپ وقۋشىسى جاقسىلىق نازەركە.
III. راۋند
3. بۇل سۇراق م. سيرانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ 2009 جىلعى تۇلەگى س. اسفەندياروۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك مەديسينالىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ينتەرناتۋراسىن وقىپ جۇرگەن، اق حالاتتى ابزال جان دىلماعانبەتوۆا گۇلسانادان كەلىپتى.
قۇلدىق زامانىندا ۇستەمدىك ەتۋشى توپتار قۇلداردى ءوز - ارا شايقاستىرىپ قىزىققا باتادى ەكەن، جينالعان قانىشەرلەر ماقساتى قىزىققا باتىپ ۋاقىت وتكىزۋ. بۇل اتاققۇمارلار مەن اسەم كيىنگەن بيكەشتەردىڭ كازىر الدارىندا ادام قانىنىڭ توگىلەتىنىمەن ىستەرى جوق. ادامنىڭ ءولىمىن ولار شىبىننىڭ ولىمىندەي دە كورمەيدى.
ولاردىڭ قازىرگى نازارى تەك ارەنا مەن الدارىنداعى اۋماقتى قاپشىقتا. ەرى بولسىن، ايەلى بولسىن الگى قاپشىقتان ءبىر زاتتى الىپ قىتىرلاتا شايناپ. راحاتقا كەنەلىپ وتىر، ريمدىكتەر بۇل وسىمدىكتى ءبىزدىڭ ەرامىزعا دەيىن 2 مىڭ جىل بۇرىن بىلگەن. بۇل وسىمدىكتىڭ قۇرامىندا ا دارۋمەنى جانە كاروتين زاتى بار. بۇل اعزانىڭ وسۋىنە پايداسىن تيگىزەدى. بۇل قانداي وسىمدىك دەپ ويلايسىز؟ (ءسابىز)
IV. راۋند
4. بۇل بەينەسۇراق. سۇراق م. سيرانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ I ساناتتى ءمۇعالىمى سارسەنعالييەۆا گۇلجاحان مۇقىمقىزىنان كەلىپتى. (جۋا)
V. راۋند
5. بۇل سۇراق الماتى قالاسىنان «حيميا مەكتەپتە» جۋرنالىنىڭ رەداكسياسىنان كەلىپتى.
مەديكتەر زارارسىزداندىرۋ كەزىندە، تەرى يلەۋشىلەر ەلتىرى دايىنداۋ كەزىندە، حيميكتەر شىنى دايىنداۋ كەزىندە قانداي قىشقىلدى قولدانادى؟ (بور قىشقىلى)
مۋزىكالىق ءۇزىندى. ءان: «اق كەپتەرلەر»
ورىندايتىن. 7 ءا سىنىپ وقۋشىسى قايىربايەۆا ءشاربات.
VI. راۋند
6. الماتى قالاسى №122 مەكتەپ – گيمنازياسىنىڭ حيميا ءپانىن جاراتىلىستانۋ – ماتەماتيكا باعىتىندا وقيتىن 10 سىنىپ وقۋشىلارىنان كەلىپتى.
قانداي ەلەمەنتتەردىڭ اتى پلانەتا اتىمەن سايكەس كەلەدى؟ د. ي. مەندەلەيەۆتىڭ پەريودتىق كەستەسىن ەسكە ءتۇسىرىپ كورىڭدەر...
(ۋران، پلۋتونيي، نەپتۋنيي)
«اققۋ ءبيى».
ورىندايتىن: 5 ا سىنىپ وقۋشىسى -------------------------
VII. راۋند.
7. «قارا جاشىكتە» جاسىرىلعان سۇراقتىڭ جاۋابىن تابۋ. بۇل سۇراقتى م. سيرانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ جوعارى ساناتتى ءمۇعالىمى تەمىربولاتوۆا فاريدا تەمىربولات قىزى جىبەرگەن ەكەن.
اسپان اينالىپ جەرگە تۇسكەندە 60 گرادۋسقا جەتەتىن ىستىقتا ءتىرى ورگانيزم عانا ەمەس، قارا تاستىڭ ءوزى دە ەرىپ كەتەتىندەي شاقتا تۇرادى. عاجاپتى قاراڭىز! وسىنداي قۇمدى جەردى جارىپ شىققان، شىرىنى تامشىلاعان جاسىل وسىمدىك ءوسىپ تۇر. مىنا جاشىكتىڭ ىشىندەگى جاسىرىلعان سول وسىمدىكتى تابىڭىز؟ (كاكتۋس)
VIII. راۋند
8. يندەر اۋدانى، ش. ۋاليحانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ 9 سىنىپ وقۋشىلارىنان كەلىپتى.
تاڭەرتەڭگى اسقا وتىرماي تۇرىپ ءسىز قانداي تۇزدى پايدالاناسىز؟
(ءتىس پاستاسىنداعى كالسيي كاربوناتى)
ءوز ويىڭدى اشىق ايتىپ،
تۇيىندەيمىز ءبىلىمدى.
ءار نارسەنىڭ جاۋابىن تەز
ايتايىقشى ۇعىمدى.
تاۋدى بيىك دەمە سەن،
تالاپتانساڭ، شىعارسىڭ.
قارسىلاس مىقتى دەمە سەن،
ءبىلىمدى بولساڭ، شىعارسىڭ – دەي وتىرىپ، سايىسىمىزدى اياقتايمىز. زياتكەرلىك ويىنىمىز ءوز مارەسىنە جەتكەن سەكىلدى. ولاي بولسا
كوماندانىڭ توپ باسشىسى 11 سىنىپ وقۋشىسى ايعالي الماگۇلگە ءسوز بەرسەك. الماگۇل ويىن ۇنادى ما؟ ويىننان قانداي اسەر الدىڭ؟
الماگۇل:
- ماعان ويىن وتە قاتتى ۇنادى. سۇراقتار دا وتە قىزىقتى. بۇل ويىننان سونداي جاقسى اسەر الدىم ايتا الامىن.
ويىنعا بارلىق وقۋشىلار بەلسەندى تۇردە قاتىستى. اپتالىققا بەلسەندى قاتىسقان وقۋشىلاردى ماراپاتتاۋ، ديپلومدار مەن سىيلىقتار تابىس ەتۋ.
م. سيرانوۆ ورتا مەكتەبىنىڭ بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى
گۇلجيحان سارسەنعالييەۆا، ايدانا نۇرجانوۆا
تاقىرىبى: «كوڭىلدى، تاپقىشتار، بىلىمدىلەر»
قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! بۇگىنگى م. سيرانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ بيولوگيا، حيميا جانە ءوزىن - ءوزى تانۋ پاندەرى بىرلەستىگىنىڭ «شۋاعى تارقاماسىن جەر بەتىنىڭ» اتتى 13 - 17 ءساۋىر ارالىعىندا وتكىزىلگەن اپتالىقتىڭ قورىتىندى كەشىنە قوش كەلدىڭىزدەر!
ماقساتى: وقۋشىلاردى بيولوگيا جانە حيميا پاندەرى بويىنشا بىلىمدەرىن جان - جاقتى دامىتا وتىرىپ، تەوريالىق - لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ. وقۋشىلاردى ويلارىن ەركىن جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ جانە وي - ءورىسىن، ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
كورنەكىلىكتەر: ينتەربەلسەندى تاقتا، سۇراقتار جازىلعان كونۆەرتتەر، يۋلا ويىنشىعى، قارا جاشىك جانە ت. ب.
ءتۇرى: زياتكەرلىك ويىن.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- تىڭداڭىزدار! تىڭداڭىزدار!
سايىستان تىس قالماڭىزدار!
مۇندا قىزىق تابىلار،
ءبىلىم نۇرى شاشىلار.
اقىل، ويى دامىعان،
ۇلگى الايىق وقۋشىلاردان!
- قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! ەلىمىزدىڭ بولاشاعى تەك قانا ءبىلىمدى جاستار ەكەنى داۋسىز. ەلباسىمىزدىڭ «نۇرلى جول – بولاشاققا باستار جول» اتتى جولداۋىندا دا ايتىلعان بولاتىن. وسى ماقساتپەن 9 - 10 - 11 سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ اراسىندا «كوڭىلدىلەر، تاپقىشتار، بىلىمدىلەر» اتتى (نە؟ قايدا؟ قاشان؟) ينتەللەكتۋالدى ويىنىن وتكىزگەلى وتىرمىز.
كوڭىلدى تاپقىشتار، العىرلار،
بار ونەرىن الدارىڭا سالادى.
كىم ءبىلىمدى، كوپ وقىعان بولسا ەگەر،
بۇگىنگى كۇن جەڭىمپازى بولادى.
بي: «كوكتەم ءۆالسى»
ورىندايتىن: 8 سىنىپ وقۋشىلارى
- ەڭ الدىمەن سايىسقا قاتىسۋشى وقۋشىلارمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
-------------------------------
ولاي بولسا مەن ويىننىڭ شارتىن ءتۇسىندىرىپ وتەيىن. ويىنعا قاتىسۋشىلار اراسىنان وزدەرىڭىز اقىلداسا وتىرىپ، توپ باسشىسىن تاعايىنداپ الىڭىزدار. بارلىق ماسەلەنى توپ باسشىسى باسقارىپ حابارلاپ وتىرادى. ينتەللەكتۋالدى ويىن 8 راۋندتان تۇرادى. ءار راۋندقا 8 كونۆەرتتە سۇراقتار دايىندالعان. يۋلانى اينالدىرۋ ارقىلى توقتاعان كەزدە باعدارشانىڭ تۇسىنداعى كونۆەرتتەگى سۇراققا دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ اينالاسىندا وتىرعان سايىسقا قاتىسۋشىلار جاۋاپ بەرۋگە 1 مينۋت دايىندالادى. اقىلداسا وتىرىپ توپ باسشىسىنىڭ شەشىمىمەن 1 ادام دۇرىس جاۋابىن باياندايدى.
نە تۇرىس؟ كانە ويىنعا كىرىسەيىك. (مۋزىكا)
بىلگەن سايىن كەلەدى بىلە بەرگىم،
بىلە بەرۋ ەمەس پە تىلەگى ەلدىڭ.
بۇگىن وسى سايىستا جەڭىسكە جەت،
ءبىلىمدى، ءارى بىلىكتى جاس جەتكىنشەك
- دەپ سايىسىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
I. راۋند
1. بۇل سۇراق اتىراۋ وبلىسى، يندەر اۋدانى، اققالا اۋىلىنىڭ تۇرعىنى مارجان اجەيدەن كەلىپتى. ال ەندى سۇراقتى وقىپ كورەيىك.
بۇل وسىمدىك “1000 اۋرۋدىڭ ەمى” دەپ سانالادى. بۇل وسىمدىكتى جينار كەزدە حالقىمىز ءيىلىپ سالەم بەرگەن. تۇيەتاباندار تۇقىمداسىنا جاتاتىن
ۋلى وسىمدىك. حالقىمىز “پالە جالادان ساقتاسىن” دەپ ءۇيدى وسى وسىمدىكتىڭ
تۇتىنىمەن الاستايدى، كوز تيمەسىن دەپ ءىلىپ قويادى...
بۇل قانداي وسىمدىك؟ (ادىراسپان)
II. راۋند
2. بۇل سۇراق م. سيرانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ 2012 جىلعى تۇلەگى ءقازىر ح. دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى اتىراۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ، جاراتىلىستانۋ فاكۋلتەتى، حيميا ماماندىعى بويىنشا 3 كۋرس ستۋدەنتى ماڭعىستاۋوۆا راۋشان تىنىشتىققىزىنان كەلىپتى.
1670 ج اعىلشىن بوتانيگى دج. رەي ەكسپەريمەنت جاسايدى. وندا ول ءبىر ىدىسقا قىزعىلت ورمان قۇمىرسقالارىن سالىپ، وعان سۋ قۇيىپ، قايناعانشا قىزدىرادى جانە ىدىس ارقىلى بۋ جىبەرەدى. بۋدى كوندەنساسيالاپ جاڭا قوسىلىس سۋلى ەرىتىندى الدى. ول قىشقىلدىق قاسيەتى بار قوسىلىس الادى. بۇل قانداي قىشقىل؟ (قۇمىرسقا قىشقىلى)
مۋزىكالىق ءۇزىندى. ءان. «اق كوگەرشىن».
ورىندايتىن: 9 سىنىپ وقۋشىسى جاقسىلىق نازەركە.
III. راۋند
3. بۇل سۇراق م. سيرانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ 2009 جىلعى تۇلەگى س. اسفەندياروۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك مەديسينالىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ينتەرناتۋراسىن وقىپ جۇرگەن، اق حالاتتى ابزال جان دىلماعانبەتوۆا گۇلسانادان كەلىپتى.
قۇلدىق زامانىندا ۇستەمدىك ەتۋشى توپتار قۇلداردى ءوز - ارا شايقاستىرىپ قىزىققا باتادى ەكەن، جينالعان قانىشەرلەر ماقساتى قىزىققا باتىپ ۋاقىت وتكىزۋ. بۇل اتاققۇمارلار مەن اسەم كيىنگەن بيكەشتەردىڭ كازىر الدارىندا ادام قانىنىڭ توگىلەتىنىمەن ىستەرى جوق. ادامنىڭ ءولىمىن ولار شىبىننىڭ ولىمىندەي دە كورمەيدى.
ولاردىڭ قازىرگى نازارى تەك ارەنا مەن الدارىنداعى اۋماقتى قاپشىقتا. ەرى بولسىن، ايەلى بولسىن الگى قاپشىقتان ءبىر زاتتى الىپ قىتىرلاتا شايناپ. راحاتقا كەنەلىپ وتىر، ريمدىكتەر بۇل وسىمدىكتى ءبىزدىڭ ەرامىزعا دەيىن 2 مىڭ جىل بۇرىن بىلگەن. بۇل وسىمدىكتىڭ قۇرامىندا ا دارۋمەنى جانە كاروتين زاتى بار. بۇل اعزانىڭ وسۋىنە پايداسىن تيگىزەدى. بۇل قانداي وسىمدىك دەپ ويلايسىز؟ (ءسابىز)
IV. راۋند
4. بۇل بەينەسۇراق. سۇراق م. سيرانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ I ساناتتى ءمۇعالىمى سارسەنعالييەۆا گۇلجاحان مۇقىمقىزىنان كەلىپتى. (جۋا)
V. راۋند
5. بۇل سۇراق الماتى قالاسىنان «حيميا مەكتەپتە» جۋرنالىنىڭ رەداكسياسىنان كەلىپتى.
مەديكتەر زارارسىزداندىرۋ كەزىندە، تەرى يلەۋشىلەر ەلتىرى دايىنداۋ كەزىندە، حيميكتەر شىنى دايىنداۋ كەزىندە قانداي قىشقىلدى قولدانادى؟ (بور قىشقىلى)
مۋزىكالىق ءۇزىندى. ءان: «اق كەپتەرلەر»
ورىندايتىن. 7 ءا سىنىپ وقۋشىسى قايىربايەۆا ءشاربات.
VI. راۋند
6. الماتى قالاسى №122 مەكتەپ – گيمنازياسىنىڭ حيميا ءپانىن جاراتىلىستانۋ – ماتەماتيكا باعىتىندا وقيتىن 10 سىنىپ وقۋشىلارىنان كەلىپتى.
قانداي ەلەمەنتتەردىڭ اتى پلانەتا اتىمەن سايكەس كەلەدى؟ د. ي. مەندەلەيەۆتىڭ پەريودتىق كەستەسىن ەسكە ءتۇسىرىپ كورىڭدەر...
(ۋران، پلۋتونيي، نەپتۋنيي)
«اققۋ ءبيى».
ورىندايتىن: 5 ا سىنىپ وقۋشىسى -------------------------
VII. راۋند.
7. «قارا جاشىكتە» جاسىرىلعان سۇراقتىڭ جاۋابىن تابۋ. بۇل سۇراقتى م. سيرانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ جوعارى ساناتتى ءمۇعالىمى تەمىربولاتوۆا فاريدا تەمىربولات قىزى جىبەرگەن ەكەن.
اسپان اينالىپ جەرگە تۇسكەندە 60 گرادۋسقا جەتەتىن ىستىقتا ءتىرى ورگانيزم عانا ەمەس، قارا تاستىڭ ءوزى دە ەرىپ كەتەتىندەي شاقتا تۇرادى. عاجاپتى قاراڭىز! وسىنداي قۇمدى جەردى جارىپ شىققان، شىرىنى تامشىلاعان جاسىل وسىمدىك ءوسىپ تۇر. مىنا جاشىكتىڭ ىشىندەگى جاسىرىلعان سول وسىمدىكتى تابىڭىز؟ (كاكتۋس)
VIII. راۋند
8. يندەر اۋدانى، ش. ۋاليحانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ 9 سىنىپ وقۋشىلارىنان كەلىپتى.
تاڭەرتەڭگى اسقا وتىرماي تۇرىپ ءسىز قانداي تۇزدى پايدالاناسىز؟
(ءتىس پاستاسىنداعى كالسيي كاربوناتى)
ءوز ويىڭدى اشىق ايتىپ،
تۇيىندەيمىز ءبىلىمدى.
ءار نارسەنىڭ جاۋابىن تەز
ايتايىقشى ۇعىمدى.
تاۋدى بيىك دەمە سەن،
تالاپتانساڭ، شىعارسىڭ.
قارسىلاس مىقتى دەمە سەن،
ءبىلىمدى بولساڭ، شىعارسىڭ – دەي وتىرىپ، سايىسىمىزدى اياقتايمىز. زياتكەرلىك ويىنىمىز ءوز مارەسىنە جەتكەن سەكىلدى. ولاي بولسا
كوماندانىڭ توپ باسشىسى 11 سىنىپ وقۋشىسى ايعالي الماگۇلگە ءسوز بەرسەك. الماگۇل ويىن ۇنادى ما؟ ويىننان قانداي اسەر الدىڭ؟
الماگۇل:
- ماعان ويىن وتە قاتتى ۇنادى. سۇراقتار دا وتە قىزىقتى. بۇل ويىننان سونداي جاقسى اسەر الدىم ايتا الامىن.
ويىنعا بارلىق وقۋشىلار بەلسەندى تۇردە قاتىستى. اپتالىققا بەلسەندى قاتىسقان وقۋشىلاردى ماراپاتتاۋ، ديپلومدار مەن سىيلىقتار تابىس ەتۋ.
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك ماقساتى: ىشەكقۋىستى جاندىكتەردىڭ قۇرلىسى، سان الۋاندىعى، تىرشىلىك جاعدايى، ىشەكقۋىستىلاردىڭ تابيعاتتاعى جانە ادام ومىرىندەگى ءرولى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
