ى.التىنسارين "سالاقتىق"
ىبىراي التىنسارين «سالاقتىق»
ادەبيەتتىك وقۋ 2 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. قازاقتىڭ باس ۇستازى ى. ءالتىنساريننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىق جولىن ۇلگى ەتە وتىرىپ، «سالاقتىق» اڭگىمەسىنىڭ نەگىزگى مازمۇنىن اشۋ؛
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
ءماتىننىڭ نەگىزگى يدەياسىن اشادى.
تابىس كريتەرييلەرى:
1. ماقال مەن ماتەلدىڭ ايىرا الادى.
2. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقيدى.
3. ماتىنگە سايكەس ماقالدى تابا بىلەدى.
4. ءماتىننىڭ مازمۇنىن تالداي الادى.
5. جاقسى - جامان قاسيەتتەردى اجىراتادى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: توپتاستىرۋ، جۇپتىق، سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ:
- بالالار، كانە ءبارىمىز تۇرىپ، ءبىر - بىرىمىزگە جىميا قاراپ، جىلۋىمىزدى بەرەيىك.
- ءبىرىنشى الاقانمەن، ەكىنشى اياقپەن، ءۇشىنشى يىقپەن، ءتورتىنشى ارقامىزبەن، ەندى مۇرىنىمىزبەن.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
- «ءقادىرلى اكەلەرىم، مەيىرلى انالارىم» دەگەن ءبولىمدى قايتالاۋ.
ءبولىمدى قايتالاۋعا بايلانىستى مەن سەندەرگە جۇپتىق تاپسىرما بەرەمىن.
اتالعان تاپسىرمانى جۇپتاسىپ ورىندايسىڭدار.
وي سەرگىتۋ.
1. اجەتايىم دەگەن ءسوز قاي ماتىندە كەزدەستى؟
2. «ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ،
تۇندە بەسىك تايانعان» دەگەن جولداردىڭ اۆتورى كىم؟ (ى. التىنسارين)
3. «ايداي انام» دەگەن ءسوز قاي ماتىندە كەزدەسەدى؟
4. «اتاڭا نە قىلساڭ، الدىڭا سول كەلەر» دەگەن ناقىل سوزگە قۇرىلعان شىعارمانى اتا. (اتاسى مەن نەمەرەسى)
5. ديالوگ دەگەنىمىز نە؟
6. تەنتەك ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭ؟ (بۇزاقى)
7. «ۇلگىلى بالا» دەگەن كىتابى بار بالالار جازۋشىسى كىم؟ ج. سماقوۆ.
8. «جەتى اتاڭدى ءبىلۋ» قاجەتتىلىگى قاي شىعارمادا ايتىلعان؟ ۇشقان ۇيا.
9. «ءالدي بوپەم» دەگەن جىر قالاي اتالادى؟ (بەسىك جىرى)
10. قابۋسناما دەگەنىمىز نە؟ ەرتەدە جازىلعان ۇگىت - ناسيحاتقا تولى كىتاپ. ونى جازعان ادامنىڭ ەسىمى قايقاۋس.
11. «ءبارى تاپپاعان اقىلدى كارى تابادى» دەگەن ءسوز قاي ەرتەگىدەن وقىدىڭدار؟
12. ءقادىرلى اكەلەرىم، مەيىرلى انالارىم» بولىمىندەگى تاقىرىپتار نەنى باسشىلىققا العان؟ ۇلكەندى سىيلاۋدى، قۇرمەتتەۋدى، اتا – انانى سىيلاۋ، قارسى شىقپاۋ.
ءىىى. جاڭا ساباققا دايىندىق كەزەڭى:
- بالالار، ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن ادەبيەت ساباعىنان قانشا ءبولىمدى وتتىك؟
- بۇگىن ءبىز جاڭادان «ادام بولام دەسەڭىز» دەگەن ءبولىمدى وتكەلى وتىرمىز.
- «ادام بولام دەسەڭىز» قاي اقىننىڭ ۇلاعاتتى ءسوزى دەپ ويلايسىڭدار؟
- اباي قۇنانبايەۆتى كىم دەپ تانيمىز؟
- «عىلىم تاپپاي ماقتانبا» ولەڭىندە اتامىز نەنى باسشىلىققا العان؟
- بەس اسىل قاسيەتتى، بەس دۇشپاندى باسشىلىققا العان.
- ولاي بولسا، بىزدە وسى بەس اسىل قاسيەتتى ساباعىمىزدىڭ ۇرانىعىپ الايىق. ياعني ساباقتا تالاپتانىپ، ەڭبەكتەنىپ، ويلانىپ، ءبىر - بىرىمىزگە كومەكتەسىپ، جاۋابىمىزعا قاناعاتتانىپ وتىرايىق.
ەلەكتروندى وقۋلىقتى پايدالانۋ.
1. ءسوزجۇمباقتى شەشەيىك. ماقال - ماتەل جارىسى.
1. عىلىم تاپپاي ماقتانبا.
2. اسىق ويناعان ازار.
3. اقىل – توزبايتىن تون.
ءبىلىم – تاۋسىلمايتىن كەن.
4. ادەپتى بالا – ارلى بالا.
5. بىرلىك ءتۇبى – تىرلىك.
6. ءبىلىم ينەمەن قۇدىق قازعانداي.
7. ادەپتى بالا – ارلى بالا.
8. تالاپتى بالا تالپىنعان قۇستاي.
9. تازالىق - دەنساۋلىق كەپىلى.
10. ۇرلىق ءتۇبى – قورلىق.
2. ءسوزجۇمباقتىڭ ورتاسىندا ياعني تىگىنەن قانداي سوزدەر شىقتى؟
(ماقال، ماتەل)
ماقال - ماتەل تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
3. وسى ماقال - ماتەلدەرگە ورتاق قانداي تاقىرىپ بەرۋگە بولادى؟
(جاقسى جامان ىستەر تۋرالى.)
ولاي بولسا ى. ءالتىنساريننىڭ جاقسى، جامان ىستەر جايىندا جازىلعان «سالاقتىق» ماتىنىمەن تانىسامىز.
4. پروبلەمالىق سۇراق قويۋ:
- سالاق دەپ قانداي ادامدى ايتامىز؟
- سالاقتىق نەدەن پايدا بولادى؟
- سالاقتىقتىڭ سوڭى نەگە اپارادى؟
5. ءمۇعالىم: ءماتىنىڭ مازمۇنى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
6. ەلەكتروندى وقۋلىقتان ءماتىندى تىڭداتۋ.
7. وقۋلىقپەن جۇمىس.
ءماتىندى وقۋشىلارعا وقىتۋ.
8. ەلەكتروندى وقۋلىقتان تىرەك سىزبانى پايدالانىپ، ءماتىننىڭ مازمۇنىن تالداۋ.
9. وسى ءماتىن بويىنشا قاي ماقال - ماتەل سايكەس كەلەدى؟
10. كەلەسى تاپسىرمامىز «اقىلدىڭ التى قالپاعى» اتتى وقىتا ۇيرەتۋ فورماسى. مەن سەندەردى 6 توپقا بولەمىن. ءار توپقا ءماتىن بويىنشا تاپسىرمالار بەرىلەدى.
1- توپ: اق قالپاقتىلار: ى. التىنسارين تۋرالى نە بىلەمىز؟ ى. التىنسارين
تۋرالى اقپارات بەرۋ.
2- توپ: قىزىل قالپاقتىلار: وسى ءماتىندى وقىعاندا دا جانە تىڭداعاندا قانداي سەزىمدە، كۇيدە بولدىڭدار؟
3- توپ: قارا قالپاقتىلار: سەندەر سالاقتىقتى جاقتاپ كورىڭدەرشى؟
4- توپ: سارى قالپاقتىلار: سالاقتىققا قاراما - قارسى پىكىر ايتۋلارىڭ كەرەك.
5- توپ: جاسىل قالپاقتىلار: جاقسى مەن جامان قاسيەتتەردى اجىراتا وتىرىپ، بولاشاقتا نەنى بولجايسىڭدار؟
6- توپ: بۇگىنگى ءماتىن بويىنشا قورىتىندى ءتۇيىن.
ساباقتى قورىتۋ: - بالالار، ومىردە سالاقتىق ول وتە جامان قاسيەتكە جاتادى. سالاق بولماي كەرىسىنشە ۇقىپتى، تازا بولۋىمىز كەرەك. مەن ويلايمىن ءبىز ساباقتىڭ ۇرانى رەتىندە اسىل قاسيەتتەردى العان ەدىك. سول اسىل قاسيەتتىڭ ءبىرى ۇقىپتىلىق جانە تازالىق ەكەن.
تابىس كريتەرييىنە توقتالۋ.
باعالاۋ:
ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى وقۋ جانە مازمۇنىن ايتۋ.
الماتى وبلىسى، تالدىقورعان قالاسى،
"ەركىن اۋىلىنداعى ەسجان بەرلىقوجا ۇلى اتىنداعى
№11ورتا مەكتەبى" كمم - ءنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ءاليا اليحان قىزى
ادەبيەتتىك وقۋ 2 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. قازاقتىڭ باس ۇستازى ى. ءالتىنساريننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىق جولىن ۇلگى ەتە وتىرىپ، «سالاقتىق» اڭگىمەسىنىڭ نەگىزگى مازمۇنىن اشۋ؛
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
ءماتىننىڭ نەگىزگى يدەياسىن اشادى.
تابىس كريتەرييلەرى:
1. ماقال مەن ماتەلدىڭ ايىرا الادى.
2. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقيدى.
3. ماتىنگە سايكەس ماقالدى تابا بىلەدى.
4. ءماتىننىڭ مازمۇنىن تالداي الادى.
5. جاقسى - جامان قاسيەتتەردى اجىراتادى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: توپتاستىرۋ، جۇپتىق، سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ:
- بالالار، كانە ءبارىمىز تۇرىپ، ءبىر - بىرىمىزگە جىميا قاراپ، جىلۋىمىزدى بەرەيىك.
- ءبىرىنشى الاقانمەن، ەكىنشى اياقپەن، ءۇشىنشى يىقپەن، ءتورتىنشى ارقامىزبەن، ەندى مۇرىنىمىزبەن.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
- «ءقادىرلى اكەلەرىم، مەيىرلى انالارىم» دەگەن ءبولىمدى قايتالاۋ.
ءبولىمدى قايتالاۋعا بايلانىستى مەن سەندەرگە جۇپتىق تاپسىرما بەرەمىن.
اتالعان تاپسىرمانى جۇپتاسىپ ورىندايسىڭدار.
وي سەرگىتۋ.
1. اجەتايىم دەگەن ءسوز قاي ماتىندە كەزدەستى؟
2. «ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ،
تۇندە بەسىك تايانعان» دەگەن جولداردىڭ اۆتورى كىم؟ (ى. التىنسارين)
3. «ايداي انام» دەگەن ءسوز قاي ماتىندە كەزدەسەدى؟
4. «اتاڭا نە قىلساڭ، الدىڭا سول كەلەر» دەگەن ناقىل سوزگە قۇرىلعان شىعارمانى اتا. (اتاسى مەن نەمەرەسى)
5. ديالوگ دەگەنىمىز نە؟
6. تەنتەك ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭ؟ (بۇزاقى)
7. «ۇلگىلى بالا» دەگەن كىتابى بار بالالار جازۋشىسى كىم؟ ج. سماقوۆ.
8. «جەتى اتاڭدى ءبىلۋ» قاجەتتىلىگى قاي شىعارمادا ايتىلعان؟ ۇشقان ۇيا.
9. «ءالدي بوپەم» دەگەن جىر قالاي اتالادى؟ (بەسىك جىرى)
10. قابۋسناما دەگەنىمىز نە؟ ەرتەدە جازىلعان ۇگىت - ناسيحاتقا تولى كىتاپ. ونى جازعان ادامنىڭ ەسىمى قايقاۋس.
11. «ءبارى تاپپاعان اقىلدى كارى تابادى» دەگەن ءسوز قاي ەرتەگىدەن وقىدىڭدار؟
12. ءقادىرلى اكەلەرىم، مەيىرلى انالارىم» بولىمىندەگى تاقىرىپتار نەنى باسشىلىققا العان؟ ۇلكەندى سىيلاۋدى، قۇرمەتتەۋدى، اتا – انانى سىيلاۋ، قارسى شىقپاۋ.
ءىىى. جاڭا ساباققا دايىندىق كەزەڭى:
- بالالار، ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن ادەبيەت ساباعىنان قانشا ءبولىمدى وتتىك؟
- بۇگىن ءبىز جاڭادان «ادام بولام دەسەڭىز» دەگەن ءبولىمدى وتكەلى وتىرمىز.
- «ادام بولام دەسەڭىز» قاي اقىننىڭ ۇلاعاتتى ءسوزى دەپ ويلايسىڭدار؟
- اباي قۇنانبايەۆتى كىم دەپ تانيمىز؟
- «عىلىم تاپپاي ماقتانبا» ولەڭىندە اتامىز نەنى باسشىلىققا العان؟
- بەس اسىل قاسيەتتى، بەس دۇشپاندى باسشىلىققا العان.
- ولاي بولسا، بىزدە وسى بەس اسىل قاسيەتتى ساباعىمىزدىڭ ۇرانىعىپ الايىق. ياعني ساباقتا تالاپتانىپ، ەڭبەكتەنىپ، ويلانىپ، ءبىر - بىرىمىزگە كومەكتەسىپ، جاۋابىمىزعا قاناعاتتانىپ وتىرايىق.
ەلەكتروندى وقۋلىقتى پايدالانۋ.
1. ءسوزجۇمباقتى شەشەيىك. ماقال - ماتەل جارىسى.
1. عىلىم تاپپاي ماقتانبا.
2. اسىق ويناعان ازار.
3. اقىل – توزبايتىن تون.
ءبىلىم – تاۋسىلمايتىن كەن.
4. ادەپتى بالا – ارلى بالا.
5. بىرلىك ءتۇبى – تىرلىك.
6. ءبىلىم ينەمەن قۇدىق قازعانداي.
7. ادەپتى بالا – ارلى بالا.
8. تالاپتى بالا تالپىنعان قۇستاي.
9. تازالىق - دەنساۋلىق كەپىلى.
10. ۇرلىق ءتۇبى – قورلىق.
2. ءسوزجۇمباقتىڭ ورتاسىندا ياعني تىگىنەن قانداي سوزدەر شىقتى؟
(ماقال، ماتەل)
ماقال - ماتەل تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
3. وسى ماقال - ماتەلدەرگە ورتاق قانداي تاقىرىپ بەرۋگە بولادى؟
(جاقسى جامان ىستەر تۋرالى.)
ولاي بولسا ى. ءالتىنساريننىڭ جاقسى، جامان ىستەر جايىندا جازىلعان «سالاقتىق» ماتىنىمەن تانىسامىز.
4. پروبلەمالىق سۇراق قويۋ:
- سالاق دەپ قانداي ادامدى ايتامىز؟
- سالاقتىق نەدەن پايدا بولادى؟
- سالاقتىقتىڭ سوڭى نەگە اپارادى؟
5. ءمۇعالىم: ءماتىنىڭ مازمۇنى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
6. ەلەكتروندى وقۋلىقتان ءماتىندى تىڭداتۋ.
7. وقۋلىقپەن جۇمىس.
ءماتىندى وقۋشىلارعا وقىتۋ.
8. ەلەكتروندى وقۋلىقتان تىرەك سىزبانى پايدالانىپ، ءماتىننىڭ مازمۇنىن تالداۋ.
9. وسى ءماتىن بويىنشا قاي ماقال - ماتەل سايكەس كەلەدى؟
10. كەلەسى تاپسىرمامىز «اقىلدىڭ التى قالپاعى» اتتى وقىتا ۇيرەتۋ فورماسى. مەن سەندەردى 6 توپقا بولەمىن. ءار توپقا ءماتىن بويىنشا تاپسىرمالار بەرىلەدى.
1- توپ: اق قالپاقتىلار: ى. التىنسارين تۋرالى نە بىلەمىز؟ ى. التىنسارين
تۋرالى اقپارات بەرۋ.
2- توپ: قىزىل قالپاقتىلار: وسى ءماتىندى وقىعاندا دا جانە تىڭداعاندا قانداي سەزىمدە، كۇيدە بولدىڭدار؟
3- توپ: قارا قالپاقتىلار: سەندەر سالاقتىقتى جاقتاپ كورىڭدەرشى؟
4- توپ: سارى قالپاقتىلار: سالاقتىققا قاراما - قارسى پىكىر ايتۋلارىڭ كەرەك.
5- توپ: جاسىل قالپاقتىلار: جاقسى مەن جامان قاسيەتتەردى اجىراتا وتىرىپ، بولاشاقتا نەنى بولجايسىڭدار؟
6- توپ: بۇگىنگى ءماتىن بويىنشا قورىتىندى ءتۇيىن.
ساباقتى قورىتۋ: - بالالار، ومىردە سالاقتىق ول وتە جامان قاسيەتكە جاتادى. سالاق بولماي كەرىسىنشە ۇقىپتى، تازا بولۋىمىز كەرەك. مەن ويلايمىن ءبىز ساباقتىڭ ۇرانى رەتىندە اسىل قاسيەتتەردى العان ەدىك. سول اسىل قاسيەتتىڭ ءبىرى ۇقىپتىلىق جانە تازالىق ەكەن.
تابىس كريتەرييىنە توقتالۋ.
باعالاۋ:
ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى وقۋ جانە مازمۇنىن ايتۋ.
الماتى وبلىسى، تالدىقورعان قالاسى،
"ەركىن اۋىلىنداعى ەسجان بەرلىقوجا ۇلى اتىنداعى
№11ورتا مەكتەبى" كمم - ءنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ءاليا اليحان قىزى
You Might Also Like
-
تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعىنا ارنالعان «ۇلت رۋحىنىڭ، ۇلى جولى» اتتى ادەبي – مۋزىكالىق كومپوزيسيا
