
- 17 قاز. 2015 00:00
- 812
ىرگەلى ءۇش ءجۇز قۇرامى
قازاق حالقى نەگىزىنەن ىرگەلى ءۇش ءجۇز، ونىڭ سىرتىندا رۋلار مەن ۇلىستاردان تۇرادى. بۇلاردى شەجىرە بويىنشا اتا جولىمەن، ۇران، تاڭبالارىمەن كورسەتكەندە بىلايشا تاراتىلادى:
ۇلى ءجۇز – اقارىس، تاڭباسى – Ω (ءنال)، ۇرانى – «باقتيار».
ورتا ءجۇز – جانارىس، تاڭباسى – ∏ (بوساعا)، ۇرانى – «اقجول».
كىشى ءجۇز – بەكارىس، تاڭباسى – ↑ (جەبە)، ۇرانى – «الديار».
ءۇش ءجۇزدىڭ ۇرانى – «الاش».
ۇلى ءجۇز تايپالارى:
قاڭلى – ۇرانى – «بايتەرەك»، تاڭباسى – شىلبىر، كوسەۋ.
قاتاعان (شانىشقىلى) – ۇرانى – «ايرىلماس»، تاڭباسى – قولتاڭبا.
جالايىر – ۇرانى – «قابىلان»، «باقتيار»، تاڭباسى – تاراق.
سىرگەلى – ۇرانى – «توعاناس»، تاڭباسى – سىرگە.
شاقشام – ۇرانى – «قابىلان»، تاڭباسى – جەبە.
سارى ءۇيسىن – ۇرانى – «بايتوق»، تاڭباسى – اباق، اشاماي.
شاپىراشتى – ۇرانى – «قاراساي»، تاڭباسى – اي، تۇمار.
ىستى – ۇرانى – «جاۋاتار»، تاڭباسى – كوسەۋ، شىلبىر.
وشاقتى – ۇرانى – «باقتيار»، تاڭباسى – تۇمار.
البان – ۇرانى – «رايىمبەك»، تاڭباسى – اباق.
سۋان – ۇرانى – «بايسۋان»، تاڭباسى –دوڭگەلەك.
دۋلات – ۇرانى – «باقتيار»، تاڭباسى – دوڭگەلەك.
ورتا ءجۇز تايپالارى:
ارعىن – ۇرانى – «اقجول»، تاڭباسى – كوز.
قىپشاق – ۇرانى – «ويباس»، تاڭباسى – قوس ءالىپ.
نايمان – ۇرانى – «قاپتاعاي»، تاڭباسى – باقان، بوساعا، ءشومىش.
قوڭىرات – ۇرانى – «الاتاۋ»، «مۇلكامان»، تاڭباسى – بوساعا.
كەرەي – ۇرانى – «وشىباي»، تاڭباسى – اشاماي.
ۋاق – ۇرانى – «جاۋباسار»، تاڭباسى – باقان، اشاماي.
كىشى ءجۇز تايپالارى:
بۇلار ءۇش اتادان تۇرادى:
1. ءالىم ۇلى. 2. باي ۇلى. 3. جەتىرۋ.
ءالىم ۇلىنىڭ تارالۋى:
كەتە – ۇرانى – «مايلىباي».
قاراكەسەك – ۇرانى – «باقتىباي»، «ايىرتاۋ».
شومەكەي – ۇرانى – «ءدويت».
قاراساقال – ۇرانى – «باقتىباي».
ءتورتقارا – ۇرانى – «مايلىباي».
شەكتى – ۇرانى – «ءدويت».
باي ۇلىنىڭ تارالۋى:
شەركەش – ۇرانى – «شاعىراي»، تاڭباسى – باقان.
ىسىق – ۇرانى – «بايتەرەك».
ماسقار – ۇرانى – «قاراتاي».
التىباس – ۇرانى – «بايباراق»، تاڭباسى – باقان.
تانا – ۇرانى – «تانا»، تاڭباسى – ءالىپ، كوسەۋ.
بايباقتى – ۇرانى – «ءداۋقارا».
قىزىلقۇرت – ۇرانى – «جيەنباي».
تاز – ۇرانى – «تورەمۇرات»، «باقاي»، تاڭباسى – قامشى.
بەرىش – ۇرانى – «اعاتاي».
اداي – ۇرانى – «بەكەت»، تاڭباسى – ساداق.
ەسەنتەمىر – ۇرانى – «الدوڭعار»، تاڭباسى – باقان.
جاپپاس – ۇرانى – «بايمۇرات»، تاڭباسى – تۇيەمويىن (ويۋ).
التىن – ۇرانى – «بايمۇرات».
جەتىرۋدىڭ تارالۋى:
تولەۋ – ۇرانى – «ارعىماق»، تاڭباسى – بالعا، شىلبىر.
رامادان – ۇرانى – «دۋلات»، «قايعۇلىم»، تاڭباسى – ءشومىش.
تاما – ۇرانى – «قارابۋرا»، تاڭباسى – كوسەۋ، ءالىپ، تاراق.
كەردەرى – ۇرانى – «قوجاحمەت»، تاڭباسى – توستاعان.
كەرەيىت – ۇرانى – «اقساقال»، تاڭباسى – شىلبىر، قىلىش.
تابىن – ۇرانى – «توستاعان»، تاڭباسى – تاراق، كوسەۋ، ءشومىش.
جاعالبايلى – ۇرانى – «مالاتاۋ»، تاڭباسى – بالتا.
جۇزگە كىرمەيتىن قازاق رۋلارى:
تورە – ۇرانى – «ابىلاي»، «شايباق» تاڭباسى – ارقار.
قوجا – ۇرانى – «قوجا احمەت»، تاڭباسى – ءالىپ.
سۋناق – ۇرانى – «ءابىلعازى» (سۋناق اتا)، تاڭباسى – قالام.
تولەڭگىت – ۇرانى – «وراق»، تاڭباسى – كوسەۋ.