جابايى اڭداردىڭ كۇزگى تىرشىلىگى
ءپانى: دۇنيەتانۋ
كلاسى: 1
ءپان ءمۇعالىمى: جانازيلوۆا ايناگۇل ماراتوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جابايى اڭداردىڭ كۇزگى تىرشىلىگى.
ساباقتىڭ ماقساتى: جانۋارلار تىرشىلىگىندە بولاتىن كۇزگى وزگەرىستەردى تۇسىنۋگە جاعداي جاساۋ؛ تابيعاتتى قورعاۋعا، وعان ۇقىپتى قاراۋعا تاربيەلەۋ؛ جاندى تابيعات پەن جانسىز تابيعاتتىڭ بايلانىسىن ۇعىندىرۋ.
ساباقتىڭ جابدىعى: جابايى اڭدار تىرشىلىگىن بەينەلەيتىن سلايد؛
ساباقتىڭ بارىسى:
1. وقۋشىلاردىڭ وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا العان بىلىمدەرىن قايتالاۋ. جاندى جانە جانسىز تابيعاتتا كۇزدە بولعان وزگەرىستەر جايىندا اڭگىمەلەسۋ.
2. وقۋلىقتاعى سۋرەتتەر بويىنشا جۇمىس. سۋرەتتى پايدالانىپ، قىستا ۇيقىعا كەتەتىن جابايى اڭداردىڭ قىسقا قارسى دايىندىعى تۋرالى ايتۋ. بورسىق، ايۋ، كىرپى قىسقا قاراي كوپ قورەكتەنىپ (قوڭىز،
تىشقان، باقا، ورمان جيدەكتەرىن، جەمىستەرىن، ءشوپتى، ت. ب. جەيدى)
سەمىرەدى. ولاردىڭ ءتۇر-تۇسىن سيپاتتاۋ.
3. وقۋلىقتاعى ءماتىندى وقىپ بەرىپ، مازمۇنى بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋ. اۋەلى جەكە سۇراقتار بويىنشا سويلەتىپ، كەيىن تۇسىنىگىن تۇتاس ايتۋعا جاتتىقتىرۋ.
4. «اڭدار نەمەن قورەكتەنەدى؟» ويىنىن ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلار قاي جانۋاردىڭ نەمەن قورەكتەنەتىنىن سۋرەتتەن تاۋىپ كورسەتەدى.
5. داپتەردەگى تاپسىرما بويىنشا ءار اڭنىڭ جەيتىن تاعامىن سىزىقپەن قوسۋ تاپسىرىلادى.
6. سوزدىك جۇمىس: كىرپى، ايۋ، بورسىق، قورەكتەنەدى، سەمىرەدى، ءىن، اپان، ت. ب. تىرەك سوزدەرى ارقىلى سويلەم قۇراستىرۋ.
7. ءتيىن، سارشۇناق، الامان قىسقا قارسى ازىق قورىن جينايدى. قاسقىر، قويان، تۇلكى، بۇعى، ت. ب. قىسقا ەشقانداي قور جينامايدى. وسىلاردىڭ سەبەبى تۋرالى وقۋشىلارمەن اڭگىمەلەسۋ. ساباق بارىسىندا سۋرەتتەر مەن مازمۇندى كارتينالاردى مولىنان قولدانۋعا جانە بەينەتاسپالاردى پايدالانۋعا بولادى. سونىمەن قاتار داپتەردەگى سۋرەتتەر بويىنشا قاي اڭنىڭ نەمەن قورەكتەنەتىنىن تالداتۋ.
8. اڭداردىڭ تۇلەۋى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ. «تابيعات عاجايىپتارى» كىتابىنان الىنعان «جانۋارلار نەگە قىستا توندارىن اۋىستىرادى؟» دەگەن ءماتىندى وقۋدان باستالادى.
جانۋارلار نەگە قىستا توندارىن اۋىستىرادى؟
بارلىق اڭدار كۇز تۇسىسىمەن جازدىق ەسكى، سيرەك جۇندەرىن قىسقى قالىڭ جانە جىلى تونعا اۋىستىرادى. قاراشا ايىنا قارسى ولاردىڭ ءبارى تۇلەپ، قىسقى كيىمدەرىن «كيىپ الادى».
بەيمازا، تىنىم تاپپايتىن ءتيىن دە تۇلەيدى. ونىڭ قىسقى تونى جازعى تونىنان جىلى، ءتۇسى دە باسقا.
قىسقى اقتوندى اققويان مەن اققالاق تا كيدى. بۇل جانۋارلاردىڭ جازعى تونى - سارعىش قوڭىر ءتۇستى. ەندى بۇلار اقشا قارداي اپپاق تونعا وراندى. كۇرتىك قاردان ولاردى كورە المايسىڭ.
ءمۇعالىم وقۋشىلارعا تومەندەگىدەي سۇراقتار قويادى:
ا) تۇلەۋ دەگەنىمىز نە؟
ءا) جانۋارلار نە ءۇشىن توندارىن اۋىستىرادى؟
ب) قانداي جانۋارلار تۇلەيدى؟
وقۋشىلار سۇراقتارعا ءوز پىكىرلەرىن بىلدىرەدى.
9. داپتەرمەن جۇمىس. داپتەردەگى جۇمباق شەشىلىپ، جاز مەزگىلى بەينەلەنگەن سۋرەتكە قوياننىڭ جازعى ءتۇرىن، ال قىس مەزگىلى بەينەلەنگەن سۋرەتكە قوياننىڭ قىسقى ءتۇرىن بەينەلەپ سالۋ تاپسىرىلادى.
10. ساباقتى قورىتىندىلاۋعا قويىلاتىن سۇراقتار:
ا) جانۋارلاردىڭ تىرشىلىگى تۋرالى نە بىلدىك؟
ءا) جانۋارلار قىسقا قالاي دايىندالادى؟
ب) قىستا ۇيقىعا كەتەتىن اڭداردى اتا.
كلاسى: 1
ءپان ءمۇعالىمى: جانازيلوۆا ايناگۇل ماراتوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جابايى اڭداردىڭ كۇزگى تىرشىلىگى.
ساباقتىڭ ماقساتى: جانۋارلار تىرشىلىگىندە بولاتىن كۇزگى وزگەرىستەردى تۇسىنۋگە جاعداي جاساۋ؛ تابيعاتتى قورعاۋعا، وعان ۇقىپتى قاراۋعا تاربيەلەۋ؛ جاندى تابيعات پەن جانسىز تابيعاتتىڭ بايلانىسىن ۇعىندىرۋ.
ساباقتىڭ جابدىعى: جابايى اڭدار تىرشىلىگىن بەينەلەيتىن سلايد؛
ساباقتىڭ بارىسى:
1. وقۋشىلاردىڭ وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا العان بىلىمدەرىن قايتالاۋ. جاندى جانە جانسىز تابيعاتتا كۇزدە بولعان وزگەرىستەر جايىندا اڭگىمەلەسۋ.
2. وقۋلىقتاعى سۋرەتتەر بويىنشا جۇمىس. سۋرەتتى پايدالانىپ، قىستا ۇيقىعا كەتەتىن جابايى اڭداردىڭ قىسقا قارسى دايىندىعى تۋرالى ايتۋ. بورسىق، ايۋ، كىرپى قىسقا قاراي كوپ قورەكتەنىپ (قوڭىز،
تىشقان، باقا، ورمان جيدەكتەرىن، جەمىستەرىن، ءشوپتى، ت. ب. جەيدى)
سەمىرەدى. ولاردىڭ ءتۇر-تۇسىن سيپاتتاۋ.
3. وقۋلىقتاعى ءماتىندى وقىپ بەرىپ، مازمۇنى بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋ. اۋەلى جەكە سۇراقتار بويىنشا سويلەتىپ، كەيىن تۇسىنىگىن تۇتاس ايتۋعا جاتتىقتىرۋ.
4. «اڭدار نەمەن قورەكتەنەدى؟» ويىنىن ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلار قاي جانۋاردىڭ نەمەن قورەكتەنەتىنىن سۋرەتتەن تاۋىپ كورسەتەدى.
5. داپتەردەگى تاپسىرما بويىنشا ءار اڭنىڭ جەيتىن تاعامىن سىزىقپەن قوسۋ تاپسىرىلادى.
6. سوزدىك جۇمىس: كىرپى، ايۋ، بورسىق، قورەكتەنەدى، سەمىرەدى، ءىن، اپان، ت. ب. تىرەك سوزدەرى ارقىلى سويلەم قۇراستىرۋ.
7. ءتيىن، سارشۇناق، الامان قىسقا قارسى ازىق قورىن جينايدى. قاسقىر، قويان، تۇلكى، بۇعى، ت. ب. قىسقا ەشقانداي قور جينامايدى. وسىلاردىڭ سەبەبى تۋرالى وقۋشىلارمەن اڭگىمەلەسۋ. ساباق بارىسىندا سۋرەتتەر مەن مازمۇندى كارتينالاردى مولىنان قولدانۋعا جانە بەينەتاسپالاردى پايدالانۋعا بولادى. سونىمەن قاتار داپتەردەگى سۋرەتتەر بويىنشا قاي اڭنىڭ نەمەن قورەكتەنەتىنىن تالداتۋ.
8. اڭداردىڭ تۇلەۋى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ. «تابيعات عاجايىپتارى» كىتابىنان الىنعان «جانۋارلار نەگە قىستا توندارىن اۋىستىرادى؟» دەگەن ءماتىندى وقۋدان باستالادى.
جانۋارلار نەگە قىستا توندارىن اۋىستىرادى؟
بارلىق اڭدار كۇز تۇسىسىمەن جازدىق ەسكى، سيرەك جۇندەرىن قىسقى قالىڭ جانە جىلى تونعا اۋىستىرادى. قاراشا ايىنا قارسى ولاردىڭ ءبارى تۇلەپ، قىسقى كيىمدەرىن «كيىپ الادى».
بەيمازا، تىنىم تاپپايتىن ءتيىن دە تۇلەيدى. ونىڭ قىسقى تونى جازعى تونىنان جىلى، ءتۇسى دە باسقا.
قىسقى اقتوندى اققويان مەن اققالاق تا كيدى. بۇل جانۋارلاردىڭ جازعى تونى - سارعىش قوڭىر ءتۇستى. ەندى بۇلار اقشا قارداي اپپاق تونعا وراندى. كۇرتىك قاردان ولاردى كورە المايسىڭ.
ءمۇعالىم وقۋشىلارعا تومەندەگىدەي سۇراقتار قويادى:
ا) تۇلەۋ دەگەنىمىز نە؟
ءا) جانۋارلار نە ءۇشىن توندارىن اۋىستىرادى؟
ب) قانداي جانۋارلار تۇلەيدى؟
وقۋشىلار سۇراقتارعا ءوز پىكىرلەرىن بىلدىرەدى.
9. داپتەرمەن جۇمىس. داپتەردەگى جۇمباق شەشىلىپ، جاز مەزگىلى بەينەلەنگەن سۋرەتكە قوياننىڭ جازعى ءتۇرىن، ال قىس مەزگىلى بەينەلەنگەن سۋرەتكە قوياننىڭ قىسقى ءتۇرىن بەينەلەپ سالۋ تاپسىرىلادى.
10. ساباقتى قورىتىندىلاۋعا قويىلاتىن سۇراقتار:
ا) جانۋارلاردىڭ تىرشىلىگى تۋرالى نە بىلدىك؟
ءا) جانۋارلار قىسقا قالاي دايىندالادى؟
ب) قىستا ۇيقىعا كەتەتىن اڭداردى اتا.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
