InfoHub Logo

عالامدىق كوممۋنيكاتيۆتى كەڭىستىك الەمدەگى فيلوسوفيا، مادەنيەتتانۋ سالالارىنىڭ ىقپالىنسىز ىسكە اسىرىلمايدى. جاڭا كوممۋنيكاتيۆتى جۇيەلەردىڭ كۇشتى اسەرىنەن «شىنايى ۆيرتۋالدىلىق» مادەنيەتى پايدا بولدى. ۆيرتۋالدى الەمنىڭ كۇشى ادام ساناسىنىڭ ءتۇرىن، رۋحاني الەمدى، قۇندىلىقتار جۇيەسىن جانە الەۋمەتتىك قاتىناستاردى وزگەرتەدى. اقپارات كولەمىنىڭ ۇلعايۋى جانە ونىڭ تارالۋ جىلدامدىعى ادامنىڭ قوعامعا، باسقارۋ قۇرىلىمدارىنا تاۋەلدىلىگىن ارتتىرادى.

سيفرلىق تەحنولوگيالاردىڭ ادامنىڭ ومىرىنە ەنۋى الەۋمەتتىك-مادەني كەڭىستىكتىڭ ەرەكشە سالاسىنىڭ پايدا بولۋىنا، ياعني ۆيرتۋالدى شىندىقتىڭ جاڭا دەڭگەيىنىڭ پايدا بولۋىنا اكەلدى.

قازىرگى تاڭدا الەۋمەتتىك جەلىلەر ادامدارعا ۇلكەن ىقپالىن تيگىزىپ وتىر. ينتەرنەت ءبىزدىڭ ومىرىمىزدەگى شىندىقتىڭ اجىراماس بولىگىنە، قازىرگى قوعام مادەنيەتىنىڭ ءبىر بولىگىنە اينالدى. ستاتيستيكاعا سايكەس، جەر حالقىنىڭ ۇشتەن بىرىنەن استامى ينتەرنەتتى بەلگىلى ءبىر قاجەتتىلىكتەر ءۇشىن پايدالانادى. ادامدار كوبىندە ادەمى بەينەنى نەمەسە بەينەجازبانى كورىپ بارلىعىن ءدال سونداي دەپ قابىلدايدى دا، ونىڭ ارعى جاعىندا نە تۇرعانىنا اسا ۇڭىلە بەرمەيدى. مىسال رەتىندە باتىس ەلدەرىنىڭ سونداي جەلىلەر ارقىلى حالىق ساناسىنا، اسىرەسە جاس، وسكەلەڭ، ەلدىڭ بولاشاعى بولاتىن ۇرپاققا اسەر ەتۋىن ايتساق بولادى.

ءبىراق الەمدىك مادەني كەڭىستىكتە تۇبەگەيلى جاڭا قۇرىلىمدار – الەۋمەتتىك جەلىلەر قالىپتاسۋى، عالامشارداعى جاڭا – ۆيرتۋالدى – كوممۋنيكاتيۆتى-تىرشىلىك ەتۋ ورتاسىن قۇرا وتىرىپ، قازىرگى زاماننىڭ جاھاندىق الەۋمەتتىك-مادەني لاندشافتىن قايتا فورماتتاۋدا نەگىز بولادى. الەۋمەتتىك جەلىلەر نەگىزىندە لينگۆومادەني كوممۋنيكاتيۆتىك قاۋىمداستىقتار قالىپتاسادى. ەگەر ءداستۇرلى مادەنيەتتەر اۋماقتىق، ۇلتتىق، ءدىني بىرلىككە نەگىزدەلگەن بولسا، وندا ينتەرنەتتىڭ جاڭا سيفرلىق مادەنيەتى، ەڭ الدىمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ تەحنيكالىق-كوممۋنيكاتيۆتىك ەرەكشەلىكتەرىمەن انىقتالادى. وسىلايشا، تەحنولوگيالىق دەتەرمينيزم تەورەتيكتەرىنىڭ (ە.توففلەر، م. ماكليۋەن جانە ت. ب.) تەحنولوگيا مەن تەحنولوگيانىڭ دامۋى ادامدار مەن جالپى قوعام ومىرىندەگى تۇبەگەيلى وزگەرىستەردى انىقتايدى دەگەن ىرگەلى پوستۋلاتى جۇزەگە اسىرىلادى.

جوعارىدا كەلتىرىلگەن اقپاراتتار بىزگە ءبىرقاتار قورىتىندى جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. الەۋمەتتىك جەلىلەر قوعامنىڭ سيفرلىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋدىڭ جەتەكشى فاكتورلارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلاتىندىقتان اقپاراتتى تۇتىنۋشىعا ايتارلىقتاي اسەر ەتەتىندىگىن كورسەتەدى. ءبىراق قوعامنىڭ قۇندىلىقتى-مادەني ترانسفورماسياسىنىڭ ديناميكاسى وتە جوعارى ەكەنىن ەسكەرسەك، مەديا تەحنولوگيالار، سونىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك جەلىلەر، قوعامنىڭ جاڭا ءتۇرىن وزگەرتۋدىڭ جەتەكشى فاكتورى بولىپ تابىلادى، ال الەۋمەتتىك جەلىلەر قۇرعان قوعامنىڭ سيفرلىق مادەنيەتى بۇگىنگى تاڭدا سيفرلىق ادامنىڭ جاڭا ءتۇرىن قالىپتاستىرۋ مەن دامىتۋدىڭ نەگىزگى فاكتورىنا اينالۋدا.

اتابايەۆا ج.ن.
گەوگرافيا جانە تابيعاتتى پايدالانۋ فاكۋلتەتى
4-كۋرس ستۋدەنتى كۋدايبەرگەنوۆ س.ە.
ءدىنتانۋ جانە مادەنيەتتانۋ كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىسى
ءال-فارابي قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى

---