جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ماتەماتيكا ءپانىن وقىتۋدا پايدالانۋ
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى،
ەسىل اۋدانى، مەكتەپ اۋىلى
«مەكتەپ نەگىزگى مەكتەبى» كمم
ماتەماتيكا جانە ينفورماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
بالاحمەتوۆا روزا بالعاباي قىزى
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ماتەماتيكا ءپانىن وقىتۋدا پايدالانۋ
قازىرگى تاڭدا ءبىلىم سالاسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ الدىندا تۇرعان باستى ماقسات – جانا تەحنولوگيالار ارقىلى ءبىلىم مازمۇنىن جاڭارتۋ.
ساپالى ءبىلىم بەرۋ قازىرگى ۋاقىتتا، ءبىلىم الۋشىلاردىڭ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋدا جاڭا ادىستەر مەن تەحنولوگيالاردى كەڭىنەن پايدالانۋدى، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋدى تالاپ ەتەدى.
وقۋ - تاربيە ۇردىسىندە جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ءسوزسىز ءبىلىم ساپاسىنىڭ ارتۋىنا الىپ كەلەدى، سوندىقتان جاڭا تەحنولوگيانى ءاربىر ۇستازدىڭ پايدالانۋى - ءومىر تالابى.
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ شەشىمىمەن
«ءححى عاسىر – اقپاراتتاندىرۋ عاسىرى» دەپ اتالادى.
كومپيۋتەر – اقپاراتتى وڭدەۋ قۇرالى. كومپيۋتەردىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا وتىرىپ ماتەماتيكا ساباعىندا كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، جاتتىقتىرۋ، تۇزەتۋ جانە باعالاۋدى جۇزەگە اسىرۋعا بولادى. ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى پەداگوگيكالىق جۇمىستا بەلگىلى ءبىر ناتيجەگە جەتۋدى كوزدەپ، كومپيۋتەرلىك تەحنيكانى ماتەماتيكا ءپانىن وقىتۋدا ءتيىمدى پايدالانىپ، ساپالى ءبىلىم بەرۋگە قول جەتكىزۋگە بولاتىندىعى ايقىن.
«كومپيۋتەر – ۋاقىت تالابى» ءبىز ۋاقىتىمىزدى ۇتىمدى پايدالانامىز. كومپيۋتەر بىزگە زيان دەپ جاتامىز، ونىمەن جۇمىس ىستەپ قولدانا بىلسەڭ ەش زياندىعى جوق. ءقازىر جاڭا زامان. ءبىز ءبارىمىز كومپيۋتەردى تولىقتاي بىلۋگە ءتيىسپىز..
جاڭا ينفورماسيالىق تەحنولوگيا قارقىندى دامۋ ۇستىندە - وسىعان بايلانىستى كومپيۋتەردە ەركىن جۇمىس ىستەۋ، ودان ينفورماسيانى الا ءبىلۋ، ونى وڭدەۋ جانە كۇندەلىكتى ىستە پايدالانۋ دامۋدىڭ قاجەتتى شارتى بولىپ تابىلادى.
جاڭا كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋدىڭ باستى ماقساتى - وقۋشىلاردىڭ وقۋ ماتەريالدارىن تولىق مەڭگەرۋى ءۇشىن وقۋ ماتەريالدارىنىڭ پراكتيكالىق جاعىنان ءتيىمدى ۇسىنىلۋىنا مۇمكىندىك بەرۋ.
بۇل ماقساتتارعا جەتۋ جولىندا ەلەكتروندىق وقۋلىقتار، تەكسەرۋ پروگراممالارى، وقىتۋ پروگراممالارى سياقتى پروگراممالىق ونىمدەر قىزمەت ەتەدى. ءبىلىم سالاسىندا كومپيۋتەر وقۋ ءۇشىن وقۋ قۇرالى، ال ءمۇعالىم ءۇشىن جۇمىسشى بولىپ تابىلادى.
وسى جاڭا تەحنولوگياعا ناقتى تۇسىنىك بەرەر بولساق (سلايد )
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالار دەگەنiمiز – بiلiم بەرۋ iسiندە اقپاراتتاردى دايارلاپ، ونى بiلiم الۋشىعا بەرۋ پروسەسى.
وقىتۋدىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگياسى – ءبىلىمدى جاڭاشا بەرۋ مۇمكىندىكتەرىن جاساۋ (پەداگوگيكالىق ءىس - ارەكەتتى وزگەرتۋ)، ءبىلىمدى قابىلداۋ، ءبىلىم ساپاسىن باعالاۋ، وقۋ - تاربيە ۇردىسىندە وقۋشىنىڭ جەكە تۇلعاسىن جان - جاقتى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ قوسىمشاسى دەپ ءتۇسىنۋ كەرەك.
كومپيۋتەر - بiلiم بەرۋ iسiندەگi بۇرىن شەشiمiن تاپپاي كەلگەن جاڭا، تىڭ ديداكتيكالىق مۇمكىندىكتەردى شەشۋگە مۇمكiندiك بەرەتىن زور قۇرال.
ءبىراق ءالى كۇنگە دەيىن ءبىز وسى زور قۇرالدىڭ شەكسىز مۇمكiندiكتەرiءنىڭ وننان - بiرiن دە پايدالانا الماي وتىرمىز.
بۇگىنگى تاڭدا جاس ۇرپاققا ءپاندى ءتيىمدى ۇعىندىرۋدىڭ ءبىرى – جاڭا تەحنولوگيا نەگىزدەرى بولىپ تابىلادى. مۇنداي جاڭا تەحنولوگيالاردى پايدالانىپ وقىتۋ بارىسىندا وقىتۋشىعا قويىلاتىن نەگىزگى تالاپ وقۋشىنىڭ بەرگەن جاۋابىن تۇزەتۋ، بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىنداۋ جولدارىن كورسەتۋ، وقۋشىعا ءوز ويىن رەت - رەتىمەن تولىق جەتكىزۋدى
ۇيرەتۋ بولىپ تابىلادى.
قازىرگى ۋاقىتتا ءاربىر جاڭا زامانعى ادام كومپيۋتەردى بىلەدى، ونى جۇمىستا دا، ۇيدە دە قولدانادى. كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيالاردىڭ جاڭا زامانعى الەمى بىزگە وتە ۇلكەن كولەمدى ماسەلەلەردى شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، از ۋاقىت ىشىندە اقپاراتتىڭ وتە زور كولەمىن وڭدەۋگە كومەكتەسەدى.
اقپاراتتىق تەحنولوگيانى پايدالانۋدىڭ تومەندەگىدەي ارتىقشىلىعى بار: ءبىلىم مازمۇنىنىڭ زامان تالابىنا ساي بولۋى، بولاشاقتا قاجەتتى ءبىلىمدى تولىعىمەن الۋ، ءبىلىمدى وزدىگىمەن مەڭگەرۋ، ءوزىن - ءوزى باعالاي الۋى، ءوز كۇشىنە سەنىمدىلىكتىڭ بولۋى، ءوز جەتىستىگىن كورە الۋى، وقۋشىنى ىزدەنىسكە، شىعارماشىلىققا باعىتتايدى.
وسىلايشا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى پايدالانىپ وقىتۋ مىناداي ناتيجەلەرگە قول جەتكىزەدى:
- وقۋ ماتەريالىن تەرەڭ تۇسىنۋگە؛
- وقۋ موتيۆاسياسىنىڭ ارتۋىنا؛
- العان ءبىلىمنىڭ ۇزاق ۋاقىت ەستە ساقتالۋىنا؛
ال، اقپاراتتىق تەحنولوگيانى قولدانۋ وقۋشىعا نە بەرەدى؟
وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى
كورنەكتى تۇردە تاپسىرمالاردى ورىنداي الادى
عىلىمي - زەرتتەۋ جۇمىستارىمەن اينالىسۋعا كومەكتەسەدى
ۋاقىتتى ۇنەمدەيدى
قايتالاۋ مۇمكىندىگىن كەڭەيتەدى
ورىنداعان جۇمىستارىنىڭ قاتەلەرىن
بىردەن كورۋگە مۇمكىنشىلىك تۋدىرادى
مەنىڭ ماتەماتيك رەتىندە ءوز الدىما قويعان ماقساتىم:
«وقىتۋدىڭ وزىق اقپاراتتىق – ينوۆاسيالىق
تەحنولوگيالار ادىستەرىنىڭ ءتيىمدى جاعىن پايدالانىپ،
ماتەماتيكالىق ءبىلىم جۇيەسىن دامىتىپ،
ساپالى ءبىلىم بەرۋ».
جاسالعان جۇمىستارىمنىڭ نەگىزىندە وقۋشىنىڭ
ەسەپتىڭ بەرىلگەنىن تولىق وقىپ شىعۋعا داعدىلاندىرۋ،
تەوريانى ءبىلۋ، ونى لوگيكامەن ۇشتاستىرۋ،
شاپشاڭ ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرۋ،
كورۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋ،
ەسەپتى شىعارۋدا ءتيىمدى جاعىن كورۋگە باۋلۋ،
پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ باعىتىندا
كوپ جىلداردان بەرگى پەداگوگيكالىق جۇمىستارىن جۇرگىزىپ كەلەمىن.
ءىس تاجىريبەمدە اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ بارلىق مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق دارالىعىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ساباقتا تومەندەگى ءىس - شارالاردى قولدانۋدىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن بايقادىم.
•وقۋشىنىڭ دايىندىق دەڭگەيىن، ىنتاسىن جانە قابىلداۋ جىلدامدىعىن ەسكەرۋ ارقىلى جاڭا ماتەريالداردى مەڭگەرۋگە بايلانىستى وقىتۋدى ۇيىمداستىرۋ جانە وقىتۋ پروسەسىنە جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋ.
•وقىتۋدىڭ جاڭا ادىستەرى مەن فورمالارىن (پروبلەمالىق، ۇيىمداستىرۋشىلىق ءىس - ارەكەتىن كومپيۋتەرلىك ويىندار جانە ت. ب. )
ساباقتا ءجيى قولدانۋ.
•پروبلەمالىق زەرتتەۋ، اناليتيكالىق جانە مودەلدەۋ ادىستەرىن قولدانۋ ارقىلى كلاسسيكالىق ادىستەردى جەتىلدىرۋ.
•بلوك – سحەما، گرافيكتەر، دياگرامما، كارتا ت. ب.
تىرەك – سحەما، كورنەكىلىكتەر جانە انىقتاما قۇرالدارى.
•ويىن ارقىلى وقىتۋ. ءسوز جۇمباق، رەبۋستار. لوگيكالىق ەسەپتەر. تەستىلەۋ جانە باقىلاۋ.
وقۋشىنىڭ ءبىلىمىن دامىتۋ ءۇشىن جاڭا ۇعىم، جاڭا ۇلگى، جاڭا تاسىلدەر كەرەك دەپ ويلايمىن.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ەسىل اۋدانى، مەكتەپ اۋىلى
«مەكتەپ نەگىزگى مەكتەبى» كمم
ماتەماتيكا جانە ينفورماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
بالاحمەتوۆا روزا بالعاباي قىزى
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ماتەماتيكا ءپانىن وقىتۋدا پايدالانۋ
قازىرگى تاڭدا ءبىلىم سالاسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ الدىندا تۇرعان باستى ماقسات – جانا تەحنولوگيالار ارقىلى ءبىلىم مازمۇنىن جاڭارتۋ.
ساپالى ءبىلىم بەرۋ قازىرگى ۋاقىتتا، ءبىلىم الۋشىلاردىڭ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋدا جاڭا ادىستەر مەن تەحنولوگيالاردى كەڭىنەن پايدالانۋدى، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋدى تالاپ ەتەدى.
وقۋ - تاربيە ۇردىسىندە جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ ءسوزسىز ءبىلىم ساپاسىنىڭ ارتۋىنا الىپ كەلەدى، سوندىقتان جاڭا تەحنولوگيانى ءاربىر ۇستازدىڭ پايدالانۋى - ءومىر تالابى.
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ شەشىمىمەن
«ءححى عاسىر – اقپاراتتاندىرۋ عاسىرى» دەپ اتالادى.
كومپيۋتەر – اقپاراتتى وڭدەۋ قۇرالى. كومپيۋتەردىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا وتىرىپ ماتەماتيكا ساباعىندا كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، جاتتىقتىرۋ، تۇزەتۋ جانە باعالاۋدى جۇزەگە اسىرۋعا بولادى. ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى پەداگوگيكالىق جۇمىستا بەلگىلى ءبىر ناتيجەگە جەتۋدى كوزدەپ، كومپيۋتەرلىك تەحنيكانى ماتەماتيكا ءپانىن وقىتۋدا ءتيىمدى پايدالانىپ، ساپالى ءبىلىم بەرۋگە قول جەتكىزۋگە بولاتىندىعى ايقىن.
«كومپيۋتەر – ۋاقىت تالابى» ءبىز ۋاقىتىمىزدى ۇتىمدى پايدالانامىز. كومپيۋتەر بىزگە زيان دەپ جاتامىز، ونىمەن جۇمىس ىستەپ قولدانا بىلسەڭ ەش زياندىعى جوق. ءقازىر جاڭا زامان. ءبىز ءبارىمىز كومپيۋتەردى تولىقتاي بىلۋگە ءتيىسپىز..
جاڭا ينفورماسيالىق تەحنولوگيا قارقىندى دامۋ ۇستىندە - وسىعان بايلانىستى كومپيۋتەردە ەركىن جۇمىس ىستەۋ، ودان ينفورماسيانى الا ءبىلۋ، ونى وڭدەۋ جانە كۇندەلىكتى ىستە پايدالانۋ دامۋدىڭ قاجەتتى شارتى بولىپ تابىلادى.
جاڭا كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋدىڭ باستى ماقساتى - وقۋشىلاردىڭ وقۋ ماتەريالدارىن تولىق مەڭگەرۋى ءۇشىن وقۋ ماتەريالدارىنىڭ پراكتيكالىق جاعىنان ءتيىمدى ۇسىنىلۋىنا مۇمكىندىك بەرۋ.
بۇل ماقساتتارعا جەتۋ جولىندا ەلەكتروندىق وقۋلىقتار، تەكسەرۋ پروگراممالارى، وقىتۋ پروگراممالارى سياقتى پروگراممالىق ونىمدەر قىزمەت ەتەدى. ءبىلىم سالاسىندا كومپيۋتەر وقۋ ءۇشىن وقۋ قۇرالى، ال ءمۇعالىم ءۇشىن جۇمىسشى بولىپ تابىلادى.
وسى جاڭا تەحنولوگياعا ناقتى تۇسىنىك بەرەر بولساق (سلايد )
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالار دەگەنiمiز – بiلiم بەرۋ iسiندە اقپاراتتاردى دايارلاپ، ونى بiلiم الۋشىعا بەرۋ پروسەسى.
وقىتۋدىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگياسى – ءبىلىمدى جاڭاشا بەرۋ مۇمكىندىكتەرىن جاساۋ (پەداگوگيكالىق ءىس - ارەكەتتى وزگەرتۋ)، ءبىلىمدى قابىلداۋ، ءبىلىم ساپاسىن باعالاۋ، وقۋ - تاربيە ۇردىسىندە وقۋشىنىڭ جەكە تۇلعاسىن جان - جاقتى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ قوسىمشاسى دەپ ءتۇسىنۋ كەرەك.
كومپيۋتەر - بiلiم بەرۋ iسiندەگi بۇرىن شەشiمiن تاپپاي كەلگەن جاڭا، تىڭ ديداكتيكالىق مۇمكىندىكتەردى شەشۋگە مۇمكiندiك بەرەتىن زور قۇرال.
ءبىراق ءالى كۇنگە دەيىن ءبىز وسى زور قۇرالدىڭ شەكسىز مۇمكiندiكتەرiءنىڭ وننان - بiرiن دە پايدالانا الماي وتىرمىز.
بۇگىنگى تاڭدا جاس ۇرپاققا ءپاندى ءتيىمدى ۇعىندىرۋدىڭ ءبىرى – جاڭا تەحنولوگيا نەگىزدەرى بولىپ تابىلادى. مۇنداي جاڭا تەحنولوگيالاردى پايدالانىپ وقىتۋ بارىسىندا وقىتۋشىعا قويىلاتىن نەگىزگى تالاپ وقۋشىنىڭ بەرگەن جاۋابىن تۇزەتۋ، بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىنداۋ جولدارىن كورسەتۋ، وقۋشىعا ءوز ويىن رەت - رەتىمەن تولىق جەتكىزۋدى
ۇيرەتۋ بولىپ تابىلادى.
قازىرگى ۋاقىتتا ءاربىر جاڭا زامانعى ادام كومپيۋتەردى بىلەدى، ونى جۇمىستا دا، ۇيدە دە قولدانادى. كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيالاردىڭ جاڭا زامانعى الەمى بىزگە وتە ۇلكەن كولەمدى ماسەلەلەردى شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، از ۋاقىت ىشىندە اقپاراتتىڭ وتە زور كولەمىن وڭدەۋگە كومەكتەسەدى.
اقپاراتتىق تەحنولوگيانى پايدالانۋدىڭ تومەندەگىدەي ارتىقشىلىعى بار: ءبىلىم مازمۇنىنىڭ زامان تالابىنا ساي بولۋى، بولاشاقتا قاجەتتى ءبىلىمدى تولىعىمەن الۋ، ءبىلىمدى وزدىگىمەن مەڭگەرۋ، ءوزىن - ءوزى باعالاي الۋى، ءوز كۇشىنە سەنىمدىلىكتىڭ بولۋى، ءوز جەتىستىگىن كورە الۋى، وقۋشىنى ىزدەنىسكە، شىعارماشىلىققا باعىتتايدى.
وسىلايشا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى پايدالانىپ وقىتۋ مىناداي ناتيجەلەرگە قول جەتكىزەدى:
- وقۋ ماتەريالىن تەرەڭ تۇسىنۋگە؛
- وقۋ موتيۆاسياسىنىڭ ارتۋىنا؛
- العان ءبىلىمنىڭ ۇزاق ۋاقىت ەستە ساقتالۋىنا؛
ال، اقپاراتتىق تەحنولوگيانى قولدانۋ وقۋشىعا نە بەرەدى؟
وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى
كورنەكتى تۇردە تاپسىرمالاردى ورىنداي الادى
عىلىمي - زەرتتەۋ جۇمىستارىمەن اينالىسۋعا كومەكتەسەدى
ۋاقىتتى ۇنەمدەيدى
قايتالاۋ مۇمكىندىگىن كەڭەيتەدى
ورىنداعان جۇمىستارىنىڭ قاتەلەرىن
بىردەن كورۋگە مۇمكىنشىلىك تۋدىرادى
مەنىڭ ماتەماتيك رەتىندە ءوز الدىما قويعان ماقساتىم:
«وقىتۋدىڭ وزىق اقپاراتتىق – ينوۆاسيالىق
تەحنولوگيالار ادىستەرىنىڭ ءتيىمدى جاعىن پايدالانىپ،
ماتەماتيكالىق ءبىلىم جۇيەسىن دامىتىپ،
ساپالى ءبىلىم بەرۋ».
جاسالعان جۇمىستارىمنىڭ نەگىزىندە وقۋشىنىڭ
ەسەپتىڭ بەرىلگەنىن تولىق وقىپ شىعۋعا داعدىلاندىرۋ،
تەوريانى ءبىلۋ، ونى لوگيكامەن ۇشتاستىرۋ،
شاپشاڭ ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرۋ،
كورۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋ،
ەسەپتى شىعارۋدا ءتيىمدى جاعىن كورۋگە باۋلۋ،
پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ باعىتىندا
كوپ جىلداردان بەرگى پەداگوگيكالىق جۇمىستارىن جۇرگىزىپ كەلەمىن.
ءىس تاجىريبەمدە اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ بارلىق مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق دارالىعىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ساباقتا تومەندەگى ءىس - شارالاردى قولدانۋدىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن بايقادىم.
•وقۋشىنىڭ دايىندىق دەڭگەيىن، ىنتاسىن جانە قابىلداۋ جىلدامدىعىن ەسكەرۋ ارقىلى جاڭا ماتەريالداردى مەڭگەرۋگە بايلانىستى وقىتۋدى ۇيىمداستىرۋ جانە وقىتۋ پروسەسىنە جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋ.
•وقىتۋدىڭ جاڭا ادىستەرى مەن فورمالارىن (پروبلەمالىق، ۇيىمداستىرۋشىلىق ءىس - ارەكەتىن كومپيۋتەرلىك ويىندار جانە ت. ب. )
ساباقتا ءجيى قولدانۋ.
•پروبلەمالىق زەرتتەۋ، اناليتيكالىق جانە مودەلدەۋ ادىستەرىن قولدانۋ ارقىلى كلاسسيكالىق ادىستەردى جەتىلدىرۋ.
•بلوك – سحەما، گرافيكتەر، دياگرامما، كارتا ت. ب.
تىرەك – سحەما، كورنەكىلىكتەر جانە انىقتاما قۇرالدارى.
•ويىن ارقىلى وقىتۋ. ءسوز جۇمباق، رەبۋستار. لوگيكالىق ەسەپتەر. تەستىلەۋ جانە باقىلاۋ.
وقۋشىنىڭ ءبىلىمىن دامىتۋ ءۇشىن جاڭا ۇعىم، جاڭا ۇلگى، جاڭا تاسىلدەر كەرەك دەپ ويلايمىن.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
تاقىرىپ: موڭعولداردىڭ قازاقستان جەرىن جاۋلاپ الۋى
