InfoHub Logo

جاڭا جىل – الەمدەگى ەڭ كونە مەيرام. ەجەلگى مىسىرلىق پيراميدالاردا جۇرگىزىلگەن قازبا جۇمىستارىندا ءبىزدىڭ زامانىمىزدان III مىڭ جىل بۇرىن جاسالعان ىدىس تابىلعان. وندا «جاڭا جىلدىڭ باسى» دەگەن جازۋ بار. الايدا مەسوپوتاميا حالقى جاڭا جىلدى مىسىرلىقتاردان بۇرىن مەرەكەلەي باستاعان ەكەن.

عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، بۇل ءداستۇر ءبىزدىڭ زامانىمىزدان بۇرىنعى IV مىڭىنشى جىلدىڭ سوڭىندا وركەنيەت پايدا بولعان مەسوپوتاميا جەرىنەن باستاۋ الادى. ەجەلگى حالىقتار جاڭا جىلدى ناۋرىز ايىندا مەرەكەلەگەن. ءدال وسى ناۋرىز ايىندا القاپتاعى جۇمىستار باستالادى. سوندىقتان ەجەلگى ريمدىكتەر ناۋرىزدى جىلدىڭ العاشقى ايى دەپ ساناپتى. تەك ءبىزدىڭ زامانىمىزعا دەيىنگى 46-جىلدا ريم يمپەراتورى يۋليي سەزار جىلدىڭ باسى سانالاتىن كۇندى 1 قاڭتارعا اۋىستىرعان. ونىڭ اتىمەن اتالعان يۋلياندىق كۇنتىزبە بۇكىل ەۋروپاعا تارالدى.

كەڭەس وداعىندا 1927-1936 جىلدارى جاڭا جىلدى تويلاپ، شىرشا تىگۋگە تىيىم سالىنعان بولاتىن. تەك 1937 جىلى عانا ءستاليننىڭ بۇيرىعىمەن 1 قاڭتاردا شىرشا تىگىلىپ، جاڭا جىلدى تويلاۋعا رۇقسات بەرىلدى. 1937 جىلعا دەيىنگى شىرشالاردىڭ باسىندا 8 بۇرىشتى جۇلدىز بولعان، تەك 1937 جىلى كەڭەس وداعىنىڭ ۇكىمى بويىنشا 8 جۇلدىزدىڭ ورنىنا 5 جۇلدىز قولدانىلاتىن بولدى.

جاڭا جىل مەن روجدەستۆو ەكەۋى ەكى بولەك. روجدەستۆو – حريستيانداردىڭ ءدىني مەيرامى.

فرانسيادا 755 جىلعا دەيىن جىل باسى – 25 جەلتوقسان سانالعان ەكەن. 1564 جىلدان باستاپ ءىح كارل پاتشاسىنىڭ بۇيرىعىمەن جىل باسى 1 قاڭتار دەپ بەلگىلەندى.

انگليادا جاڭا جىل 25 ناۋرىز تويلاندى، تەك 1752 جىلى عانا 1 قانتارعا اۋىستى.

ەۆرەيلەردىڭ جاڭا جىل - روش حوشان قازان، قاراشا ايلارىندا تويلانادى. بۇل كۇنى ادامدار الما مەن نانعا بال جاعىپ جەيدى. جاڭا جىل تاڭى ءدىندارلاردىڭ قويدىڭ مۇيىزىنەن جاسالعان ترۋبا ارقىلى ادامداردى سيناگوگقا قۇدايدىڭ الدىندا وتكەن جىلدا جاساعان كەمشىلىكتەرى، كۇنالارى بولسا كەشىرىم سۇراۋعا شاقىرۋدان باستالادى. وسىدان كەيىن جاڭا جىلدى كۇنادان تازارىپ، جاڭادان باستاۋعا مۇمكىندىك تۋادى.

قىتايدا جاڭا جىل مەرەكەسى كوشەدە باراباندار، تەمىر تارەلكەلەر سوعىلىپ، فەيەرۆەركتەر اتىلىپ، جاڭا جىل سالتاناتىن بيلەگەن ايداھارلار شەرۋى باستايدى ەكەن. داستارقانعا تۋرالعان نارسيس گۇلىن قويۋ داستۇرگە اينالعان. جاڭا جىل مەرەكەسى ون بەس كۇنگە سوزىلادى. بۇل قاڭتاردىڭ اياعى مەن اقپان ايىنىڭ باسىنا كەلەدى.

حيجري جاڭا جىل

حيجري قاماري كۇنتىزبە مۇحاممەد پايعامباردىڭ مەككەدەن ءماديناعا كوشكەن جىلىنان باستالادى. مۋحاررام ايىنىڭ ءبىرىنشى كۇنى بولعان العاشقى قاماري جىلباسى، گريگوريان كۇنتىزبەسى بويىنشا ميلادي 622 جىلدىڭ تامىز ايىنىڭ 16 جۇلدىزىنا ساي كەلەتىن جۇما كۇنى بولاتىن. قاماري كۇنتىزبەدە ءبىر جىلدا 354،367 كۇن بار. بۇل كەزەڭ ايدىڭ جەردى 12 رەت اينالعان كەزەڭى. كۇن جىلىنان 10،875 كۇن قىسقا. سول سەبەپتەن 32،5 جىلدا ءبىر جىل ارتىق بولادى.