InfoHub Logo

كوزدى اشىپ جۇمعانشا 2023 جىلىمىز دا ءتامام. وسى جىلى كوپتەگەن ادامنىڭ ومىرىندە ءبىراز وزگەرىس ورىن الدى. اسىرەسە، التىن ۇيا مەكتەبىن بىتىرگەن تۇلەكتەر ءۇشىن قىزىق تا شىتىرمان ايلار رەتىندە ەستە قالعانى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى شىعار. تۇلەكتەر تاقىرىبىن بەكەر قوزعامادىم. بۇگىنگى كەيىپكەرلەرىمىز مەرەي، ولجاس پەن تەمىرلان بيىل مەكتەپ ءبىتىرىپ، جوعارعى وقۋ ورنىنىڭ تابالدىرىعىن اتتاعان بالمۇزداقتار. ولار حاتۋ ستۋدەنتتەرى.

پرەزيدەنتىمىز ايتقانداي IT سالاسىنا، ماماندارىنا ۇلكەن قولداۋ ءبىلدىرۋ كەرەك. سۇحبات بەرۋشىلەر وسى سالانىڭ ۇزدىكتەرى. جەكە ءوزىمدى IT ماماندىعى قىزىقتىراتىن. جاقىندا عانا سايت جاساپ، كود جازىپ ۇيرەنگەن ماعان بۇل جاڭا دۇنيە بولىپ كورىندى. ءبىراق مەنىكى ەمەس ەكەندىگىن بىردەن ءتۇسىندىم. سەبەبى، شەكسىز ساندار مەن كودتار «باسىمدى اينالدىرىپ جىبەردى». كەيىپكەرلەرىمىز ءبىراز ادامنىڭ ميىندا قالىپتاسقان تاپتاۋىرىندى بۇزدى. سەبەبى، IT سالاسىندا جۇرگەندەر كوپ سويلەسە المايتىن، وزدەرىمەن وزدەرى بولەك الەم، كوممۋنيكاسيادان ماقۇرىم جاندار دەپ ويلايتىندار از ەمەس. كەرىسىنشە، ولار وتە جارقىن، مادەنيەتتى، سوزگە جاقىن ەكەندىگىن ايتقىم كەلەدى.

ولجاس مايس ۇلى الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىنى، كوپتەگەن جارىس پەن جوبالاردىڭ جەڭىمپازى، روبوتوتەحنيكا مەن ايتي سالالارىنىڭ ۇزدىگى، American Space ۇيىمىنىڭ ەرىكتىسى جانە سۇلتاناحمەت قوجىقوۆ اتىنداعى №39 مامانداندىرىلعان ليسەيدە وقۋشىلارعا روبوت جاساۋدى ۇيرەتەتىن تالىمگەر. بۇگىنگى كۇنى اقپاراتتىق جۇيەلەر ماماندىعى بويىنشا ءبىلىم الۋدا.

تەمىرلان ءالجان دا الماتىدان. حاتۋ دا پروگراممالىق ينجەنەريا ماماندىعىندا ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ ۇستىندە. سۇلتاناحمەت قوجىقوۆ اتىنداعى №39 مامانداندىرىلعان ليسەيدى بىتىرگەن. وقۋشى كەزىنەن كوپتەگەن رەسپۋبليكالىق، قالالىق جارىستاردىڭ جۇلدەگەرى اتانعان.

مەرەي باقىتجان قىزى كيبەرقاۋىپسىزدىك ماماندىعىندا وقيدى. IT مەن قاتار بي، شاحمات، تىلدەرگە قىزىعادى. مەكتەپ قابىرعاسىندا پاندىك وليمپيادالاردا جۇلدەلى ورىندار الىپ، ءبىلىمى مەن باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن شىڭداپ، بەلسەندى وقۋشىلاردىڭ قاتارىنان تابىلعان.

- ماماندىق تاڭداۋمەن قاتار سول ماماندىقتى كاسىبي وقىتىپ، ناعىز سول سالانىڭ مامانى ەتىپ شىعاراتىن ساپالى ۋنيۆەرسيتەت تاڭداۋ دا ومىرىمىزدەگى ماڭىزدى قادامنىڭ ءبىرى.  وقۋ ورنىن تاڭداۋ وڭاي ەمەس. ەلىمىزدەگى بىرنەشە جوو-نىڭ اراسىندا «باسىڭ اينالىپ قالاتىنى» راس. ءوز باسىمنان وتكەندىكتەن بۇل دا ءبىر ۇلكەن تاڭداۋ ەكەندىگىن ايتا الامىن. سىزدەردەن سۇراعىم كەلگەنى، نە سەبەپتى تاڭداۋلارىڭىز ءدال حاتۋ-عا ءتۇستى؟

ولجاس: حاتۋ اتاۋىنىڭ ءوزى اقپاراتتىق تەحنولوگيالارعا ەرەكشە نازار اۋداراتىنىن بىلدىرەدى. بۇل ۋنيۆەرسيتەتتە باسقا جوعارعى وقۋ ورىندارىنا قاراعاندا ءوز-وزىڭدى دامىتۋ مۇمكىندىگى كوپ دەپ ويلايمىن. تاعى ءبىر ماڭىزدى سەبەبى -  دوستارىمنىڭ باسىم بولىگى وسى ۋنيۆەرسيتەتكە تۇسكەن.

تەمىرلان: ەڭ باستى سەبەپ ءارى تالاپ مەن ءۇشىن كەلەسى جىلدارىمدى وتكىزەتىن ۋنيۆەرسيتەت حالىقارالىق بولۋى شارت ەدى. اسىرەسە حاتۋ-دىڭ شەتەلدىك ۋنيۆەرسيتەتتەرمەن كەلىسىم شارتقا وتىرعاندىعى ۇنادى. ستۋدەنتتەر وزگە مەملەكەتتەردى دە كورىپ، تاجىريبە جيناپ، ءبىلىم الا الادى. بۇل ولارعا ۇلكەن مۇمكىندىكتەر اشادى دەپ بىلەمىن. جانە دە ءبىزدىڭ وقۋ ورنىمىز الەمدىك ستاندارتتارعا ساي وقىتاتىنى كوڭىلىمدى وسىندا بۇردى.

مەرەي: مەنىڭ ويىمشا ۋنيۆەرسيتەتتى بارىنشا ماماندىعىڭا جاقىن بولاتىنداي تاڭداۋ كەرەك. حاتۋ IT سالاسىنا مامانداندىرىلعاندىقتان ويلانباي قۇجاتتارىمدى وسىندا تاپسىردىم.

- قازاقستانداعى IT سالاسىنا قانداي باعا بەرەر ەدىڭىزدەر؟ سىزدەردىڭ ويلارىڭىزشا جاڭادان ءوسىپ كەلە جاتقان جەتكىنشەكتەردىڭ بۇل سالاعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارى بار ما؟

ولجاس: قازاقستاندا IT سالاسى قارقىندى دامىپ كەلە جاتىر. مەملەكەت اقپاراتتىق تەحنولوگيالار باعىتىن بەلسەندى قارجىلاندىرىپ، جىل سايىن IT فورۋمدار ۇيىمداستىرىپ، ستارتاپتار مەن ينكۋباتورلارعا قولداۋ كورسەتەدى. مەن ءوزىم سوڭعى ەكى جىلدا بەس فورۋمعا قاتىستىم. سونداي-اق، قازاقستان سيفرلاندىرۋ جانە روبوتوتەحنيكا سالالارىنا كوپ نازار اۋداراتىنىن ايتا كەتكىم كەلەدى. قازاقستان قۇراماسى وسى باعىتتار بويىنشا دا حالىقارالىق جارىستاردا جۇلدەلى ورىندارعا يە بولىپ، الەم الدىنداعى داڭقى كوتەرىلۋدە. روبوتوتەحنيكا، باعدارلامالاۋ جانە ينفورماتيكا ءمۇعالىمى رەتىندە ايتارىم، بالالاردىڭ IT سالاسىنا دەگەن قىزىعۋشىلىعى جىل سايىن ارتىپ كەلەدى.

تەمىرلان: ەلىمىزدەگى IT توقتاۋسىز جەتىلۋ ۇستىندە. بەس جاسار بالانىڭ ءوزى الەمنىڭ وزىق تەحنولوگيالارىن جەتىك مەڭگەرگەن. بالالاردىڭ 90 %-ى كەمىندە ءبىر قۇرىلعىمەن جاقىن تانىس. بۇنىڭ زيانى ارينە كوپ. ءبىراق ءپوزيتيۆتى تۇردە ويلاساق، جاڭا تەحنولوگيالار جەتكىنشەكتەردى جىلدامىراق ويلاۋعا، كرەاتيۆتىلىككە ماشىقتايدى. ال وسى ەكى قاسيەت قازىرگى زاماندا باسىمدىلىق تانىتىپ تۇر.

مەرەي: قازاقستاندا IT بەلسەندى دامۋ ساتىسىندا تۇر. جاڭا بۋىن اراسىندا اقپاراتتىق تەحنولوگيالارعا دەگەن قىزىعۋشىلىق ارتىپ كەلەدى. بۇگىنگى كۇنى بۇل قىزىق باعىتتىڭ دامۋىنا ىقپال ەتەتىن باعدارلامالار مەن ءبىلىم بەرۋ باستامالارى كوپ.

- وزدەرىڭىز ايتقانداي جاستار مەن بالالاردىڭ IT سالاسىنا قىزىعۋشىلىعى جوعارى. ولاردىڭ اراسىندا ءسوزسىز سىزدەر دە بارسىزدار. ءبىراق سىزدەردىڭ ەرەكشەلىكتەرىڭىز ارماندارىڭىزدى ماقسات ەتىپ، قالاعان ماماندىقتارىڭىزعا، وقۋ ورنىنا ءتۇسىپ، جەتىستىككە جەتە العاندارىڭىز. وسى رەتتە قويار سۇراعىم، بۇل سالاعا قالاي جانە قاشان كەلدىڭىزدەر؟

ولجاس:  مەن IT سالاسىنا 8 سىنىپتا مەكتەپتەگى روبوتوتەحنيكا ۇيىرمەسىنە قاتىسا باستاعاننان بەرى قىزىقتىم. روبوتوتەحنيكادان باسقا، سايت جاساۋ جانە باعدارلامالاۋمەن اينالىسامىن. IT سالاسى - قازىرگى زامانداعى ۇلكەن سۇرانىسقا يە بولعان تارتىمدى سالا.

تەمىرلان: مەكتەپ قابىرعاسىنان باستاپ پروگراممالاۋعا قىزىعۋشىلىعىم اشىلدى. شامامەن 10-11 سىنىپتاردا HTML، CSS، JAVA SCRIPT تىلدەرىن جەتىك ءبىلدىم. ءبىتىرۋشى سىنىپقا كەلگەندە ماماندىعىمدى ناقتى تاڭداپ، ءوزىم ءۇشىن ۇلكەن شەشىمدەردىڭ ءبىرىن قابىلدادىم.

مەرەي: مەن بۇل باعىتتى سالىستىرمالى تۇردە، وي سارالاۋىنان وتكىزىپ ءدال ءبىر جىل بۇرىن تاڭدادىم. تاڭداۋىما وكىنبەدىم، «ءوزىمدى» تاپقانىما قۋانىشتىمىن.

- ءار اتا-انا ءوز بالاسى ءۇشىن، ونىڭ شەشىمدەرى مەن تاڭداۋلارى ءۇشىن الاڭدايدى. ەگەر دە قانداي دا ءبىر شيكىلىكتى نەمەسە جاماندىقتى سەزسە، بالاپانىنا ايتىپ، سول شەشىمىن وزگەرتۋگە نە باس تارتۋعا كەڭەس بەرەتىن كەزدەر دە بولاتىنى راس. ماماندىق تاڭداۋدا كەي اتا-انا بالاسىن قولداسا، ەندى ءبىرى قارسىلىق تانىتىپ، باسقا ماماندىققا بەتىن بۇرعىزۋعا تىرىسادى. ال سىزدەردىڭ قورعاۋشىلارىڭىز تاڭداۋلارىڭىزعا قارسىلىق تانىتپادى ما؟ نە دەگەنمەن ەرەسەكتەردىڭ باسىم بولىگى IT سالاسى تۋرالى كوپ بىلە بەرمەيدى.

ولجاس: اتا-انام مەنىڭ ماماندىق تاڭداۋىما ەش قارسىلىق بىلدىرمەدى. ءبىراق ءوزىڭىز ايتقانداي كۇمانمەن قاراعانى راس. ولاردى جاساندى ينتەللەكتتىڭ قارقىندى دامۋى ءبىرشاما الاڭداتتى. مەن 5 سىنىپتان باستاپ كومپيۋتەرمەن جۇمىس ىستەۋگە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ كەلەمىن، سول كەزدىڭ وزىندە  اتا-انام جاسىما قاراماي، قولداۋ كورسەتىپ كومپيۋتەر الىپ بەرگەن. روبوتوتەحنيكامەن اينالىسقان كەزىمدە دە قاتىسقان وليمپيادالار ءۇشىن اتا-انام قارجىلاي قولداۋ كورسەتتى. ولاردىڭ قولداۋىنىڭ ارقاسىندا مەن بۇگىنگى كۇنگە دەيىن كوپتەگەن جەتىستىكتەرگە جەتتىم جانە ولارعا العىسىم شەكسىز!

تەمىرلان: جوق، قارسى بولمادى، ولار مەنى ءار قادامىمدا، ءار باستامامدا قولداپ وتىرادى. سول ءۇشىن دە ولارعا ءارقاشان ريزامىن!

مەرەي: ارينە قارسىلىق تانىتقان جوق، كەرىسىنشە اتا-انام ماعان وزدەرى ۇسىندى.

سۇحبات بەرۋگە كەلىسكەن ءارى بىردەن قولداعان تەمىرلان، مەرەي، ولجاسقا بولاشاقتا شىعارماشىلىق، كاسىبي تابىس تىلەيمىز! پرەزيدەنتىمىز قولداپ، ءار جولداۋىندا باسىمدىق بەرۋ كەرەكتىگىن ايتاتىن Iت سالسىنىڭ مىقتى مامانى بولىپ، ەلىمىزدى بۇكىل الەمگە پاش ەتەتىن جاستار بولاتىندارىڭىزعا سەنەمىز ءارى تىلەكشىمىز.

وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن عانا ۋنيۆەرسيتەت ءبىتىرىپ، مىقتى دەگەن كومپانيالار مەن ۇيىمداردا قىزمەت ەتىپ جۇرگەن جاستاردىڭ كوبى حاتۋ تۇلەگى. حالىقارالىق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اشىلعانىنا كوپ بولماسا دا اتى الەمگە تانىمال. ءالى دە جوعارى وقۋ ورنىمىزدىڭ بۇگىنگى كەيىپكەرلەرىمىز سەكىلدى وزگە دە تالانتتى، بىلىمگە قۇمار، ىزدەنىمپاز ستۋدەنتتەردىڭ باسىن قوسىپ، قازاقستاننىڭ اتىن شىعاراتىن مامانداردىڭ تالايىن دايىندايتىنىنا كۇمانىمىز جوق.

سۇحبات العان:
جانايىم ومەكباي حاتۋ-دىڭ 1 كۋرس ستۋدەنتى
رەسپۋبليكالىق بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان  «ۇلان»  گازەتىنىڭ جاس ءتىلشىسى

---