- 05 ناۋ. 2024 02:13
- 311
جاڭا سوزدەر
وقو، سارىاعاش اۋدانى، دەربىسەك اۋىلى،
№31 ت. بيگەلدينوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى جانە ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
تۋتەيەۆا دينارا سەريكبايەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جاڭا سوزدەر
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ جاڭا سوزدەر تۋرالى لينگۆيستيكالىق بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، جازبا جۇمىستارى ارقىلى جاڭا سوزدەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن بەكىتۋ.
2. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، ىزگىلىككە باۋلۋ، ۇلتجاندىلىققا تاربيەلەۋ.
3. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ لينگۆيستيكالىق دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋ، اۋىزشا جانە جازباشا ءتىل مادەنيەتىن دامىتۋ، لەكسيكالىق تالداۋ داعدىلارىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، جاتتىعۋ، تالداۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تاقىرىپقا بايلانىستى كەستە، ۇلەستىرمەلەر، سلايدتار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: 1. وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ.
4. سىنىپتى 4 توپقا ءبولۋ.
ءى توپ ومونيمدەر
ءىى توپ سينونيمدەر
ءىىى توپ انتونيمدەر
ءىV توپ تۇراقتى تىركەستەر
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
1. كونەرگەن سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
2. كونەرگەن سوزدەر نەشەگە بولىنەدى؟
3. تاريحي ءسوز دەگەنىمىز نە؟ مىسال.
4. ارحايزم دەگەنىمىز نە؟ مىسال.
5. 154، 155 - جاتتىعۋلار.
ءىىى ءبىلىم تەكسەرۋ: «بالىق اۋلاۋ» ويىنى
توپپەن جۇمىس
ءى توپ. ماتىننەن كونەرگەن ءسوزدى تەرىپ ايت.
ەكى شونجار بۇل جولى حاننىڭ ايتقانىنا قارسى بولىپ جاتادى. حان نوكەرىن ەرتىپ، سەيىلگە شىقتى. جاندارال كەلدى، جاندارال كەلدى،- دەگەن حابار جۇرتتى دۇرلىكتىردى. حان بۇيىرعان سوڭ، امال جوق، ۋازىرلەرى ءوزارا اقىلداسىپ، ىزدەۋگە كىرىسەدى. باستارىنداعى دۋلىعا جاعىلارى، بەلدەرىندەگى كىسەلەرى، اسىنعان بەس قارۋلارى تۇگەلىنەن ءبىر مياساردىڭ قولىنان شىققانداي.
ءىى توپ. جىردان كونەرگەن سوزدەردى تاپ
بادانا كوزدى كىرەۋكە
جاۋعا قارسى جەتپەگەن،
جەل ايىردىڭ وعى وتپەگەن،
ساتۋعا باسىن سۇراساڭ،
مىڭ ءدىلدا دا جەتپەگەن. («ەر تارعىن»)
ءىىى توپ. ماتىننەن كونەرگەن ءسوزدى تاپ.
سىبان، توبىقتى، كەرەي، ۋاق بولىستارى، كانديداتتارى، دولىنجى بيلەرى قاستارىنا ءتىلماشتارىن الىپتى. ۇلىق ۇيلەرىنەن ۋريادنيكتەر، ستراجنيكتەر دە شىقتى. مىناۋ جالعىز وياز ەمەس، كوپ تورەنىڭ توبى عوي. بۇنى بيىل قۇنانباي ءوزى اعا سۇلتان بولعاننان كەيىن وسى توبىقتىعا بولىستىق ستارشىن ەتكەندى.
ءىV توپ. ماتىننەن كونەرگەن ءسوزدى تاپ.
الدىنا دابىل توڭكەرگەن،
ارتىنا ساۋىت بوكتەرگەن…
بارابان سوعىپ، شىڭ قاعىپ. («قوبىلاندى)
ءىV. وتكەن ساباقتى قورىتۋ.
كونەرگەن سوزدەر ىشىندەگى تاريحي جانە ارحايزم سوزدەردى توپتاستىر.
بيقاساپ، ءدۇريا، پاتشا، اعا سۇلتان، بەسىك قۇدا، ساۋىت، ادىرنا، نايزا، جەبە، ءپىتىر، قۇران، ءساۋىر، مەشىت، ورازا، كەبەجە، ساۋىن ايتۋ، قىركۇيەك، لاشىق، جاپپا، شيدەم، كۇپى، ساۋكەلە، ورازا، بارىمتا.
ميعا شابۋىل. سۋرەتتەر ارقىلى جاڭا تاقىرىپتى اشۋ. ەرەجە شىعارۋ.
عارىشكەر، عارىش، جەر سەرىگى، قولشاتىر، قۇجات، ەرمەكساز، زىمىران، باعدارشام، ت. ب
ءىV جاڭا ساباققا دايىندىق
1. ساباق تاقىرىبىن تاقتاعا جازۋ
2. ساباق ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ
جاتتىعۋمەن جۇمىس
163 - جاتتىعۋ
ءى توپ ومونيم
ەڭبەك قۇرالدارى: قاعاز، قالام، قارىنداش، جەلىم، ەرمەكساز، قايشى، تۇيمە، ت. ب.
ءىى توپ سينونيم
جانۋارلار: سيىر، قوي، ەشكى، تۇيە، جىلقى، كەرىك، قولتىراۋىن، ءپىل، جولبارىس، ت. ب.
ءىىى توپ انتونيم
قۇرىلىس زاتتارى: شەگە، بالتا، بالعا، كۇرەك، كەتپەن، ت. ب.
ءىV توپ تۇراقتى تىركەس
كولىك تۇرلەرى: ماشينا، اۆتوبۋس، وتاربا، شايتاناربا،
164 - جاتتىعۋ.
ماتىندەگى جاڭا سوزدەردى تەرىپ جازىڭدار.
شارۋا قوجالىعى، نەسيە، سالىق، ءتۇسىمى.
شىعارماشىلىق جۇمىس
جاڭا سوزدەردى پايدالانىپ وتىرىك ولەڭ قۇرا.
سەرگىتۋ ءساتى: جۇيرىك بولساڭ شاۋىپ كور. ماقال – ماتەل قۇرا.
1. تاۋەكەل
ەڭبەك
توقىم
قارا نار
2. نامىس
قۋات
جىگەر
قامىس
3. قىرىق كىسى
جۇدىرىق
قول
الاقان
4. كۇرەس
شايقاس
اتا
بالا
پوستەرمەن جۇمىس.
جاڭا سوزدەردى بەينەلەۋ ونەرى ارقىلى كورسەت
ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ. 169 - جاتتىعۋ
باعالاۋ
№31 ت. بيگەلدينوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى جانە ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
تۋتەيەۆا دينارا سەريكبايەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جاڭا سوزدەر
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ جاڭا سوزدەر تۋرالى لينگۆيستيكالىق بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، جازبا جۇمىستارى ارقىلى جاڭا سوزدەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن بەكىتۋ.
2. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، ىزگىلىككە باۋلۋ، ۇلتجاندىلىققا تاربيەلەۋ.
3. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ لينگۆيستيكالىق دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋ، اۋىزشا جانە جازباشا ءتىل مادەنيەتىن دامىتۋ، لەكسيكالىق تالداۋ داعدىلارىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، جاتتىعۋ، تالداۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تاقىرىپقا بايلانىستى كەستە، ۇلەستىرمەلەر، سلايدتار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: 1. وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ.
4. سىنىپتى 4 توپقا ءبولۋ.
ءى توپ ومونيمدەر
ءىى توپ سينونيمدەر
ءىىى توپ انتونيمدەر
ءىV توپ تۇراقتى تىركەستەر
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
1. كونەرگەن سوزدەر دەگەنىمىز نە؟
2. كونەرگەن سوزدەر نەشەگە بولىنەدى؟
3. تاريحي ءسوز دەگەنىمىز نە؟ مىسال.
4. ارحايزم دەگەنىمىز نە؟ مىسال.
5. 154، 155 - جاتتىعۋلار.
ءىىى ءبىلىم تەكسەرۋ: «بالىق اۋلاۋ» ويىنى
توپپەن جۇمىس
ءى توپ. ماتىننەن كونەرگەن ءسوزدى تەرىپ ايت.
ەكى شونجار بۇل جولى حاننىڭ ايتقانىنا قارسى بولىپ جاتادى. حان نوكەرىن ەرتىپ، سەيىلگە شىقتى. جاندارال كەلدى، جاندارال كەلدى،- دەگەن حابار جۇرتتى دۇرلىكتىردى. حان بۇيىرعان سوڭ، امال جوق، ۋازىرلەرى ءوزارا اقىلداسىپ، ىزدەۋگە كىرىسەدى. باستارىنداعى دۋلىعا جاعىلارى، بەلدەرىندەگى كىسەلەرى، اسىنعان بەس قارۋلارى تۇگەلىنەن ءبىر مياساردىڭ قولىنان شىققانداي.
ءىى توپ. جىردان كونەرگەن سوزدەردى تاپ
بادانا كوزدى كىرەۋكە
جاۋعا قارسى جەتپەگەن،
جەل ايىردىڭ وعى وتپەگەن،
ساتۋعا باسىن سۇراساڭ،
مىڭ ءدىلدا دا جەتپەگەن. («ەر تارعىن»)
ءىىى توپ. ماتىننەن كونەرگەن ءسوزدى تاپ.
سىبان، توبىقتى، كەرەي، ۋاق بولىستارى، كانديداتتارى، دولىنجى بيلەرى قاستارىنا ءتىلماشتارىن الىپتى. ۇلىق ۇيلەرىنەن ۋريادنيكتەر، ستراجنيكتەر دە شىقتى. مىناۋ جالعىز وياز ەمەس، كوپ تورەنىڭ توبى عوي. بۇنى بيىل قۇنانباي ءوزى اعا سۇلتان بولعاننان كەيىن وسى توبىقتىعا بولىستىق ستارشىن ەتكەندى.
ءىV توپ. ماتىننەن كونەرگەن ءسوزدى تاپ.
الدىنا دابىل توڭكەرگەن،
ارتىنا ساۋىت بوكتەرگەن…
بارابان سوعىپ، شىڭ قاعىپ. («قوبىلاندى)
ءىV. وتكەن ساباقتى قورىتۋ.
كونەرگەن سوزدەر ىشىندەگى تاريحي جانە ارحايزم سوزدەردى توپتاستىر.
بيقاساپ، ءدۇريا، پاتشا، اعا سۇلتان، بەسىك قۇدا، ساۋىت، ادىرنا، نايزا، جەبە، ءپىتىر، قۇران، ءساۋىر، مەشىت، ورازا، كەبەجە، ساۋىن ايتۋ، قىركۇيەك، لاشىق، جاپپا، شيدەم، كۇپى، ساۋكەلە، ورازا، بارىمتا.
ميعا شابۋىل. سۋرەتتەر ارقىلى جاڭا تاقىرىپتى اشۋ. ەرەجە شىعارۋ.
عارىشكەر، عارىش، جەر سەرىگى، قولشاتىر، قۇجات، ەرمەكساز، زىمىران، باعدارشام، ت. ب
ءىV جاڭا ساباققا دايىندىق
1. ساباق تاقىرىبىن تاقتاعا جازۋ
2. ساباق ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ
جاتتىعۋمەن جۇمىس
163 - جاتتىعۋ
ءى توپ ومونيم
ەڭبەك قۇرالدارى: قاعاز، قالام، قارىنداش، جەلىم، ەرمەكساز، قايشى، تۇيمە، ت. ب.
ءىى توپ سينونيم
جانۋارلار: سيىر، قوي، ەشكى، تۇيە، جىلقى، كەرىك، قولتىراۋىن، ءپىل، جولبارىس، ت. ب.
ءىىى توپ انتونيم
قۇرىلىس زاتتارى: شەگە، بالتا، بالعا، كۇرەك، كەتپەن، ت. ب.
ءىV توپ تۇراقتى تىركەس
كولىك تۇرلەرى: ماشينا، اۆتوبۋس، وتاربا، شايتاناربا،
164 - جاتتىعۋ.
ماتىندەگى جاڭا سوزدەردى تەرىپ جازىڭدار.
شارۋا قوجالىعى، نەسيە، سالىق، ءتۇسىمى.
شىعارماشىلىق جۇمىس
جاڭا سوزدەردى پايدالانىپ وتىرىك ولەڭ قۇرا.
سەرگىتۋ ءساتى: جۇيرىك بولساڭ شاۋىپ كور. ماقال – ماتەل قۇرا.
1. تاۋەكەل
ەڭبەك
توقىم
قارا نار
2. نامىس
قۋات
جىگەر
قامىس
3. قىرىق كىسى
جۇدىرىق
قول
الاقان
4. كۇرەس
شايقاس
اتا
بالا
پوستەرمەن جۇمىس.
جاڭا سوزدەردى بەينەلەۋ ونەرى ارقىلى كورسەت
ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ. 169 - جاتتىعۋ
باعالاۋ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.