جاڭارتىلعان باعدارلاما - ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا مازمۇنى
جاڭارتىلعان باعدارلاما - ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا مازمۇنى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ورتا ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىن جاڭارتۋ شەڭبەرىندە ءبىلىم بەرۋ ۇدەرىسىنىڭ قۇرىلىمى مەن مازمۇنىنا ەلەۋلى وزگەرىستەر ەنگىزىلۋىنە بايلانىستى ءۇش اپتالىق كۋرس باعدارلاماسىن جانە «تاجىريبەدەگى رەفلەكسيا» جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردەگى پەداگوگيكا كادرلارىنىڭ كاسىبي دامۋ باعدارلاماسى بويىنشا مەكتەپ ترەنەرى كۋرسىن اياقتاپ بيىلعى وقۋ جىلىندا 1 سىنىپ وقۋشىلارىن جاڭا ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى بويىنشا وقىتۋدامىن.
قازاقستان 2030 ستراتەگيالىق باعدارلاماسى ءبىلىم بەرۋدىڭ ۇلتتىق مودەلىنىڭ قالىپتاسۋىمەن جانە قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن الەمدىك ءبىلىم بەرۋ كەڭەستىگىنە كىرىكتىرۋمەن سيپاتتالادى. قازىرگى تاڭدا قازاق ءتىلى - مەملەكەتتىك ءتىل، قارىم - قاتىناس ءتىلى – ورىس ءتىلى جانە اعىلشىن ءتىلى – الەمدىك كەڭىستىكتى تانۋ ءتىلىن وقىتۋدا جاڭا يدەيالاردى ءار ساباقتا جان - جاقتى قولدانىپ، جاڭاشا وقىتۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىن تاۋىپ، جۇيەلى تۇردە قولدانۋ - زامان تالابى بولىپ وتىر. وقىتۋدىڭ پاراديگماسى وزگەردى. ءبىلىم بەرۋدىڭ مازمۇنى جاڭارىپ، جاڭاشا كوزقاراس پايدا بولدى. وسىعان بايلانىستى ۇستازدار الدىندا وقىتۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن ۇنەمى جاڭارتىپ وتىرۋ جانە تەحنولوگيالاردى مەڭگەرۋ، ونى ءتيىمدى قولدانا ءبىلۋ مىندەتى تۇر. مەملەكەتىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ ۇدەرىسىنە ەنگەن جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى - زامان تالابىنا ساي كەلەشەك ۇرپاقتىڭ سۇرانىسىن قاناعاتتاندىراتىن تىڭ باعدارلاما.
قاي ەلدىڭ بولسىن ءوسىپ - وركەندەۋى، عالامدىق دۇنيەدە وزىندىك ورىن الۋى ونىڭ ۇلتتىق ءبىلىم جۇيەسىنىڭ دەڭگەيىنە، دامۋ باعىتىنا بايلانىستى. «ۇرپاعى ءبىلىمدى حالىقتىڭ بولاشاعى بۇلىڭعىر بولمايدى» دەگەندەي، جاس ۇرپاققا ساپالى، ءمان - ماعىنالى، ونەگەلى تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋ - بۇگىنگى كۇننىڭ باستى تالابى.
شىندىعىندا ءمۇعالىمنىڭ الدىندا وقۋشىلارعا ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋدە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك تۇر. ءاربىر وقۋشىنى وقىتىپ تاربيەلەۋگە بايلانىستى ماسەلەلەردى وزدىگىمەن جانە شىعارماشىلىق ىنتامەن شەشۋگە قابىلەتتى جاڭاشىل ءمۇعالىم كەرەك. جاڭا، تەز وزگەرمەلى، ءبىلىمدى دە بىلىكتى، تىڭ سەرپىلىسكە، وزگەرۋگە دايىن جانە جاڭا تالاپ مەجەسىنەن كورىنە الاتىن شىعارماشىل دا كاسىبي شەبەر مۇعالىمدەردى قاجەت ەتىپ وتىرعانىنا كوزىمىز جەتتى. وقۋشىلاردىڭ مەكتەپتە تابىستى وقۋى عانا ەمەس، ومىردە دە تابىستى بولۋى ءمۇعالىمنىڭ قابىلەتىنە، ونىڭ قۇزىرەتتىلىگىنە بايلانىستى ەكەنىن تەرەڭ تۇسىندىك. ءمۇعالىم وقۋشىلار ءۇشىن قانداي دا ءبىر ءپان بويىنشا ءبىلىم بەرەتىن ادام عانا ەمەس، سونداي - اق ولاردىڭ وقۋداعى ەڭبەگىن قىزىقتى، ءتيىمدى ۇيىمداستىرا الاتىن، ولارعا ۇلگى بولاتىن ەرەكشە تۇلعا بولۋى كەرەك. جاڭا زامان مۇعالىمنەن كۇندەلىكتى وقۋشىلارمەن قارىم - قاتىناس بارىسىندا ءاربىر جاعدايات ۇستىندە ەرەكشە ءبىلىم دەڭگەيىن كورسەتۋدى جانە شىعارماشىل شەشىم قابىلداي الۋىن تالاپ ەتىپ وتىر. ونى قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن قازىرگى زاماننىڭ ءمۇعالىمى جاڭاشىل، يكەمدى، وزگەرىستى تەز قابىلداي الاتىن، جان - جاقتى، جاڭا پەداگوگيكالىق يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى مەڭگەرگەن بولۋى كەرەك.
سوڭعى جىلدارى پەداگوگيكالىق تەوريادا جانە وقۋ - تاربيە ۇدەرىسىندە ايتارلىقتاي وزگەرىستەر بولىپ جاتىر. ءبىلىم بەرۋدەگى جاڭعىرتۋ مەن يننوۆاسيالىق ۇردىستەردىڭ جالعاسۋىنا ىقپال ەتۋدىڭ ماڭىزدى فاكتورىنىڭ ءبىرى ءمۇعالىمنىڭ كاسىبي شەبەرلىگى. سولاي بولا تۇرا «كاسىبي شەبەر» تۇسىنىگىنە پاندىك، ديداكتيكالىق، ادىستەمەلىك، پسيحولوگيا - پەداگوگيكالىق ءبىلىم مەن داعدى عانا ەمەس، پەداگوگتىڭ جەكە تۇلعالىق پوتەنسيالى، كاسىبي قۇندىلىقتارى دا جاتادى. ق ر - نىڭ پەداگوگ قىزمەتكەرلەرىنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا ارنالعان ءۇش ايلىق كۋرس باعدارلامالارى، ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە پەداگوگتار الدىنا جاڭا مىندەتتەر قويىپ، ولارعا ءۇن تاستادى دەسەك تە بولادى. ءبىلىم مازمۇنىن جاڭارتۋ تىكەلەي شىعارماشىلىق ىزدەنىستەگى ءمۇعالىمنىڭ كاسىبي شەبەرلىگىنە بايلانىستى. «ءمۇعالىم كوپ ءادىستى بىلۋگە تىرىسۋى كەرەك. ونى وزىنە سۇيەنىش، قولعابىس نارسە ەسەبىندە قولدانۋى كەرەك»،- دەپ احمەت بايتۇرسىنوۆ ايتقانداي، قازىرگى زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسى سول قوعام مۇددەسىنە ساي بولۋى كەرەك. ءوز ءىسىنىڭ شەبەرى عانا جوعارى جەتىستىكتەرگە جەتەدى. قازىرگى تاڭدا ءپاندى جاقسى، تەرەڭ بىلەتىن، كۇندەلىكتى ساباقتاعى تاقىرىپتى تولىق قامتيتىن، ونى وقۋشىعا جەتكىزە الاتىن، ءار ءتۇرلى دەڭگەيدەگى تاپسىرمالاردى ءبىلۋ ىسكەرلىگى، وقىتۋدىڭ ءداستۇرلى جانە عىلىمي جەتىلدىرىلگەن ءادىس - امالدارىن، قۇرالدارىن ەركىن مەڭگەرەتىن، وقۋشىلاردىڭ پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرا وتىرىپ دارىندىلىعىن دامىتۋداعى ىزدەنۋ - زەرتتەۋ باعىتىنداعى تاپسىرمالار جۇيەسىن ۇسىنۋ ءومىر تالابى. ال ونىڭ نەگىزى باستاۋىش سىنىپتاردا قالانباق. سوندىقتان دا باستاۋىش سىنىپتا ءار ساباققا ءار ءتۇرلى ءتيىمدى ءادىس - تاسىلدەردى قولدانا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ ەڭ باستى ماسەلە.
باتىس قازاقستان وبلىسى،
زەلەنوۆ اۋدانى،
قاسىم احميروۆ اتىنداعى جالپى ورتا
ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ – بالاباقشاسى
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
كۋسپانوۆا گۋلنار گاينۋللينا
جاڭارتىلعان باعدارلاما - ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا مازمۇنى. جۇكتەۋ
قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ورتا ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىن جاڭارتۋ شەڭبەرىندە ءبىلىم بەرۋ ۇدەرىسىنىڭ قۇرىلىمى مەن مازمۇنىنا ەلەۋلى وزگەرىستەر ەنگىزىلۋىنە بايلانىستى ءۇش اپتالىق كۋرس باعدارلاماسىن جانە «تاجىريبەدەگى رەفلەكسيا» جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردەگى پەداگوگيكا كادرلارىنىڭ كاسىبي دامۋ باعدارلاماسى بويىنشا مەكتەپ ترەنەرى كۋرسىن اياقتاپ بيىلعى وقۋ جىلىندا 1 سىنىپ وقۋشىلارىن جاڭا ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى بويىنشا وقىتۋدامىن.
قازاقستان 2030 ستراتەگيالىق باعدارلاماسى ءبىلىم بەرۋدىڭ ۇلتتىق مودەلىنىڭ قالىپتاسۋىمەن جانە قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن الەمدىك ءبىلىم بەرۋ كەڭەستىگىنە كىرىكتىرۋمەن سيپاتتالادى. قازىرگى تاڭدا قازاق ءتىلى - مەملەكەتتىك ءتىل، قارىم - قاتىناس ءتىلى – ورىس ءتىلى جانە اعىلشىن ءتىلى – الەمدىك كەڭىستىكتى تانۋ ءتىلىن وقىتۋدا جاڭا يدەيالاردى ءار ساباقتا جان - جاقتى قولدانىپ، جاڭاشا وقىتۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىن تاۋىپ، جۇيەلى تۇردە قولدانۋ - زامان تالابى بولىپ وتىر. وقىتۋدىڭ پاراديگماسى وزگەردى. ءبىلىم بەرۋدىڭ مازمۇنى جاڭارىپ، جاڭاشا كوزقاراس پايدا بولدى. وسىعان بايلانىستى ۇستازدار الدىندا وقىتۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن ۇنەمى جاڭارتىپ وتىرۋ جانە تەحنولوگيالاردى مەڭگەرۋ، ونى ءتيىمدى قولدانا ءبىلۋ مىندەتى تۇر. مەملەكەتىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ ۇدەرىسىنە ەنگەن جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى - زامان تالابىنا ساي كەلەشەك ۇرپاقتىڭ سۇرانىسىن قاناعاتتاندىراتىن تىڭ باعدارلاما.
قاي ەلدىڭ بولسىن ءوسىپ - وركەندەۋى، عالامدىق دۇنيەدە وزىندىك ورىن الۋى ونىڭ ۇلتتىق ءبىلىم جۇيەسىنىڭ دەڭگەيىنە، دامۋ باعىتىنا بايلانىستى. «ۇرپاعى ءبىلىمدى حالىقتىڭ بولاشاعى بۇلىڭعىر بولمايدى» دەگەندەي، جاس ۇرپاققا ساپالى، ءمان - ماعىنالى، ونەگەلى تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋ - بۇگىنگى كۇننىڭ باستى تالابى.
شىندىعىندا ءمۇعالىمنىڭ الدىندا وقۋشىلارعا ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋدە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك تۇر. ءاربىر وقۋشىنى وقىتىپ تاربيەلەۋگە بايلانىستى ماسەلەلەردى وزدىگىمەن جانە شىعارماشىلىق ىنتامەن شەشۋگە قابىلەتتى جاڭاشىل ءمۇعالىم كەرەك. جاڭا، تەز وزگەرمەلى، ءبىلىمدى دە بىلىكتى، تىڭ سەرپىلىسكە، وزگەرۋگە دايىن جانە جاڭا تالاپ مەجەسىنەن كورىنە الاتىن شىعارماشىل دا كاسىبي شەبەر مۇعالىمدەردى قاجەت ەتىپ وتىرعانىنا كوزىمىز جەتتى. وقۋشىلاردىڭ مەكتەپتە تابىستى وقۋى عانا ەمەس، ومىردە دە تابىستى بولۋى ءمۇعالىمنىڭ قابىلەتىنە، ونىڭ قۇزىرەتتىلىگىنە بايلانىستى ەكەنىن تەرەڭ تۇسىندىك. ءمۇعالىم وقۋشىلار ءۇشىن قانداي دا ءبىر ءپان بويىنشا ءبىلىم بەرەتىن ادام عانا ەمەس، سونداي - اق ولاردىڭ وقۋداعى ەڭبەگىن قىزىقتى، ءتيىمدى ۇيىمداستىرا الاتىن، ولارعا ۇلگى بولاتىن ەرەكشە تۇلعا بولۋى كەرەك. جاڭا زامان مۇعالىمنەن كۇندەلىكتى وقۋشىلارمەن قارىم - قاتىناس بارىسىندا ءاربىر جاعدايات ۇستىندە ەرەكشە ءبىلىم دەڭگەيىن كورسەتۋدى جانە شىعارماشىل شەشىم قابىلداي الۋىن تالاپ ەتىپ وتىر. ونى قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن قازىرگى زاماننىڭ ءمۇعالىمى جاڭاشىل، يكەمدى، وزگەرىستى تەز قابىلداي الاتىن، جان - جاقتى، جاڭا پەداگوگيكالىق يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى مەڭگەرگەن بولۋى كەرەك.
سوڭعى جىلدارى پەداگوگيكالىق تەوريادا جانە وقۋ - تاربيە ۇدەرىسىندە ايتارلىقتاي وزگەرىستەر بولىپ جاتىر. ءبىلىم بەرۋدەگى جاڭعىرتۋ مەن يننوۆاسيالىق ۇردىستەردىڭ جالعاسۋىنا ىقپال ەتۋدىڭ ماڭىزدى فاكتورىنىڭ ءبىرى ءمۇعالىمنىڭ كاسىبي شەبەرلىگى. سولاي بولا تۇرا «كاسىبي شەبەر» تۇسىنىگىنە پاندىك، ديداكتيكالىق، ادىستەمەلىك، پسيحولوگيا - پەداگوگيكالىق ءبىلىم مەن داعدى عانا ەمەس، پەداگوگتىڭ جەكە تۇلعالىق پوتەنسيالى، كاسىبي قۇندىلىقتارى دا جاتادى. ق ر - نىڭ پەداگوگ قىزمەتكەرلەرىنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا ارنالعان ءۇش ايلىق كۋرس باعدارلامالارى، ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە پەداگوگتار الدىنا جاڭا مىندەتتەر قويىپ، ولارعا ءۇن تاستادى دەسەك تە بولادى. ءبىلىم مازمۇنىن جاڭارتۋ تىكەلەي شىعارماشىلىق ىزدەنىستەگى ءمۇعالىمنىڭ كاسىبي شەبەرلىگىنە بايلانىستى. «ءمۇعالىم كوپ ءادىستى بىلۋگە تىرىسۋى كەرەك. ونى وزىنە سۇيەنىش، قولعابىس نارسە ەسەبىندە قولدانۋى كەرەك»،- دەپ احمەت بايتۇرسىنوۆ ايتقانداي، قازىرگى زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسى سول قوعام مۇددەسىنە ساي بولۋى كەرەك. ءوز ءىسىنىڭ شەبەرى عانا جوعارى جەتىستىكتەرگە جەتەدى. قازىرگى تاڭدا ءپاندى جاقسى، تەرەڭ بىلەتىن، كۇندەلىكتى ساباقتاعى تاقىرىپتى تولىق قامتيتىن، ونى وقۋشىعا جەتكىزە الاتىن، ءار ءتۇرلى دەڭگەيدەگى تاپسىرمالاردى ءبىلۋ ىسكەرلىگى، وقىتۋدىڭ ءداستۇرلى جانە عىلىمي جەتىلدىرىلگەن ءادىس - امالدارىن، قۇرالدارىن ەركىن مەڭگەرەتىن، وقۋشىلاردىڭ پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرا وتىرىپ دارىندىلىعىن دامىتۋداعى ىزدەنۋ - زەرتتەۋ باعىتىنداعى تاپسىرمالار جۇيەسىن ۇسىنۋ ءومىر تالابى. ال ونىڭ نەگىزى باستاۋىش سىنىپتاردا قالانباق. سوندىقتان دا باستاۋىش سىنىپتا ءار ساباققا ءار ءتۇرلى ءتيىمدى ءادىس - تاسىلدەردى قولدانا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ ەڭ باستى ماسەلە.
باتىس قازاقستان وبلىسى،
زەلەنوۆ اۋدانى،
قاسىم احميروۆ اتىنداعى جالپى ورتا
ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ – بالاباقشاسى
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
كۋسپانوۆا گۋلنار گاينۋللينا
جاڭارتىلعان باعدارلاما - ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا مازمۇنى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
مەكتەپكە دەيىنگى جاستاعى بالالارعا ارنالعان قيمىل - قوزعالىس ويىنداردىڭ تۇرلەرى.
