جەردىڭ ءپىشىنى مەن ولشەمى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جەردىڭ ءپىشىنى مەن ولشەمى
ورتاق ماقسات: وقۋشىلارعا جەر عالامشارى جانە ونىڭ ءپىشىنى مەن ولشەمى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
نەگىزگى يدەيا: وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
مودۋلدەر:
تابىس كريتەرييى: جەردىڭ ءپىشىنى مەن ولشەمىن ءبىلدى
ادىستەر: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ. كوشباسشىلىق. اكت. وقىتۋ ءۇشىن جانە وقۋ ءۇشىن باعالاۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ
ءا) وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ
ب) توپقا ءبولۋ ( سۋرەت قيمالارىن قۇراستىرۋ ارقىلى)
ۆ) ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
گ) جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ
ميعا شابۋىل
جاڭا ساباققا سىلتەمە
جەر – كۇن جۇيەسىندەگى، كۇننەن ەسەپتەسەك ءۇشىنشى عالاشار. شامامەن 4، 5 - 4، 6 ملرد جىل بۇرىن پايدا بولعان. العاشقى كەزدە ۋلى گازدارمەن قايناپ - جانىپ تۇرعان تاۋ جىنىستارىنان قۇرالعان اسپان دەنەسى بولاتىن. ميلليونداعان جىلدار بويى. جەر بىرتىندەپ سۋىنا باستايدى. جەردىڭ بەتىندە بۇرىنعى جالىنداپ جانىپ - قىزىپ جاتقان ماسسانىڭ ۇستىنە جۇقا گرانيتى قابات پايدا بولىپ، قىزعان كەزدەگى سۋ بۋلارى نوسەر جاڭبىرلارعا اينالىپ، تولاسسىز جەر بەتىنە تۇردى. جاڭبىر سۋلارى جەر بەتىندەگى ويىستاردى، تومەن جاتقان جەرلەردى سۋعا تولتىردى. ءبىراق ۋاقىت وتە كەلە سۋ كەرەك قايتىپ بۇرىنعى دەڭگەيىنەن تومەن ءتۇستى. سونىڭ وزىندە دە جەر بەتىنىڭ 2/3 بولىگى سۋدان تۇرادى. جەر بەتىنىڭ جالپى اۋدانى 510 ملن كم2، ونىڭ 71% سۋ، قالعان 29% قۇرلىق الىپ جاتىر.
سىزدەر جەردىڭ شار ءتارىزدى ەكەنىن بىلەسىزدەر. ەجەلگى گرەكتەر سول كەزدىڭ وزىندە - اق كۇننىڭ تۇتىلۋىنا قاراي وتىرىپ، ونىڭ ايدىڭ بەتىنە دوڭگەلەنىپ تۇسكەن كولەڭكەسىنەن انىقتاعان. ءبىراق ءبىزدىڭ عالامشارىمىز ءدال شار سياقتى ەمەس، بۇيىرلەرى ازداپ شىعىڭقى بولىپ كەلەدى. جەر شارىنىڭ كىشىرەيتىلگەن مودەلىن گلوبۋس دەپ اتايمىز. ول ءوزىنىڭ ءوسى ارقىلى اينالىسقا تۇسەدى. وسى دەگەنىمىز گلوبۋستىڭ ورتاسىنان جوعارىدان تومەن قاراي وتكىزىلگەن سىم تەمىر جەر دە ءوزىنىڭ وسىنەن اينالادى، ءبىراق گلوبۋستاعى وس ويشا، ياعني سىزدەرگە تۇسىنىكتى بولسىن دەپ الىنعان. ءوستىڭ ەكى شەتىن پوليۋستەر دەپ اتايمىز. جەردىڭ ەڭ ەندى جەرىن ەكۆاتور سىزىعى الىپ جاتىر. ەكۆاتور (لات. تەڭەستىرگىش) - ول جەر شارىن ەكى جارتى شارعا بولەدى.
جەردىڭ ءپىشىنى مەن ولشەمى. جۇكتەۋ
ورتاق ماقسات: وقۋشىلارعا جەر عالامشارى جانە ونىڭ ءپىشىنى مەن ولشەمى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
نەگىزگى يدەيا: وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
مودۋلدەر:
تابىس كريتەرييى: جەردىڭ ءپىشىنى مەن ولشەمىن ءبىلدى
ادىستەر: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ. كوشباسشىلىق. اكت. وقىتۋ ءۇشىن جانە وقۋ ءۇشىن باعالاۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ
ءا) وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ
ب) توپقا ءبولۋ ( سۋرەت قيمالارىن قۇراستىرۋ ارقىلى)
ۆ) ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
گ) جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ
ميعا شابۋىل
جاڭا ساباققا سىلتەمە
جەر – كۇن جۇيەسىندەگى، كۇننەن ەسەپتەسەك ءۇشىنشى عالاشار. شامامەن 4، 5 - 4، 6 ملرد جىل بۇرىن پايدا بولعان. العاشقى كەزدە ۋلى گازدارمەن قايناپ - جانىپ تۇرعان تاۋ جىنىستارىنان قۇرالعان اسپان دەنەسى بولاتىن. ميلليونداعان جىلدار بويى. جەر بىرتىندەپ سۋىنا باستايدى. جەردىڭ بەتىندە بۇرىنعى جالىنداپ جانىپ - قىزىپ جاتقان ماسسانىڭ ۇستىنە جۇقا گرانيتى قابات پايدا بولىپ، قىزعان كەزدەگى سۋ بۋلارى نوسەر جاڭبىرلارعا اينالىپ، تولاسسىز جەر بەتىنە تۇردى. جاڭبىر سۋلارى جەر بەتىندەگى ويىستاردى، تومەن جاتقان جەرلەردى سۋعا تولتىردى. ءبىراق ۋاقىت وتە كەلە سۋ كەرەك قايتىپ بۇرىنعى دەڭگەيىنەن تومەن ءتۇستى. سونىڭ وزىندە دە جەر بەتىنىڭ 2/3 بولىگى سۋدان تۇرادى. جەر بەتىنىڭ جالپى اۋدانى 510 ملن كم2، ونىڭ 71% سۋ، قالعان 29% قۇرلىق الىپ جاتىر.
سىزدەر جەردىڭ شار ءتارىزدى ەكەنىن بىلەسىزدەر. ەجەلگى گرەكتەر سول كەزدىڭ وزىندە - اق كۇننىڭ تۇتىلۋىنا قاراي وتىرىپ، ونىڭ ايدىڭ بەتىنە دوڭگەلەنىپ تۇسكەن كولەڭكەسىنەن انىقتاعان. ءبىراق ءبىزدىڭ عالامشارىمىز ءدال شار سياقتى ەمەس، بۇيىرلەرى ازداپ شىعىڭقى بولىپ كەلەدى. جەر شارىنىڭ كىشىرەيتىلگەن مودەلىن گلوبۋس دەپ اتايمىز. ول ءوزىنىڭ ءوسى ارقىلى اينالىسقا تۇسەدى. وسى دەگەنىمىز گلوبۋستىڭ ورتاسىنان جوعارىدان تومەن قاراي وتكىزىلگەن سىم تەمىر جەر دە ءوزىنىڭ وسىنەن اينالادى، ءبىراق گلوبۋستاعى وس ويشا، ياعني سىزدەرگە تۇسىنىكتى بولسىن دەپ الىنعان. ءوستىڭ ەكى شەتىن پوليۋستەر دەپ اتايمىز. جەردىڭ ەڭ ەندى جەرىن ەكۆاتور سىزىعى الىپ جاتىر. ەكۆاتور (لات. تەڭەستىرگىش) - ول جەر شارىن ەكى جارتى شارعا بولەدى.
جەردىڭ ءپىشىنى مەن ولشەمى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
جاڭارتىلعان باعدارلاما - ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا مازمۇنى
