جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنىڭ وزەكتىلىگى
جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنىڭ وزەكتىلىگى
ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ: «ءبىز وسى زامانعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىسىز، ءارى الىستى بارلاپ، كەڭ اۋقىمدى ويلاي بىلەتىن وسى زامانعى مۇعالىمدەرسىز يننوۆاسيالىق ەكونوميكا قۇرا المايمىز»- دەپ اتاپ كورسەتكەندەي، وسى زامانعى ۇستاز – بولاشاققا زامان اعىسىمەن ىلگەرىلەگەن وزىق تۇلعا. مۇعالىمگە وسىنداي كوزقاراسپەن قاراۋ، ونىڭ الدىنا قويىلار تالاپتى دا ايقىندايدى.
كەز - كەلگەن ادام الدىنا قويعان ماقساتىنا ەرىك - جىگەرىن اياماي ەڭبەك ەتۋ ارقىلى، وسى جولدا ءوزىن - ءوزى بار قىرىنان جەتىلدىرۋ ارقىلى جەتەدى. ءار وقۋشىنى دارا تۇلعا دەپ تانىپ، ولاردىڭ بويىنا ۇنەمى وقىپ ۇيرەنسەم دەگەن ىزدەنىمپازدىق قاسيەت دارىتۋ، ولارعا وزدىگىنەن بىلىمدەرىن تولىقتىرىپ تەرەڭدەتۋ تاسىلدەرىن جاڭا تەحنولوگيالارمەن، ءادىس تاسىلدەرمەن بايلانىستىرا وتىرىپ دامىتۋ
قازىرگى كەزەڭدىگى وقىتۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى – بولاشاق ماماندىعىنا بايلانىستى ءاربىر بالاعا تەرەڭىرەك ءبىلىم بەرۋ، ءبىلىمدى وزگەرمەلى ءومىر جاعدايلارىنا پايدالانا ءبىلۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ. سوندىقتان قازىرگى قوعامنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى – الەۋمەتتىك ەكونوميكالىق وزگەرمەلى جاعدايلاردا ءومىر سۇرۋگە دايىن بولىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار ونى جاقسارتۋعا يگى ىقپال ەتەتىن جەكە تۇلعاعا قويىلاتىن ءبىرىنشى كەزەكتەگى ناقتى تالاپتار: شىعارماشىلىق، بەلسەندىلىك، الەۋمەتتىك جاۋاپتىلىق، جوعارى ينتەللەكتىلىك، تەرەڭ بىلىمدىلىك، كاسىبي ساۋاتتىلىق.
قوعامنىڭ وزگەرۋىمەن بايلانىستى ءبىلىم بەرۋ ادىستەرى دە ءبىلىم كولەمى دە ۇنەمى وزگەرىپ وتىرادى. ول ءبىلىم بەرۋ زاڭدىلىقتارىنا بايلانىستى وزگەرىپ دامىپ وتىرادى. ءبىز ۇستازدار قاۋىمى قانداي بولماسىن جاڭالىققا قۇلاق تۇرە جۇرەتىنىمىز ايقىن. جاڭا تەحنولوگيالاردى ساباقتا قولدانۋدىڭ تيىمدىلىگىن قاشان دا جولعا قويارىمىز انىق.
پەداگوگيكالىق شەبەرلىكتى ارتتىرۋ ورتالىعىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «نازاربايەۆ زياتكەرلىك مەكتەبى» كۋرسى باعدارلاماسىن مەڭگەرۋدە تۇيگەنىم:
- وقۋشىعا قالاي وقۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتۋ، سونىڭ ناتيجەسىندە ەركىن، وزىندىك دالەل - ۋاجدەرىن نانىمدى جەتكىزە بىلەتىن، ىنتالى، سەنىمدى، سىني ويلاي الاتىن، پىكىر - كوزقاراستارى جۇيەلى دامىعان، ساندىق تەحنولوگيالاردا قۇزىرلىلىق تانىتاتىن وقۋشى قالىپتاستىرۋ.
بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ باعدارلاماسىنىڭ نەگىزگى مازمۇنىنداعى مودۋلدەر:
1. ءبىلىم بەرۋ مەن ءبىلىم الۋداعى جاڭا تاسىلدەر.
2. سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ.
3. ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ.
4. ءبىلىم بەرۋدە اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ.
5. تالانتتى جانە دارىندى بالالاردى وقىتۋ.
6. وقۋشىلاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنە سايكەس ءبىلىم بەرۋ جانە وقىتۋ.
7. ءبىلىم بەرۋدەگى باسقارۋ جانە كوشباسشىلىق.
1. ءبىلىم بەرۋ مەن ءبىلىم الۋداعى جاڭا تاسىلدەر:
ءبىلىم بەرۋ مەن ءبىلىم الۋداعى جاڭا تاسىلدەر «ديالوگ نەگىزىندە وقىتۋ جانە وقۋ» جانە مەتاسانا نەمەسە «قالاي وقۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتۋدى» قاراستىرادى. ءبىلىم بەرۋ ادىستەرى ىشىندە ەرەكشە ورىن الاتىنى - ديالوگ. ديالوگ وقۋشىلاردىڭ سويلەسۋ ارەكەتىن، سۇراقتى دۇرىس قويا بىلۋدە، اقپارات الماسۋدا، جالپى ءتىل ۇيرەنۋدە تاپتىرماس جۇمىس ءتۇرى. ءار ءتۇرلى تاقىرىپتا ديالوگ قۇرعىزۋ مىناداي ناتيجە بەرەدى:
*ساباقتا بەلسەندىلىك جوعارىلايدى؛
*سوزدەردى ەستە ساقتاۋ قابىلەتى داميدى؛
*دۇرىس سويلەمدەر قۇراۋعا داعدىلانادى؛
*وقۋعا قىزىعۋشىلىقتارى ارتادى؛
«قالاي وقۋ كەرەكتىگىن» ۇيرەتۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشى مەتاتانۋ بولىپ تابىلادى. مەتاتانۋ ينديۆيد قالاي ويلايتىنىن قاداعالاۋ، باعالاۋ، باقىلاۋ جانە وزگەرتۋ قابىلەتىن تۇسىنەمىز. ءبىلىم الۋدى ۇيرەتۋ ءوز بەتىمەن وقۋدى ويلاستىرۋ جانە ويلاۋ ناتيجەلەرىن ساباقتا قولدانا الۋ ۇدەرىسى بولىپ تابىلادى. بۇل ۇردىسىندە ءمۇعالىم وقۋشىعا:
- ءبىلىم مىندەتى قوياتىن تالاپتاردى تۇسىنۋگە؛
- جەكە ويلاۋ ءۇردىسىن جانە ولاردىڭ جۇمىس قاعيداتتارىن زەرتتەۋگە؛
- مىندەتتەردى ورىنداۋ ستراتەگيالارىن ازىرلەۋگە جانە ويلاستىرۋعا:
- ناقتى مىندەت ءۇشىن سايكەس كەلەتىن ستراتەگيالاردى تاڭداۋعا كومەكتەسەدى.
2. سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ تەحنولوگياسى.
سىني تۇرعىدان ويلاۋ دەگەنىمىز نە؟
«وقۋ مەن جازۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ»
باعدارلاماسى بويىنشا ول:
- شىڭدالعان ويلاۋ، كەز كەلگەن دامۋ دەڭگەيىنە بايلانىستى ماسەلەلەرگە سىن كوزبەن قاراۋ؛
- كۇردەلى ماسەلەلەردى شەشۋگە، اسا ماڭىزدى، جاۋاپتى شەشىمگە قابىلداۋعا قۇشتارلىق؛
- ۇيرەتۋ مەن ۇيرەنۋ بىرلىگىنەن، ۇيرەنۋدىڭ قىزىعۋشىلىعىنان تۇراتىن، ۇيرەنۋشىنىنىڭ سەنىمىنە نەگىزدەلگەن قۇرىلىم.
«سىني تۇرعىدان ويلاۋدى دامىتۋ» تەحنولوگياسىن قولدانۋ تومەندەگىدەي ناتيجە بەرەدى:
- ءبىلىم الۋشىنىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ؛
- پانگە قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ؛
- وزىندىك كوزقاراسىن بىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرۋ؛
- زەرتتەۋگە يكەمدىلىگىن دامىتۋ؛
- سويلەسىم ارەكەتى بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ؛
- ءبىلىم الۋشىلار ءبىر - بىرىمەن قارىم - قاتىناس جاساي بىلەدى؛
- باسقالاردى تىڭداۋدى، كەز كەلگەن جاۋاپقا سىيلاستىق، تۇسىنىستىكپەن قاراۋعا.
شىعىس قازاقستان وبلىسى،
كوكپەكتى اۋدانى، كوكپەكتى اۋىلى
كمقك «شۋاقتى شۇعىلا»
بالاباقشاسىنىڭ تاربيەشىسى
كالييەۆا گۋلجانات كاناگاتوۆنا
yadi.sk/i/XeSb8JCmATnCUQ
ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ: «ءبىز وسى زامانعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىسىز، ءارى الىستى بارلاپ، كەڭ اۋقىمدى ويلاي بىلەتىن وسى زامانعى مۇعالىمدەرسىز يننوۆاسيالىق ەكونوميكا قۇرا المايمىز»- دەپ اتاپ كورسەتكەندەي، وسى زامانعى ۇستاز – بولاشاققا زامان اعىسىمەن ىلگەرىلەگەن وزىق تۇلعا. مۇعالىمگە وسىنداي كوزقاراسپەن قاراۋ، ونىڭ الدىنا قويىلار تالاپتى دا ايقىندايدى.
كەز - كەلگەن ادام الدىنا قويعان ماقساتىنا ەرىك - جىگەرىن اياماي ەڭبەك ەتۋ ارقىلى، وسى جولدا ءوزىن - ءوزى بار قىرىنان جەتىلدىرۋ ارقىلى جەتەدى. ءار وقۋشىنى دارا تۇلعا دەپ تانىپ، ولاردىڭ بويىنا ۇنەمى وقىپ ۇيرەنسەم دەگەن ىزدەنىمپازدىق قاسيەت دارىتۋ، ولارعا وزدىگىنەن بىلىمدەرىن تولىقتىرىپ تەرەڭدەتۋ تاسىلدەرىن جاڭا تەحنولوگيالارمەن، ءادىس تاسىلدەرمەن بايلانىستىرا وتىرىپ دامىتۋ
قازىرگى كەزەڭدىگى وقىتۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى – بولاشاق ماماندىعىنا بايلانىستى ءاربىر بالاعا تەرەڭىرەك ءبىلىم بەرۋ، ءبىلىمدى وزگەرمەلى ءومىر جاعدايلارىنا پايدالانا ءبىلۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ. سوندىقتان قازىرگى قوعامنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى – الەۋمەتتىك ەكونوميكالىق وزگەرمەلى جاعدايلاردا ءومىر سۇرۋگە دايىن بولىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار ونى جاقسارتۋعا يگى ىقپال ەتەتىن جەكە تۇلعاعا قويىلاتىن ءبىرىنشى كەزەكتەگى ناقتى تالاپتار: شىعارماشىلىق، بەلسەندىلىك، الەۋمەتتىك جاۋاپتىلىق، جوعارى ينتەللەكتىلىك، تەرەڭ بىلىمدىلىك، كاسىبي ساۋاتتىلىق.
قوعامنىڭ وزگەرۋىمەن بايلانىستى ءبىلىم بەرۋ ادىستەرى دە ءبىلىم كولەمى دە ۇنەمى وزگەرىپ وتىرادى. ول ءبىلىم بەرۋ زاڭدىلىقتارىنا بايلانىستى وزگەرىپ دامىپ وتىرادى. ءبىز ۇستازدار قاۋىمى قانداي بولماسىن جاڭالىققا قۇلاق تۇرە جۇرەتىنىمىز ايقىن. جاڭا تەحنولوگيالاردى ساباقتا قولدانۋدىڭ تيىمدىلىگىن قاشان دا جولعا قويارىمىز انىق.
پەداگوگيكالىق شەبەرلىكتى ارتتىرۋ ورتالىعىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «نازاربايەۆ زياتكەرلىك مەكتەبى» كۋرسى باعدارلاماسىن مەڭگەرۋدە تۇيگەنىم:
- وقۋشىعا قالاي وقۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتۋ، سونىڭ ناتيجەسىندە ەركىن، وزىندىك دالەل - ۋاجدەرىن نانىمدى جەتكىزە بىلەتىن، ىنتالى، سەنىمدى، سىني ويلاي الاتىن، پىكىر - كوزقاراستارى جۇيەلى دامىعان، ساندىق تەحنولوگيالاردا قۇزىرلىلىق تانىتاتىن وقۋشى قالىپتاستىرۋ.
بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ باعدارلاماسىنىڭ نەگىزگى مازمۇنىنداعى مودۋلدەر:
1. ءبىلىم بەرۋ مەن ءبىلىم الۋداعى جاڭا تاسىلدەر.
2. سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ.
3. ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ.
4. ءبىلىم بەرۋدە اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋ.
5. تالانتتى جانە دارىندى بالالاردى وقىتۋ.
6. وقۋشىلاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنە سايكەس ءبىلىم بەرۋ جانە وقىتۋ.
7. ءبىلىم بەرۋدەگى باسقارۋ جانە كوشباسشىلىق.
1. ءبىلىم بەرۋ مەن ءبىلىم الۋداعى جاڭا تاسىلدەر:
ءبىلىم بەرۋ مەن ءبىلىم الۋداعى جاڭا تاسىلدەر «ديالوگ نەگىزىندە وقىتۋ جانە وقۋ» جانە مەتاسانا نەمەسە «قالاي وقۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتۋدى» قاراستىرادى. ءبىلىم بەرۋ ادىستەرى ىشىندە ەرەكشە ورىن الاتىنى - ديالوگ. ديالوگ وقۋشىلاردىڭ سويلەسۋ ارەكەتىن، سۇراقتى دۇرىس قويا بىلۋدە، اقپارات الماسۋدا، جالپى ءتىل ۇيرەنۋدە تاپتىرماس جۇمىس ءتۇرى. ءار ءتۇرلى تاقىرىپتا ديالوگ قۇرعىزۋ مىناداي ناتيجە بەرەدى:
*ساباقتا بەلسەندىلىك جوعارىلايدى؛
*سوزدەردى ەستە ساقتاۋ قابىلەتى داميدى؛
*دۇرىس سويلەمدەر قۇراۋعا داعدىلانادى؛
*وقۋعا قىزىعۋشىلىقتارى ارتادى؛
«قالاي وقۋ كەرەكتىگىن» ۇيرەتۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشى مەتاتانۋ بولىپ تابىلادى. مەتاتانۋ ينديۆيد قالاي ويلايتىنىن قاداعالاۋ، باعالاۋ، باقىلاۋ جانە وزگەرتۋ قابىلەتىن تۇسىنەمىز. ءبىلىم الۋدى ۇيرەتۋ ءوز بەتىمەن وقۋدى ويلاستىرۋ جانە ويلاۋ ناتيجەلەرىن ساباقتا قولدانا الۋ ۇدەرىسى بولىپ تابىلادى. بۇل ۇردىسىندە ءمۇعالىم وقۋشىعا:
- ءبىلىم مىندەتى قوياتىن تالاپتاردى تۇسىنۋگە؛
- جەكە ويلاۋ ءۇردىسىن جانە ولاردىڭ جۇمىس قاعيداتتارىن زەرتتەۋگە؛
- مىندەتتەردى ورىنداۋ ستراتەگيالارىن ازىرلەۋگە جانە ويلاستىرۋعا:
- ناقتى مىندەت ءۇشىن سايكەس كەلەتىن ستراتەگيالاردى تاڭداۋعا كومەكتەسەدى.
2. سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ تەحنولوگياسى.
سىني تۇرعىدان ويلاۋ دەگەنىمىز نە؟
«وقۋ مەن جازۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ»
باعدارلاماسى بويىنشا ول:
- شىڭدالعان ويلاۋ، كەز كەلگەن دامۋ دەڭگەيىنە بايلانىستى ماسەلەلەرگە سىن كوزبەن قاراۋ؛
- كۇردەلى ماسەلەلەردى شەشۋگە، اسا ماڭىزدى، جاۋاپتى شەشىمگە قابىلداۋعا قۇشتارلىق؛
- ۇيرەتۋ مەن ۇيرەنۋ بىرلىگىنەن، ۇيرەنۋدىڭ قىزىعۋشىلىعىنان تۇراتىن، ۇيرەنۋشىنىنىڭ سەنىمىنە نەگىزدەلگەن قۇرىلىم.
«سىني تۇرعىدان ويلاۋدى دامىتۋ» تەحنولوگياسىن قولدانۋ تومەندەگىدەي ناتيجە بەرەدى:
- ءبىلىم الۋشىنىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ؛
- پانگە قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ؛
- وزىندىك كوزقاراسىن بىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرۋ؛
- زەرتتەۋگە يكەمدىلىگىن دامىتۋ؛
- سويلەسىم ارەكەتى بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ؛
- ءبىلىم الۋشىلار ءبىر - بىرىمەن قارىم - قاتىناس جاساي بىلەدى؛
- باسقالاردى تىڭداۋدى، كەز كەلگەن جاۋاپقا سىيلاستىق، تۇسىنىستىكپەن قاراۋعا.
شىعىس قازاقستان وبلىسى،
كوكپەكتى اۋدانى، كوكپەكتى اۋىلى
كمقك «شۋاقتى شۇعىلا»
بالاباقشاسىنىڭ تاربيەشىسى
كالييەۆا گۋلجانات كاناگاتوۆنا
yadi.sk/i/XeSb8JCmATnCUQ
You Might Also Like
-
ز. ءفيليپستىڭ مەكتەپتەگى مازاسىزدىقتى انىقتاۋعا ارنالعان تەستى.
