InfoHub Logo

ماعان ايتىپ بەرسەڭ-ۇمىتىپ قالامىن، كورسەتسەڭ-ەسىمدە ساقتايمىن، وزىمە جاساتساڭ ۇيرەنەمىن.

كونفۋسيي

الەم الدىڭعى قاتارلى مەكتەپتەر تاجىريبەلەرىن جالپىلاپ، قۇندى باعىتتارى مەن يدەيالارىن ۇلتتىق پسيحولوگيامىزعا سايكەس پايدالانىپ، ەلىمىزدەگى ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسىن جاڭا جولعا قويۋ وزەكتى تاقىرىپ بولىپ تابىلادى.

جاڭاشا ادىس-تاسىلدەردى وقىپ ۇيرەنۋ - زامان تالابى. جەتى مودۋل كىرىكتىرىلگەن وسى باعدارلاما - قازاقستاندىق مۇعالىمدەرگە كاسىبي بىلىكتىلىگى مەن پەداگوگيكالىق تاجىريبەسىن جەتىلدىرۋ جانە باعالاۋعا كومەكتەسۋ دەپ بىلەمىن.

ءبىلىم بەرۋ - بۇل جەكەلەگەن قۇبىلىس ەمەس، ول وقۋشىلاردىڭ وقۋ قابىلەتىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن پەداگوگيكالىق تەتىكتەردىڭ ءبىرتۇتاس كەشەنى دەپ ايقىندالعان.

جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردەگى ءبىلىم الۋشىلاردىڭ وقۋ جەتىستىگىن باعالاۋدى قازىرگى تاجىريبەگە ەنگىزۋدىڭ نەگىزىن كريتەريالدى باعالاۋ جۇيەسى انىقتايدى. بۇل باعالاۋ راسىمدەرىنىڭ ساپالىلىعىن، ولاردىڭ حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەستىگىن جانە ءار ءبىلىم الۋشىنىڭ وقۋداعى قاجەتتىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. قازاقستان ءۇشىن ۇسىنىلىپ وتىرعان جاڭا كريتەريالدى باعالاۋ جۇيەسى ءبىلىم الۋشىنىڭ دامۋىن، ونىڭ قىزىعۋشىلىعىن جانە وقۋعا دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋعا باعىتتالادى. ەگەر ءار ءبىلىم الۋشىعا جانە ونىڭ اتا-اناسىنا تۇسىنىكتى بولاتىنداي ناقتى ءارى ولشەمدى باعالاۋ كريتەرييلەرى بەلگىلەنەتىن بولسا، بۇعان جەتۋگە ابدەن بولادى. قازىرگى تاڭدا ءبىلىم سالاسىنىڭ باستى ماقساتى قۇزىرەتتى، جان-جاقتى دامىعان تۇلعانى قالىپتاستىرىپ، دامىتۋ بولىپ تابىلادى. بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدە ءبىلىم بەرۋ مازمۇنى جاڭا باعىتقا بەت بۇردى. ەلىمىزدىڭ الەمدىك ۇردىستەرگە ەنۋى  ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ جاڭا ساپالىق دەڭگەيگە ءوتۋ قاجەتتىلىگىن ارتتىرۋ ەكەنى ءسوزسىز. ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىن جاڭارتۋ وتە قاجەتتى ماسەلە بولىپ وتىر. وقۋ ءۇردىسىن جاڭا ادىس-تاسىلدەرمەن جاڭارتۋ بولىپ تابىلادى. ن.ءا.نازاربايەۆ: «ورتا ءبىلىم جۇيەسىندە مەكتەپتەردى نازاربايەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرىندەگى وقىتۋ دەڭگەيىنە جەتكىزۋ كەرەك» دەگەن ءوز جولداۋىندا.

جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنىڭ ەرەكشەلىگى نەدە؟

1. ەڭ ءبىرىنشى ءپان مازمۇنىنىڭ  ءسپيرالدى بەرىلۋى كەرەك. ويتكەنى ءسپيرالدى ءبىلىم ارقىلى ءپاندى وقۋشى تەرەڭ مەڭگەرەدى.
2. وقۋ ماقساتارىنا جەتۋ.
3. ورتاق تاقىرىپتاردىڭ بەرىلۋى.
4. وقۋ مازمۇنىنىڭ قىسقا مەرزىمدى، ورتا مەرزىمدى، ۇزاق مەرزىمدى بولۋى جوسپارلارمەن ۇيىمداستىرىلۋى.

جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنىڭ ماقساتى مۇعالىمدەردىڭ پەداگوگيكالىق شەبەرلىگىن جەتىلدىرۋ جانە كريتەريالدى باعالاۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ. نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى وقۋ ماقساتىنا جەتۋ ءۇشىن كريتەريالدى باعالاۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ. كريتەريالدى باعالاۋ كەزىندە وقۋشىلاردىڭ ۇلگەرىمى الدىن-الا بەلگىلەنگەن كريتەرييلەردىڭ ناقتى جيىنتىعىنىڭ كومەگىمەن ولشەنەدى. بۇل باعالاۋ ءتۇرى وقۋشىلاردىڭ ۇلگەرىمى سىنىپتاستارىنىڭ ۇلگەرىمىمەن سالىستىرمالى تۇردە باعالاناتىن نورماعا نەگىزدەلگەن باعالاۋدان ەرەكشەلىنەدى. وقۋشىلاردىڭ ءپان بويىنشا ۇلگەرىمى ەكى تاسىلمەن باعالانادى.

1. قالىرتاستىرۋشى باعالاۋ.
2. جيىنتىق باعالاۋ.

قالىپتاستىرۋشى باعالاۋ كۇندەلىكتى وقىتۋ مەن وقۋ ۇدەرىسىنىڭ اجىراماس بولىگى بولىپ تابىلادى. قالىپتاستىرۋشى باعالاۋ توقسان بويى جۇيەلى تۇردە وتكىزىلەدى جانە ۇزدىكسىز جۇرە وتىرىپ ءمۇعالىم مەن وقۋشى اراسىنداعى كەرى بايلانىستى قامتاماسىز ەتەدى. قالىپتاستىرۋشى باعالاۋ وقۋ ۇدەرىسىن تۇزەتۋگە مۇمكىندىك بەرىلەدى. سوندىقتان وقۋشىلاردىڭ وقۋ جەتىستىگىن باعالاۋدا جاڭاشا ادىس-تاسىلدەر قولدانىلىپ جاتىر.

قالىپتاستىرۋشى باعالاۋدىڭ شارتتارى:

1. وقۋشىلاردىڭ وقۋ ماقساتتارىن ءبىلۋى جانە ءتۇسىنۋى؛
2. وقۋشىلارمەن ءتيىمدى كەرى بايلانىستىڭ بولۋى؛
3. وقۋشىلاردىڭ وزىندىك تانۋ ۇدەرىسىنە  بەلسەندى قاتىسۋى؛
4. وقۋشىلاردىڭ باعالاۋ كريتەرييلەرىن ءبىلۋى جانە ءتۇسىنۋى؛
5. وقۋشىلاردىڭ ءوز جۇمىسىن تالداي الۋ بىلىگى مەن  مۇمكىندىگى؛

وقۋشىلاردىڭ وقۋ ماقساتتارىن ءبىلۋى جانە تۇسىنۋىنە قالاي جەتۋگە بولادى:

1. باستاپقى كەزەڭدە ءمۇعالىم ساباق ماقساتتارىن ايقىنداپ، ولاردى وقۋشىلارعا ءتۇسىندىرىپ، بىرگە تالقىلايدى؛
2. كۇندەلىكتى تالقىلاۋلار كەلەشەكتە وقۋ ماقساتتارىن بىرگە ايقىنداۋ داستۇرىنە  اينالۋى مۇمكىن.

باعالاۋ كريتەرييلەرى وقىتۋدىڭ ماقساتىن جانە ارا قاتىسىن بەلگىلەۋگە سايكەس بەلگى. دەسكريپتور – جەتىستىك دەڭگەيىنىڭ سيپاتتاماسى. كريتەريالدى باعالاۋ جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگى:

- مۇعالىمگە وقۋشىنىڭ وقۋ جەتىستىكتەرىن وبەكتيۆتى تۇردە باعالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى؛
- وقۋشىلارعا وقۋ ۇدەرىسى بارىسىندا تۋىنداعان قيىندىقتاردى تۇسىنۋگە باعالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى؛
- اتا-انالارمەن وقۋشىنىڭ وقۋ جەتىستىكتەرى بويىنشا وبەكتيۆتى دالەلدەمەلەرلمەن قامتاماسىز ەتىلەدى؛

سونىمەن قاتار وقۋشىلاردىڭ وقۋ جەتىستىكتەرىن باعالاۋدا ءبىرقاتار داعدىلار قولدانىلادى. ولار: ءبىلۋ، ءتۇسىنۋ، قولدانۋ، سىني ويلاۋ، اناليز، سينتەز، باعالاۋ، زەرتتەۋ داعدىلارى، رەفلەكسيا، كومۋنيكاتيۆتى داعدىلار، تىلدىك داعدىلار، جەكە جۇمىس جاساۋ داعدىلارى، توپتا جۇمىس جاساۋ داعدىلارى، مالىمەتتى ىزدەۋ داعدىلارى، تاجىريبەلىك داعدىلار، شىعارماشىلىق داعدىلار.

ماقساتىم:

- وقۋشىلارمەن بىرلەسە جۇمىس جاساۋ، ءوز بەتىمەن شەشىم قابىلدايتىن، ءوز پىكىرىن، ءوز ويىن ايتا الاتىن تۇلعا ەتىپ قالىپتاستىرۋ.

- ساباقتا تۇرتكى سۇراقتى ۇنەمى ءتيىمدى قولدانۋ.

- وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ ارقىلى وقىتۋعا باعىتتاپ وتىرۋ.

مىندەتتەرىم:

- سىنىپتا ىنتىماقتاستىق، قىزىعۋشىلىق ورتا ۇيىمداستىرۋ.

- جاڭا باعدارلامانىڭ-ادىس-تاسىلدەرىن قولدانا وتىرىپ، سىنىپ ىشىندە جاعىمدى پسيحولوگيالىق احۋال تۋعىزۋ.

- وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ داعدىلارىن دامىتا وتىرىپ، جۇيەلى ويلانا بىلۋگە، سويلەي بىلۋگە باعىتتاۋ.

كۇتىلەتىن ناتيجە:

- ساباققا تۇرتكى سۇراقتاردى پايدالانۋ وقۋشىلاردىڭ ساباققا ىنتاسىن، بەلسەندىلىگىن كوتەرەدى، سوزدىك قورىن مولايتىپ، وقۋشىلار توپتا ىنتىماقتاستىقتا جۇمىس جاساۋعا داعدىلانادى.

- وقۋشىلار ءوزارا پىكىرتالاسقا تۇسەدى، ساۋاتتى سويلەۋ داعدىسى قالىپتاسادى.

 

قىزىلوردا وبلىسى شيەلى اۋدانى №142 ورتا مەكتەبىنىڭ بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى			سىنىبى: 7
تاقىرىبى: شەمىرشەكتى بالىقتار: اكۋلالار مەن سكاتتار. بەكىرە بالىقتار، ماڭىزى جانە ولاردى قالپىنا كەلتىرۋ شارالارى. قوستىنىستى بالىقتار. ساۋساققاناتتى بالىقتار، ولاردىڭ قۇرلىقتىق ومىرتقالى جانۋارلاردىڭ شىعۋ تەگىندەگى ماڭىزى			ءمۇعالىمنىڭ ەسىمى: سىزدىقبايەۆا اسەل شاحمۇرات قىزى
			وقۋشى سانى:			قاتىسپاعاندار:
ساباق نەگىزدەلگەن وقۋ ماقساتى (ماقساتتارى)
ساباقتىڭ ماقساتتارى:	بارلىق وقۋشىلار: شەمىرشەكتى بالىقتار: اكۋلالار مەن سكاتتار. بەكىرە بالىقتار، ماڭىزى جانە ولاردى قالپىنا كەلتىرۋ شارالارى. قوستىنىستى بالىقتار. ساۋساققاناتتى بالىقتار، ولاردىڭ قۇرلىقتىق ومىرتقالى جانۋارلاردىڭ شىعۋ تەگىندەگىنىڭ ماڭىزى تۋرالى ءبىلۋ
	وقۋشىلاردىڭ باسىم بولىگى:                                 شەمىرشەكتى جانە قوستىنىستى، ساۋساققاناتتى بالىقتاردىڭ ىشكى جانە سىرتقى قۇرىلىسىمەن تانىسادى، بالىق شارۋاشىلىعى ءۇشىن ماڭىزدىلىعىن بىلەدى، تۇرلەرىن اجىراتى الادى.
	كەيبىر وقۋشىلار: بالىقتاردىڭ تۇرلەرىن اجىراتا الادى، تاقىرىپ بويىنشا ءوز سوزىمەن باياندايدى، قورىتىندى جاسايدى
تىلدىك ماقسات	تاقىرىپتى سۋرەت بويىنشا ءوز سوزىمەن بايانداپ، قورىتىندى جاسايدى
	نەگىزگى سوزدەر مەن تىركەستەر: شەمىرشەكتى، بەكىرە، قوستىنىستى، ساۋساققانتتى بالىقتار، تورسىلداق، جۇزبەقانتتار، شەمىرشەك
	سىنىپتاعى ديالوگ/ جازىلىم ءۇشىن تىلدىك بىرلىكتەر: تالقىلاۋعا ارنالعان  تارماقتار: سۇيەكتى جانە شەمىرشەكتى بالىقتاردىڭ ەرەكشەلىكتەرى مەن ۇقساستىعىن اجىراتۋ ءسىز نەلىكتەن ... ەكەنىن ايتا الاسىز با؟   - بالىقتاردى زەرتتەيتىن عىلىم نە دەپ اتالادى؟   - بالىقتار قايدا جانە قالاي تىرشىلىك ەتەدى؟   - سۇيەكتى جانە شەمىرشەكتى بالىقتارعا قانداي بالىقتار جاتادى؟   - شەمىرشەكتى بالىقتاردىڭ ەرەكشەلىگى قانداي؟ جازىلىم بويىنشا: سۇيەكتى جانە شەمىرشەكتى بالىقتاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن «ۆەەن دماگرامماسى» ستراتەگياسى بويىنشا اجىراتۋ جانە «سايكەستەندىرۋ تەست» ورىنداۋ
الدىڭعى تاقىرىپ (مەڭگەرگەن داعدىلار)	بالىقتاردىڭ كوبەيۋى جانە دامۋى. مىنەز – قۇلىعىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى. بالىقتاردىڭ ورىستەۋى. ءوسىمتالدىعى جانە ۇرپاعىنا قامقورلىق جاساۋى تۋرالى تاقىرىپتى قورىتىندىلاپ، تۇسىندىرەدى.
جوسپار
جوسپارلانعان ۋاقىت	جوسپارلانعان جاتتىعۋلار (تومەندە جوسپارلانعان جاتتىعۋلارمەن قاتار ەسكەرتپەلەردى جازىڭىز)				رەسۋرستار
باستالۋى: 6 مينۋت 1 مينۋت 1 مينۋت 4 مينۋت	ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسى مەن كوتەرىنكى كوڭىل-كۇي: ... پسيحولوگيالىق دايىندىق، «باس بارماق» ستراتەگياسى توپقا ءبولۋ: «اكۋلالار» مەن «سكاتتار»   زەيىندى شوعىرلاندىرۋ: «بالىقتاردىڭ تۇرلەرى» بەينەكورسەتىلىم				باس بارماق «اكۋلالار» مەن «سكاتتار» سۋرەت بەينەكورسەتىلىم
ورتاسى: 34 مين   3 مينۋت 5 مينۋت 20 مينۋت 2 مينۋت 4 مينۋت	ءمۇعالىم وقۋ ماتەريالىن قوسىمشا رەسۋرستار ارقىلى ءتۇسىندىرۋدى ۇيىمداستىرادى.   1. ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى   2. وقۋشىلاردىڭ جۇمىسى   3. توپتىق جۇمىس (پوستەر قورعاۋ)   4. «215» ستراتەگياسى   5. «بيولوگيالىق ديكتانت» ستراتەگياسى   كريتەرييلەر  باعالاۋ تاقىرىپپەن تانىسۋى   «ۆەنن دياگرامماسى»   پوستەر قورعاۋى   «215» ستراتەگياسى   «بيولوگيالىق ديكتانت»				سلايدتار سۋرەتتەر A4، ماركەر، ستيكەر داپتەرمەن جۇمىس ۇلەستىرمە (سلايد) باعالاۋ پاراعى
اياقتالۋى: 5 مينۋت 4 مين 1 مين	كەرى بايلانىس: «سايكەستەندىرۋ تەستى» ستراتەگياسى كورمە: «ءبىزدىڭ جۇمىس پارتامىز...» (پوستەر، سۋرەتتەر، داپتەر، ۇلەستىرمە، باعالاۋ پاراعى)، (وقۋشى جۇمىستارىن باعالاۋ)				ۇلەستىرمە پارتالار
قوسىمشا اقپارات
سارالاۋ – ءسىز قوسىمشا كومەك  (قولداۋ) كورسەتۋدى قالاي جوسپارلايسىز؟ اناعۇرلىم قابىلەتتى وقۋشىلارعا جاتتىعۋلاردى كۇردەلەندىرۋدى قالاي جاسايسىز؟		باعالاۋ-وقۋشىلاردىڭ ۇيرەنگەنىن تەكسەرۋدى قالاي جوسپارلايسىز؟		ءپانارالىق بايلانىس. قاۋىپسىزدىك جانە ەڭبەكتى قورعاۋ ەرەجەلەرى. اكT بايلانىستارى. قۇندىلىقتارداعى بايلانىس.
«215» ستراتەگياسى «بيولوگيالىق ديكتانت» ستراتەگياسى «سايكەستەندىرۋ تەستى» ستراتەگياسى		باعالاۋ  كريتەرييلەرى		گەوگرافيا
رەفلەكسيا ساباق / وقۋ ماقساتتارى شىنايى ما؟ بۇگىن وقۋشىلار نە ءبىلدى؟ سىنىپتاعى احۋال قانداي بولدى؟ مەن جوسپارلاعان سارالاۋ شارالارى ءساتتى بولدى ما؟ مەن بەرىلگەن ۋاقىت ىشىندە ۇلگەردىم بە؟ مەن ءوز جوسپارىما قانداي تۇزەتۋلەر ەنگىزدىم جانە نەلىكتەن؟		ءوز ساباعىڭىز تۋرالى رەفلەكسيانى تومەندەگى بوس ورىنعا جازىڭىز. (سول جاقتاعى باعانادا كەلتىرىلگەن سۇراقتاردىڭ اراسىنان ءسىزدىڭ ساباعىڭىزعا سايكەس كەلەتىن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىڭىز)
		ساباقتىڭ شىنايلىعى ساقتالدى وقۋشىلار بۇگىنگى جاڭا ساباقتان سۇيەكتى بالىقتار مەن شەمىرشەكتى بالىقتاردىڭ ايىرماشىلىقتارى مەن ۇقساستىقتارىن انىقتاپ، ءبىلدى. وقۋشىلار ساباققا ارالاسىپ، بەلسەندىلىكتەرىن كورسەتتى. ساباق وتە ءساتتى شىقتى ساباق بارىسىندا ۋاقىتتان اۋىتقۋلار بايقالدى پوستەر قورعاۋ كەزىندە ۋاقىتتى ۇنەمدەپ، سىزبالاردى ناقتىلاپ سىزۋ
قورىتىندى باعامداۋ: قانداي ەكى نارسە تابىستى بولدى (وقىتۋدى دا، وقۋدى دا ەسكەرىڭىز)؟ 1. پوستەر قورعاۋ 2. ديداكتيكالىق تاپسىرمالاردى تياناقتى ورىنداۋ قانداي ەكى نارسە ساباقتى جاقسارتا الادى (وقىتۋدى دا، وقۋدى دا ەسكەرىڭىز)؟ 1. وقۋشىلاردىڭ ساباقتا ەركىن مەڭگەرۋى 2. توپ ىشىندە ىنتىماقتاستىقتا جۇمىس جاساۋى ساباق بارىسىندا مەن سىنىپ نەمەسە جەكەلەگەن وقۋشىلار تۋرالى مەنىڭ كەلەسى ساباعىمدى جەتىلدىرۋگە كومەكتەسەتىن نە ءبىلدىم؟ 1. ءبىلىمى تومەن وقۋشىلارعا جەكە تاپسىرمالار بەرۋ كەرەك ەكەنىن 2.

 

ءال-فارابيدىڭ «ادام ماقساتىنا ءوزىن-وزى جەتىلدىرۋ ارقىلى جەتەدى» دەگەن ءسوزىن ەسكەرە وتىرىپ الداعى ۋاقىتتاعى جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاما بويىنشا جۇمىستى جۇيەلى، ءتيىمدى جۇرگىزۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ تەرەڭدە جاتقان ويىن دامىتا، ولاردى سويلەۋگە، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا، ومىردە دە ءتيىمدى پايدالانا الاتىنداي دارەجەدە دالەلدەۋگە ۇيرەتۋ - ءمۇعالىمنىڭ ماقساتى دەپ ويلايمىن.

---