جاقسى ءسوز – جارىم ىرىس
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جاقسى ءسوز – جارىم ىرىس.
ساباقتىڭ ماقساتى: باتا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. قوناق كۇتۋگە ۇيرەتۋ.
بالالاردى ادەپتىلىككە، مەيىرىلىمدىلىككە، كىشىپەيىلدىلىككە، يماندىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، ماقال - ماتەلدەر، ۇلاعاتتىق سوزدەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ. شاتتىق شەڭبەرى. بالالار ءبىر - بىرىنە جىلى لەبىزدەر ايتادى.
باتا تۇسىنىك. كىرىسپە اڭگىمە. ەرتەدەن كەلە جاتقان تاماشا سالت - ءداستۇرىمىزدىڭ ءبىر ءتۇرى - باتا. باتا بەرۋ ءداستۇرى شىعىس حالىق اراسىندا سونىڭ ىشىندە قازاقتاردا كەڭ تاراعان. ادەتتە باتا بەرۋ ۇلكەن قاريا اقساقالدارىنىڭ جولى ۇلكەن ادامدارىنىڭ قۇدايى قوناققا بەرىلگەن. جاڭبىرمەن جەر كوگەرەدى، باتامەن ەل كوگەرەدى دەگەن ماقال بار. بۇگىنگى كۇنگە دەيىن وسىنداي جاقسى ءداستۇرىمىز ءالى دە جالعاسىن تاۋىپ كەلە جاتىر.
باتا تۇرلەرى: سابيگە بەرىلەتىن باتا، ۇل بالاعا بەرىلەتىن باتا، قىز بالاعا بەرىلەتىن باتا، تۇساۋ كەسەردە ايتاتىن باتا، ءۇي يەسىنە بەرىلەتىن باتا، تويدا بەرىلەتىن باتا، اسكەرگە شىعارىپ سالۋ باتاسى، داستارحانعا بەرىلەتىن باتا، جاس جۇبايلارعا بەرىلەتىن باتا، كوشكەندە بەرىلەتىن باتا، سوعىم سويعاندا بەرىلەتىن باتا، جاراپازان باتاسى، ناۋرىزعا بەرىلەتىن باتا، جاڭا تۋعان ايعا بەرىلەتىن باتا.
(ءار ءبىر باتانى وقىپ، مازمۇنى انىقتالادى)
كورىنىس:
"قوناق كۇتۋ"
تاربيەشى: بالالار! قاراڭدار، بىزگە قوناقتار كەلە جاتىر ءبىز ولارعا جول بەرەيىك ءارى امانداسايىق.
ۇلدار(قولدارىن ۇسىنادى)
- اسسالاۋماعالەيكۇم - دەپ اتامەن امانداسادى.
- امانسىزبا اپا دەپ امانداسادى.
بالالار: اپا، اتا تورگە شىعىڭىزدار - دەپ كورپەشە توسەپ، توردەن ورىن ۇسىنادى.
اپا مەن اتا: راحمەت قاراقتارىم وركەندەرىن ءوسسىن!
بالالارىم سەندەر ونەرلى بالالار سياقتىسىڭدار. قانە ونەرلەرىڭدى كورەيىك.
1 بالا: اتا مەنىڭ ءاماندا،
كىشىپەيىل بول دەگەن
اقىل ءسوزى سانامدا،
ماقتانباۋدى ءجون كورەم.
2 بالا: الدىن ۇلكەن كىسىنىڭ
كەسىپ وتپەي كولدەنەڭ.
جونىمەنەن كىشىلىك،
ادەپ پەنەن قول بەرەم.
3 بالا: سالەم بەرسەم ءيىلىپ
سالەمىنە ءسۇيىنىپ،
اتام جاقسى كورەدى،
اق باتاسىن بەرەدى.
4 بالا: ادەپتىلىك بەلگىسى
ءيىلىپ سالەم بەرگەنى.
اتا: و! بارەكەلدى! ونەرلى بالالار ەكەنسىڭدەر. ەندى سەندەرگە جۇمباق جاسىرايىن.
1. ءدامدا - ءدامدى تاعامداردى جينايدى
قوناقتاردى كونىلىنە سىيلايدى.(داستارحان)
2. ەرىنبەي ەڭبەك ەتكەن
ونسىز تاماق ىشپەگەن.(قاسىق)
3. ءۇستى تاس، استى تاس
ورتاسىندا پىسكەن اس.(تابا نان)
اتا: بالالار جۇمباقتاردى جاقسى شەشەدى ەكەنسىڭدەر.
تاربيەشى: بالالار ەندى اتا مەن اپانى داستارحانعا شاقىرايىق. الدىمەن قولعا سۋ قۇيايىق.
(بالا تاباق ۇسىنادى)،(اتا تاباققا باتا بەرەدى)
باتا:
داستارقانعا بەرەكە بەرسىن،
باستارىڭا مەرەكە بەرسىن،
استارىڭا ادالدىق بەرسىن،
باستارىڭا امانداق بەرسىن،
دەندەرىڭە ساۋلاق بەرسىن.
(تاماق جەلىنىپ بولعان سوڭ تاباق الۋعا رۇقسات سۇرايدى. اتا باتا بەرەدى)
اتا: بالالارىم سەندەر ونەرلى دە، ادەپتى بالالار ەكەنسىڭدەر. اتا - انالارىڭا دا كومەكتەسىپ جۇرگەن شىعارسىڭدار.
سەرگىتۋ جاتتىعۋىنا بايلانىستى تاقپاق ايتىلادى.
الىپ اتا كۇرەگىن،
الا قارىن كۇرەدىم.(قيمىلمەن كورسەتى)
اپاما مەن قۇدىقتان،
سۋىن اكەپ بەرەمىن،
ەدەندى دە جۋامىن،
شاڭ توزاڭدى قۋامىن.
اتا مەن اپا: وي بارەكەلدى بالالارىم اتا - انالارىڭا جاقسى كومەكتەسەدى ەكەنسىڭدەر ريزامىز. ال ەندى بەز ۇيىمىزگە قايتايىق. قوش ساۋ بولىڭدار!
"تەرەكتى ورتا مەكتەبى
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى شاعىن ورتالىعى بار"
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى
سىنىپ جەتەكشىسى: شيليكبايەۆا د. م.
جاقسى ءسوز – جارىم ىرىس جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: باتا تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. قوناق كۇتۋگە ۇيرەتۋ.
بالالاردى ادەپتىلىككە، مەيىرىلىمدىلىككە، كىشىپەيىلدىلىككە، يماندىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، ماقال - ماتەلدەر، ۇلاعاتتىق سوزدەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ. شاتتىق شەڭبەرى. بالالار ءبىر - بىرىنە جىلى لەبىزدەر ايتادى.
باتا تۇسىنىك. كىرىسپە اڭگىمە. ەرتەدەن كەلە جاتقان تاماشا سالت - ءداستۇرىمىزدىڭ ءبىر ءتۇرى - باتا. باتا بەرۋ ءداستۇرى شىعىس حالىق اراسىندا سونىڭ ىشىندە قازاقتاردا كەڭ تاراعان. ادەتتە باتا بەرۋ ۇلكەن قاريا اقساقالدارىنىڭ جولى ۇلكەن ادامدارىنىڭ قۇدايى قوناققا بەرىلگەن. جاڭبىرمەن جەر كوگەرەدى، باتامەن ەل كوگەرەدى دەگەن ماقال بار. بۇگىنگى كۇنگە دەيىن وسىنداي جاقسى ءداستۇرىمىز ءالى دە جالعاسىن تاۋىپ كەلە جاتىر.
باتا تۇرلەرى: سابيگە بەرىلەتىن باتا، ۇل بالاعا بەرىلەتىن باتا، قىز بالاعا بەرىلەتىن باتا، تۇساۋ كەسەردە ايتاتىن باتا، ءۇي يەسىنە بەرىلەتىن باتا، تويدا بەرىلەتىن باتا، اسكەرگە شىعارىپ سالۋ باتاسى، داستارحانعا بەرىلەتىن باتا، جاس جۇبايلارعا بەرىلەتىن باتا، كوشكەندە بەرىلەتىن باتا، سوعىم سويعاندا بەرىلەتىن باتا، جاراپازان باتاسى، ناۋرىزعا بەرىلەتىن باتا، جاڭا تۋعان ايعا بەرىلەتىن باتا.
(ءار ءبىر باتانى وقىپ، مازمۇنى انىقتالادى)
كورىنىس:
"قوناق كۇتۋ"
تاربيەشى: بالالار! قاراڭدار، بىزگە قوناقتار كەلە جاتىر ءبىز ولارعا جول بەرەيىك ءارى امانداسايىق.
ۇلدار(قولدارىن ۇسىنادى)
- اسسالاۋماعالەيكۇم - دەپ اتامەن امانداسادى.
- امانسىزبا اپا دەپ امانداسادى.
بالالار: اپا، اتا تورگە شىعىڭىزدار - دەپ كورپەشە توسەپ، توردەن ورىن ۇسىنادى.
اپا مەن اتا: راحمەت قاراقتارىم وركەندەرىن ءوسسىن!
بالالارىم سەندەر ونەرلى بالالار سياقتىسىڭدار. قانە ونەرلەرىڭدى كورەيىك.
1 بالا: اتا مەنىڭ ءاماندا،
كىشىپەيىل بول دەگەن
اقىل ءسوزى سانامدا،
ماقتانباۋدى ءجون كورەم.
2 بالا: الدىن ۇلكەن كىسىنىڭ
كەسىپ وتپەي كولدەنەڭ.
جونىمەنەن كىشىلىك،
ادەپ پەنەن قول بەرەم.
3 بالا: سالەم بەرسەم ءيىلىپ
سالەمىنە ءسۇيىنىپ،
اتام جاقسى كورەدى،
اق باتاسىن بەرەدى.
4 بالا: ادەپتىلىك بەلگىسى
ءيىلىپ سالەم بەرگەنى.
اتا: و! بارەكەلدى! ونەرلى بالالار ەكەنسىڭدەر. ەندى سەندەرگە جۇمباق جاسىرايىن.
1. ءدامدا - ءدامدى تاعامداردى جينايدى
قوناقتاردى كونىلىنە سىيلايدى.(داستارحان)
2. ەرىنبەي ەڭبەك ەتكەن
ونسىز تاماق ىشپەگەن.(قاسىق)
3. ءۇستى تاس، استى تاس
ورتاسىندا پىسكەن اس.(تابا نان)
اتا: بالالار جۇمباقتاردى جاقسى شەشەدى ەكەنسىڭدەر.
تاربيەشى: بالالار ەندى اتا مەن اپانى داستارحانعا شاقىرايىق. الدىمەن قولعا سۋ قۇيايىق.
(بالا تاباق ۇسىنادى)،(اتا تاباققا باتا بەرەدى)
باتا:
داستارقانعا بەرەكە بەرسىن،
باستارىڭا مەرەكە بەرسىن،
استارىڭا ادالدىق بەرسىن،
باستارىڭا امانداق بەرسىن،
دەندەرىڭە ساۋلاق بەرسىن.
(تاماق جەلىنىپ بولعان سوڭ تاباق الۋعا رۇقسات سۇرايدى. اتا باتا بەرەدى)
اتا: بالالارىم سەندەر ونەرلى دە، ادەپتى بالالار ەكەنسىڭدەر. اتا - انالارىڭا دا كومەكتەسىپ جۇرگەن شىعارسىڭدار.
سەرگىتۋ جاتتىعۋىنا بايلانىستى تاقپاق ايتىلادى.
الىپ اتا كۇرەگىن،
الا قارىن كۇرەدىم.(قيمىلمەن كورسەتى)
اپاما مەن قۇدىقتان،
سۋىن اكەپ بەرەمىن،
ەدەندى دە جۋامىن،
شاڭ توزاڭدى قۋامىن.
اتا مەن اپا: وي بارەكەلدى بالالارىم اتا - انالارىڭا جاقسى كومەكتەسەدى ەكەنسىڭدەر ريزامىز. ال ەندى بەز ۇيىمىزگە قايتايىق. قوش ساۋ بولىڭدار!
"تەرەكتى ورتا مەكتەبى
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى شاعىن ورتالىعى بار"
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى
سىنىپ جەتەكشىسى: شيليكبايەۆا د. م.
جاقسى ءسوز – جارىم ىرىس جۇكتەۋ
You Might Also Like
