- 06 جەل. 2019 00:00
- 322
جارالى سۇڭقار
سۇڭقار السىرەپ قالعان-دى. قانات-قۇيرىعى سەلدىرەڭكى تارتىپ، سيقى كەتە باستاعان ەدى. دالپ-دالپ سابالانىپ زورعا كوتەرىلەدى كوك جۇزىنە. بيىكتە ەمىن-ەركىن سامعايتىن كۇندەر كەلمەسكە كەتكەن. كەزىندە قاز-ۇيرەككە مايدان اشىپ، «قىرىپسال» اتانعان قاندى كوز جىرتقىشقا بۇگىندە وزەگىن جالعاۋدىڭ ءوزى مۇڭ. بويىنا شىر بىتپەيتىن ۇزىن سيراق تىرنانىڭ جاسىعىن مىسە تۇتپاي، قاراشا قازدارعا قۇديىپ، دۋاداقتاردى بولشەكتەيتىن ەر سۇڭقار ولەكسەگە الدانعان قۇزعىننىڭ كەيپىندە ەدى. كول جيەگىنە شىعىپ قالعان بالىقتى شۇقيدى. قاناتى كەتىلگەن قۇستاردى تورۋىلدايدى. ودان سوڭ سۋعا ءتۇسىپ دەم الۋعا كەلگەندەردىڭ قالدىق تاعامدارىن شوقيدى. جۇمىر باستىلاردا تويىم جوق. جەمەيتىندەرى جوق وزدەرىنىڭ. سويتەدى دە، قاناتتى جىرتقىشتاردى جازعىرادى. قۇدايعا قاراعان اقجۇرەك ەكەنىن دالەلدەپ بەرە قويسىنشى؟ مۇنى وسىندايلىق كىرىپتارلىققا دۋشار ەتكەن سولار. توردان سىتىلىپ شىعامىن دەپ جانتالاسقاندا، توپشىسىن زاقىمداپ، قاناتىن سىندىرىپ الدى. سودان بىلايعى تىرلىكتىڭ سيقى مىناۋ. قايران كەلمەسكە كەتكەن دۋلى كۇڭدەر-اي! قۇس بازارىنا اينالعان كوگىلدىر كولگە قياننان كەپ كيلىككەندە، ايدىننان كوتەرىلە ۇشقان قۇستاردىڭ قيقۋىنان قۇلاق تۇنىپ، ابىگەرگە ءتۇسىپ، جان ۇشىرعانداعى داڭعازا شۋىلىنا قىبى قانىپ، ورلەنە تۇسەتىن دە، قارا بۇلتتاي تۇتاسقان قۇستار شوعىرىنا قۇيار ەدى. تەپكىنىنە ۇشىراپ، دودا-دوداسى شىققان قاز-ۇيرەك جەرگە توپ-توپ ەتىپ ءتۇسىپ جاتار ەدى.
سويتكەن بولات توپشىلى قانشەڭگەل قىران ءولىمشى بۇگىندە. جارالى جىرتقىشتىڭ ءالى دە بولسا ءبىرقاعارى بار. كوزىنىڭ وتى سونە قويماعان-دى. قانات سەرمەسى بۇرىنعىداي بولماعانىمەن، سىرت تۇلعاسى «ءاي، اناۋ، سۇڭقار ەمەس پە؟» دەگىزەردەي جيناقى ەدى. سودان دا ادامدار بۇعان ءىش تارتادى. سىرتىنان بايقاتپاي كەپ سۋرەتكە ءتۇسىرىپ الادى. دۇربىمەن تاماشالايدى. دالبالاقتا،پ جەر باۋىرلاي سابالانىپ ۇشقانىن كورگەندە اياۋشىلىق ءبىلدىرىپ، باس شايقاسادى. ايايدى جارالى سۇڭقاردى.
وزەگى تالعان ول جيەكتە قالىپ كەتكەن تاعام قالدىقتارىن اپاش-قۇپاش شوقي باستاعان-دى.
سۋدان شىعا كەلگەن كولباقا:
— نەنى شوقىپ جاتسىڭ-ەي، شاقاراق نەمە؟! — سۇڭقارعا قيسىنسىز سوقتىقتى. — سەنى دە قۇس تەكتىسى دەيمىز-اۋ. قالدىقتان ۇنەم ايىرعانىڭ ەستىر قۇلاققا ۇيات ەمەس پە؟ ساعان جاراسا ما وسى كۇيبەڭ؟ قاراشى ماعان! يەن كولدىڭ بىرەگەيىمىن. نە ىشەمىن، نە جەيمىن دەمەيمىن. مول قورەك اۋزىمنان الادى. ماعان جانە سۋداعى بارشا جاندىكتەر ءتاجىم ەتىپ باس يەدى. قۇلدىق ۇرىپ قۇرمەتتەيدى.
سۇڭقار شىداماي كەتتى. ساڭق ەتكەندە، باقا شوشىپ قالدى. توستاق كوزى باعجيىپ قورىققاندىعى سونشالىق — ءزار شىعارىپ جىبەردى.
— ءاي، جالپاق باس، شي بۇت نەمە! نە دەپ شاعىپ تۇرسىڭ؟! — دەدى سۇڭقار ۋىتتانىپ. — ساعان بۇل ءسوزدى ايتتىرىپ تۇرعان ءتۇپسىز تەرەڭ تۇڭعيىق-اۋ. ەسىڭدە بولسىن، سەنىڭ بولىمسىز باعىڭنان مەنىڭ سورىم ارتىق.
باقانىڭ ءۇنى شىقپاي قالدى.
جارالى سۇڭقار اششى شاڭقىلعا باسقاندا تەبىرەنگەن كول تولقىنى كوبىكتەنىپ، تۋلاپ جاتتى.