جارىقشاقتى قول گراناتتارىن لاقتىرۋ تاسىلدەرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جارىقشاقتى قول گراناتتارىن لاقتىرۋ تاسىلدەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى جارىقشاقتى قول گراناتانى لاقتىرۋ تاسىلدەرىنە ۇيرەتۋ
ۋاقىتى: 45 مينۋت
وتكىزىلەتىن جەرى: 10 سىنىپ، تاكتيكالىق الاڭى.
كورنەكىلىك قۇرالدار: وقۋلىق گراناتى، ءااد وقۋلىعى
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: 3 مينۋت
ۆزۆود كومانديرى وقۋشىلاردى ساپقا تۇرعىزادى، وقىتۋشىعا راپورت بەرەدى، امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ سىرت كورىنىسىن تەكسەرۋ.
ءا) وتىلگەن تاقىرىپتى سۇراۋ كەزەڭى - 7 مينۋت
- قارۋدى كوتەرىپ، قىسقا ايالداما جاساپ ءجۇرىپ كەلە جاتقاندا قانداي اتۋ تاسىلدەرىن قولدانۋعا بولادى؟
- اشىق جەرلەردەگى اۋە نىسانالارىن جويۋ ءۇشىن اۆتوماتشى (پۋلەمەتشى) اتۋدى قانداي جاعدايلاردا جۇرگىزەدى؟
- اۆتوماتشى (ءپۋلوموتشى) جەرگىلىكتى زاتتار ارتىنان اتۋ ءۇشىن قانداي جاعدايدا ورنالاسادى؟
- اۋە نىسانالارىن وردان (بايلانىس جولىنان) تۇرىپ اتۋ قالاي جۇرگىزىلەدى؟
ب) نەگىزگى ءبولىم - 25 مينۋت
اە. ت. 6. جارىقشاقتى قول گراناتتارىن لاقتىرۋ تاسىلدەرى.
گراناتتى لاقتىرۋ كەلەسى تاسىلدەرمەن جۇرگىزىلەدى: لاقتىرۋ ءۇشىن وڭتايلانۋ جانە گراناتتى لاقتىرۋ.
گراناتتى جاراقتاۋ: «گراناتتاردى دايىندا!» پارمەنى بويىنشا، ال ۇرىستا وزدىگىنەن جۇرگىزىلەدى.
جاراقتاۋ ءۇشىن گراناتتى سول قولمەن سومكەدەن شىعارىپ، وڭ قولمەن مەتالل قالپاقشاسىن الادى نەمەسە تىعىندى كورپۋس تۇتىگىنەن بۇراپ شىعارادى. سودان كەيىن سول قولمەن گراناتتى ۇستاپ تۇرىپ، ونى وڭ قولمەن سومكەنىڭ ۇياسىنان شىعارىپ، تۇتاندىرعىشى الىنادى. تۇتاندىرعىشتى ورتالىق تۇتىككە قويىپ، شەگىنە دەيىن بۇراپ ەنگىزەدى - گرانات لاقتىرۋعا دايىن.
جارىقشاقتى قول گاراناتتارىن لاقتىرۋ ءتۇرلى جاعدايلاردا جۇرگىزىلەدى: تۇرەگەلىپ تۇرۋ، تىزەرلەپ تۇرىپ، جاتقان قالپىندا، سونداي - اق جۇم - نان، تانكىدەن، بتر جانە جاياۋ رەتتەگى قوزعالىستا (تەك شابۋىل گاراناتتارى).
گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە ونىڭ ۇشۋ جولىندا اعاش بۇتاقتارى، قالىڭ وسكەن ءشوپ، سىم تەمىر جانە ت. ب. كەدەرگىلەر بولمايتىنداي جەرلەر تاڭدالادى.
گراناتتى لاقتىرۋ. «گراناتپەن – ات!» پارمەنى بويىنشا، ال ۇرىستا وزدىگىنەن دە جۇرگىزىلەدى. گراناتتى لاقتىرۋ ءۇشىن ونى قولعا الىپ، ساۋساقتارمەن اعىتقىش يىنتىرەگىن گرانات كورپۋسىنا قىسىپ ۇستايدى؛ اعىتقىش يىنتىرەگىن ودان ءارى قىسىپ، ەكىنشى قولمەن ساقتاندىرعىش مۇرىندىق ۇشىن قىسادى، اعىتقىش يىنتىرەگىن قىسىلعان جاعدايدا ۇستاپ تۇرىپ، ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الادى، گراناتتى قۇلاشتاپ نىساناعا لاقتىرادى.
ءبىر ورىندا تۇرىپ گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە نىساناعا تۋرا قاراپ، گاراناتتى وڭ قولدا، ال قارۋدى سول قولدا ۇستاپ تۇرىپ، ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الادى. وڭ اياقتى تىزەدەن بۇگىپ، دەنەنى وڭعا بۇرىپ، قول تومەنگە جانە ارتقا دوعا بويىنشا گراناتپەن سەرمەۋ جۇرگىزىلەدى، وڭ اياقتى دەرەۋ تۇزەتىپ، دەنەنى نىساناعا بۇرىپ گراناتتى لاقتىرادى. لاقتىرۋ كەزىندە دەنەنىڭ سالماعىن سول اياققا ءتۇسىرىپ، قارۋدى ارتقا ۇستايدى.
تىزەرلەپ تۇرىپ گراناتتى لاقتىرۋدا گراناتتى وڭ قولدا، قارۋدى سول قولدا ۇستاپ تۇرىپ، ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الادى دا، قولدارىمەن جەردى تىرەپ، ودان كۇش الىپ قوزعالادى. وڭ اياقتى ءبىراز ارتقا بەرىپ، سول اياقپەن تىزەرلەپ تۇرادى دا، گارانتتى قۇلاشتاپ لاقتىرادى. وڭ اياقتى تۇزەتە، نىساناعا قاراي كەۋدەنى بۇرا العا بەرىپ، گراناتتى لاقتىرادى؛ قارۋدى الىپ، اتىسقا دايىندالادى.
ادىمداپ نەمەسە جۇگىرىپ كەلە جاتقاندا گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە گاراناتتى جارتىلاي بۇگىلگەن وڭ قولدا، ال قارۋدى سول قولدا ۇستاپ تۇرىپ، ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الادى. سول اياقتان ادىمداۋ كەزىندە گرانات ۇستاعان قولدى العا جانە تومەن ۇستايدى؛ ەكىنشى ادىمدا قول تومەننەن دوعا بويىنشا قوزعالىپ وسىمەن ءبىر مەزگىلدە وڭعا بۇرىلادى؛ ءۇشىنشى قادامدا سول اياقتى نىساناعا قاراي باعىتپەن ۇشىنا باسىپ جانە وڭ اياقتى تىزەدەن بۇگىپ، دەنەنى بۇرۋ جانە قولدى سەرمەۋ اياقتالادى. ءجۇرۋ جىلدامدىعىن پايدالانىپ لاقتىرۋعا اياقتىڭ، دەنەنىڭ جانە قولدىڭ كۇشىن بىرىنەن سوڭ ءبىرىن جۇمىلدىرىپ، گراناتتى يىق تۇسىنان وتكىزىپ لاقتىرادى.
گراناتتى وردان نەمەسە وقپانادان لاقتىرۋ ءۇشىن قارۋدى قالقاعا قويىپ، گراناتتى وڭ قولعا الىپ، سول قولمەن ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الادى؛ وڭ اياقتى ارتقا قويادى؛ بەلىمەن ەڭكەيىپ، ەكى اياقتى ءسال بۇگىپ، گرانات ۇستاعان قولدى شەگىنە دەيىن كەرى قويادى؛ سول قولعا سۇيەنىپ، ەڭسەنى كۇرت جازىپ گراناتتى نىساناعا لاقتىرادى دا، ىزىنشە وقپانعا جاسىرىنادى.
گراناتتى تىك نىسانا بوپ سانالاتىن تەرەزەسىنەن جانە ەسىگىنەن لاقتىرۋ كەزىندە ونى ءتۇزۋ سىزىققا جۋىق تراەكتوريا بويىنشا، ونى كوزدەگەن جەرگە كۇشپەن تىك باعىتتا لاقتىرادى. مۇندا نىسانانىڭ جوعارعى شەتىنەن كوزدەگەن جاقسى، ويتكەنى گرانات ۇشۋ اياعىنا قاراي جىلدامدىعىن باياۋلاتىپ، بىرتىندەپ تومەنگە بۇرىلادى. لاقتىرۋدى ورنىنان تۇرىپ، تىزەرلەي نە جاتىپ ورىنداعانى دۇرىس.
قارسىلاستىڭ وقپاندا، وردا ورنالاسقان ءتىرى كۇشىن جويۋ ءۇشىن گراناتتى كوكجيەككە 35 - 40 گرادۋس بۇرىشپەن لاقتىرۋ كەرەك، بۇل كەزدە گرانات نىساناعا اسپالى جولمەن ءتۇسىپ، ور ارقىلى از دومالاۋى جانە سىرتقا قاراي دومالاپ كەتپەۋى كوزدەلەدى.
گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە اعىتقىش يىنترەك ۇرىستىق سەرىپپە اسەرىنەن جانىنا قاراي اۋتقيدى دا سوققىشقا ەنەرگيانى حابارلايدى. سوققىش ءوزى ىستىك تەمىرىمەن كاپسيۋل - تۇتاندىرعىشتى جارادى. كاپسيۋل - تۇتاندىرعىشتان شىققان وت باياۋلاتقىشتى جارادى. كاپسيۋل - تۇتاندىرعىشتان شىققان وت باياۋلاتقىشتى تۇتاتادى جانە ودان ءوتىپ كاپسيۋل - دەتوناتور جارىلىپ، گراناتتىڭجارىلعىش زاريادىن جارادى. گراناتتىڭ كورپۋسى جارىلىپ، تۇتاندىرعىشتىڭ جارىقشاقتارى جان - جاققا ۇشادى.
ۆ) قورىتىندى ءبولىم - 10 مينۋت.
سۇراقتار مەن تاپسىرمالار:
- جارىقشاقتى قول گارانتتارىن لاقتىرۋعا دايىندىق قالاي جۇرگىزىلەدى؟
- تۇرەگەلىپ تۇرىپ جارىقشاقتى قول گراناتىن لاقتىرۋ تاسىلدەرى قالاي ورىندالادى؟
- لاقتىرۋ ءۇشىن گراناتتىڭ جاراقتالۋى تۋرالى ايتىڭدار.
- گراناتتى وردان نەمەسە وقپانادان لاقتىرۋ تاسىلدەرى قانداي؟
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى جارىقشاقتى قول گراناتانى لاقتىرۋ تاسىلدەرىنە ۇيرەتۋ
ۋاقىتى: 45 مينۋت
وتكىزىلەتىن جەرى: 10 سىنىپ، تاكتيكالىق الاڭى.
كورنەكىلىك قۇرالدار: وقۋلىق گراناتى، ءااد وقۋلىعى
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: 3 مينۋت
ۆزۆود كومانديرى وقۋشىلاردى ساپقا تۇرعىزادى، وقىتۋشىعا راپورت بەرەدى، امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ سىرت كورىنىسىن تەكسەرۋ.
ءا) وتىلگەن تاقىرىپتى سۇراۋ كەزەڭى - 7 مينۋت
- قارۋدى كوتەرىپ، قىسقا ايالداما جاساپ ءجۇرىپ كەلە جاتقاندا قانداي اتۋ تاسىلدەرىن قولدانۋعا بولادى؟
- اشىق جەرلەردەگى اۋە نىسانالارىن جويۋ ءۇشىن اۆتوماتشى (پۋلەمەتشى) اتۋدى قانداي جاعدايلاردا جۇرگىزەدى؟
- اۆتوماتشى (ءپۋلوموتشى) جەرگىلىكتى زاتتار ارتىنان اتۋ ءۇشىن قانداي جاعدايدا ورنالاسادى؟
- اۋە نىسانالارىن وردان (بايلانىس جولىنان) تۇرىپ اتۋ قالاي جۇرگىزىلەدى؟
ب) نەگىزگى ءبولىم - 25 مينۋت
اە. ت. 6. جارىقشاقتى قول گراناتتارىن لاقتىرۋ تاسىلدەرى.
گراناتتى لاقتىرۋ كەلەسى تاسىلدەرمەن جۇرگىزىلەدى: لاقتىرۋ ءۇشىن وڭتايلانۋ جانە گراناتتى لاقتىرۋ.
گراناتتى جاراقتاۋ: «گراناتتاردى دايىندا!» پارمەنى بويىنشا، ال ۇرىستا وزدىگىنەن جۇرگىزىلەدى.
جاراقتاۋ ءۇشىن گراناتتى سول قولمەن سومكەدەن شىعارىپ، وڭ قولمەن مەتالل قالپاقشاسىن الادى نەمەسە تىعىندى كورپۋس تۇتىگىنەن بۇراپ شىعارادى. سودان كەيىن سول قولمەن گراناتتى ۇستاپ تۇرىپ، ونى وڭ قولمەن سومكەنىڭ ۇياسىنان شىعارىپ، تۇتاندىرعىشى الىنادى. تۇتاندىرعىشتى ورتالىق تۇتىككە قويىپ، شەگىنە دەيىن بۇراپ ەنگىزەدى - گرانات لاقتىرۋعا دايىن.
جارىقشاقتى قول گاراناتتارىن لاقتىرۋ ءتۇرلى جاعدايلاردا جۇرگىزىلەدى: تۇرەگەلىپ تۇرۋ، تىزەرلەپ تۇرىپ، جاتقان قالپىندا، سونداي - اق جۇم - نان، تانكىدەن، بتر جانە جاياۋ رەتتەگى قوزعالىستا (تەك شابۋىل گاراناتتارى).
گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە ونىڭ ۇشۋ جولىندا اعاش بۇتاقتارى، قالىڭ وسكەن ءشوپ، سىم تەمىر جانە ت. ب. كەدەرگىلەر بولمايتىنداي جەرلەر تاڭدالادى.
گراناتتى لاقتىرۋ. «گراناتپەن – ات!» پارمەنى بويىنشا، ال ۇرىستا وزدىگىنەن دە جۇرگىزىلەدى. گراناتتى لاقتىرۋ ءۇشىن ونى قولعا الىپ، ساۋساقتارمەن اعىتقىش يىنتىرەگىن گرانات كورپۋسىنا قىسىپ ۇستايدى؛ اعىتقىش يىنتىرەگىن ودان ءارى قىسىپ، ەكىنشى قولمەن ساقتاندىرعىش مۇرىندىق ۇشىن قىسادى، اعىتقىش يىنتىرەگىن قىسىلعان جاعدايدا ۇستاپ تۇرىپ، ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الادى، گراناتتى قۇلاشتاپ نىساناعا لاقتىرادى.
ءبىر ورىندا تۇرىپ گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە نىساناعا تۋرا قاراپ، گاراناتتى وڭ قولدا، ال قارۋدى سول قولدا ۇستاپ تۇرىپ، ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الادى. وڭ اياقتى تىزەدەن بۇگىپ، دەنەنى وڭعا بۇرىپ، قول تومەنگە جانە ارتقا دوعا بويىنشا گراناتپەن سەرمەۋ جۇرگىزىلەدى، وڭ اياقتى دەرەۋ تۇزەتىپ، دەنەنى نىساناعا بۇرىپ گراناتتى لاقتىرادى. لاقتىرۋ كەزىندە دەنەنىڭ سالماعىن سول اياققا ءتۇسىرىپ، قارۋدى ارتقا ۇستايدى.
تىزەرلەپ تۇرىپ گراناتتى لاقتىرۋدا گراناتتى وڭ قولدا، قارۋدى سول قولدا ۇستاپ تۇرىپ، ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الادى دا، قولدارىمەن جەردى تىرەپ، ودان كۇش الىپ قوزعالادى. وڭ اياقتى ءبىراز ارتقا بەرىپ، سول اياقپەن تىزەرلەپ تۇرادى دا، گارانتتى قۇلاشتاپ لاقتىرادى. وڭ اياقتى تۇزەتە، نىساناعا قاراي كەۋدەنى بۇرا العا بەرىپ، گراناتتى لاقتىرادى؛ قارۋدى الىپ، اتىسقا دايىندالادى.
ادىمداپ نەمەسە جۇگىرىپ كەلە جاتقاندا گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە گاراناتتى جارتىلاي بۇگىلگەن وڭ قولدا، ال قارۋدى سول قولدا ۇستاپ تۇرىپ، ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الادى. سول اياقتان ادىمداۋ كەزىندە گرانات ۇستاعان قولدى العا جانە تومەن ۇستايدى؛ ەكىنشى ادىمدا قول تومەننەن دوعا بويىنشا قوزعالىپ وسىمەن ءبىر مەزگىلدە وڭعا بۇرىلادى؛ ءۇشىنشى قادامدا سول اياقتى نىساناعا قاراي باعىتپەن ۇشىنا باسىپ جانە وڭ اياقتى تىزەدەن بۇگىپ، دەنەنى بۇرۋ جانە قولدى سەرمەۋ اياقتالادى. ءجۇرۋ جىلدامدىعىن پايدالانىپ لاقتىرۋعا اياقتىڭ، دەنەنىڭ جانە قولدىڭ كۇشىن بىرىنەن سوڭ ءبىرىن جۇمىلدىرىپ، گراناتتى يىق تۇسىنان وتكىزىپ لاقتىرادى.
گراناتتى وردان نەمەسە وقپانادان لاقتىرۋ ءۇشىن قارۋدى قالقاعا قويىپ، گراناتتى وڭ قولعا الىپ، سول قولمەن ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الادى؛ وڭ اياقتى ارتقا قويادى؛ بەلىمەن ەڭكەيىپ، ەكى اياقتى ءسال بۇگىپ، گرانات ۇستاعان قولدى شەگىنە دەيىن كەرى قويادى؛ سول قولعا سۇيەنىپ، ەڭسەنى كۇرت جازىپ گراناتتى نىساناعا لاقتىرادى دا، ىزىنشە وقپانعا جاسىرىنادى.
گراناتتى تىك نىسانا بوپ سانالاتىن تەرەزەسىنەن جانە ەسىگىنەن لاقتىرۋ كەزىندە ونى ءتۇزۋ سىزىققا جۋىق تراەكتوريا بويىنشا، ونى كوزدەگەن جەرگە كۇشپەن تىك باعىتتا لاقتىرادى. مۇندا نىسانانىڭ جوعارعى شەتىنەن كوزدەگەن جاقسى، ويتكەنى گرانات ۇشۋ اياعىنا قاراي جىلدامدىعىن باياۋلاتىپ، بىرتىندەپ تومەنگە بۇرىلادى. لاقتىرۋدى ورنىنان تۇرىپ، تىزەرلەي نە جاتىپ ورىنداعانى دۇرىس.
قارسىلاستىڭ وقپاندا، وردا ورنالاسقان ءتىرى كۇشىن جويۋ ءۇشىن گراناتتى كوكجيەككە 35 - 40 گرادۋس بۇرىشپەن لاقتىرۋ كەرەك، بۇل كەزدە گرانات نىساناعا اسپالى جولمەن ءتۇسىپ، ور ارقىلى از دومالاۋى جانە سىرتقا قاراي دومالاپ كەتپەۋى كوزدەلەدى.
گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە اعىتقىش يىنترەك ۇرىستىق سەرىپپە اسەرىنەن جانىنا قاراي اۋتقيدى دا سوققىشقا ەنەرگيانى حابارلايدى. سوققىش ءوزى ىستىك تەمىرىمەن كاپسيۋل - تۇتاندىرعىشتى جارادى. كاپسيۋل - تۇتاندىرعىشتان شىققان وت باياۋلاتقىشتى جارادى. كاپسيۋل - تۇتاندىرعىشتان شىققان وت باياۋلاتقىشتى تۇتاتادى جانە ودان ءوتىپ كاپسيۋل - دەتوناتور جارىلىپ، گراناتتىڭجارىلعىش زاريادىن جارادى. گراناتتىڭ كورپۋسى جارىلىپ، تۇتاندىرعىشتىڭ جارىقشاقتارى جان - جاققا ۇشادى.
ۆ) قورىتىندى ءبولىم - 10 مينۋت.
سۇراقتار مەن تاپسىرمالار:
- جارىقشاقتى قول گارانتتارىن لاقتىرۋعا دايىندىق قالاي جۇرگىزىلەدى؟
- تۇرەگەلىپ تۇرىپ جارىقشاقتى قول گراناتىن لاقتىرۋ تاسىلدەرى قالاي ورىندالادى؟
- لاقتىرۋ ءۇشىن گراناتتىڭ جاراقتالۋى تۋرالى ايتىڭدار.
- گراناتتى وردان نەمەسە وقپانادان لاقتىرۋ تاسىلدەرى قانداي؟