جەلتوقسان جەلى
تاقىرىبى: «جەلتوقسان جەلى» تاۋەلسىزدىك كۇنىنە ارنالعان ەرتەڭگىلىك
ءى تاربيەشى: سەندە ارماندا ەدىڭ - اۋ، مەندە ارماندا،
سول ارمانعا قول جەتتى، ارمان بار ما!
ءوزىمىزدى ءوزىمىز تابا الماستان،
اداسپايمىز، ساپ تاراپ ورمانداردا.
ءىى تاربيەشى: اسپان ءتۇستى تۋىمىز جەلبىرەدى،
شىقتى جانە تەڭگەمىز ەل بىلەدى.
ءان ۇران دا، ەلتاڭبا - وزىمدىكى،
تاۋەلسىز، ەگەمەندى ەلمىز ەندى.
تاۋەلسىزدىك بولماسا ۇعار ما ەدىك،
مارتەبەمىز بيىكتە بولار ما ەدىك؟
اباي ءانىن عارىشتان قازاق ايتىپ،
الەم شىرقاپ، قوسىلىپ تۇرار ما ەدىك؟!
تاربيەشى: 1986 جىل، 16 جەلتوقسان. وسى كۇنى ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن سۇراعان ءبىر توپ جاس الاڭعا شىقتى.
بالالار حورمەن: «قازاقستان جاساسىن!»، «تاۋەلسىز ەلىم جاساسىن!»، «ەلىمىزگە ەگەمەندىك بەرىلسىن!»- دەگەن ۇرانمەن شىعادى. قولدارىندا ۇران جازىلعان لوزۋنگتار. ولاردى قارۋلى جاساقتار (بەكنۇر مەن سانجار (رامازاندى)، (ساشا مەن امان(قىزعالداقتى الىپ كەتەدى).
1. رامازان:
قازاق دەگەن زاتىم بار،
قايرات دەگەن اتىم بار.
ەركەك توقتى قۇرباندىق،
اتام دەسەن، اتىڭدار!
اتام دەسەڭ اتىڭدار!
تاربيەشى: جاستاردىڭ تىلەگى ورىندالىپ، ەلىمىز تاۋەلسىزدىك الدى. اللاعا شۇكىر بەيبىت ءومىر كەشۋدە. جەلتوقساننىڭ سول ىزعارلى كۇندەرىن ەسكە الىپ، جاستارىمىز بىلاي دەيدى:
2. سانجار:
سول كۇندەردى ەسىمە مەن كوپ الام،
جەلتوقساننىڭ 17 - ءى توپ الاڭ.
ەشكىمنىڭ دە تۇسىنە كىرمەگەن،
باستالدى ءبىر ۋ - شۋ زوبالاڭ.
ەلىم مەنىڭ تاۋەلسىزدىك كوكسەدى،
جۇرەگىندە ءۇمىت وتى وشپەدى.
ورىندالدى كوپتەن كۇتكەن تىلەگى،
تاۋەلسىزبىز، ەگەمەندى ەل ەندى!
3. جانسايا:
ءان ۇرانىم، جان ۇرانىم،
ايتار ءانىم، سويلەر ءسوزىم،
تۋعان جەرىم ساعىنارىم،
ماڭگى باقي شىرقالادى
رەسپۋبليكا ءان ۇرانى!
حور: «ءان ۇران!»
4. قىزعالداق:
جەلتوقساننىڭ ىزعارى - اي،
كىرپىككە قاتقان مۇزدارى - اي.
ەلىم - اي دەپ ەگىلگەن،
ۇلدارى مەن قىزدارى - اي!
5. قايسار:
كوك اسپانداي تۋلايتىن،
جەلتوقساننىڭ كۇنى بۇل.
ەلىم دەگەن ۇلداردىڭ،
ەلجىرەيتىن كۇنى بۇل.
6. ءادىل: مەرەكە بۇگىن ب ا ق كۇنى،
ەگەمەندى ەلىمنىڭ.
جەلبىرەيدى كوك تۋى،
تۇسىندەي بوپ كوگىمنىڭ.
6. داۋرەن:
مەرەكە بۇگىن ۇلى كۇن،
بابالار رۋحى كوكسەگەن.
ازاتتىق ەلدىڭ ۇلىمىن،
تەڭەسكەن توبەسى كوكپەنەن.
7. بەكنۇر:
مەندە اداممىن، جارالعان ەت سۇيەكتەن،
ارىم بار، نامىسىم بار جان تەربەتكەن.
قازاقتىڭ قاراپايىم ءبىر ۇلىمىن،
جانىن دا ارى ءۇشىن قۇربان ەتكەن.
حور: «جەلتوقسان جەلى»
8. ارداق:
كوك مايسالى جەرىم مەنىڭ،
ەگەمەندى ەلىم مەنىڭ.
باس يمەيمىن ەشكىمگە،
تاۋەلسىزبىن مەن بۇگىن.
9. ءىنجۋ:
ەگەمەن بولماي ەل بولماس،
ەتەك - جەڭى كەم بولماس.
تەرەزەسى تەڭ بولماس،
ەندى قازاق كەم بولماس.
10. ساشا:
ۆەليكۋيۋ زەمليۋ،
ليۋبيمۋيۋ زەمليۋ.
گدە موي روديليس ي جيۆەم،
مى رودينوي سۆەتلىي.
مى رودينوي ميلىي.
مى رودينوي ناشەي زاۆەم!
11. ايناز:
وزىمدىكى ەلىم دە،
وزىمدىكى جەرىم دە.
بي - بيلەيتىن كۇن بۇگىن،
تاۋەلسىزدىك تورىندە.
«قازاق ءبيى» - (ءاليحان، ءادىل، جانسايا، ارداق)
12. ەركەنۇر:
وزىمدىكى تۋىمدا،
وت پەن اۋا سۋىمدا.
جاسا قازاقستانىم،
بەلدى بەكەم بۋىندا!
13. ديلناز:
جاساسىن جاسا، ازات كۇن،
جاساسىن بەيبىت ەل مەن جەر.
بوستاندىق العان قازاقتىڭ،
مارتەبەسىن كورسىن ەل.
14. باقىت:
باقىت قۇسى قوندى عوي،
مەنىڭ تۋعان جەرىمە.
ءتىلىمىز بەن ءدىنىمىز،
قايتا كەلدى ەلىمە.
15. الديار:
تاۋەلسىزدىك تۋىمىز،
تاۋەلسىزدىك سىرىمىز.
ارنالادى تەك ساعان،
ءان مەنەن كۇي جىرىمىز.
حور: «جاس ءداۋىردىڭ تۇلەگىمىز»
16. ءاليحان:
التىن ءداندى دالاسى بار،
اق كۇمىستەي قالاسى بار.
نەتكەن سۇلۋ، نەتكەن كوركەم،
وسى مەنىڭ تۋعان ولكەم.
17. ايسۇلتان:
ءارقاشان كۇن سونبەسىن،
اسپاننان بۇلت تونبەسىن.
ءارقاشان، ءارقاشان،
كوك بايراعىم جەلبىرەسىن.
جەكە ءان: «تاۋەلسىز قازاقستان!» جانسايا.
18. امان:
قازاقستان ەلىم مەنىڭ،
ساعان ەشبىر جەر جەتپەيدى.
ءبىز تۇرعاندا شەكارادان،
ەشقانداي جاۋ وتپەيدى.
19. نۇرعيسا:
تاقپاق ايتىپ، ءان ايتىپ،
جىرلايىقشى بۇگىن ءبىز.
تاۋەلسىزدىك تورىندە،
بيلەيىكشى بۇگىن ءبىز.
تاربيەشى: ەگەمەندى ەل بولىپ، تاۋەلسىزدىك العان مەرەكەمىزدى قۇتتىقتاپ قۋانىشىمىزدى بولىسۋگە باۋىرلاس وزبەك جەرىنەن وزبەك قىزدارى (ايناز، ارداق) كەلىپتى. ولار وزدەرىنىڭ «وزبەك» بيلەرىن سىيعا تارتادى.
جەكە ءان: «اتامەكەن»
(سانجار، رامازان، بەكنۇر، امان، ءاليحان، ايسۇلتان)
حور: «ەل قورعاۋعا ءازىرمىز!»
«اق كوگەرشىن» انىمەن كوگەرشىندەر (ديلناز، قىزعالداق، ءىنجۋ) جۇرەكشەلەردى ۇستاپ كىرەدى، بيلەيدى. جۇرەكشەلەرىن قوناقتارعا سىيلايدى.
تاربيەشى: قۇرمەتتى اتا - انالار، بالاباقشا ۇجىمى سىزدەردى تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىز. ەلىمىزگە تىنىشتىق، وتباستارىڭىزعا امانشىلىق، بۇلدىرشىندەرىمىزگە باقىتتى بولاشاق تىلەيمىز.
ءبىزدىڭ بەيبىتشىلىكتىڭ اق كوگەرشىندەرى سىيلاعان باقىت، شاتتىق، جاقسىلىق، يماندىلىق، قۋانىش سىزدەرمەن ماڭگى جولداس بولسىن!
ءى تاربيەشى: سەندە ارماندا ەدىڭ - اۋ، مەندە ارماندا،
سول ارمانعا قول جەتتى، ارمان بار ما!
ءوزىمىزدى ءوزىمىز تابا الماستان،
اداسپايمىز، ساپ تاراپ ورمانداردا.
ءىى تاربيەشى: اسپان ءتۇستى تۋىمىز جەلبىرەدى،
شىقتى جانە تەڭگەمىز ەل بىلەدى.
ءان ۇران دا، ەلتاڭبا - وزىمدىكى،
تاۋەلسىز، ەگەمەندى ەلمىز ەندى.
تاۋەلسىزدىك بولماسا ۇعار ما ەدىك،
مارتەبەمىز بيىكتە بولار ما ەدىك؟
اباي ءانىن عارىشتان قازاق ايتىپ،
الەم شىرقاپ، قوسىلىپ تۇرار ما ەدىك؟!
تاربيەشى: 1986 جىل، 16 جەلتوقسان. وسى كۇنى ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن سۇراعان ءبىر توپ جاس الاڭعا شىقتى.
بالالار حورمەن: «قازاقستان جاساسىن!»، «تاۋەلسىز ەلىم جاساسىن!»، «ەلىمىزگە ەگەمەندىك بەرىلسىن!»- دەگەن ۇرانمەن شىعادى. قولدارىندا ۇران جازىلعان لوزۋنگتار. ولاردى قارۋلى جاساقتار (بەكنۇر مەن سانجار (رامازاندى)، (ساشا مەن امان(قىزعالداقتى الىپ كەتەدى).
1. رامازان:
قازاق دەگەن زاتىم بار،
قايرات دەگەن اتىم بار.
ەركەك توقتى قۇرباندىق،
اتام دەسەن، اتىڭدار!
اتام دەسەڭ اتىڭدار!
تاربيەشى: جاستاردىڭ تىلەگى ورىندالىپ، ەلىمىز تاۋەلسىزدىك الدى. اللاعا شۇكىر بەيبىت ءومىر كەشۋدە. جەلتوقساننىڭ سول ىزعارلى كۇندەرىن ەسكە الىپ، جاستارىمىز بىلاي دەيدى:
2. سانجار:
سول كۇندەردى ەسىمە مەن كوپ الام،
جەلتوقساننىڭ 17 - ءى توپ الاڭ.
ەشكىمنىڭ دە تۇسىنە كىرمەگەن،
باستالدى ءبىر ۋ - شۋ زوبالاڭ.
ەلىم مەنىڭ تاۋەلسىزدىك كوكسەدى،
جۇرەگىندە ءۇمىت وتى وشپەدى.
ورىندالدى كوپتەن كۇتكەن تىلەگى،
تاۋەلسىزبىز، ەگەمەندى ەل ەندى!
3. جانسايا:
ءان ۇرانىم، جان ۇرانىم،
ايتار ءانىم، سويلەر ءسوزىم،
تۋعان جەرىم ساعىنارىم،
ماڭگى باقي شىرقالادى
رەسپۋبليكا ءان ۇرانى!
حور: «ءان ۇران!»
4. قىزعالداق:
جەلتوقساننىڭ ىزعارى - اي،
كىرپىككە قاتقان مۇزدارى - اي.
ەلىم - اي دەپ ەگىلگەن،
ۇلدارى مەن قىزدارى - اي!
5. قايسار:
كوك اسپانداي تۋلايتىن،
جەلتوقساننىڭ كۇنى بۇل.
ەلىم دەگەن ۇلداردىڭ،
ەلجىرەيتىن كۇنى بۇل.
6. ءادىل: مەرەكە بۇگىن ب ا ق كۇنى،
ەگەمەندى ەلىمنىڭ.
جەلبىرەيدى كوك تۋى،
تۇسىندەي بوپ كوگىمنىڭ.
6. داۋرەن:
مەرەكە بۇگىن ۇلى كۇن،
بابالار رۋحى كوكسەگەن.
ازاتتىق ەلدىڭ ۇلىمىن،
تەڭەسكەن توبەسى كوكپەنەن.
7. بەكنۇر:
مەندە اداممىن، جارالعان ەت سۇيەكتەن،
ارىم بار، نامىسىم بار جان تەربەتكەن.
قازاقتىڭ قاراپايىم ءبىر ۇلىمىن،
جانىن دا ارى ءۇشىن قۇربان ەتكەن.
حور: «جەلتوقسان جەلى»
8. ارداق:
كوك مايسالى جەرىم مەنىڭ،
ەگەمەندى ەلىم مەنىڭ.
باس يمەيمىن ەشكىمگە،
تاۋەلسىزبىن مەن بۇگىن.
9. ءىنجۋ:
ەگەمەن بولماي ەل بولماس،
ەتەك - جەڭى كەم بولماس.
تەرەزەسى تەڭ بولماس،
ەندى قازاق كەم بولماس.
10. ساشا:
ۆەليكۋيۋ زەمليۋ،
ليۋبيمۋيۋ زەمليۋ.
گدە موي روديليس ي جيۆەم،
مى رودينوي سۆەتلىي.
مى رودينوي ميلىي.
مى رودينوي ناشەي زاۆەم!
11. ايناز:
وزىمدىكى ەلىم دە،
وزىمدىكى جەرىم دە.
بي - بيلەيتىن كۇن بۇگىن،
تاۋەلسىزدىك تورىندە.
«قازاق ءبيى» - (ءاليحان، ءادىل، جانسايا، ارداق)
12. ەركەنۇر:
وزىمدىكى تۋىمدا،
وت پەن اۋا سۋىمدا.
جاسا قازاقستانىم،
بەلدى بەكەم بۋىندا!
13. ديلناز:
جاساسىن جاسا، ازات كۇن،
جاساسىن بەيبىت ەل مەن جەر.
بوستاندىق العان قازاقتىڭ،
مارتەبەسىن كورسىن ەل.
14. باقىت:
باقىت قۇسى قوندى عوي،
مەنىڭ تۋعان جەرىمە.
ءتىلىمىز بەن ءدىنىمىز،
قايتا كەلدى ەلىمە.
15. الديار:
تاۋەلسىزدىك تۋىمىز،
تاۋەلسىزدىك سىرىمىز.
ارنالادى تەك ساعان،
ءان مەنەن كۇي جىرىمىز.
حور: «جاس ءداۋىردىڭ تۇلەگىمىز»
16. ءاليحان:
التىن ءداندى دالاسى بار،
اق كۇمىستەي قالاسى بار.
نەتكەن سۇلۋ، نەتكەن كوركەم،
وسى مەنىڭ تۋعان ولكەم.
17. ايسۇلتان:
ءارقاشان كۇن سونبەسىن،
اسپاننان بۇلت تونبەسىن.
ءارقاشان، ءارقاشان،
كوك بايراعىم جەلبىرەسىن.
جەكە ءان: «تاۋەلسىز قازاقستان!» جانسايا.
18. امان:
قازاقستان ەلىم مەنىڭ،
ساعان ەشبىر جەر جەتپەيدى.
ءبىز تۇرعاندا شەكارادان،
ەشقانداي جاۋ وتپەيدى.
19. نۇرعيسا:
تاقپاق ايتىپ، ءان ايتىپ،
جىرلايىقشى بۇگىن ءبىز.
تاۋەلسىزدىك تورىندە،
بيلەيىكشى بۇگىن ءبىز.
تاربيەشى: ەگەمەندى ەل بولىپ، تاۋەلسىزدىك العان مەرەكەمىزدى قۇتتىقتاپ قۋانىشىمىزدى بولىسۋگە باۋىرلاس وزبەك جەرىنەن وزبەك قىزدارى (ايناز، ارداق) كەلىپتى. ولار وزدەرىنىڭ «وزبەك» بيلەرىن سىيعا تارتادى.
جەكە ءان: «اتامەكەن»
(سانجار، رامازان، بەكنۇر، امان، ءاليحان، ايسۇلتان)
حور: «ەل قورعاۋعا ءازىرمىز!»
«اق كوگەرشىن» انىمەن كوگەرشىندەر (ديلناز، قىزعالداق، ءىنجۋ) جۇرەكشەلەردى ۇستاپ كىرەدى، بيلەيدى. جۇرەكشەلەرىن قوناقتارعا سىيلايدى.
تاربيەشى: قۇرمەتتى اتا - انالار، بالاباقشا ۇجىمى سىزدەردى تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىز. ەلىمىزگە تىنىشتىق، وتباستارىڭىزعا امانشىلىق، بۇلدىرشىندەرىمىزگە باقىتتى بولاشاق تىلەيمىز.
ءبىزدىڭ بەيبىتشىلىكتىڭ اق كوگەرشىندەرى سىيلاعان باقىت، شاتتىق، جاقسىلىق، يماندىلىق، قۋانىش سىزدەرمەن ماڭگى جولداس بولسىن!