جەر تاريحى جانە ونى زەرتتەۋ ادىستەرى. جەر تاريحى شەجىرەسى
تاقىرىبى: جەر تاريحى جانە ونى زەرتتەۋ ادىستەرى. جەر تاريحى شەجىرەسى
ماقساتى:
1. جەر تاريحىنىڭ اقيقاتتىعىنا كوز جەتكىزىپ، دۇرىس دۇنيەتانىمدىلىقتى قالىپتاستىرۋ.
2. جەر، جەر بەتىندەگى تىرشىلىكتىڭ پايدا بولۋى تەورياسىن تالقىلاۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ وي - ورىستەرىن دامىتۋ.
3. جەر تاريحىنىڭ دامۋ جولدارىن ءبىلىپ قازىرگى ەكولوگيالىق جاعدايلارعا بەي - جاي قاراماۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ
ءپانارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، دۇنيەتانۋ، حيميا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تىرەك سىزبا، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ ادىستەرى: پىكىر الماسۋ، وي قوزعاۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ
III كەزەڭ. وقۋ - ءبىلىم بۇلاعى
جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ
IV كەزەڭ. جىلدام وقىپ، كوپ بىلەم
V كەزەڭ. مەن تەز ويلايمىن
(بيولوگيالىق ۇعىمدار)
VI كەزەڭ “ۇشقىر وي” تەست
قورىتىندى:
ۇيگە تاپسىرما:
وقۋشى ءبىلىمىن باعالاۋ:
ءۇي تاپسىرماسى: ەۆوليۋسيانىڭ نەگىزگى زاڭدىلىقتارى.
ديۆەرگەنسيا
كونۆەرگەنسيا
پاراللەليزم
جاڭا ساباق
جەر تاريحىنىڭ شەجىرەسى. جەر تاريحى(ۇزاق ۋاقىت ارالىعى)- زامانعا؛ زامان – كەزەڭگە؛ كەزەڭ - داۋىرگە؛ ءداۋىر - عاسىرعا بولىنەدى. ءبىر زاماننىڭ اياقتالۋى مەن كەلەسى زاماننىڭ باستالۋىنىڭ اراسىندا قۇرلىق پەن تەڭىزدىڭ اراقاتىناسىنىڭ وزگەرۋى؛ تاۋ ءتۇزىلۋىنىڭ قارقىندى ءجۇرۋى - جەر بەدەرىن وزگەرتىپ، قايتا قۇرايدى.
زاماننىڭ اتتارى.
1. ارحەي - ەجەلگى زامان.
2. پروتەروزوي - العاشقى تىرشىلىك زامانى.
3. پالەوزوي - ەرتەدەگى تىرشىلىك زامانى.
4. مەزوزوي - ورتاداعى تىرشىلىك زامانى.
5. كاينازوي - جاڭا ءومىر زامانى.
ارحەي زامانىنداعى تىرشىلىكتىڭ دامۋى. ارحەي زامانىندا اسپاندى تۇنەرگەن قارا بۇلت قاپتاپ، نايزاعاي جارقىلداپ، جانارتاۋلار اتقىلاعان. اۋدا وتتەك بولماعان، كومىرقىشقىل گازىنىڭ كوپتىگى تىرشىلىككە قولايسىز ەدى.
پروتەروزوي زامانىندا تىرشىلىكتىڭ دامۋى. پروتەروزوي - جەردىڭ تاريحي دامۋىنداعى ەڭ ۇزاققا سوزىلعان زامان. بۇل كەزەڭدە كوپجاسۋشالى جاسىل بالدىرلاردىڭ سۋدا ەركىن جۇزگەن جانە سۋ تۇبىنە بەكىنگەن تۇرلەرى شىقتى. اسىرەسە ءبىرجاسۋشالى ورگانيزمدەردەن - باكتەريالار، كوك - جاسىل بالدىرلار جانە تالشىقتىلار وتە كوپ تاراعان. پروتەروزويدا ورگانيزمدەردىڭ باسىم كوپشىلىگى تەڭىز ىشەكقۋىستىلارى، گۋبكالار، بۋىلتىق قۇرتتار، بىلقىلداقدەنەلىلەر ەكەندىگى جەر قىرتىسى قاباتتارىنان تابىلعان قالدىقتاردان بايقالعان. سونىمەن قاتار ساڭىراۋقۇلاقتار، بۋىناياقتىلاردىڭ قالدىقتارىنىڭ بولعاندىعى دالەلدەنگەن.
پالەوزوي زامانى 6 كەزەڭنەن تۇرادى: كەمبريي، وردوۆيك، سيلۋر، ديەۆون، تاسكومىر، پەرم.
IV. جىلدام وقىپ، كوپ بىلەم
V. مەن تەز ويلايمىن
(بيولوگيالىق ۇعىمدار)
VI. “ۇشقىر وي” تەست
ساباقتى بەكىتۋ:
تەمپەراتۋرالىق جاعداي
قورىتىندى: ءبىزدىڭ الەمىمىزدەگى ءتىرى ورگانيزمدەردىڭ بيوسفەرامەن ءوزارا ىقپالى.
وسىمدىكتەر، جانۋارلار جانە ميكروورگانيزمدەر – ءتىرى ورگانيزمدەردىڭ تۇرلەرى بولىپ سانالادى.
الۋان ءتۇرلى جاعدايدا تىرشىلىك ەتۋگە يكەمدەلۋىنىڭ ارقاسىندا ءتىرى ورگانيزمدەر اۋادا، سۋدا جانە جەر قىرتىسىندا تارالعان.
ۇيگە تاپسىرما: جەر تاريحى جانە ونى زەرتتەۋ ادىستەرى. جەر تاريحىنىڭ شەجىرەسى
وقۋشى ءبىلىمىن باعالاۋ
ماقساتى:
1. جەر تاريحىنىڭ اقيقاتتىعىنا كوز جەتكىزىپ، دۇرىس دۇنيەتانىمدىلىقتى قالىپتاستىرۋ.
2. جەر، جەر بەتىندەگى تىرشىلىكتىڭ پايدا بولۋى تەورياسىن تالقىلاۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ وي - ورىستەرىن دامىتۋ.
3. جەر تاريحىنىڭ دامۋ جولدارىن ءبىلىپ قازىرگى ەكولوگيالىق جاعدايلارعا بەي - جاي قاراماۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ
ءپانارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، دۇنيەتانۋ، حيميا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تىرەك سىزبا، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ ادىستەرى: پىكىر الماسۋ، وي قوزعاۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ
III كەزەڭ. وقۋ - ءبىلىم بۇلاعى
جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ
IV كەزەڭ. جىلدام وقىپ، كوپ بىلەم
V كەزەڭ. مەن تەز ويلايمىن
(بيولوگيالىق ۇعىمدار)
VI كەزەڭ “ۇشقىر وي” تەست
قورىتىندى:
ۇيگە تاپسىرما:
وقۋشى ءبىلىمىن باعالاۋ:
ءۇي تاپسىرماسى: ەۆوليۋسيانىڭ نەگىزگى زاڭدىلىقتارى.
ديۆەرگەنسيا
كونۆەرگەنسيا
پاراللەليزم
جاڭا ساباق
جەر تاريحىنىڭ شەجىرەسى. جەر تاريحى(ۇزاق ۋاقىت ارالىعى)- زامانعا؛ زامان – كەزەڭگە؛ كەزەڭ - داۋىرگە؛ ءداۋىر - عاسىرعا بولىنەدى. ءبىر زاماننىڭ اياقتالۋى مەن كەلەسى زاماننىڭ باستالۋىنىڭ اراسىندا قۇرلىق پەن تەڭىزدىڭ اراقاتىناسىنىڭ وزگەرۋى؛ تاۋ ءتۇزىلۋىنىڭ قارقىندى ءجۇرۋى - جەر بەدەرىن وزگەرتىپ، قايتا قۇرايدى.
زاماننىڭ اتتارى.
1. ارحەي - ەجەلگى زامان.
2. پروتەروزوي - العاشقى تىرشىلىك زامانى.
3. پالەوزوي - ەرتەدەگى تىرشىلىك زامانى.
4. مەزوزوي - ورتاداعى تىرشىلىك زامانى.
5. كاينازوي - جاڭا ءومىر زامانى.
ارحەي زامانىنداعى تىرشىلىكتىڭ دامۋى. ارحەي زامانىندا اسپاندى تۇنەرگەن قارا بۇلت قاپتاپ، نايزاعاي جارقىلداپ، جانارتاۋلار اتقىلاعان. اۋدا وتتەك بولماعان، كومىرقىشقىل گازىنىڭ كوپتىگى تىرشىلىككە قولايسىز ەدى.
پروتەروزوي زامانىندا تىرشىلىكتىڭ دامۋى. پروتەروزوي - جەردىڭ تاريحي دامۋىنداعى ەڭ ۇزاققا سوزىلعان زامان. بۇل كەزەڭدە كوپجاسۋشالى جاسىل بالدىرلاردىڭ سۋدا ەركىن جۇزگەن جانە سۋ تۇبىنە بەكىنگەن تۇرلەرى شىقتى. اسىرەسە ءبىرجاسۋشالى ورگانيزمدەردەن - باكتەريالار، كوك - جاسىل بالدىرلار جانە تالشىقتىلار وتە كوپ تاراعان. پروتەروزويدا ورگانيزمدەردىڭ باسىم كوپشىلىگى تەڭىز ىشەكقۋىستىلارى، گۋبكالار، بۋىلتىق قۇرتتار، بىلقىلداقدەنەلىلەر ەكەندىگى جەر قىرتىسى قاباتتارىنان تابىلعان قالدىقتاردان بايقالعان. سونىمەن قاتار ساڭىراۋقۇلاقتار، بۋىناياقتىلاردىڭ قالدىقتارىنىڭ بولعاندىعى دالەلدەنگەن.
پالەوزوي زامانى 6 كەزەڭنەن تۇرادى: كەمبريي، وردوۆيك، سيلۋر، ديەۆون، تاسكومىر، پەرم.
IV. جىلدام وقىپ، كوپ بىلەم
V. مەن تەز ويلايمىن
(بيولوگيالىق ۇعىمدار)
VI. “ۇشقىر وي” تەست
ساباقتى بەكىتۋ:
تەمپەراتۋرالىق جاعداي
قورىتىندى: ءبىزدىڭ الەمىمىزدەگى ءتىرى ورگانيزمدەردىڭ بيوسفەرامەن ءوزارا ىقپالى.
وسىمدىكتەر، جانۋارلار جانە ميكروورگانيزمدەر – ءتىرى ورگانيزمدەردىڭ تۇرلەرى بولىپ سانالادى.
الۋان ءتۇرلى جاعدايدا تىرشىلىك ەتۋگە يكەمدەلۋىنىڭ ارقاسىندا ءتىرى ورگانيزمدەر اۋادا، سۋدا جانە جەر قىرتىسىندا تارالعان.
ۇيگە تاپسىرما: جەر تاريحى جانە ونى زەرتتەۋ ادىستەرى. جەر تاريحىنىڭ شەجىرەسى
وقۋشى ءبىلىمىن باعالاۋ
You Might Also Like
