داۋ-جانجال كوپ قازاقتىڭ جۇرتتارىندا،
سەبەپ بار ءفىتنانىڭ شىققانىندا.
اۋەلدەن ادەتتەنىپ كەلە جاتقان.
ءراسىم بولعان مىناۋ ءبىر عۇرىفلارىندا.
ءبىزدىڭ قازاق حالقىنىڭ ءبىر عادەتى،
شاريعات نيزامدا جوق بۇل عادەتى.
ءفىتنانى كوبەيتۋگە سەبەپ بولىپ،
ءراسىم بوپ بۇزىلماي تۇر عادەتى.
كەلە جاتىر اۋەلدەن عۇرىفتاي بولىپ،
مۇنىسى ۇناماعان حۇلىقتاي بولىپ،
داۋ-جانجال اراسىنان ارىلمايدى،
بەرەكەسىز بۇزىلعان جۇرتتاي بولىپ.
قاتىن الۋ حاقىندا جانجالدارى،
بۇل عادەت اۋەلگىدەن قالعان ءبارى.
كورسەڭىز بۇل كۇندەگى جاننىڭ كوبى
بولمايدى داۋسىز قاتىن العاندارى.
«نەشىك؟» دەسەڭ، سەبەپ بار بۇعان جانە
بەسىكتە جاتار جاڭا تۋعان بالا.
بەسىكتە جاتقان ۇل مەن قىز بالاعا
اتا-اناسى بولادى قۇدا جانە.
بالا وسكەنشە وتەدى قانشا زامان،
ۋاقىت قانداي بولادى بارسا دا امان.

اقساق، سوقىر، ساڭىراۋ، تاز، ساقاۋ، ءماجنۇن
سونداي ءبىر زاعيفلىقتا قالسا تامام.
جامان مەن جاقسى قالايشا تەڭ بولادى؟
زاعيف ادام ءھار قاشان كەم بولادى.
وسكەن سويا ءبىرىن-بىرى سۇيمەي تۇرسا،
ونى نەشىك قوسۋعا ءجون بولادى؟
ءبىر ادامدا بەس جاسار بالا بولسا،
بىرەۋدە بويجەتكەن قىز جانە بولسا.
وسى ەكى بالا قالاي لايىقتى،
اتاسى ويلاماي ما دانا بولسا؟
بالاعا بويجەتكەن قىز تەڭ بولا ما،
ايتتىرۋ وسى قىزدى ءجون بولا ما.
قىز جيىرما جاسىندا، بالا بەستە،
اتاسىنىڭ بەرگەنى ەم بولا ما؟
ءبىر ادامنىڭ قاتىنى ولگەن بولسا،
ءوزى الپىس، جەتپىس جاسقا كەلگەن بولسا.
ايتتىرىپ ون بەس جاسار قىز الادى،
اتاسىنا مالدى كوپ بەرگەن بولسا..
كەتەدى وسىندايلار جونىمەنەن،
مالىنىڭ جۇمىسى جوق كوبىمەنەن.
ۇلىققا عارىز بەرىپ داۋ قىلادى
ءوزىنىڭ قاشىپ بارىپ تەڭىمەنەن.
مۇنان كەيىن جانجالعا كىرىسەدى،
اراسىندا بارىمتا جۇرىسەدى.
مۇنىڭ كەبىن حالىق قوسسا ىقتيارسىز
ءوز ءىسىن تاعى ارتىنان بىلىسەدى.
ءحالال قاتىن بولادى وسى قالاي،
كەلەدى كوڭىلىنىڭ حوشى قالاي؟
ول قاتىننىڭ تابىلار دوسى تالاي،
وسىدان ءحالال بالا تۋسىن قالاي؟
قۋانىش ويلار قازاق كورەيىن دەپ،
بالاما جاستا قالىڭ بەرەيىن دەپ.

وسىلاي ويلاپ قىزدى ايتتىرادى
مەرەكەلى قىزىققا ەنەيىن دەپ.
رەنىش، قۋانىشتىڭ احىر سوڭى
ءھار اتام اڭعارمايدى عافىل سونى.
ءبىر قاتىننىڭ بايى ءولىپ تۇل قالادى،
كورەدى اعايىنى جاقىن سونى.
امەڭگەر دەپ ەرىكسىز ونى الادى،
ونىڭ ءىسى قالايشا وڭالادى.
شاريعاتتا جوق جۇمىس قايدان شىقتى؟
تۇل قاتىندى الۋعا جول تابادى.
جانە بىرەۋ بەس-التى قاتىن الار،
تەڭ ۇستاماي موينىندا حاقى قالار.
بۇل جۇمىس پايعامباردىڭ ءسۇنناتى دەپ،
دالەل ايتىپ ونىڭ ءبىر شارتىن تابار.
الا السىن كوپ قاتىن تەڭ ۇستاسا،
ءاربىرىن ريزا قىلىپ ءجون ۇستاسا،
گۋناھكار بولماعاندا نە بولادى،
بىرەۋىنەن بىرەۋىن كەم ۇستاسا؟
پايعامبار كوپ قاتىندى الۋى راس،
ءبارىنىڭ ريزالىعىن تابۋى راس
پايعامباردىڭ فيعىلى ھۇمماتىنە،
البەتتە ءسۇننات بولىپ قالۋى راس.
قاتىننىڭ ءبارىن بىردەي كورەدى ەكەن،
ءھامماسى ريزا بولىپ سەنەدى ەكەن.
ءھار بىرىنە «سەنى ارتىق كورەمىن» دەپ،
ءبىر التىن بىلەزىكتى بەرەدى ەكەن.
«سەن مۇنى انالاردان جاسىر» دەيدى،
«مەن سەنى ارتىق كورەمىن جاقسى»، - دەيدى.
«بىلەزىكتى كورسەتپە وزگەسىنە،
سەنىڭ كوڭلىڭ ريزالىق تاپسىن» دەيدى.
بۇل سوزگە ءھار قايسىسى نانۋشى ەدى،
سونىمەنەن الدانىپ قالۋشى ەدى.
«پايعامبار مەنى جاقسى كورەدى» دەپ،
كوڭىلدەرى ريزالىق تابۋشى ەدى.

باي قازاقتار قاتىندى كوپ الادى،
ءسۇنناتى پايعامباردىڭ دەپ الادى.
وسىنداي عادىلدىكپەن ۇستاماسا،
گۇناھكار بوپ بەكەرگە نەگە الادى؟
بىرەۋىن بايبىشە دەپ ءداراجالار
ەكىنشى بالا ءۇشىن جانە دە الار.
ءۇشىنشىنى الادى قىزمەت ءۇشىن،
حيسابى كۇن ورنىنا باعالانار.
ءتورتىنشى جانە الادى تۇل قاتىندى،
اماڭگەر دەپ بايى ولگەن ءبىر قاتىندى،
پايعامباردىڭ ءسۇنناتى وسىلاي ما؟
ىقتيارسىز الادى بۇل قاتىندى.
«اماڭگەر» دەگەن ءسوز جوق شاريعاتتا،
قازاق ءوزى تاۋىپ ءجۇر ونى جاتقا.
- ءزارۋ بولساڭ، ال دەگەن، بىردەن ارتىق
«ءسۇنناتىم» دەپ ايتقان جوق تاعى حالىققا.
پايعامباردىڭ ءسۇنناتى وسىلار ما؟
ءسۇننات دەپ مۇنى بىزگە بورىش قىلار ما؟
بايلار توقال الادى قىزمەت ءۇشىن،
وسى دا زارۋلىككە قوسىلار ما؟
ەكى ادامنىڭ كوڭىلى جاقىن بولسا،
كوڭىلى جاقىندىقپەن تاتۋ بولسا.
بۇلار قۇدا بولادى جاقىن ءجۇرىپ،
سوڭىنان وكىنەر، ءىس عافىل بولسا.
بۇلار بولسا ءوز كوڭىلىن شامالايدى،
جونىنە جاس بالانىڭ قارامايدى*
قىز جامان بوپ، ۇل بالا جاقسى بولسا،
البەتتە، ونى تەندىككە جانە المايدى،
جامان قىز جاقسى قاتىن بولا المايدى،
عۇمىرى تاۋسىلعانشا وڭالمايدى.
عادىلدىكپەن ۇستاماي، حورلايدى ەرى،
ولە-ولگەنشە تەڭدىككە ونى المايدى.

اۋەلدە نيكاحلانعان جار ەدى عوي،
و دا حۇداي جاراتقان جان ەدىى عوي.
قالادى بيشارانىڭ وبالىنا،
ونىڭداعى ءوز تەڭى بار ەدى عوي.
ادامنىڭ قىزىعادى مالىنا ادام،
ادامدىعىن سانايدى تاعى دا ادام.
بالانىڭ حور بولۋىن ويلامايدى،
قىلادى ءوز باسىنىڭ عامىن ادام.
بىرەۋگە بىرەۋ جاقىن جۇرەيىن دەپ،
قۇدا بولار سىر جايىن بىلەيىن دەپ.
ءبىر-بىرىن سۇيمەسە دە قۇدا بولار،
سونىمەن پارتياعا كىرەيىن دەپ.
ءبىرىن-بىرى تەڭ كورمەي قومسىنعان جان،
دۇرىس جۇرمەس قومسىنىپ قوسىلعان جان.
ماحابباتى باسقاعا اۋدارىلىپ،
حارام بالا تۋادى وسىلاردان.
ءبىر عۇرفىمىز تاعى بار ءبىزدىڭ جانە،
ءجونى وسىلاي بۇرىنعى ءىزدىڭ جانە.
كەيىنگى جاس بالاعا قاراتادى،
كۇيەۋى ولسە بويجەتكەن قىزدىڭ جانە.
بىرەۋ بايدىڭ مالىنا قىزىعادى،
«قۇدا بوپ قىزىمدى ال» دەپ قىزدىرادى.
اقىرىندا بۇل ادام كەدەي بولسا،
«قىزىمدى بەرمەيمىن» دەپ بۇزىلادى،
ءبىر كەدەي قىزىن جانە مالعا بەرەر،
قىز ريزا بولماسا وعان نە دەر؟
قىز جىلار كوزىنىڭ جاسىن ارتىپ،
العانىن شاماسى جوق قايتا تولەر.
اسىعار ۇلعا قالىڭ بەرۋ ءۇشىن،
قۇدا بولار مەرەكە كورۋ ءۇشىن.
بىرەۋ مال بەرەيىن دەپ كەلىپ تۇرسا،
قىز اتاسى بوگەلسىن نەنىڭ ءۇشىن؟
قۋانىش سول - جاس بالاسى مال بولادى،
بىلمەيدى سوڭىرا قانداي ءحال بولادى؟
ۇل مەن قىز ءبىرىن-بىرى سۇيمەگەندە،
مال بەرگەن ۇل اتاسى دال بولادى.

ونان دا قۋانىشتى بۇلاي كورسە،
ءفاتۋالى بولىپ حالىق بۇزباي كونسە.
وقىتسا جاس بالانى ەر جەتكەنششە،
دارەجە بولار ەدى حۇداي بەرسە.
تاتارلار ءدىن قارىنداس وزىمىزبەن،
ونىڭ ءىسىن كورەمىز كوزىمىزبەن.
ولاردا ءبىز سەكىلدى داۋ-جانجال جوق،
ءفاتۋالى بولادى ءسوزى بىزدەن.
نوعاي قىز ايتتىرۋعا اسىقپايدى،
جاس بالاعا قۇدا بوپ مال شىقپايدى.
كامەلەتكە جەتكەنشە وكۋ وقىپ،
دارەجەسى قازاقتان از شىقپايدى.
جاس قىزعا حۇتبا وكيدى موللا تاعى
ريزالىعىن بىلمەيدى سونداداعى.
جانجال بولسا، «مين نيكاح وقىعام» دەپ،
گۋلىعىن بەرەدى سوڭىرا تاعى.
موللالار ولجا الادى، ايامايدى،
جىلاعان كوز جاسىنا قارامايدى.
ولجا العان ەوڭ جۇمىسىن بىتىرەدى،
وبالى، ساۋاپ بولعانىن سانامايدى.
وسىلارى دۇرىس پا موللالاردىڭ؟*
ءجۇزىنىڭ ىستىقتىعى ولجا مالدىڭ،
داۋ-جانجال بولماعاننان بولعانى كوپ.
بالاعا جاستا قۇدا بولعانداردىڭ.
قالدىرسا وسى ايتقاننىڭ ءھاممالارىن،
ازايتار ەدى قازاق بۇل جانجالدارىن.
ون جەتى، ون سەگىزگە بالا كەلمەي،
توقتاتسا قىز بەرىپ مال العاندارىن.
ون جەتى، ون سەگىزگە بالا كەلمەي،
ۇل، قىز ءبىرىن ءبىرى جاقسى كورسە.
ءوزىنىڭ سۇيگەنىنە بارماق بولىپ،
اتاسىنا سونان مال السىن دەسە.

جانجالسىز سوندا جۇمىس تىنار ەدى،
شاريعات پەن نيزامعا ۇنار ەدى.
ءمۋسافىردىڭ تىيىلىپ كوز جاستارى،
حالىق اراسى تىنىشتىقتا تۇرار ەدى.

---